ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 6 : PALI ROMAN Di.A. (sumangala.3)

                          6. Pasadikasutta
                     niganthanataputtakalakiriyavannana
     [164] Evamme sutanti pasadikasuttam. Tatrayam anuttanapadavannana:-
     vedhanna nama sakyati dhanumhi katasikkha vedhannanamaka eke
sakya. Tesam ambavane pasadeti tesam ambavane sippam uggahanatthaya kato
dighapasado atthi, tattha viharati.
     Adhuna kalakatoti sampati kalakato. Dvedhikajatati dvedha jata,
dvebhaga jata. Bhandanadisu bhandanam pubbabhagakalaho, tam dandadanadivasena
pannattivitikkamavasena ca vaddhitam kalaho. "na tvam imam dhammavinayam ajanasi"ti
adina nayena viruddham vacanam vivado. Vitudantati vijjhanta. Sahitam meti mama vacanam
atthasanhitam. Adhicinnante viparavattanti yam tava adhicinnam cirakalasevanavasena 1-
pagunam, tam mama vadam agamma viparivattam. 2- Aropito te vadoti tuyham upari
maya doso aropito. Cara vadappamokkhayati bhattaputam adaya tam tam pugam 3-
upasankamitva vadappamokkhatthaya uttarim pariyesamano vicari. Nibbedhehi vati
athava maya aropitadosato attanam mocehi. Sace pahositi sace sakkosi.
Vadhoyevati maranameva. Nataputtiyesuti nataputtassa antevasikesu. Nibbinnarupati
ukkanthitasabhava abhivadanadinipi  na karonti. Virattarupati vigatapema.
Pativanarupati tesam sakkaccakiriyato nivattanasabhava. Yathatanti yatha durakkhatadisabhave
dhammavinaye nibbinnavirattapativanarupehi bhavitabbam, tatheva jatati attho.
Durakkhateti dukkathite. Duppavediteti dubbinnapite. 4- Anupasamasamvattaniteti
ragadinam upasamam katum asamatthe. Bhinnathupeti bhinnapatitthe. 5- Ettha hi nataputtova
nesam patitthatthena thuPo. So pana bhinno mato. Tena vuttam "bhinnathupe"ti.
Appatisaraneti tasseva abhavena patisaranavirahite.
@Footnote: 1 cha.Ma. cirakalasevanavasena    2 cha.Ma. nivattam    3 cha.Ma., i. puganti na dissati
@4 cha.Ma., i. duvinnapite      5 cha.Ma. bhindappatitthe
     Nanu cayam nataputto nalandavasiko, so kasma pavayam
kalakatoti. So kira upalina gahapatina patividdhasaccena dasahi gathahi
bhasite buddhagune sutva unham lohitam chaddesi. Atha nam aphasukam gahetva
pavam agamamsu. So tattha kalamakasi. Kalam kurumano ca cintesi "mama laddhi
aniyyanika saravirahita, mayantava nattha, avasesajanopi ma apayapurako
ahosi, sace panaham mama "sasanam aniyyanikan"ti vakkhami, na saddahissanti,
yannunaham dvepi jane na ekaniharena ugganhapeyyam, te mamaccayena
annamannam vivadissanti, sattha tam vivadam paticca ekam dhammakatham kathessati,
tato te sasanassa mahantabhavam janissanti"ti.
     Atha nam eko antevasiko upasankamitva aha "bhante tumhe
dubbala, mayhampi imasmim dhamme saram acikkhatha, acariyappamanan"ti "avuso
tvam mamaccayena sassatanti ganheyyasi"ti aparopi upasankami, tam ucchedam
ganhapesi. Evam devapi jane ekaladdhike akatva bahu nananiharena
ugganhapetva kalamakasi. Te tassa sarirakiccam katva sannipatitva annamannam
pucchimsu "kassavuso acariyo saram acikkhi"ti. Eko utathahitva mayhanti
aha. Kim acikkhiti. Sassatanti. Aparo tam patibahitva "mayham saram acikkhi"ti
aha. Evam sabbe "mayham saram acikkhi, aham jetthako"ti annamannam vivadam
vaddhetva akkose ceva paribhase ca hatthapadappaharadini ca pavattetva
ekamaggena dve agacchanta nanadisasu apakkamimsu. 1-
     [165] Athakho cundo samanuddesoti ayam thero dhammasenapatissa
kanitthabhatiko. Tam bhikkhu anupasampannakale "cundo samanuddeso"ti samudacaritva
therakalepi tatheva samudacarimsu. Tena vuttam "cundo samanuddeso"ti.
     "pavayam vassam vuttho yena samagamo, yenayasma anando
tenupasankami"ti kasma upasankami? natputte kira kalakatepi jambudipe
manussa tattha tattha katham pavattayimsu "niggantho natputto eko satthati
@Footnote: 1 cha.Ma., i. pakkamimsu
Pannayittha, tassa kalakiriyaya savakanam evarupo vivado jato. Samano pana
gotamo jambudipe cando viya suriyo viya ca pakato, savakapissa pakatayeva.
Kidiso nukho samane gotame parinibbute savakanam vivado bhavissati"ti. Thero
tam katham sutva cintesi "imam katham gahetva dasabalassa arocessami, sattha
etam atthuppattim katva ekam desanam kathessati"ti. So nikkhamitva yena
samagamo, yenayasma anando tenupasankami.
     Samagamoti samakanam ussannatta tassa gamassa namam.
Yenayasma anandoti ujumeva bhagavato santikam agantva yenassa upajjhayo
ayasma anando tenupasankami.
     Buddhakale kira sariputtatthero ca anandatthero ca annamannam
mamayimsu. Sariputtatthero "maya kattabbam 1- satthu upatthanam karoti"ti
anannadattheram mamayi. Anandatthero "bhagavato savakanam aggo"ti sariputtattheram
mamayi. Kuladarake ca pabbajetva sariputtattherassa santike upajjham
ganhapeti. 2- Sariputtattheropi tatheva akasi. Evam ekamekena attano pattacivaram
datva pabbajetva upajjham ganhapitani panca panca bhikkhusatani ahesum.
Ayasma anando panitani civaradinipi labhitva therassa deti. 3-
                         Dhammaratanapujavannana
     eko kira brahmano cintesi "buddharatanassa ca samgharatanassa ca
puja pannayati, katham nukho dhammaratanam pujitam nama 4- hoti"ti. So bhagavantam
upasankamitva etamattham pucchi. Bhagava aha "sacepi brahmana dhammaratanam
pujetukamo, ekam bahussutam pujehi"ti. Bahussutam bhante acikkhathati. Bhikkhusamgham
pucchati. So bhikkhu 5- upasankamitva "bahussutam bhante acikkhatha"ti aha.
Anandatthero brahmanati. Brahmano theram sahassagghanikena ticivarena pujesi.
@Footnote: 1 cha.Ma. katabbam     2 cha.Ma., i. ganhapesi    3 cha.Ma. adasi
@4 cha.Ma. namati na dissati                    5 cha.Ma., i. bhikkhusamgham
Thero tam gahetva bhagavato santikam agamasi. Bhagava "kuto ananda laddhan"ti
aha. Ekena bhante brahmanena dinnam, idam panaham ayasmato sariputtassa
datukamoti. Dehi anandati. Carikam pakkanto bhanteti. Agatakale dehiti,
sikkhapadam bhante pannattanti. Kada pana sariputto agamissatiti. Dasahamattena
bhanteti. "anujanami ananda dasahaparamam atirekacivaram nikkhipitun"ti sikkhapadam
pannapesim. 1-
     Sariputtattheropi tatheva yam kinci manapam labhati, tam anandattherassa
deti. So imampi attano kanitthabhatikam therasseva saddhiviharikam adasi.
Tena vuttam "yenassa upajjhayo ayasma anando tenupasankami"ti. Evam
kirassa ahosi "upajjhayo me mahapanno, so imam katham satthu arocessati,
atha sattha tadanurupam dhammam desessati"ti. Kathapabhatanti kathaya mulam. Mulanhi
"pabhatan"ti vuccati. Yathaha:-
            appakenapi medhavi    pabhatena vicakkhano
            samutthapeti attanam    anum aggimva sandhamanti. 2-
     Bhagavantam dassanayati bhagavantam dassanatthaya. Kim pananena bhagava
na ditthapubboti. No na ditthapubbo. Ayanhi ayasma diva nava vare,
rattim nava vareti ekaham attharasa vare upatthanameva gacchati. Divasassa
pana satavaram va sahassavaram va gantukamo samanopi na akarana gacchati,
ekam panhuddharam gahetvava gacchati. So tamdivasam tena kathapabhatena gantukamo
evamaha.
                   Asammasambuddhappaveditadhammavinayavannana
     [166] Evanhetam cunda hotiti bhagavato 3- anandattherena
arocitepi yasma na anandatthero imissa kathaya samiko, cundatthero pana
samiko. So ca 4- tassa adimajjhapariyosanam janati. Tasma bhagava tena
@Footnote: 1 cha.Ma., i. pannapesi      2 khu. ja. 27/4/2 cullakasetthijatakam
@3 cha.Ma., i. bhagava         4 cha.Ma., i. va
Saddhim kathento "evanhetam cunda hoti"tiadimaha. Tassattho:- cunda
evanhetam hoti durakkhatadisabhave dhammavinaye savaka dvedhikajata bhandanadini
katva mukhasattihi vitudanta viharanti.
     Idani yasma aniyyanikasasaneneva niyyanikasasanam pakatam hoti,
tasma adito aniyyanikasasanameva dassento idha cunda sattha ca hoti
asammasambuddhotiadimaha. Tattha vokkamma ca tamha dhamma vattatiti na
nirantaram pureti, okkamitva okkamitva antarantaram katva pavattatiti 1-
attho. Tassa te avuso labhati tassa tuyham ete dhammanudhammapatipattiadayo
labha. Suladdhanti manussattampi te suladdham. Tatha patipajjatuti evam
patipajjatu. Yatha te satthara dhammo desitoti yena  te akarena satthara
dhammo kathito. Yo ca samadapetiti yo ca acariyo samadapeti. Yanca samadapetiti
yam ca antevasim samadapeti. Yo ca samadapitoti yo ca evam samadapito
antevasiko. Yatha acariyena samadapitam,  tathatthaya patipajjati. Sabbe teti
tayopi te. Ettha hi acariyo samadapitatta apunnam pasavati, samadinnantevasiko
samadinnatta, patipannako patipannatta. Tena vuttam "sabbe te
bahum apunnam pasavanti"ti. Etenupayena sabbavaresu attho veditabbo.
     [167] Apicettha nayapatipannoti karanapatipanno. Nayam aradhessatiti
karanam nipphadessati. Viriyam arabhatiti attano dukkhanibbattakam viriyam
karoti. Vuttam hetam "durakkhate bhikkhave dhammavinaye yo araddhaviriyo, so
dukkham viharati. Yo kusito, so sukham viharati"ti.
                  Sammasambuddhappaveditadhammavinayadivannana
     [168] Evam aniyyanikasasanam dassetva idani niyyanikasasanam
dassento idha pana cunda sattha ca hoti sammasambudadhotiadimaha. Tattha
niyyanikoti maggatthaya phalatthaya ca niyyati.
@Footnote: 1 cha.Ma., i. vattati
     [169] Viriyam arabhatiti attano sukhanipphadakam viriyam arabhati.
Vuttanhetam "svakkhate bhikkhave dhammavinaye yo kusito, so dukkham viharati. Yo
araddhaviriyo, so sukham viharatiti.
                        Savakanutappasatthuvannana
     [170] Iti bhagava niyyanikasasane sammapatipannakassa kulaputtassa
anisamsam 1- dassetva puna desanam vaddhento idha cunda sattha ca
loke udapaditiadimaha. Tattha ca avinnapitatthati abodhitattha.
Sabbasangahapadakatanti sabbasangahapadehi katam, sabbasangahikam katam na hotiti attho.
"sabbasangahapadagatan"tipi patho, na sabbasangahapadesu gatam, na ekasangahajatanti
attho. Sappatihirakatanti niyyanikam. Yava devamanussehiti devalokato
yava manussaloka suppabhasitam. Anutappo hotiti anutapakaro hoti.
                       Savakananutappasatthuvannana
     [171] Sattha ca loketi 2- idam tesam anutappanakaradassanattham 3-
vuttam. Ananutappo hotiti sattharam agamma savakehi yam pattabbam, tassa
pattatta anutapakaro na hoti.
                     Brahmacariyaaparipuradikathavannana
     [172] Theroti thiro, therakarakehi dhammehi samannagato.
"rattannu"tiadini vuttatthaneva. Etehi cevati 4- etehi hettha vuttehi.
     [173] Pattayogakkhemati catuhi yogehi khematta arahattam idha
yogakkhemam nama, tam pattati attho. Alam samakkhatum saddhammassati sammukha
gahitatta assa saddhammam samma acikkhitum samattha.
@Footnote: 1 cha.Ma., i. pasamsam           2 cha.Ma., i. sattha ca no loke
@3 cha.Ma. anutapakaradassanattham    4 cha.Ma., i. ce piti
     [174] Brahmacarinoti brahmacariyavasam vasamana ariyasavaka.
Kamabhoginoti gihi sotapanna. "iddhanceva"tiadini mahaparinibbane
vittharitaneva. Labhaggayasaggappattanti labhagganceva yasagganca pattam.
     [175] Santi kho pana me cunda etarahi thera bhikkhu savakati
sariputtamoggallanadayo theRa. Bhikkhuniyoti khematheriuppalavannatheriadayo. 1-
Upasaka savaka gihi odatavasana 2- brahmacarinoti cittagahapatihatthakaalavakadayo.
Kamabhoginoti cullaanathapindikamahaanathapindikadayo. Brahmacariniyoti
nandamatadayo. Kamabhoginiyoti khujjuttaradayo.
     [176] Sabbakarasampannanti sabbakaranasampannam. Idameva tanti
idameva brahmacariyam, idameva dhammam samma hetuna nayena vadamano vadeyya.
     Uddakassudanti 3- uddako sudam. Passam na passatiti passanto
na passati. So kira imam panaham mahajanam pucchi. Tehi "na janama acariya
kathehi no"ti vutto so aha "gambhiro ayam panho aharasappaye sati
thokam cintetva sakka kathetun"ti. Tato tehi cattaro mase mahasakkare
kate tam panham kathento kinci passam na passatitiadimaha. Tattha sadhunisitassati
sutthu nisitassa tikhinassa, sunisitakhurassa kira talam pannayati, dhara na
pannayatiti ayamettha attho.
                        Sangayitabbadhammavannana
     [177] Sangamma samagammati sangantva samagantva. Atthena
attham byanjanena byanjananti atthena saha attham byanjanenapi saha byanjanam
samanentehiti attho. Sangayitabbanti vacetabbam sajjhayitabbam. Yathayidam
brahmacariyanti yatha idam sakalam sasanabrahmacariyam.
@Footnote: 1 cha.Ma., i. khematheriuppalavannatheriadayo.    2 cha.Ma., i. odatavatthavasana
@3 cha.Ma. uddakassudam, i. uddaka sudam
                        Sannapetabbavidhivannana
     [178] Tatra ceti tatra samghamajjhe, tassa va bhasite. Atthanceva
miccha ganhati, byanjanani ca miccha ropetiti "cattaro satipatthana"ti
ettha arammanam "satipatthanan"ti attham ganhati. "satipatthanani"ti byanjanam
ropeti. Imassa nu kho avuso atthassati "satiyeva satipatthanan"ti
atthasasa cattaro "satipatthana"ti kinnukho imani byanjanani, udahu
"cattari satipatthanani"ti etani va byanjanani upapannatarani allinatarani.
Imesanca 1- byanjanananti "cattaro satipatthana"ti byanjananam "satiyeva
satipatthanan"ti kimnukho ayam attho, udahu "arammanam satipatthanan"ti eso
atthoti. Imassa kho avuso atthassati "arammanam satipatthanan"ti imassa
atthassa. Ya 2- ceva etaniti yanieva 3- etani maya vuttani. Ya 4- ceva
esoti yo ceva esa maya vutto. So neva ussadetabboti tumhehi tava
samma atthe ca samma byanjane ca thatabbam. So pana neva ussadetabbo,
na apasadetabbo. Sannapetabboti janapetabbo. Tassa ca atthasati
"satiyeva satipatthanan"ti atthassa ca. Tesanca baynjanananti "satipatthana"ti
byanjananam. Nisantiyati nisamanattham dharanattham. Imina nayena sabbavaresu
attho veditabbo.
     [181] Tadisanti tumhadisam. Atthupetanti atthena upetam atthassa
vinnataram. Byanjanupetanti byanjanehi upetam byanjananam vinnataram. Evam
etam bhikkhum pasamsatha. Eso hi bhikkhu na tumhakam savako nama, buddho nama
esa cundati. Iti bhagava bahussutam bhikakhum attano thane thapeti.
                      Paccayanunnatakaranadivannana
     [182] Idani tatopi uttaritaram desanam vaddhento na vo aham
cundatiadimaha. Tattha ditthadhammika asava nama idha loke paccayahetu
@Footnote: 1 i., ka. imesam va, Si. imesam        2 ka. yani, Si. yam
@3 cha.Ma. yaniceva, i. yaneva          4 i., ka. yo, Si. yam
Uppajjanaka asava. Samparayika asava nama paraloke bhandanahetu
uppajjanaka asava. Samvarayati yatha te na pavisanti, evam pidahanaya.
Patighatayati mulaghatena patihananaya. Alam vo tam yavadeva sitassa patighatayati tam
tumhakam sitassa patighataya samattham. Idam vuttam hoti, yam vo maya civaram
anunnatam, tam parupitva dappam va manam va kurumana viharissathati na
anunnatam, tam pana parupitva sitapatighatadini katva sukham samanadhammayoniso-
manasikaram karissathati anunnatam, yatha ca civaram, evam pindapatadayopi.
Anupadavannana 1- panettha visuddhimagge vuttanayeneva veditabba.
                         Sukhallikanuyogavannana
     [183] Sukhallikanuyoganti sukhaalliyananuyogam, 2- sukhasevanadhimuttatanti
attho. Sukhetiti sukhitam karoti. Pinetiti pinitam thulam karoti.
                       Khinasavaabhabbatthanavannana
     [186] Atthitadhammati atthitasabhava. 3- Jivha no atthiti yam yam
icchanti, tam tam kathenti, kadaci maggam kathenti, kadaci phalam kadaci nibbananti
adhippayo. Janatati sabbannutananena janantena. Passatati pancahi cakkhuhi
passantena. Gambhiranemoti gambhiram bhumim anupavittho. Sunikhatoti sutthu nikhato.
Evameva kho avusoti evam khinasavo abhabbo navatthanani 4- ajjhacaritum.
Tasmim ajjhacare 5- acalo 6- asampavedhi. Tattha sancicca panam jivita voropanadisu
sotapannadayopi abhabba. Sannidhikarakam kame paribhunjitunti vatthukame
ca kilesakame ca sannidhim katva paribhunjitum. Seyyathapi pubbe agarikabhutoti
yatha pubbe gihibhuto paribhunjati, evam paribhunjitum abhabbo.
@Footnote: 1 cha.Ma. anupadasamvannana  2 cha.Ma. sukhalliyananuyogam, i. sukham alliyananuyogam
@3 cha.Ma., i. nitthitasabhava 4 cha.Ma., i. nava thanani  5 cha.Ma. anajjhacaro,
@i. ajjhacaro  6 i. acelo
                         Panhabyakaranavannana
     [187] Agaramajjhe vasanta hi sotapannadayo ca yavajivam
gihibyanjanena titthanti. Khinasavo pana arahattam patvava manussabhuto parinibbayati
va pabbajati va. Catummaharajikadisu kamavacaradevesu muhuttampi na
titthati. Kasma? vivekatthanassa abhava. Bhummadevattabhave pana thito arahattam
patvapi titthati. Tassa ca 1- vasena ayam panho agato. Bhinnadosatta panassa
bhikkhubhavo veditabbo. Atirakanti atiram aparicchedam mahantam. No ca kho
anagatanti anagatam pana addhanam arabbha evam na pannapeti, atitameva
manne samano gotamo janati, na anagatam. Tatha hissa atite
addhachakkasatajatakanussaranam 2- pannayati. Anagate evam bahuanussaranam na pannayatiti
imamattham mannamana evam vadeyyum. Tayidam kim suti anagate apannapanam kimnukho.
Kathamsuti kena nu kho karanena ajanantoyeva nu kho anagatam nanussarati,
ananussaritukamataya nanussaratiti. Annavihitakena nanadassanenati paccakkham
viya katva dassanasamatthataya dassanabhutena nanena annatthavihitakena nanena
annam arabbha pavattamanam nanadassanam sangahetabbam pannapetabbam mannanti.
Te hi carato ca titthato ca suttassa ca jagarassa ca satatam samitam nanadassanam
paccupatthitam mannanti, tadisanca nanam nama natthi. Tasma yathariva bala
abyatta, evam mannantiti veditabba.
     Satanusariti pubbenivasanussatisampayuttam. Yavatakam akankhatiti yattakam
natum icchati, tattakam janissamiti nanam peseti. 3- Athassa dubbalapattapute
pakkhittanaraco 4- viya appatihatam anivaritam nanam gacchati, tena yavatakam
akankhati tavatakam anussarati. Bodhijanti bodhimule jatam. Nanam uppajjatiti
catumaggananam uppajjati. Ayamantima jatiti tena nanena jatimulassa pahinatta
puna ayamantima jati. Natthidani punabbhavoti aparampi nanam uppajjati.
@Footnote: 1 cha.Ma., i. casaddo na dissati      2 cha.Ma. addhachattha...     3 cha.Ma. pesesi
@4 cha.Ma. pakkhandanaraco, i. pakkhantanaraco
     Anatthasanhitanti na idhalokattham va paralokattham va nissitam. Na tam
tathagato byakarotiti tam bharatayuddhasitaharanasadisam aniyyanikakatham tathagato na
katheti. Bhutam taccham anatthasanhitanti rajakathaditiracchanakatham. Kalannu tathagato
hotiti kalam janati. Sahetukam sakaranam katva yuttappattakaleyeva katheti.
     [188] Tasma tathagatoti vuccatiti yatha yatha gaditabbam, tatha tatheva
gadanato dakarassa takaram katva tathagatoti vuccatiti attho. Ditthanti rupayatanam.
Sutanti saddayatanam. Mutanti mutva patvava gahetabbato gandhayatanam rasayatanam
photthabbayatanam. Vinnatanti sukhadukkhadidhammayatanam. Pattanti pariyesitva va
apariyesitva va pattam. Pariyesitanti pattam va appattam va pariyesitam.
Anuvicaritam manasati cittena anusancaritam. "tathagatena abhisambuddhan"ti imina
etam dasseti, yanhi aparimanasu lokadhatusu imassa sadevakassa lokassa nilam
pitakantiadi ruparammanam cakkhudvare apatham agacchati, "ayam satto imasmim
khane imam nama ruparammanam disva sumano va dummano va majjhatto va
jato"ti sabbam tam tathagatassa evam abhisambuddham. Tatha yam aparimanasu
lokadhatusu imassa sadevakassa lokassa bherisaddo mudingasaddotiadi
saddarammanam sotadvare apatham agacchati. Mulagandho tacagandhotiadi
gandharammanam ghanadvare apatham agacchati. Mularaso khandharasotiadi rasarammanam
jivhadvare apatham agacchati. Kakkhalam mudukantiadi pathavidhatutejodhatu-
vayodhatubhedam photthabbarammanam kayadvare apatham agacchati, "ayam satto imasmim
khane imam nama photthabbarammanam phusitva sumano va dummano va majjhatto
va jato"ti sabbam tam tathagatassa evam abhisambuddham. Tatha yam aparimanasu
lokadhatusu imassa sadevakassa lokassa sukhadukkhadibhedam dhammarammanam
manodvarassa apatham agacchati, "ayam satto imasmim khane idam nama
dhammarammanam vijanitva sumano va dummano va majjhatto va jato"ti
sabbam tam tathagatassa evam abhisambuddham.
     Yanhi cunda imesam sattanam dittham sutam mutam vinnatam tattha
tathagatena adittham va assutam va amutam va avinnatam va natthi. Imassa
pana 1- mahajanassa pariyesitva pattampi atthi, pariyesitva appattampi atthi.
Apariyesitva pattampi atthi, apariyesitva appattampi atthi. Sabbampi tam
tathagatassa appattam nama natthi, nanena asacchikatam nama. "tasma tathagatoti
vuccati"ti. Yam thanam 2- yatha loke na gatam tassa tatheva gatatta "tathagato"ti
vuccati. Paliyam pana abhisambuddhanti vuttam, tam gatasaddena ekattham. Imina
nayena sabbavaresu "tathagato"ti nigamanassa attho veditabbo. Tassa yutti
brahmajale tathagatasaddavitthare vuttayeva.
                         Abyakatatthanavannana
     [189] Evam attano asamatam anuttaratam sabbannutam dhammarajabhavam
kathetva idani "puthusamanabrahmananam laddhisu maya annatam adittham nama
natthi, sabbam mama nanassa antoyeva pavattati"ti sihanadam nadanto thanam
kho panetam cunda vijjatiti adimaha. Tattha tathagatoti satto. Nahetam
avuso atthasanhitan idhalokaparalokatthasanhitam na hoti. Na dhammasanhitanti
navalokuttaradhammanissitam na hoti. Na adibrahmacariyakanti sikkhattayasangahitassa
sakalasasanabrahmacariyassa adibhutam na hotam.
                         Byakatatthanavannana
     [190] Idi dukkhanti khotiadisu tanham thapetva avasesa tebhumika
dhamma idam dukkhanti byakatam. Tasseva dukkhassa pabhavika janika tanha
dukkhasamudayoti byakatam ubhinnam appavatti dukkhanirodhoti byakatam. Dukkhaparijanano
samudayapajahano nirodhasacchikarano ariyamaggo dukkhanirodhagaminipatipadati byakatam.
@Footnote: 1 cha.Ma. panasaddo na dissati        2 cha.Ma., i. thananti na dissati
"etanhi avuso atthasanhitan"tiadisu etam idhalokaparalokatthanissitam
navalokuttaradhammanissitam sakalasasanabrahmacariyassa adi padhanam pubbangamanti
ayamattho.
                      Pubbantasahagataditthinissayavannana
     [191] Idani yantam maya na byakatam, tam ajanantena na
byakatanti ma evam sannamakamsu. Janantova aham evam "etasmim byakatepi
attho natthi"ti na byakarim. Yam pana yatha byakatabbam, tam maya byakatamevati
sihanadam nadanto puna yepi te cundatiadimaha.
     Tattha ditthiyova ditthinissaya, ditthinissitaka ditthigatikati attho.
Idameva saccanti idameva dassanam saccam. Moghamannanti annesam vacanam mogham.
Asayamkaroti asayamkato.
     [192] Tatrati tesu samanabrahmanesu. Atthi nukho idam avuso
vuccatiti avuso yam tumhehi sassato atta ca loko cati vuccati, idamatthi
nukho udahu natthiti evam ahante pucchamiti attho. Yanca kho te
evamahamsuti yam pana te "idameva saccam moghamannan"ti vadanti, tantesam
nanujanami. Pannattiyati ditthipannattiya. Samasamanti samena nanena samam.
Yadidam adhipannattiti ya ayam adhipannatti nama. Ettha ahameva bhiyyo
uttaritaro na maya samo atthi. Tattha yanca vuttam "pannattiyati yanca
adhipannatti"ti ubhayametam atthato ekam. Bhedato hi pannatti adhipannattiti
dvayam hoti. Tattha pannatti nama ditthipannatti. Adhipannatti nama
khandhapannatti dhatupannatti ayatanapannatti  indriyapannatti saccapannatti
puggalapannattiti evam vutta cha pannattiyo. Idha pana pannattiyati etthapi
pannatti ceva adhipannatti ca adhippeta, adhipannattiti etthapi. Bhagava hi
pannattiyapi anuttaro, adhipannattiyapi anuttaro. Tenaha "ahameva tattha
bhiyyo yadidam adhipannatti"ti.
                      Aparantasahagataditathinissayavannana
     [196] Pahanayati pajahanatthaya. 1- Samatikkamayati tasseva vevacanam.
Desitati kathita. Pannattati thapita. Satipatthanabhavanaya hi ghanavinibbhogam
katva sabbadhammesu yathavato 2- ditthesu "suddhasankharapunjo yam nayidha
sattupalabbhati"ti sannitthanato sabbaditthinissayanam pahanam hotiti. Tena vuttam
"ditthinissayanam pahanaya samatikkamaya evam maya ime cattaro satipatthana
desita pannatta"ti. Sesam sabbattha uttanatthamevati.
                      Pasadikasuttavannana nitthita
                          ------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 6 page 94-107. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=6&A=2357&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=6&A=2357&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=11&i=94              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=11&A=2537              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=11&A=2684              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=11&A=2684              Contents of The Tipitaka Volume 11 http://84000.org/tipitaka/read/?index_11

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]