ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 44 : PALI ROMAN Ja.A.10 mahanipat (2)

page139.

Mahanipatavannana ----------- brahmanaradajatakam ahu raja videhananti idam sattha latthivanuyyane viharanto uruvelakassapassa damanam arabbha kathesi. Yada hi sattha pavattitapavaradhammacakko uruvelakassapadayo tayo jatile dametva magadharajassa patissavam visajjapetum puranajatilasahassa parivuto latthivanuyyanam agamasi. Tada dvadasanahutaya parisaya saddhim agantva dasabalam vanditva nisinnassa magadharanno parisabbhantare brahmanagahapatikanam parivitakko udapadi kinnu kho uruvelakassapo mahasamane brahmacariyam carati udahu mahasamano uruvelakassape brahmacariyam caratiti. Atha bhagava tesam cetasa cetoparivitakkamannaya kassapassa mama santike pabbajitabhavam janapessamiti cintetava imam gathamaha kimeva disva uruvelavasi pahasi aggim kisakovadano pucchami tam kassapa etamattham katham pahinam tava aggihuttanti. Theropi bhagavato adhippayam viditva nidanam kathetukamo aha rupe ca sadde ca atho rase ca kamitthiyo cabhivadanti yanna

--------------------------------------------------------------------------------------------- page140.

Etam malanti upadhisu natva tasma na yitthe na hute aranjim disva padam santamanupadhikam akincanam kamabhave asattam anannaneyyam anannabhavim tasma na yitthe na hute aranjinti. Ima gatha vatva attano savakabhavam pakasanattham tathagatassa padapitthe sisam thapetva sattha me bhante bhagava savakohamasmiti vatva ekatalam dvitalam titalanti yava sattatalappamanam sattakkhattum vehasam abbhuggantva oruyha tathagatam vanditva ekamantam nisidi. Tam patihariyam disva mahajano aho mahanubhavo buddho evam thamagataditthiko nama attanam arahati mannamano uruvelakassapopi ditthijalam bhinditva tathagatena damitoti satthu gunakathanneva kathesi. Tam sutva bhagava anacchiriyam upasaka idani sabbannutananappattena maya imassa damanam svaham pubbe saragasadosasamohakalepi narado nama brahma hutva imassa ditthijalam bhinditva imam nibbisevanam akasinti vatva tunhi ahosi taya parisaya yacito atitam ahari. Atite videharatthe mithilayam angati nama raja rajjam karesi so dhammiko dhammaraja. Tassa ruca nama dhita ahosi abhirupa dassaniya pasadika kappasatasahassapatthitappatthana mahapunna tassa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page141.

Aggamahesiya kucchimhi nibbatta. Sesa panassa solasasahassa itthiyo vanjha ahesum. Tassa sa dhita piya manapa ahosi. So tassa nanapupphapurehi pancavisatipupphasamugehi saddhim anagghani atisukhumani ca vatthani imehi attanam alankarotuti devasikam devasikam pahini. Khadaniyassa bhojaniyassa ca pamanam natthi. Anvaddhamasam danam detuti sahassam pesesi. Tassa kho pana vijayo sunamo alatoti tayo amacca ahesum. So komudiya catumasiniya pathamachane vattamane devanagare viya nagare ca antepure ca alankate sunahato suvilitto sabbalankarapatimandito bhuttasayamaso vivatasihapanjare mahatale nisinno amaccaganaparivuto visuddham gaganatalam abhilanghamanam candamandalam disva aho ramaniya vata bho dosinaratti kaya nukhvajja ratiya abhirameyyamati amacce pucchi. Tamattham pakasento sattha aha ahu raja videhanam angati nama khattiyo pahutayogo dhanima anantabalaporiso so ca pannarase rattim purime yame anagate catumasa komudiya amacce sannipatayi pandite sutasampanne mitapubbe vicakkhane vijayanca sunamanca senapatim alatakam tamanupucchi vedeho paccekam brutha samrucim catumasa komudajja junham byapahatam tamam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page142.

Kayajja ratiya rattim viharemu imam utunti. Tattha pahutayogoti pahutena hatthiyogadina samannagato. Anantabalaporisoti anantabalakayo. Anagateti pariyosanam asampatte anatikkanteti attho. Catumasati catunnam vassika masanam pacchimadivasabhutaya rattiya. Komudiyati phullakumudaya. Mitapubbeti pathamam hasitam katva paccha kathanasile. Tamanupucchiti tantesu tisu amaccesu ekekam amaccam anupucchi. Paccekam brutha samrucinti sabbepi tumhe attano attano ajjhasayanurupam katham atno rucim paccekam mayham kathetha. Komudajjati komudi ajja. Junhanti junhaya nissayabhutam candamandalam abbhuggatam. Byapahatam tamanti tena sabbam andhakaram vihatam. Utunti ajja rattim imam evarupam utum kaya ratiya vihareyyamati. Atha amacce pucchi. Te tena pucchita attano attano ajjhasayanurupam katham kathayimsu. Tamattham pakasento sattha aha tato senapati ranno alato etadabravi hattham yogam balam sabbam senam sannahayamase niyyama deva yuddhaya anantabalaporisa ye te vasam na ayanti vasam upaniyamase esa mayham saka ditthi ajitam ojinamase ramassu deva yuddhaya etam cittamatam mama

--------------------------------------------------------------------------------------------- page143.

Alatassa vaco sutva sunamo etadabravi sabbe tuyham maharaja amitta vasamagata nikkhittasattha paccatta nivatamanuvattare uttamo ussavo ajja na yuddham mama ruccati annapananca khajjanca khippam abhiharantu te ramassu deva kamehi naccagitesu vadite sunamassa vaco sutva vijayo etadabravi sabbe kama maharaja niccam tavamupatthita na hete dullabha deva tava kamehi moditum sada hi kame labhasi netam cittamatam mama samanam brahmanam vapi upasemu bahussutam yo najja vinaye kankham atthadhammavidu ise vijayassa vaco sutva raja angatimabravi yatha vijayo bhanati mayham cetamva ruccati samanam brahmanam vapi upasemu bahussutam yo najja vinaye kankham atthadhammavidu ise sabbeva santa karotha matim kim upasemu panditam yo najja vinaye kankham atthadhammavidu ise vedehassa vaco sutva alato etadabravi atthayam migadayasmim acelo dhirasammato guno kassapagottayam suto citrakathi gani

--------------------------------------------------------------------------------------------- page144.

Tadeva payirupasemu so no kankham vinessati alatassa vaco sutva raja codesi sarathim migadayam gamissama yuttam yanam idhanayati. Tattha hatthanti tutthapahattham. Ojinamaseti yam no ajitam tam jinama. Eso mama ajjhasayoti. Raja tassa katham sutva neva patikkosi nabhinandi. Etadabviti rajanam alatassa vacanam anabhinandantam appatikkosantam disva nayam yuddhajjhasayo ahamassa cittam ganhanto kamagunabhiratim vannayissamiti cintetva etam sabbe tuyhanti adivacanamabravi. Vijayo etadabraviti raja sunamassapi vacanam sutva nabhinandi na patikkosi. Tato vijayo ayam imesam dvinnam vacanam sutva tunhiyeva thito pandita nama dhammassavanasonda honti dhammassavanamassa vannessamiti cintetva etam sabbe kamati adivacanamabravi. Tattha tavamupatthitati tava upatthita. Moditunti tava kamehi moditum abhiramitum icchaya sati na hi ete kama dullabha. Netam cittamatam mamati etam tava kamehi abhiramanam nama mama cittamatam na hoti na me ettha cittam pakkhandati. Yo najjati yo no ajja. Atthadhammaviduti paliatthanceva palidhammanca jananto. Iseti isi esitaguno. Angatimabraviti angati abravi. Mayham cetamva ruccatiti mayhampi etamyeva ruccati. Sabbeva santati sabbeva tumhe idha vijjamana matim karotha cintetha. Alato etadabraviti tam ranno katham sutva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page145.

Ayam mama kulupako guno nama ajivako rajuyyane vasati tam pasamsitva rajakulupakam karissamiti cintetva etam atthayanti adivacanam abravi. Dhirasammatoti panditoti samanto. Kassapagottayanti kassapagotto ayam. Sutoti bahussuto. Ganiti ganasattha. Codesiti anapesi. Tamattham pakasento sattha aha tassa yanam ayojesum dantam rupiyapakkharam sukkamatthaparivaram pandaram dosina mukham tatrasum kumudayutta cattaro sindhava haya aniluppasamuppata sudanta suvannamalino setacchattam setaratho setassa setavijani vedeho sahamaccehi niyam candova sobhati tamanuyayimsu bahavo indakhaggadhara bali assapitthigata vira nara naravaradhipam so muhuttamva yayitva yana oruyha khattiyo vedeho sahamaccehi patti gunamupagami yepi tattha tada asum brahmanibbha samagata na te apanayi raja akatam bhumimagateti. Tattha tassa yananti tassa ranno ratham yojayimsu. Dantanti dantamayam. Rupiyapakkharanti rajatapakkharam. Sukkamatthaparivaranti parisuddham mattham apharusam rathaparivaram. Dosina mukhanti vigatadosaya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page146.

Rattiya mukham viya punnacandasadisanti attho. Tatrasunti tatra rathe ahesum. Kumudati kumudavannasadisa. Sindhavati sindhavajatika sighajava. Aniluppasamuppatati vatavegasadisavega assa. Setacchattanti tasmim rathe samussapitam chattampi setam ahosi. Setarathoti sopi ratho setoyeva. Setassati assapi seta. Setavijaniti vijanipi seta. Niyanti so tena rajatarathena gacchanto amaccaganaparivuto videharaja cando viya sobhati. Nara naravaradhipanti naravaranam adhipatim rajanam rajadhirajam. So mahuttamva yayitvati so raja muhutteneva uyyanam gantva. Patti gunamupagamiti pattikova gunam ajivakam upagami. Yepi tattha tada asunti yepi tasmim uyyane tada puretaram gantva tam ajivakam piyarupasamanaya nisinna ahesum. Na te apanayiti amhakameva dosoyeva mayam paccha agamimha tumhe ma calitthati te brahmane ca ibbhe ca rannoyeva atthaya akatam akatokasam. Bhumimagateti bhumim agate na ussaranam karetva apanayi. So taya omissakaparisaya parivutova ekamantam nisiditva patisantharamakasi. Tamattham pakasento sattha aha tato so muduka bhisiya muducittakasanthate mudupaccatthate raja ekamantam upavisi nisajja raja sammodi katham saraniyam tato

--------------------------------------------------------------------------------------------- page147.

Kacci yapaniyam bhante vatanamaviyattata kacci akasira vutti labhasi pindiyapanam appabadho casi kacci cakkhu na parihayati tam guno patisammodi vedeham vinaye ratam apaniyam maharaja sabbametam tadubhayam kacci tuyhampi vedeha paccanta na baliyare kacci arogam yogante kacci vahati vahanam kacci te byadhiyo natthi sarirassupatapiya patisammodito raja tato pucchi anantara attham dhammanca nayanca dhammakamo rathesabho katham dhammancare macco matapitusu kassapa kathancare acariye puttadare kathancare kathancareyya vuddhesu katham samanabrahmane kathancare balakayasmim katham janapade care katham dhammancaritvana pacce gacchanti sugatim kathanceke adhammattha patanti nirayam adhoti. Tattha muduka bhisiyati mudukaya sukhasamphassaya bhisiya. Muducittakasanthateti sukhasamphasse cittattharane. Mudupaccatthateti muduna paccattharanena paccatthate. Sammoditi ajivakena saddhim sammodaniyam katham akasi. Tatoti tato nisajjanato anantarameva saraniyam katham kathesiti attho. Kacci yapaniyanti kacci vo

--------------------------------------------------------------------------------------------- page148.

Bhante sariram panitapaccayehi yapetum sakka. Vatanamaviyattatati kacci vo sarire vayudhatuyo samappavatta vatanam viyattata natthi. Tattha tattha vaggavagga hutva vata na badhantiti attho. Akasirati niddukkha. Vuttiti jivitavutti. Appabadhoti iriyapathabhanjanakena abadhena virahito. Cakkhuti kacci vo cakkhuadini indriyani na parihayantiti pucchi. Patisammoditi sammodaniyakathaya patikathesi. Tattha sabbametanti yam taya vuttam vatanamaviyattatati adi sabbantam tatheva. Tadubhayanti yam taya appabadhovasi kacci cakkhu na parihayatiti vuttam tampi ubhayam tatheva. Na baliyareti nabhibhavanti na kuppanti. Anantarati patisantharato anantara panham pucchi. Tattha attham dhammanca nayancati paliatthanca palidhammanca karanayuttanca. So hi katham dhammancareti pucchanto matapituadisu patipattidipakam paliatthanca palidhammanca karanayuttanca me kathethati imam atthanca dhammanca nayanca pucchi. Tattha kathanceke adhammatthati ekacce adhamme thita katham nirayanceva adhosira uddhapada apaye ca patantiti. Tam pana panham sabbannubuddhapaccekabuddhabuddhasavakamahabodhisattesu purimassa purimassa alabhena pacchimam pacchimam pucchitabbayuttakam mahesakkhapanham raja kinci panham ajanantamva naggabhogam nissirikam andhabalam ajivakam pucchi. So evam pucchito pucchanurupam byakaranam adisva carantam gonam dandena paharanto viya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page149.

Bhattavaddhikaya kacavaram khipanto viya. Suna maharajati okasam karetva attano micchavadam patthapesi. Tamattham pakasento sattha aha. Vedehassa vaco sutva kassapo etadabravi sunohi me maharaja saccam avitatham padam natthi dhammassa caritassa phalam kalyanapapakam natthi deva paraloko ko tato hi idhagato natthi deva pitaro va kuto mata kuto pita natthi acariyo nama adantam ko damessati samatulyani bhutani natthi jetthapacayika natthi balam viriyam va kuto utthanaporiso niyatani hi bhutani yatha hotha viyo tatha laddheyyam labhate macco natthi danam phalam kuto natthi danaphalam deva avaso deva viriyo balehi danam pannattam panditehi paticchitam avasa denti dhiranam bala panditamaninoti. Tattha idhagatoti tato paralokato idhagato nama natthi. Pitaro vati deva ayyakaayyikadayova natthi. Tesu asantesu kuto mata kuto pita. Yatha hotha viyo tathati hotha viyo vuccati navaya pacchimabandha nava. Yatha khuddakanava mahanavaya pacchimabandha mahanavameva anugacchati. Tatha ime satta

--------------------------------------------------------------------------------------------- page150.

Culasitikappe niyatameva anugacchantiti vadati. Avaso deva viriyoti evam danaphale asati yokoci balo danam deti nama. So avaso aviriyo na attano vasena balena danam deti danaphalam pana atthiti sannaya annesam andhabalanam saddahitva detiti dipeti. Balehi danam pannattanti danam databbanti andhabalehi pannattam anunnatam tam danam balayeva denti pandita patigganhantiti. Evam danassa nipphalatam vannetva idani papassa nipphalabhavam vannetum aha sattime sassata kaya acchejja avikopino tejo pathavi apo ca vayo sukhadukkhancime jive ca sattime kaya yesam chetta na vijjati natthi hanta ca chetta va hannare vapi kocinam antareyeva kayanam satthani vinivattare yo cayam siramadaya paresam nisitasina na so chindati te kaye natthi papam phalam kuto culasitimahakappe sabbe sujjhanti samsaram anagate tamhi kale sannatopi na sujjhati caritvapi bahum bhadram neva sujjhanti nagate papancehi bahum katva tam khanam nativattare anupubbena no suddhi kappanam culasitiya niyatam nativattama velantamiva sagaroti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page151.

Tattha kayati samuha. Avikopinoti vikopetum na sakka jive cati jivo ca. Jivo catipi patho ayameva attho. Sattime kayati ime sattakaya. Hannare vapi kocinanti yo hanneyya sopi kocinam nattheva. Satthani vinivattareti imesam sattannam kayanam antareyeva satthani carantani chinditum na sakkonti. Siramadayati paresam sisam gahetva. Nisitasinati nisitena asina chindatiti vuccati. Sopi te kayena chindati pathavi pathavimeva upeti apadayo apadike sukhadukkhajiva akasam pakkhandantiti dasseti. Samsaranti maharaja ime satta imam pathavim ekamamsakhalam katvapi ettake kappe samsarantapi na sujjhanti annatra hi samsara satte sodhetum samattho nama natthi sabbe samsareneva sujjhanti. Anagate tamhi kaleti yathavutte pana ekasmim kale anagate appatte antara susannatopi parisuddhasilopi na sujjhati. Tam khananti tam vuttappakaram kalam. Anupubbena no suddhiti amhakam vade anupubbena suddhi. Sabbesampi amhakam anupubbena suddhitipi attho tam velanti tam vuttappakaram kalam. Iti so ucchedavado attano thamena sakavadam nipphadento nippadesato kathesi kassapassa vaco sutva alato etadabravi yatha bhaddanto bhanati mayhampi tamva ruccati ahampi purimam jatim sare samsaritattano

--------------------------------------------------------------------------------------------- page152.

Pingalo namaham asim luddo goghatako pure baranasiyam phitayam bahum papam katam maya bahu maya hata pana mahisa sukara aja tato cutaham idha jato iddhe senapatikule natthi nuna phalam pape yoham na nirayam gatoti. Tattha alato etadabaraviti so kira pubbe kassapadasablassa kale cetiye anojapupphadamena pujam katva maranasamaye annena kammena yathanubhavam khitto samsare samsaranto ekassa papakammassa nissandena goghatakakule nibbattitva bahum papam akasi. Athassa maranakale bhasmapaticchanno viya aggi ettakam kalam thitam tam punnakammam okasamakasi. So tassanubhavena idha nibbattitva tam vibhutim patto jatim saranto pana atitanantarato param saritum asakkonto goghatakakammam katva idha nibbattosmiti sannaya tassa vadam upatthambhento idam yatha bhaddantoti adivacanamabravi. Tattha sare samsaritattanoti attano samsaritam sarami. Senapatikuleti senapatikulamhi jato. Athettha vijako nama daso asi patacchari uposatham upavasanto gunasantikamupagami kassapassa vaco sutva alatassa ca bhasitam assasanto mahum unham rudam assuni vattayiti. Tattha athetthati atha etissam mithilayam. Patacchariti daliddo

--------------------------------------------------------------------------------------------- page153.

Kapano. Gunasantikamupagamiti gunassa santikam upagami. Kincideva karanam sossamiti upagatoti veditabbo. Tamanupucchi vedeho kimattham samma rodasi kinte sutam va dittham va kim mam vedesi vedananti. Tattha kim mam vedesi vedananti kinnama tvam kayikam va cetasikam va vedanam patto yam evam rodanto mam vedesi janapesi uttanameva nam katva mayham acikkhahiti. Vedehassa vaco sutva vijako etadabravi natthi me vedana dukkha maharaja sunohi me ahampi purimam jatim sarami sukhamattano saketaham pure asim bhavasetthim gunerato sammato brahmanibbhanam samvibhagarato suci na caham papakam kammam sarami katamattano tato cutaham vedeha idha jato duritthiya gabbhamhi kumbhadasiya yato jato suduggato evampi duggato santo samacariyamadhitthito upaddhabhagam bhattassa dadami yassa icchato 1- catuddasim pancadasim sada upavasamiham na capi bhute himsami theyyancapi vivajjayim sabbameva hi nunetam sucinnam bhavati nipphalam @Footnote: 1 dadami yo me icchatitipi patho

--------------------------------------------------------------------------------------------- page154.

Nirattham mannidam silam alato bhasati yatha kalimeva nuna ganhami asippo dhuttako yatha katam alato ganhati kitavo sikkhito yatha dvaram nappatipassami yena gacchami sugatim tasma raja parodami sutva kassapabhasitanti. Tattha bhavasetthiti evam namako asitikotivibhavo setthi. Guneratoti gunamhi rato. Sammatoti sambhavito. Suciti sucikammo. Idha jato duritthiyati imasmim mithilanagare duritthiya daliddaya kapanaya kumbhadasiya kucchimhi jatosmi. So kira pubbe kassapabuddhakale aranne nattham balibaddam gavesamano ekena maggamulhena bhikkhuna maggam puttho tunhi hutva puna tena pucchito kujjhitva samanadasa namete mukhara honti dasena taya bhavitabbanti atimukharasiti aha. Tam kammam tada vipakam adatva bhasmacchanno viya pavako thitam maranasamaye annam kammam upatthasi. So yatha kammam samsare samsaranto ekassa kusalakammassa phalena sakete vuttappakaro setthi hutva danadini punnani akasi. Tam panassa kammam pathaviyam nihitanidhi viya thitam okasam labhitva vipakam dasseti. Yam pana tena maggamulham bhikkhum akkosantena katam papakammam tamassa tasmim attabhave vipakam adasi. So ajananto itarassa kalyanakammassa phalena kumbhadasiya kucchimhi nibbattosmiti sannaya evamaha. Yato jato suduggatoti svaham jatakalato

--------------------------------------------------------------------------------------------- page155.

Patthaya atiduggatoti dipeti. Samacariyamadhitthitoti samacariyayameva patitthitomhi. Nunetanti ekamsenetam. Mannidam silanti deva idam silam nama niratthakam manne. Alatoti yatha ayam alatasenapati maya purimabhave bahum panatipatapapakammam katva senapatitthanam laddhanti bhasati tena karanenaham niratthakam silanti mannami. Kalimevati yatha asippo asikkhito akkhadhutto parajayaggaham ganhati tatha nuna ganhami purimabhave attano sapateyyam nasetva idani dukkham anubhavami. Kassapabhasitanti kassapagottassa acelakassa bhasitam sutvati vadati. Vijakassa vaco sutva rajaangatimabravi natthi dvaram sugatiya niyatam kankha vijaka sukham va yadi va dukkham niyatam kira labbhati samsarasuddhi sabbesam ma turito anagate ahampi pabbe kalyano brahnibbhesu pavato voharamanusasanto ratihino tadantarati. Tattha angatimabraviti pathamameva itaresam dvinnam paccha vijakassati tinnam vacanam sutva dalham micchaditthim gahetva etam natthi dvaranti adivacanamabravi. Niyatam kankhati samma vijaka niyatameva olokehi. Culasitimahakappappamano kaloyeva hi satte sodheti ma tvam atituritoti adhippayenevamaha. Anagateti tasmim kale appatteva antara devalokam gacchamiti ma turito.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page156.

Pavatoti brahmanesu ca gahapatikesu ca tesam kayaveyyavaccadanadikaranena pavato ahosi. Voharanti vinicchayatthane nisiditva rajakiccavoharam anusasantova. Ratihino tadantarati ettakam kalam kamagunaratiya parihinoti. Evanca pana vatva bhante kassapa mayam ettakam kalam pamajjimha idani pana amhehi acariyo laddho ito patthaya kamagunaratimeva anubhavissama tumhakam santike itopi uttarim dhammassavanampi no papanco titthatha tumhe mayam gamissamati apucchanto upaddhagathamaha punapi bhante dakkhemu sangati ce bhavissatiti. Tattha sangati ceti ekatthane no samagamo bhavissati no ce asati punnaphale kim taya ditthenati. Idam vatvana vedeho paccaga sannivesananti. Tattha sannivesananti bhikkhave idam vacanam videharaja vatva ratham abhiruyha attano nivesanam candakapasadatalameva patigato. Raja pathamam gunassa santikam gantva tam vanditva panham pucchi agacchanto ca pana avanditvava agato guno agunataya vandanampi nalattha pindadikam sakkaram kimeva lacchati. Rajapi tam rattim vitinametva puna divase amacce sannipatetva tumhe kamagunameva upatthapetha aham ito patthaya kamagunasukhameva anubhavissami na me annani kiccani arocetabbani vinicchayakiccam asuko ca asuko ca karotuti vatva kamaratimattova ahosi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page157.

Tamattham pakasento sattha aha tato ratya vivasane upatthanamhi angati amacce sannipatetva idam vacanamabravi candake me vimanasmim sada kame vidhentu me ma mupaganchum atthesu guyhapakasiyesu ca vijayo ca sunamo ca senapati alatako ete atthe nisidantu voharakusala tayo idam vatvana vedeho kameva bahu mannatha na capi brahmanibbhesu atthe kisminci pavatoti. Tattha upatthanamhiti attano upatthanatthane. Candake meti mama santake candakapasade. Vidhentu meti niccam mayham kame samvidahantu upatthapentu. Guyhapakasiyesuti guyhesupi pakasiyesupi atthesu uppannesu mam keci ma upaganchum. Attheti atthakaranavinicchayatthane. Nisidantuti maya kattabbakiccassa karanattham sesamaccehi saddhim nisidantu. Tato dvesattarattassa vedehassatraja piya rajakanna ruca nama dhatimataramabravi alankarotha mam khippam sakhiyo ca alankarontu me suve pannaraso diboy gaccham issarasantike tassa malyam abhiharimsu candananca maharaham manisankhamuttaratanam nanaratte ca ambare

--------------------------------------------------------------------------------------------- page158.

Tanca sovannamaye pithe nisinnam bahukitthiyo parikiriya asobhimsu rucam ruciravannininti. Tattha tatoti tato ranno kamapanke laggadivasato patthaya. Dvesattarattassati cuddasame divase. Dhatimataramabraviti pitu santikam gantukama hutva dhatimataro aha. Sa kira catuddase nanavannani ca vatthani nivasetva pancakumarisatahi parivuta dhatiganam adaya mahantena sirivilasena attano sattabhumika rativaddhanapasada oruyha pitu dassanattham candakapasadam gacchati. Atha nam pita disva tutthamanaso mahasakkaram karetva uyyojento amma danam dehiti sahassam datva uyyojesi. Sa attano nivesanam gantva puna divase uposathika hutva kapanaddhikavanibbakayacakanam mahadanam deti. Ranna kirassa eko janapado dinno. Tato ayena sabbakiccani karoti. Tada pana ranna kira gunajivakam nissaya micchadassanam gahitanti sakalanagare ekakolahalamahosi. Tam rucaya dhatiyo sutva rajadhitaya arocayimsu ayye pitara kira te ajivakassa katham sutva micchadassanam gahitam so kira raja catusu nagaradvaresu danasalayo viddhamsapetva parapariggahita itthiyo ca kumarikayo ca pasayhakarena anapesi rajjam na vicaresi kamamadamattoyeva jatoti. Sa tasam katham sutva anattamana hutva katham hi nama me pita tadisam apagatasukkadhammam nillajjam naggabhogam gunam upasankamitva panham pucchati nanu dhammikasamanabrahmano

--------------------------------------------------------------------------------------------- page159.

Kammavadi upasankamitva pucchitabbo siya thapetva kho pana mam anno mayham pitaram micchadassana mocetva sammadassane patitthapetum samattho nama natthi ahamhi atita satta anagata sattati cuddasajatiyo sarami tasma pubbe attana katam papakammam kathetva papakammassa phalam dassetva mama pitaram bodhessami sace pana ajjeva gamissami atha mama pita mam amma tvam pubbe addhamasam agacchasi ajja kasma lahum agatasiti vakkhati tatra ce aham tumhehi kira micchadassanam gahitanti sutva agatamhiti vakkhami na me vacanam garukam katva ganhissati tasma ajja agantva ito cuddasame divase kalapakkhe catuddaseyeva kinci ajananti viya pubbe gamanakareneva gantva agamanakale danavattatthaya sahassam yacissami tada me pita ditthiya gahitabhavam kathessati atha nam aham attano balena micchaditthim chaddapessamiti cintesi. Tasma cuddasame divase pitu santikam gantukama hutva evamaha. Tattha sakhiyo cati sahayikayopi me pancasata kumarikayo ekayekam asadisam katva sabba nanalankarehi nanavannehi pupphagandhavilepanehi alankarontu. Dibyoti dibbadivaso. Devatasannipatapatimanditotipi dibbo. Gacchanti mama danavattam aharapetum videharajassa pitu santikam gamissami. Abhiharimsuti solasahi gandhodakaghatehi nahapetva mandetva kumarikanam mandanatthaya kira abhiharimsu. Parikiriyati parivaretva. Asobhimsuti camru parivaretva rajadhitaram devakanna viya tam divasam ativiya sobhimsu.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page160.

Sa ca sakhimajjhagata sabbabharanabhusita saterita abbhamiva candakam pavisi ruca upasankamitva vedeham vanditva vinaye rata suvannakhacite pithe ekamantam upavisiti. Tattha sateritati vijjulata viya. Abbhamivati meghaabbhantarato nissita. Pavisiti pitu vasanatthanam candakapasadam pavisi. Suvannakhaciteti sattaratanavicitte suvannamaye pithe. Tanca disvana vedeho accharanamva sangamam rucam sakhimajjhagatam idam vacanamabravi kacci ramasi pasade anto pokkharanim pati kacci bahuvidham khajjam sada abhiharanti te kacci bahuvidham malyam ocinitva kumarikayo gharake karotha paccekam khidda ratirata bahum kena va vikalam tuyham kim khippam abhiharanti te manam karassu kutamukhi api candasamam hi teti. Tattha accharanamva sangamanti accharanam sangamam viya tam samagamam disva. Pasadeti amma maya tuyham vejayantasadiso rativaddhanapasado karito kacci tattha ramasi. Anto pokkharanim patiti anto vatthusmimyeva te maya nandapokkharanipatibhaga pokkharani karita kaccitam pokkharanim paticca udakakilam kilanti ramasi. Malyanti amma tuyham devasikam devasikam pancavisatipupphasamugge pahinami

--------------------------------------------------------------------------------------------- page161.

Kacci tumhe sabbapi kumarikayo tam malyam ocinitva ganthitva abhinham khidda ratirata hutva kacci paccekam gharake karotha aham sundaram aham sundarataranti evam patiyekkam sarambhena viya pupphagharakani pupphagabbhe ca pupphasanapupphasayanani ca kacci karothati pucchati. Vikalanti vekallam. Manam karassuti cittam uppadehi. Kutamukhiti sasapakutena pasaditamukhataya tam evamaha. Itthiyo hi mukhavannam pasadentiyo dutthalohitamukhadusitapilakaharanattham pathamam sasapakutena mukham vilimpanti. Tato lohitassa samakaranattham mattikacunnena. Tato chavipasadanattham tilakutena. Candasamam hi teti candato dullabhataro nama natthi tadisepi rucim katva mama acikkha sampadessami teti. Vedehassa vaco sutva ruca pitaramabravi sabbametam maharaja labbhatissarasantike suve pannaraso diboy sahassam abhiharantu me yathadinnanca dassami danam sabbavanisvahanti. Tattha sabbavanisvahanti sabbavanibbakesu aham dassami. Rucaya vacanam sutva raja angatimabravi bahum vinasitavittam nirattham aphalam taya uposatheva yam niccam annapanam na bhunjasi niyatetam abhuttabbam natthi punnam abhunjatoti. Tattha angatimabraviti bhikkhave so angati raja pubbe ayacitopi amma danam dehiti sahassam datva tam divasam yacitopi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page162.

Micchadassanassa gahitatta adatva idam bahum vinasitanti adivacanamabravi. Niyatetam abhuttabbanti etam niyatavasena taya abhunjitabbam bhavissati bhunjantanampi abhunjantanampi natthi punnam sabbehi culasitimahakappe anatikkamitvava sujjhitabbanti. Vijakopi hi sutvana tada kassapabhasitam assasanto mahum unham rudam assuni vattayi yava ruce jivasi no ma bhattamupanasayi natthi bhadde paro loko kim nirattham vihannasiti. Tattha vijakopiti vijakopi pubbe kalyanakammam katva tassa nissandena dasikucchiyam nibbattoti vijakavatthumpissa udaharanam ahari. Natthi bhaddeti bhadde gunacariyo evamaha natthi ayam loko natthi paraloko natthi mata natthi pita natthi satta upapatika natthi loke samanabrahmana samaggarata sammapatipannati paraloke hi sati idhaloko nama bhaveyya soyeva natthi matapitusu ca santesu puttadhitaro nama bhaveyyum teyeva natthi dhamme sati dhammikasamanabrahmana bhaveyyum teyeva natthi kim danam desi kim silam rakkhasi nirattham kim vihannasiti. Vedehassa vaco sutva ruca ruciravannini janam pubbaparam dhammam pitaram etadabravi sutameva pureasi paccakkham ditthamidam maya balupasevi yo hoti balova samapajjatha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page163.

Mulho hi mulhamagamma bhiyyo moham nigacchati patirupam alatena vijakena ca mulhitunti. Tattha pubbaparam dhammanti bhikkhave pitu vacanam sutva ruca rajadhita atite sattajativasena pubbadhammam anagate sattajativasena anagatadhammanca jananti pitaram micchaditthito mocetukama etam sutamevati adimaha. Tattha samapajjathati yo puggalo balupasevi hoti so balova samapajjatiti etam maya pubbe sutameva ajja pana paccakkhato ditthanti. Mulho hiti maggamulhamagamma maggamulho viya ditthimulhopi ditthimulhamagamma uttarimpi mulham nigacchati mulhataro hoti. Alatenati deva tumhehi jatigottakulappadesaissariya pannasampannehi 1- parihinena alatasenapatina accantahinena nippannena vijakadasena ca gamadarakasadisam ahirikam balam gunajivakam agamma mulhitum patirupam anucchavikam kintena mulhissasiti. Evam te ubhopi garahitva ditthito mocetukamataya pitaram vannenti aha tvanca devasi sappanno dhiro atthassa kovido katham balehi sadiso hinaditthimupagami sace hi samsarapathena sujjhanti niratthiya pabbajja gunassa kitova aggim jalitam apapatam @Footnote: 1 jati .l. pannahitipi patho

--------------------------------------------------------------------------------------------- page164.

Apajjati mohamulhe naggabhavam samsarasuddhiti pure nivittha kammam vidusenti bahu ajanam pubbe kali duggahitavanattha dummocaya balisa ambujovati. Tattha sappannoti tvam hi yasavayapunnadhitiyonisomanasikara- dhammasakacchavasena laddhaya pannaya sapanno teneva karanena dhiro dhirataya atthanatthassa karana karanassa kovido. Balehi sadisoti yatha te bala upagata katham tatha tvam hinaditthim upagato. Apapatanti api apatam. Patantoti attho. Idam vuttam hoti tata samsarena suddhiya sati yatha patangakito rattibhage jalitam aggim disva tappaccayam dukkham ajanitva mohena tattha patanto mahadukkham apajjati tatha gunopi pancakamagune pahaya mohamulhena nissirikam nillajjam nirassadam naggabhavam apajjatiti. Pure nivitthati tata samsarena suddhiti kassapavacanam sutva pathamameva nivittha natthi sukatadukkatanam kammanam phalanti gahitatta bahu jana ajananta micchadassanena anattham gahetva kammam vidusenti. Tam vidusenta kammaphalam vidusentiyeva evam tesam pubbe gahito kaliparajayaggaho duggahitova hotiti attho. Dummocaya balisa ambujo vati te pana evam ajananta micchadassanena anattham gahetva thita @Footnote: 1 anatthatipadam dummocayatipade apadanam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page165.

Bala yatha nama balisam gilitva thito maccho balisa dummocayo hoti evam tamha anattha dummocaya honti. Evam vatva sa uttarim rajanam anusasanti ima gatha abhasi upamante karissami maharaja tavatthiya upamayapidhekacce attham jananti pandita vanijanam yatha nava appamanabhara garu atibharam samadaya annave avasidati evameva naro papam thokam thokampi acinam atibharam samadaya niraye avasidati na tava bharo paripuro alatassa mahipati acinati ca tam papam yena gacchati duggatim pubbevassa katam punnam alatassa mahipati tassayam deva nissando yanceso labhate sukham khiyatevassa tam punnam tatha hi agune rato ujumaggam avahaya kummaggam anudhavati tula yatha paggahita ohite tulamandale unanmeti tulasisam bhare oropite sati evameva naro punnam thokam thokampi acinam saggatimano daso va vijako satave ratoti. Tattha nirayeti atthavidhe mahaniraye solasavidhe ussudaniraye lokantaniraye ca. Bharoti tata na tavassa akusalabharo purati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page166.

Tassati tassa pubbe katassa punnassa esa nissando yam so alatasenapati tappaccayam sukham labhati. Na hi tata etam goghatakakammassa phalam papassa hi nama vipako ittho kanto bhavissatiti atthanametam. Agune ratoti tatha hesa idani akusalakamme rato. Ujumagganti dasa kusalakammapathamaggam pahaya. Kummagganti nirayagamim dasa akusalakammapathamaggam anudhavati. Ohite tulamandaleti bhandasampaticchanatthaya tulamandale laggetva thapite. Unanmetiti uddham ukkhipati. Acinanti thokam thokam punnam acinanto papabharam otaretva naro kalyanakammasisam ukkhipitva devalokam gacchati. Saggatimanoti sagge atimano saggasampapake sataphale kalyanakamme abhirato. Saggadhimanotipi patho. Saggam adhikaram katva thitacittoti attho. Satave ratoti esa vijakadaso satave madhuravipake kusalakammeyeva rato so imassa papakammassa khinakale kalyanakammassa phalena devaloke nibbattissati. Yam panesa idani dasattam upagato neva tam kalyanakammassa phalena tathattasamvattanikam hissa pubbe katam papam bhavissatiti nitthamettha gantabbanti. Sa imamattham pakasenti aha yancajja vijako daso dukkham passati attani pubbevassa katam papam tameso patisevati khiyatevassa tam papam tatha hi vinaye rato kassapanca samapajja ma hevuppathamagamati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page167.

Tattha ma hevuppathamagamati tata tvam pana imam naggam kassapajivakam upagantva ma heva nirayagamim upatham agama ma papamakasiti pitaram ovadi. Sa idanissa papupasevanaya dosam kalyanamittupasevanaya ca gunam dassenti aha yam yam hi raja bhajati santam va yadi va asam silavantam visilam va vasam tasseva gacchati yadisam kurute mittam yadisancupasevati sopi tadisako hoti sahavaso hi tadiso sevamano sevamanam samphuttho samphusam param saro duttho kalapamva alittamupalimpati upalepabhaya dhiro neva papasakha siya putimaccham kusaggena yo naro upanayhati kusapi puti vayanti evam balupasevana tagaranca palasena yo naro upanayhati pattapi surabhi vayanti evam dhirupasevana tasma pattaputasseva natva sampakamattano asante nupaseveyya sante seveyya pandito asanto nirayam nenti santo papenti sugatinti. Tattha santam vati sappurisam va. Yadi va asanti asappurisam va. Saro duttho kalapamvati maharaja yatha nama

--------------------------------------------------------------------------------------------- page168.

Halahalavisalitto saro sarakalape pakkhitto sabbantam visena alittampi sarakalapam limpati visadutthameva karoti evameva papamitto param sevamanova tam sevamanam param tena ca samphuttho tam samphussanto alittam papena purisam attano ekajjhasayam karonto upalimpati papameva karoti. Vayantiti tassa te kusapi duggandha vayanti. Tagarancati tagaranca annanca gandhasampannam gandhajatam palivethanani pannani sugandhani honti. Evanti evameva dhirupasevana. Dhiro hi attanam sevamanam dhirameva karoti. Tasma pattaputassevati yasma tagaradipalivethitani pannani sugandhani honti tasma palasapattaputasseva panditupasevanena ahampi pandito bhavissamiti evam natva. Sampakamattanoti attano paripakam parinamam panditabhavam natva asante pahaya pandite sante upaseveyya. Nirayam nentiti ettha devadattadihi nirayam sariputtattheradihi ca sugatinti nidanavasena udaharanani aharitabbaniti. Evam rajadhita chahi gathahi pitu dhammam kathetva idani atite attana anubhutam dukkham dassenti aha ahampi jatiyo satta sare samsaritattano anagatepi satteva ya gamissam ito cuta ya me sa sattami jati ahu pubbe janadhipa kammaraputto magadhesu ahu rajagahe pure papam sahayam agamma bahu papam katam maya paradarassa hethenta carimha amara viya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page169.

Tam kammam nihitam attha bhasmacchannova pavako atha annehi kammehi ajayim vamsabhumiyam kosambiyam setthikule iddhe phite mahaddhane ekaputto maharaja niccam sakkatapujito tattha mittam asevissam sahayam satave ratam panditam sutasampannam so mam atthe nivesayi catuddasim pancadasim bahum rattimupavisim tam kammam nihitam attha nidhiva udakantike atha papanam kammanam yametam magadhe katam phalam pariyagatam paccha bhutva dutthavisam yatha tato cutaham vedeha roruve niraye ciram sakammuna apacissam tam saram na sukham labhe bahuvassa gane tattha khepayitva bahum dukkham bhinnagate ahu raja chakalo uddhatapphaloti. Tattha sattati maharaja idhalokaparaloko nama sukatadukkatananca phalam atthi na samsaro satte sodhetum sakkoti. Kammuna eva hi satta sujjhanti alatasenapati ca vijakadaso ca ekameva jatim anussaranti na kevalam eteva jatissara ahampi atite satta jatiyo attano samsaritam sarami anagatepi ito gantabba satteva janami. Ya me sati ya sa mama atite sattami jati asi. Kammaraputtoti taya jatiya aham magadhesu rajagahanagare

--------------------------------------------------------------------------------------------- page170.

Suvannakaraputto ahosim. Paradarassa hethentati paradaram vihethenta paresam rakkhitagopitabhande aparajjhanta. Atthati tam tada maya katam papakammam okasam alabhitva okase sati vipakadayakam hutva bhasmacchanno aggi viya nihitam atthasi. Vamsabhumiyanti vamsaratthe. Ekaputtoti asitikotivibhave setthikule aham ekaputtova ahosim. Satave ratanti kalyanakamme abhiratam. So manti so sahayako mam atthe kusalakamme patitthapesi. Tam kammanti tampi me kalyanakammam tada okasam alabhitva okase sati vipakadayakam hutva. Udakantiketi udake nihitam atthasi. Yametanti atha mama ettakesu papakammesu yam etam maya magadhe paradarakammam katam tassa phalam paccha mam pariyagatam upagatanti attho. Yatha kim. Bhutva dutthavisam yathati yatha savisam bhojanam bhutva thitassa tam duttham kakkhalam halahalam visam kuppati tatha mam pariyagatanti attho. Tatoti tato kosambiyam setthikulato. Tam saranti tam tasmim niraye anubhutam dukkham saranti cittasukhannama na labhami bhayameva me uppajjati. Bhinnagateti bhinnagakaratthe bhinnagate nama nagare va. Uddhatapphaloti uddhatabijo. So pana chakalako balasampanno ahosi. Pitthiyam abhiruhitvapi nam vahayimsu. Tam yanakepi yojayimsu. Sa tamattham pakasenti aha sataputta maya vulha pitthiya ca rathena ca tassa kammassa nissando paradaragamanassa meti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page171.

Tattha sataputtati amaccaputta. Tassa kammassati deva roruvamahaniraye pacananca chakalakale andavijuppatananca pitthivahanayanakayojanani ca sabbopesa tassa kammassa nissando paradaragamanassa meti. Tato pana cavitva aranne kapiyoniyam patisandhim ganhim atha te mam jatadivase yuthapatino dassesum so anetha me puttanti dalham gahetva tassa viravantasseva dantehi phalani uppatesi. Imamattham pakasenti aha tato cutaham vedeha kapi asim brahavane nilucchitaphaloyeva yuthapena pagabbhina tassa kammassa nissando paradaragamanassa meti. Tattha nilucchitaphaloyevati tatraham pagabbhena yuthapatina luncitva uppatitaphaloyeva ahosinti attho. Atha aparapi jatiyo dassenti aha tato cutaham vedeha dasannesu pasu ahum nilucchito javo bhadro yogam vulham ciram maya tassa kammassa nissando paradaragamanassa me tato cutaham vedeha vajjisu kulamagato nevitthi na puma asim manussatte sudullabhe tassa kammassa nissando paradaragamanassa me tato cutaham vedeha ajayim nandane vane

--------------------------------------------------------------------------------------------- page172.

Bhavane tavatimsaham acchara kamavannini vicitravatthabharana amuttamanikundala kusala naccagitassa sakkassa paricarika tattha thitaham vedeha sarami jatiyo ima anagatepi satteva ya gamissam ito cuta pariyagatantam kusalam yam me kosambiyam katam deve ceva manusse ca sandhavissam ito cuta satta jacca maharaja niccam sakkatapujita itthibhava na muncissam chatthava gatiyo ima sattami ca gati ceva devaputto mahiddhiko puma devo bhavissami devakayasmimuttamo ajjapi santanamayam malam ganthenti nandane devaputto javo nama so me malam paticchati muhutto viya so dibyo manusse idha solasa rattindivo ca so dibyo manusim saradosatam iti kammani anventi asamkheyyapi jatiyo kalyanam yadiva papam na hi kammam vinassatiti. Tattha dasannesuti dasannaratthe. Pasuti gono. Ahunti ahosim. Nilucchitoti vacchakakaleyeva mam evam manapo bhavissatiti nibbijamakamsu. Soham nilucchito uddhatavijova javo bhadro ahosim. Vajjisu kulamagatoti goyonito cavitva vajjiratthe ekasmim

--------------------------------------------------------------------------------------------- page173.

Mahabhogakule nibbattamhiti dasseti. Nevitthi na pumati napumsakattam sandhayaha. Bhavane tavatimsahanti tavatimsabhavane aham. Tattha thitaham vedeha sarami jatiyo imati sa kira tasmim devaloke thita aham evarupam devalokam agacchanti kuto nu kho agatati olokenti vajjiratthe mahabhogakule napumsakattabhavato cavitva tattha nibbattabhavam passi. Tato kena nu kho kammena evarupe ramaniyatthane nibbattamhiti olokenti kosambiyam setthikule nibbattitva katadanadini kusalani disva etassa phalena nibbattamhiti natva anantaratite napumsakattabhave nibbattamana kuto agatamhiti olokenti dasannaratthesu goyoniyam mahadukkhassa anubhutabhavam annasi. Tato anantaram jatim anussaramana vanarayoniyam uddhataphalabhavam addasa. Tato anantaram anussaranti bhinnagakaratthe chakalayoniyam uddhatavijabhavam anussari. Tato anantaram anussaramana roruve nibbattabhavam anussari. Athassa niraye pacanabhavanca tiracchanayoniyam anubhutam dukkhanca anussarantiya bhayam uppajji. Tato kena nu kho kammena evarupam dukkham anubhutam mayati chattham jatim olokenti taya jatiya kosambinagare katakalyanakammam disva sattamam olokenti magadharatthe papasahayam nissaya kataparadarakammam disva etassa phalena tam me mahadukkham anubhutanti annasi. Athaham ito cavitva anagate kuhim nibbattissamiti olokenti yavatayukam thatva puna sakkasseva paricarika hutva nibbattissamiti annasi. Evam punappunam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page174.

Olokiyamana tatiyepi attabhave sakkasseva paricarika hutva nibbattissamiti. Tatha catutthe pancame pana tasmimyeva devaloke javanadevaputtassa aggamahesi hutva nibbattissamiti natva tato anantaram olokenti chatthe attabhave ito tavatimsabhavanato cavitva angatiranno aggamahesiya kucchismim nibbattissami rucati me namam bhavissatiti natva tato anantaram kuhim nibbattissamiti olokenti sattamaya jatiya tato cavitva tavatimsabhavane mahiddhiko devaputto hutva nibbattissami itthibhavato muncissamiti annasi. Tasma aha tattha thitaham vedeha sarami satta jatiyo anagatepi satteva ya gamissam ito cutati. Pariyagatanti pariyayena attano varena agatam. Satta jaccati vajjiratthe napumsakajatiya saddhim devaloke panca ayanca chatthati satta jatiyo vuccanti. Eta satta jatiyo niccam sakkatapujita ahosinti dasseti. Chatthava gatiyoti devaloke panca ayanca ekati ima cha gatiyo itthibhava na muncissanti vadati. Sattami cati tato cavitva anantaram. Santanamayanti ekato vantikadivasena katasantanam ganthenti yatha santanamaya honti. Evam ajjapi mama paricarikayo nandanavane me cutibhavam ajananta mamatthaya malam ganthentiyeva. So me malam paticchatiti maharaja anantarajatiya mama samiko javo nama devaputto yo rukkhato patitam malam paticchati. Solasati maharaja mama jatiya idani solasavassani ettako pana kalo

--------------------------------------------------------------------------------------------- page175.

Devanam eko muhutto viya. Tena ta pana mama cutibhavampi ajananta mamatthaya malam ganthentiyeva. Manusinti manussanam vassagananam agamma. Saradosatanti vassasatam hoti. Evam dighayuka deva imina karanena paralokassa ca kalyanapapakananca kammanam atthitam janahi devati. Anventiti yatha mam anubandhimsu evam anubandhanti. Na hi kammam vinassatiti ditthadhammavedaniyam tasmimyeva attabhave upapajjavedaniyam anantarattabhave vipakam deti aparapara vedaniyam pana vipakam adatva na nassati. Tam sandhaya na hi kammam vinassatiti vatva deva aham paradarakammassa nissandena niraye pacitva tiracchanayoniyanca mahantam dukkham anubhavim sace tumhepi idani gunassa katham gahetva evam karissatha maya anubhutasadisameva dukkham anubhavissatha tasma ma evam akaritthati aha. Athassa uttarim dhammam desenti aha yo icche puriso hotum jatim jatim punappunam paradaram vivajjeyya dhotapadova kaddamam ya icche puriso hotum jatim jatim punappunam samikam apacayeyya indamva paricarika yo icche dibbabhoganca dibbamayum yasam sukham papani parivajjeyya tividham dhammamacare kayena vaca manasa ppamatto vicakkhano attano hoti atthaya itthi va yadi va puma

--------------------------------------------------------------------------------------------- page176.

Yekecime manuja jivaloke yasassino sabbasamantabhoga asamsayantehi pure sucinnam kammassaka se puthu sabbasatta inghanucintesi sayampi deva kutonidana ima te janinda ya te ima accharasannikasa alankata kancanajalachannati. Tattha hotunti bhavitum. Sabbasamantabhogati paripunnasabbabhoga. Sucinnanti sutthu acinnam kalyanakammam katam. Kammassaka seti kammassaka attana katakammasseva vipakapatisamvedino na hi matapituhi katam kammam puttadhitanam napi tehi katam matapitunam vipakam deti sesehi katam sesanam kimeva dassati. Inghati codanatthe nipato. Anucintesiti punappunam cinteyyasi. Ya te imati ya ima solasasahassa itthiyo tam utthahanti ima te kutonidana kim pana nipajjitva niddayantena laddha udahu panthaduhanasandhicchedadini papani katva adu kalyanakammam nissaya laddhati idantavacinteyyasi attanapi devati. Tamattham pakasento sattha aha iccevam pitaram kanna ruca toseti angatim mulhassa maggamacikkhi dhammamakkhasi subbatati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page177.

Tattha iccevanti bhikkhave iti imehi evarupehi madhuravacanehi sa rajakanna pitaram toseti. Mulahassa maggam viya tassa sugatimaggam acikkhi. Nananayehi sucaritadhammam akkhasi dhammam kathenti yeva cassa. Subbatati sundaravata. Sa attano atitajatiyopissa kathesi. Evam pubbanhato patthaya sabbarattim pitu dhammam desetva deva ma naggassa micchaditthikassa vacanam ganhi atthi ayam loko atthi paraloko atthi samanabrahmana atthi sukatadukkatanam kammanam phalanti vadantassa madisassa kalyanamittassa vacanam ganha ma atitthe pakkhandati aha. Evam santepi pitaram micchadassana mocetum nasakkhi. So hi kevalam tassa madhuravacanam sutva tusi. Matapitaro hi piyaputtanam vacanam piyayanti. Na pana tam micchadassanam visajjeti. Nagarepi ruca kira rajadhita pitu dhammam desetva micchadassanam visajjapetiti ekakolahalamahosi. Pandita rajadhita ajja pitaram micchadassana mocesatva nagaravasinam sotthibhavam karissatiti mahajano tusi. Sa pitaram bodhetum asakkonti viriyam avisajjetvava yena kenaci upayena pitu sotthibhavam karissamiti sirasi anjasim patitthapetva dasa disa namassitva imasmim loke lokasandharaka dhammikasamanabrahmana nama lokapala devata nama mahabrahmano nama atthi te agantva attano balena mama pitaram micchadassanam visajjapentu etassa pituno gune asati mama gunena mama balena mama

--------------------------------------------------------------------------------------------- page178.

Saccena agantva imam micchadassanam visajjapetva sakalalokassa sotthibhavam karontuti adhitthahitva namassi. Tada bodhisatto narado nama mahabrahma ahosi. Bodhisatto ca nama attano mettabhavanaya anudayaya mahantabhavena supatipannaduppatipanne satte dassanattham kalanukalam lokam olokento vicarati. So tam divasam lokam volokentoyeva tam rajadhitaram pitu micchaditthivimocanattham lokasandharakadevatayo namassamanam disva thapetva mam anno etam rajanam micchadassanam visajjapetum samattho nama natthi ajja maya rajadhitu sangaham ranno ca saparijanassa sotthibhavam katva agantum vattati kena nukho vesena gamissamiti cintetva manussanam pabbajita piya ceva garuka ca adeyyavacana ca tasma pabbajitavesena gamissamiti sannitthanam katva pasadikam suvannavannam manussattabhavam mapetva manunnam jatamandalam bandhitva jatantare kancanasucim odahitva anto rattapatam upari rattavakaciram nivasetva suvannatarakhacitam rajatamayam ajinacammam ekamsam katva muttasikkaya pakkhittam suvannamayam bhikkhabhajanam tisu thanesu vankam suvannakajam khandhe katva muttasikkaya ekam pavalamayam kamandalum adaya imina isivesena gaganatale cando viya virocamano akasenagantva alankatacandakapasadamahatalam pavisitva ranno purato atthasi. Tamattham pakasento sattha aha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page179.

Athagama brahmaloka narado manusim patham jambudipam apekkhanto addasa rajanamangatim tato patittha pasade vedehassa purakkhato tanca disva anuppattam ruca isimavandathati. Tattha addasati brahmaloke thitova jambudipam apekkhanto gunajivakassa santike gahitamicchadassanam rajanam angatim addasa. Tasma agatoti attho. Tato patitthati tato so brahma tassa ranno amaccaganaparivutassa nisinnassa purato tasmim pasade apade padam dassento akase patitthahi. Anuppattanti pattam agatam. Isinti isivesenagatatta sattha isinti aha. Avandathati sa mamanuggahena mama pitari karunnam katva eso devaraja agato bhavissatiti tutthapahattha vatabhihata suvannakaddali viya onamitva naradam mahabrahmanam vandi. Rajapi tam disvava brahmatejena tajjito attano asane santhatum asakkonto asana oruyha bhumiyam thatva agatatthananca namagottanca pucchi. Tamattham pakasento sattha aha athasanamha oruyha raja byamhitamanaso naradam paripucchanto idam vacanamabravi kuto nu agacchasi devavanni obhasayam samvarim candimava

--------------------------------------------------------------------------------------------- page180.

Akkhahi me pucchito nama gottam kathannu jananti manussaloketi. Tattha byamhitamanasoti bhitacitto. Kuto nuti kacci nu kho vijjadharo bhaveyyati mannamano avanditvava evam pucchi. Atha so ayam raja paraloko natthiti mannati paralokameva tavassa acikkhissamiti cintetva gathamaha ahampi devato idani emi obhasayam samvarim candimava akkhami te pucchito nama gottam jananti mam narado kassapo cati. Tattha devatoti devalokato. Narado kassapo cati mam namena narado gottena kassapoti jananti. Atha raja imam pacchapi paralokam pucchissami iddhiya laddhakaranantava pucchissamiti cintetva gathamaha acchariyarupam tava yadisanca vehayasam gacchasi titthasi ca pucchami tam narada etamattham atha kena vannena tavayamiddhiti. Tattha yadisancati yadisanca tava santhanam yanca tvam akasena gacchasi ca titthasi ca idam acchariyam jatam. Atha nam narado aha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page181.

Saccanca dhammo ca damo ca cago guna mamete pakata purana teheva dhammehi susevitehi manojavo yena kamam gatosmiti. Tattha saccanti vacisaccam. Dhammo cati tividhasucaritadhammo ceva kasinaparikammajjhanadhammo ca. Damoti indriyadamanam. Cagoti kilesapariccago ca deyyadhammapariccago ca. Pakata puranati maya purimabhave katati dasseti. Teheva dhammehi susevitehiti tehi sabbagunehi susevitehi paricaritehi. Manojavoti manojavasadijavo. Yena kamam gatosmiti yena devatthane ca manussatthane ca gantum icchanam tena gatosmiti attho. Raja tasmim evam kathentepi micchadassanassa sugahitatta paralokam asaddahanto atthi nu kho punnanam vipakoti vatva gathamaha acchacariyamacikkhasi punnasiddhim sace hi evam yatha tvam vadesi pucchami tam narada etamattham puttho ca me sadhu viyakarohiti. Tattha punnasiddhinti punnanam siddhim phaladayakattam acikkhanto acchariyam acikkhasiti. Narado aha pucchassu mam raja tavesa attho

--------------------------------------------------------------------------------------------- page182.

Yam samsayam kurute bhumipala ahantam nissamsayatam gamemi nayehi nayehi ca hetubhi cati tattha tavesa atthoti pucchitabbo nama tava esa attho. Samsayanti yam kismincideva atthe samsayam karosi tam mam puccha. Nissamsayatanti aham tam nissamsayabhavam gamemi. Nayehiti karanavacanehi. Nayehiti nanehi. Hetubhiti paccayehi. Patinnamatteneva avatva nanena paricchinditva karanavacanena ca tesam dhammanam samutthapakapaccayehi ca tam nisamsayam karissamiti attho. Raja aha pucchami tam narada etamattham puttho ca me narada ma musa bhani atthi nu deva pitaro nu atthi loko paro atthi jano yamahati. Tattha jano yamahati yam jano evamaha. Atthi deva atthi pitaro atthi paralokoti tam sabbam atthi nu khoti pucchati. Narado aha attheva deva pitaro ca atthi loko paro atthi jano yamaha kamesu giddha ca nara pamulha lokam param na vidu mohayuttati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page183.

Tattha atthevati maharaja deva ca pitaro ca atthi. Yampi jano paralokamaha sopi attheva. Na viduti kamesu giddha ca mohamulhajana paralokam na vidu na jananti. Tam sutva raja parihasam karonto aha atthiti ce narada saddahasi nivesanam paraloke matanam idheva me pancasatani dehi dassami te paraloke sahassanti. Tattha nivesananti nivesanatthanam. Pancasataniti pancakahapanasatani. Atha nam mahasatto parisamajjheyeva garahanto aha dajjemu kho pancasatani bhoto jannama ce silavantam vadannum luddantam bhontam niraye vasantam ko codaye paraloke sahassam idheva yo hoti adhammasilo papacaro alaso luddakammo na pandita tasmim inam dadanti na hi agamo hoti tathavidhamha dakkhanca posam manuja viditva utthanakam silavantam vadannum

--------------------------------------------------------------------------------------------- page184.

Sayameva bhogehi nimantayanti kammam karitva punamaharesiti. Tattha jannama ceti yadi mayam bhavantam silava esa vadannu dhammikasamanabarahmananam imasmim kale imina atthoti janitva tassa tassa kiccassa karako vadannuti janeyayama atha te vaddhiya pancasatani dadeyyama. Tvam pana luddo sahasiko micchadassanam gahetva danasalam viddhamsetva paradaresu aparajjasi ito cuto niraye upapajjissasa. Evam luddantam bhontam niraye vasantam tattha gantva ko sahassam me dehiti codissati. Tathavidhamhati tadisa purisa kusita dinnassa inassa puna agamo nama na hoti. Dakkhanti dhanuppadanakusalam. Punamaharesiti attano kammam karitva dhanam uppadetva puna amhakam santakam ahareyyasi. Nimantayantiti sayameva bhogehi nimantentiti. Iti raja tena niggayhamano appatibhano ahosi. Mahajano hatthatuttho hutva mahiddhiko devo narado isi ajja rajanam micchadassanam visajjapessatiti sakalanagaram ekakolahalamakasi. Mahasattassanubhavena tada sattayojanikaya mithilaya nagaravasi tassa dhammadesanam asunanto nama nahosi. Atha mahasatto ayam raja ativiya dalham katva micchadassanam ganhi nirayabhayena nam santajjetva micchaditthim visajjapetva puna devalokena assasessamiti cintetva maharaja sace tvam micchaditthim na

--------------------------------------------------------------------------------------------- page185.

Visajjessasi evam anantadukkham nirayam gamissasiti vatva nirayakatham patthapesi ito gato dakkhasi tattha raja kakolusamghehi vikassamanam tam khajjamanam niraye vasantam kakehi gijjhehi ca sonakhehi sanchannagattam rudhiram savantam ko codaye paraloke sahassanti. Tattha kakolusamghehiti lohatundehi kakolusamghehi. Vikassamananti attanam akaddhiyamanam tattha niraye passissasi. Tanti tam bhavantam. So panassa kakolusamghanirayam vannetva sace ettha na nibbattissasi lokantaniraye nibbattissasiti vatva tam nirayam dassetum gathamaha andhatamam tattha na candasuriya nirayo sada tumulo ghorarupo sa neva ratti na diva pannayati tathavidhe ko vicare dhanatthikoti. Tattha andhatamanti maharaja yamhi lokantaniraye micchaditthika nibbattanti tattha cakkhuvinnanassa uppattinivaranam andhatamam. Sada tumuloti so nirayo niccam bahalandhakaro. Ghorarupoti bhimsanakarupo bhimsanakajatiko. Sa neva ratti na divati sa idha ratti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page186.

Va divaso va neva tattha pannayati. Ko vicareti ko utthanaviriyam sadhento vicarissati. Tam pissa lokantanirayam vittharena vannetva maharaja sace tvam micchaditthim avissajjento na kevalam etadeva annampi dukkham anubhavissasiti dassento imam gathamaha savalo ca samo ca duve suvana pavaddhakaya balino mahanta khadanti dantehi ayomayehi ito panunnam paraloke patantanti. Tattha ito panunnanti imamha manussaloka cutam. Purato nirayesupi eseva nayo. Tasma sabbani tani nirayatthanani nirayapalanam upakkamehi saddhim hettha vuttanayeneva vittharetva tasam tasam gathanam anuttanani padani vannetabbani tam khajjamanam niraye vasantam luddehi balehi aghammikehi sanchinnagattam rudhiram savantam ko codaye paraloke sahassanti. Tattha luddehiti darunehi. Balehiti dutthehi. Aghammikehiti aghavahehi dukkhavahehiti attho. Usuhi sattihi sunissitahi hananti vijjhanti ca paccamitta

--------------------------------------------------------------------------------------------- page187.

Kalupakala nirayamhi ghore pubbe naram dukkatakammakarinti. Tattha hananti vijjhanti cati jalitaya ayapathaviya patetva sakalasariram chiddavachiddam karonta paharanti ceva vijjhanti ca. Kalupakalati evam namaka nirayapala. Nirayamhiti niraye tasminneva vasanta kalupakalasamkhata nirayapala. Dukkatakammakarinti micchaditthivasena dukkatanam kammanam karakam. Tam hannamanam niraye vajantam kucchismim passasmim vipphalitudaram sanchinnagattam rudhiram savantam ko codaye paraloke sahassanti. Tattha tanti tam bhavantam tattha niraye tatha hannamanam. Vajantanti ito cito ca dhavantam. Kucchisminti kacchiyanca passe ca hannamananti attho. Sattiusutoparabhindivala vividhavudhavassani tattha dehe patanti angaramivacchimanto silasani vassati luddakammeti. Tattha angaramivacchimantoti jalitaangara viya acchimanto avudhavassa sise patanti. Silasaniti jalitasilasani vassati. Luddakammeti yatha nama deve vassante asaniyo patanti evameva akase

--------------------------------------------------------------------------------------------- page188.

Samutthaya vicitayamana jalitasilasanivassa tesam luddakammanam upari patanti. Unho ca vato nirayamhi dussaho na tamhi sukham labhasi itarampi tattam dhavantamalenamaturam ko codaye paraloke sahassanti. Tattha itarampiti parittakampi. Dhavantanti vidhavantam. Sandhavamanampi rathesu yuttam sanjotibhutam pathavim kamantam patodalatthihi sucodayantam ko codaye paraloke sahassanti. Tattha rathesu yuttanti varena varam tesu tesu jalitaloharathesu yuttam. Kamantanti akkamamanam. Sucodayantanti sutthu codayantam. Tamaruhantam khurasancitam girim vibhimsanam pajjalitam bhayanakam sanchinnagatam rudhiram savantam ko codaye paraloke sahassanti. Tattha tamaruhantanti tam bhavantam jalitavudhappahare asahitva jalitakhurehi sanchannam jalitalohapabbatam aruhantam. Tamaruhantam pabbatasannikasam angararasim jalitam bhayanakam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page189.

Sandaddhagattam kapanam rudantam ko codaye paraloke sahassanti. Tattha sandaddhagattanti sutthu daddhasariram. Abbhakutasama ucca kantakahi cita duma ayomayehi tikkhehi naralohitapayibhiti. Tattha kantakahi citati jalitakantakehi cita. Ayomayehiti idam yehi ayomayehi kantakehi acita te dassetum vuttam. Tamaruhanti nariyo nara ca paradaragu codita sattihatthehi yamaniddesakaribhiti. Tattha tamaruhantiti tam evarupam simbalirukkham aruhanti. Yamaniddesakaribhiti yamassa vacanakarakehi nirayapalehiti attho. Tamaruhantam niraye simbalim rudhiramakkhitam vidaddhakayam vitacam aturam galhavedanam assasantam mahum unham pubbakammaparadhikam dummaggam vikatam bhaggam 1- ko tam yaceyya tam dhananti. Tattha vidaddhakayanti viddhamsitakayam. Vitacanti cammamamsanam chinnataya kovilarapuppham viya kimsukapuppham viya ca. Abbhakutasama ucca asipattacita duma ayomayehi tikkhehi naralohitapayibhiti. Tattha asipattacitati asimayehi pattehi cita. @Footnote: 1 dummagge vitacagattantipi patho

--------------------------------------------------------------------------------------------- page190.

Tamanupattam asipattapadapam asihi tikkhehi ca chijjamanam sanchinnagattam rudhiram savantam ko codaye paraloke sahassanti. Tattha tamanupattanti tam bhavantam nirayapalanam avudhappahare asahitva anuppattam. Tato nikkhantamaggantam 1- asipattaniraya bhaya sampatitam vetaranim ko tam yaceyya tam dhananti. Tattha sampatitanti patitam. Khara kharodaka unha dugga vetarani nadi ayopokkharasanchanna tikkhapattehi sandatiti. Tattha kharati pharusa katuka. Ayopokkharasanchannati ayomayehi tikhinapariyantehi pokkharapattehi sanchanna. Pattehiti tehi pattehi sa nadi tikkha hutva sandati. Tattha sanchinnagattantam vuyhantam rudhiramakkhitam vetaranne analambe ko tam yaceyya tam dhananti. Tattha vetaranneti vetaraniudakasamkhate vetaraniudaketi. Nirayakandam nitthitam. Imam pana mahasattassa nirayakatham sutva raja samviggamanahadayo mahasattanneva tanam gavesi hutva aha @Footnote: 1 nikkhantamattantantipi patho

--------------------------------------------------------------------------------------------- page191.

Vedhami rukkho viya chijjamano disam na janami pamulhasanni bhayasanutappami maha ca me bhaya sutvana gatha tava bhasita ise aditte varimajjhamva dipamvogherivannave andhakareva pajjoto tavannosi saranam ise atthanca dhamamanca anusasa mam ise atitamaddha aparadhitam maya acikkha me narada suddhimaggam yatha aham no nirayam pateyyanti. Tattha bhayasanutappamiti attana katassa papassa bhayena anutappami. Maha ca me bhayati mahantanca me nirayabhayam uppannam. Dipamvogheti dipam viya oghe. Idam vuttam hoti aditte kaye varimajjham viya bhinnanavanam oghe va annave va patittham alabhamananam dipam viya andhakare gatanam pajjoto viya tvam no ise saranam bhava. Atitamaddha aparadhitam mayati ekamsena maya atitakammam aparadhitam kusalam atikkamitva akusalameva katanti. Athassa mahasatto visuddhimaggam acikkhanto samma patipanne poranakarajano udaharanavasena dassento aha yatha ahu dhatarattho vessamitto ca atthako yamadatti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page192.

Usinnaro capi sivi ca raja paricarika samana brahmananam ete canne ca rajano ye sakkavisayam 1- gata adhammam parivajjetva dhammancara mahipati annahattha ca te byamhe ghosayantu pure tava ko chato ko ca tasito ko malam ko vilepanam nanarattanam vatthanam ko naggo paridahissati ko panthe chattamadeti paduka ca mudu subha iti sayanca pato ca ghosayantu pure tava jinnam posam gavassanca massu yunja yatha pure pariharanca dajjasi adhikarakato baliti. Tattha ete cati yatha ete dhatarattho vessamitto atthako yamadatti usinnaro sivirajati cha rajano anne ca dhammam caritva sakkavisayam gata evam tvampi adhammam parivajjetva dhammancara. Ko chatoti maharaja tava byamhe ca pure ca rajanivesane ceva nagare ca annahattha purisa ko chato ko tasitoti tesam datukamataya ghosentu. Ko malanti ko malam icchati ko vilepanam icchati nanarattanam vatthanam yam yam icchati tam tam dadantu ko naggo paridahissatiti ghosentu. Ko panthe chattamadetiti ko panthe chattamadiyati. Paduka cati upahana ca mudu subha ko icchati. @Footnote: 1 saggavisayam?

--------------------------------------------------------------------------------------------- page193.

Jinnam posanti yo te upatthako amacco va anno va pubbakatupakaro jarajinnakale yatha poranam kammam katum na sakkoti. Yepi te gavassadayo jinnakale kammam katum na sakkonti. Tesu ekampi pubbe viya kammesu ma yojayi. Jinnakalasmim hi te tanikammani katum na sakkonti. Pariharancati idha pariharo sakkaroti vutto. Idam vuttam hoti yo ca te bali hutva adhikarakato pubbe katupakaro hoti tassa yathaporanam pariharam dadeyyasi. Asappurisa hi attano upakaram katum samatthakaleyeva sammanam karonti asamatthakale na tam olokenti sappurisa pana samatthakalepi asamatthakalepi tesam tatheva sakkaram karonti tasma tvampi evam kareyyasiti. Iti mahasatto ranno danakathanca silakathanca kathetva idani yasma ayam raja attano attabhave rathena upametva vanniyamane tusatiti tasma sabbakamaduharathopamaya dhammam desento aha kayo te rathasannato manosarathiko lahu avihimsasaritakkho samvibhagapaticchado padasannamanemiyo hatthasannamapakkharo kucchisannamanabbhanto vacasannamakujano saccavakyasamattango apesunnasusannato girasakhilanelango mitabhanisilesito saddhalobhasusamkharo nivatanjalikubbaro

--------------------------------------------------------------------------------------------- page194.

Athaddhatanatisako silasamvaranaddhano akkodhanamanugghati dhammapandarachattako bahusaccamupalambo thiticittamupadhiyo kalannutacittasaro vesarajjatidandako nivatavuttiyottango anatimanayugo lahu alinacittasantharo vuddhisevi rajohato sati patodo dhirassa dhiti yogo ca rasmiyo mano dantam patham neti samadantehi vajibhi iccha lobho ca kummaggo ujumaggova sannamo rupe sadde rase gandhe vahanassa padhavato panna akotani raja tattha attava sarathi sace etena yanena samacariya dalha dhiti sabbakamaduho raja na jatu nirayam vajeti. Tattha rathasannatoti maharaja tava kayo rathoti sannato hotu. Manosarathikoti manasamkhatena kusalacittena sarathina samannagato. Lahuti vigatathinamiddhataya sallahuko. Avihimsasaritakkhoti avihimsamayena saritena suparinitthitena akkhena samannagato. Samvibhaga- paticchadoti danasamvibhagamayena paticchadena samannagato. Padasannamanemiyoti padasannamamayaya nemiya samannagato. Hatthasannamapakkharoti hatthasannamamayena pakkharena samannagato. Kucchisannamanabbhantoti kucchisannamasamkhatena mitabhojanamayena telena abbhanjanto.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page195.

Vacasannamakujanoti vacasannamena akujano. Saccavakyasamattangoti saccavakyena paripunnaango akhandarathango. Apesunnasusannatoti apesunnena sutthu sannato suphusito. Girasakhilanelangoti sakhilaya sanhavacaya niddosango mattharathango. Mitabhanisilesitoti mitabhanisamkhatena silesena sutthu sambandho. Saddhalobhasusamkharoti kammaphalasaddahanasamkhatena saddhamayena ca alobhamayena ca sundarena alankarena samannagato. Nivatanjalikubbaroti silavantanam nivatavuttimayena ceva anjalikammamayena ca kubbarena samannagato. Athaddhatanatisakoti sakhilasammodakabhavasamkhataya athaddhataya anataiso thokanataisoti attho. Silasamvaranaddhanoti akhandapancasilacakkhundriyadisamvarasamkhataya naddhanarajjuya samannagato. Akkodhanamanugghatiti akkodhanabhavasamkhatena anugghatena samannagato. Dhammapandarachattakoti dasakusalakammapathadhammasamkhatena pandarachattena samannagato. Bahusaccamupalamboti atthasannissitabahussutabhavamayena upalambena samannagato. Thiticittamupadhiyoti lokadhammehi avikampanabhavena sutthu thitaekaggatabhavappattacittasamkhatena upadhina uttarattharanena va rajasanena va samannagato. Kalannutacittasaroti ayam danassa dinnakalo ayam silassa rakkhanakaloti evam kalannutasamkhatena kalam janitva katena cittena kusalacittasarena samannagato. Idam vuttam hoti yatha maharaja rathassa nama anim adim katva sabbam dabbasambharajatam parisuddham saramayanca icchitabbam evam hi so ratho addhanakkhamo hoti. Evam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page196.

Tava kayarathopi kalam janitva katena cittena parisuddhena danadina kusalasarena samannagato hotu. Vesarajjatidandakoti parisamajjhe kathentassapi visaradabhavasamkhatena tidandena samannagato. Nivatavuttiyottangoti ovade vattanasamkhatena muduna dhurayottena samannagato. Muduna hi dhurayottena baddharatham sindhava sukham vahanti evam tavapi kayaratho panditanam ovadavuttitaya abandho sukham yatiti attho. Anatimanayugo lahuti anatimanasamkhatena lahukena yugena samannagato alinacittasantharoti yatha nama ratho dantamayena ularena santharena sobhati evam tava kayaratho danadina alinaasankutitacittasantharo hotu. Vuddhisevi rajohatoti yatha nama ratho visamena rajatthanamaggena gacchanto rajokinno na sobhati samena virajena maggena gacchanto sobhati. Evam tava kayarathopi pannavuddhisevitaya samatalam ujumaggam patipajjitva hatarajo hotu. Sati patodo dhirassati dhirassa panditassa tava tasmim rathe supatitthitasati patodo hotu. Dhiti yogo ca rasmiyoti abbhocchinnaviriyasamkhata dhiti hitapatipattiyam yujjanabhavasamkhato yogo ca tava tasmim rathe suvattita thira rasmiyo hontu. Mano dantam patham neti samadantehi vajibhiti yatha nama ratho visamadantehi sindhavehi uppatham bhajati samadantehi samasikkhitehi yutto ujupathameva anveti evam tava manopi dantam nibbisevanam kummaggam pahaya ujumaggam ganhati. Tasma sudantam acarasampannam cittam tava kayarathassa sindhavakiccam sadhetu. Iccha lobho cati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page197.

Tattha appattesu vatthusu iccha pattesu lobhoti ayam iccha ca lobho ca kummaggo nama kutilo anujumaggo apayameva neti dasakusalakammapathavasena pana atthangikamaggena va pavatto silasannamo ujumaggo nama. So tava kayarathassa maggo hotu. Rupeti etesu manapiyesu rupadisu kamagunesu nimittam gahetva dhavantassa tava kayarathassa uppatham patipannassa rajarathassa sindhave akotetva nivaranapatodalatthi viya panna akotani hotu. Sa hi nam uppathagamanato nivaretva ujum sucaritamaggam aropessati. Tattha attavati tasmim pana tava kayarathe anno sarathi nama natthi tava attava sarathi. Sace etena yanenati maharaja yassetam evarupam yanam sace etena yanena samacariya dalha dhititi yassa samacariya ca dhiti ca dalha hoti thira so etena yanena yasma esa ratho sabbakamaduho raja yathapatthite sabbakame deti tasma na jatu nirayam vajeti ekamsena tam dharehi evarupena yanena nirayam na gacchasi. Iti kho maharaja yam mam avaca acikkha me narada visuddhimaggam yatha aham no nirayam pateyyanti ayante so maya anekapariyayena akkhatoti. Evamassa dhammam desetva micchaditthim oharetva sile patitthapetva ito patthaya papamitte pahaya kalyanamitte upasankamma niccam appamatto hohiti rajanam ovaditva rajadhitu gune vannetva rajaparisaya ca rajorodhananca ovadam datva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page198.

Mahantenanubhavena tesam passantanamyeva brahmalokam gato. Raja tassa ovade thito micchaditthim pahaya danadini punnani katva saggaparayano ahosi. Sattha imam dhammadesanam aharitva na bhikkhave idaneva pubbepi maya ditthijalam bhinditva uruvelakassapo damitoyevati vatva jatakam samodhanento osane ima gatha abhasi alato devadattosi sunamo asi bhaddaji vijayo sariputtosi moggallanosi vijako sunakkhatto licchaviputto guno asi acelako anandova ruca asi ya rajanam pasasayi uruvelakassapo raja papaditthi tada ahu mahabrahma bodhisatto evam dharetha jatakanti. . Mahanaradajatakam atthamam nitthitam. -------------------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 44 page 139-198. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=44&A=2853&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=44&A=2853&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=28&i=834              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=28&A=5180              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=28&A=6105              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=28&A=6105              Contents of The Tipitaka Volume 28 http://84000.org/tipitaka/read/?index_28

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]