ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
previous bookdispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 44 : PALI ROMAN Ja.A.10 mahanipat (2)

                      Mahanipatavannana
                     -------------
                       bhuridattajatakam
      yamkinci ratanamatthiti idam sattha savatthiyam upanissaya jetavane
viharanto uposathike upasake arabbha kathesi.
      Te kira uposathadivase patova uposatham adhitthaya danam datva
pacchabhattam gandhamaladihattha jetavanam gantva dhammassavanavelaya
ekamantam nisidimsu. Tada pana sattha dhammasabham agantva
alankatabuddhasane nisiditva bhikkhusamgham oloketva bhikkhuadisu pana ye
arabbha dhammakatha samutthati tehi saddhim tathagata sallapanti tasma
ajja upasake arabbha pubbacariyapatisamyutta dhammakatha samutthahissatiti
natva upasakehi saddhim sallapanto uposathikattha upasakati
pucchitva ama bhanteti vutte sadhu upasaka kalyanam vo katam
anacchariyam kho panetam yam tumhe madisam buddham ovadadayakam labhanta
uposatham kareyyatha poranakapandita anacariyakapi mahantam yasam
pahaya uposatham karimsuyevati vatva tunhi ahosi tehi yacito
atitam ahari
      atite bhikkhave baranasiyam brahmadatto nama raja rajjam
karento puttassa uparajjam datva tassa mahantam yasam disva rajjampi
me  ganheyyati uppannasanko tam pakkosapetva na sakka
Tata idha vasitum tavam ito nikkhamitva yattha te ruccati tattha
vasitva mamaccayena kulasantakam rajjam ganhahiti aha. So sadhuti
sampaticchitva pitaram vanditva nagara nikkhamitva anupubbenayeva
yamunam gantva yamunaya ca samuddassa ca pabbatassa ca antare
pannasalam mapetva vanamulaphalaharo tattha pativasati. Tada
samuddatthika nagabhavane eka matapatika nagamanavika annasam
sapatikanam yasam oloketva kilesam nissaya ukkanthita nagabhavana
nikkhamitva samuddatire vicaranti rajaputtassa padavalanjam disva
padanusarena  gantva tam pannasalam addasa. Tada rajaputto phalatthaya
arannam gato hoti. Sa pannasalam pavisitva katthattharakanca
sesaparikhare ca disva cintesi idam ekassa pabbajitassa vasanatthanam
bhavissati vimamsissami nam saddhapabbajito nu kho no va sace hi
saddhapabbajito bhavissati nekkhammadhamutto na me alankatasayanam
sadiyissati sace kamabhirato bhavissati na saddhapabbajito mama
sajjitasayanasmiyeva nipajjissati atha nam gahetva attano samikam katva
idheva vasissamiti. Sa nagabhavanam gantva dibbapubphani ceva
dibbagandhe ca aharitva pupphasayanam sajjetva pannasalayam
pupphupaharam katva gandhacunnani vikiritva pannasalam alankaritva
nagabhavanameva gata. Rajaputto sayanhasamayam agantva
pannasalam pavittho tam pavuttim disva kena nukho imam sayanam sajjitanti
phalaphalam paribhunjitva aho sugandhani pupphani aho sugandhani
Pupphani manapam vata me katva sayanam pannattanti na saddhapabbajitabhavena
somanassajato pupphasayane parivatetva nipanno niddam
okamitva puna divase suriyuggamane utthaya pannasalam asammajjitva
vanamulaphalaphalatthaya agamasi. Tasmim khane nagamanavika agantva
milatani pupphani disva kamadhimutto esa na saddhaya pabbajito
sakka nam ganhitunti natva poranapupphani niharitva annani
pupphani aharitva tatheva pupphasayanam sajjetva pannasalam alankaritva
cankame ca pupphani vikiritva nagabhavanameva gata. So tam
divasampi pupphasayane sayitva puna divase cintesi ko nukho imam
pannasalam alankarotiti. So phalaphalatthaya agantva pannasalato
avidure paticchanne thane atthasi. Itarapi bahu gandhe ceva
pupphani ca adaya assamapadam agacchati. Rajaputto uttamarupadharam
nagamanavikam disvava patibaddhacitto attanam adassetva tassa
pannasalam pavisitva pupphasayanam sajjanakale pavisitva kasi tavanti
pucchi. Sa nagamanavika nama samiti. Sassamika
assamikasiti pucchi. Sami aham pubbe sassamika idani assamika
vidhava jata tavampana kattha vasikositi. Aham baranasiranno
putto brahmadattakumaro nama tavampana nagabhavanam pahaya kasma idha
vicarasiti. Sami aham tattha sassamikanam nagamanavikanam yasam
oloketva kilesam nissaya ukkanthita tato nikkhamitva samikam
pariyesanti vicaramiti. Tena hi bhadde ahampi na saddhapabbajito
Pitara niharitatta idhagantva viharami tavam ma cintayi ahante
samiko bhavissami ubhopi idha samaggasamvasam vasissamati. Sa
sadhuti sampaticchi. Tato patthaya te ubhopi tattheva samaggasamvasam
vasimsu. Sa attano anubhavena maharaham geham mapetva maharaham
pallankam aharitva sayanam pannapesi. So tato patthaya
mulaphalaphalam akhaditva dibbannapanameva bhunjitva jivitam kappesi.
Aparabhage nagamanavika gabbham patilabhitva puttam vijayi. Tassa
sagaratire jatatta sagarabrahmadattoti namam karimsu. Tassa padasa
gamanakale nagamanavika dhitaram vijayi. Tassa samuddatire jatatta
samuddajati namam karimsu. Gate ca pana kalantare atheko
baranasivasi vanacarako tam thanam patto katapatisantharo rajaputtam
sanjanitva katipaham tattha vasitva deva aham tumhakam idha vasanabhavam
rajakulassa arocessamiti vatva tam vanditva tato nikkhamitava
nagaram agamasi. Tada raja kalamakasi. Amacca tassa
sarirakiccam katva sattame divase sannipatitva arajikam rajjam nama na
santhati rajaputtassa vasanatthanam va atthibhavam va natthibhavam va
na janama phussaratham visajjetva rajanam gahissamati mantayimsu.
Tasmim khane vanacarako nagaram pavisitva tesam tam katham sutva amaccanam
santikam gantva aham raputtassa santike tayo cattaro divase
vasitva agatomhiti tam pavuttim acikkhi. Atha tam sutva amacca
tassa sakkaram katva tena magganayakena tattha gantva
Katapatisanthara ranno kalakatabhavam arocetva deva rajjam patipajjahiti
ahamsu. So nagamanavikaya cittam janissamiti tam upasankamitva
bhadde pita me kalakato amacca mayham chattam ussapetum idha
agata gacchama bhadde ubhopi dvadasayojanikaya baranasiyam rajjam
karessama tvam solasannam itthisahassanam jetthaka bhavissasiti aha.
Sami na sakka maya taya saddhim gantunti. Kim karanati.
Mayam ghoravisa khippakodha appamattakenapi kujjhama sapativaso ca
nama bhariyo sacaham kinci disva va sutva va kuddha kinci
olokessami bhasmamutthi viya vippakirissati imina karanena na
sakka maya taya saddhim gantunti. Rajaputto puna divasepi tam
yacateva. Atha nam sa evamaha aham tava kenaci pariyayena
na gamissami ime pana me putta nagakumara tava sambhavena
jatatta manussajatika sace te mayi sineho atthi imesu
appamatto bhava ime kho pana udakavijaka sukhumala maggam gacchanta
vatatapena kilamitva mareyyum ekannavam khanapetva udakassa
puretva taya te udakakilam kilapetva netva nagarepi tesam anto
vatthusamimyeva pokkharanim kareyyasi evam te na kilamissantiti.
Sa evanca pana vatva rajaputtam vanditva padakkhinam katva putte
alingitva thanantare nipajjapetva sise cumbitva rajaputtassa niyya
detva roditva kanditva tattheva antarahita nagabhavanameva agamasi.
Rajaputtopi domanassappatto assupunnehi nettehi nivesana
Nikkhamitva akkhini punchitva amacce upasankami. Te tam tattheva
abhisincitva deva ammahakam nagaram gacchamati vadimsu. Tena hi
sigham navam khanitva sakatam aropetva udakassa puretva udakapitthe
vannagandhasampannani nanapupphani vikiratha mama putta udakavijaka
te tattha kilanta sukham gamissantiti. Amacca tatha karimsu.
Raja baranasim patva alankatanagaram pavisitva solasasahassahi
natkitthihi amaccadihi ca parivuto mahatale nisiditva sattaham
mahapanam pivitva puttanam atthaya pokkharanim karesi. Te tattha
nivaddham kilimsu. Athekadivasam pokkharaniyam udake pavesiyamane
ekokacchapo pavisitva nikkhamanatthanam apassanto pokkharanitale
nimujjitva darakanam kilanakale udakato utthaya sisam niharitva te
oloketva puna udake nimujji. Te tam disva bhitatasita
pitu santikam gantva tata pokkharaniyam eko yakkho amhe
tasetiti vadimsu. Raja gacchatha nam ganhathati rajapurise anapesi.
Te jalam khipitva kacchapam adaya ranno dassesum. Kumara tam
disva esa tata pisaco esa tata pisacoti viravimsu. Raja
puttasinehena kacchapassa kujjhitva gacchathassa kammakaranam karothati
anapesi. Tattheko ayam rajaveriko etam udukkhale pakkhitva
musalehi kottetva cunnam katum vattatiti aha. Ekacce
aggimhi tihi pakehi pacitva khaditum vattatiti ahamsu. Ekacce
angaresu uttanam katva tapetum vatatatiti ahamsu. Ekacce
Antokataheyeva nam pacitum vattatiti ahamsu. Eko pana udakabhiruko
amacco imam kacchapam yamunaya avatte pakkhitum vattati tattha
mahavinasam papunissati evarupa hissa kammakarana natthiti aha.
Kacchapo tassa katham sutva sisam niharitva evamaha ambho kinte
maya aparadho kato yo mam evarupam kammakaranam vicaresi maya hi
sakka itare kammakarane sahitum ayampana atikakkhalo ma evarupam
avacati. Tam sutva raja imam dukkham etadeva karetum vattatiti
yamunaya avatte khipapesi. So ekam nagabhavanagamim udakavaham patva
nagabhavanam agamasi. Atha nam tasmim udakavahe kilanta dhataratthassa
nagaranno putta nagamanavaka disva ganhatha nam dasanti ahamsu.
So cintesi aham baranasiranno hattha muncitva idani
evarupanam pharusanam naganam hattham patto kena nukho upayena
munceyyanti. So attheko upayo aham musavadam katva
munceyyanti cintetva tumhe dhataratthassa nagaranno santika hutva
kasma mam evam vadetha aham cittaculo nama kacchapo baranasiranno
duto dhataratthassa santikam agato amhakam raja dhataratthassa dhitaram
datukamo mam pahini tassa mam dassethati aha. Te saddahitva
somanassajata tam adaya ranno santikam gantva tamattham
arocesum. Raja anetha nanti tam pakkosapetva tam disvava
anattamano hutva evarupo lamakasariro dutakammam katum na sakkotiti aha
. Tam sutva kacchapo kimpana maharaja dutehi nama
Talappamanehi bhavitabbam sariram hi khuddakam va mahantam va appamanam
gatagatatthane kammanipphadanameva pamanam iti maharaja amhakam ranno
bahu duta thale kammam manussa karonti akase pakkhino karonti
udake aham cittaculo nama thanantarappatto rajavallabho
gamaparibhogo ma mam paribhavathati attano gunam vannesi. Atha nam
dhatarattho pucchi kena panatthena ranna pesitositi. Maharaja
amhakam raja mam evamaha maya sakalajambudipehi rajuhi saddhim
mittadhammo kato idani dhataratthena nagarajena saddhim mittadhammam
katum vattatiti mama dhitaram samuddajam dhataratthassa dammiti vatva mam
pahini tumhe papancam akatva maya saddhimyeva purise pesetva
divasam vavatthapetva darikam ganhathati. So tusitva tassa sakkaram
karetva tena saddhim cattaro nagamanavake pesesi gacchatha tumhe
ranno vacanam sutva divasam vavatthapetva ethati. Te sadhuti
vatva kacchapam gahetva nagabhavana nikkhamimsu. Kacchapo yamunaya
ca baranasiya ca antare ekampadumasaram disva ekenupayena
palayitukamo evamaha bho nagamanavaka amhakam raja ca
puttadara cassa mam udake carantam rajanivesanam gatam disva padumani
no dehi bhimsamulani dehiti yacanti aham tesam atthaya tani
ganhissami tumhe ettha mam visajjetva mam apassantapi puretaram
ranno santikam gacchatha aham vo tattheva passissamiti. Te tassa
katham saddahitva tam visajjesum. So tattha ekamante niliyi.
Itarepi nam adisva ranno santikam gato bhavissatiti sannaya
manavakavannena rajanam upasankamimsu.
                     . Kacchapakandam.
      Raja patisantharam katva kuto agatatthati pucchi.
Dhataratthassa santika maharajati. Kim karana idhagatati. Maharaja
mayam tassa duta dhatarattho vo arogayam pucchati yanca icchatha
tam vo deti tumhakam kira dhitaram samuddajam amhakam ranno
padaparicarikam katva dethati imamattham pakasenta pathamam gathamahamsu
         yam kinci ratanamatthi           dhataratthanivesane
         sabbani te upayantu         dhitaram dehi rajinoti.
      Tattha sabbani te upayantuti tassa nivesane sabbani ratanani
tava nivesanam upayantu upagacchantuti attho.
      Tam sutva raja dutiyam gathamaha
         na no vivaho nagehi       katapubbo kudacanam
         tam vivaham asamyuttam           katham amhe karomaseti
      tattha asamyuttanati ayuttam tiracchanehi saddhim (samsaggam)
ananucchavikam. Amheti amhe manussajatika samana katham tiracchanehi
sambandham karoma.
      Tam sutva nagamanavaka sace te dhataratthena saddhim sambandho
ananucchaviko atha kasma attano upatthakam cittaculam nama kacchapam
samuddajam nama te dhitaram dammiti amhakam ranno dutam pesesi
Evam sasanam pesetva idani te amhakam rajanam paribhavam karontassa
kattabbayuttakam mayam janissama mayam hi nagamanavakati vatva
rajanam tajjenta dve gatha abhasimsu
         jivitam nuna te cattam          rattham va manujadipa
         na hi nagehi kuppita        ciram jivanti tadisa
         yo tvam deva manussosi       iddhimantam aniddhima
         varunassa niyam puttam           yamunam atimannasiti.
      Tattha rattham vati ekamsena taya jivitam va rattham va cattam.
Tadisati tumhadisa rajano evam mahanubhavehi nagehi kuppita
ciram jivitum na sakkonti antarava antaradhayanti. Yo tvam devati deva
yo tvam manusso samanopi. Varunassati varunanagarajassa. Niyam
puttanti ajjhattikam puttam. Yamunanti yamunaya nadiya hettha jatam.
      Tato raja dve gatha abhasi
         natimannami rajanam         dhatarattham yasassinam
         dhatarattho hi naganam         bahunamapi issaro
         ahi mahanubhavopi           na me dhitaramaraho
         khattiyo ca videhanam         abhijata samuddajati.
      Tattha bahunamapiti pancayojanasatikassa nagabhavanassa issarabhavam
sandhayevaha. Na me dhitaramarahoti evam mahanubhavopi samano
paneso ahijatikatta mama dhitaram araho na hoti. Khattiyo ca
videhananti idam matupakkhanatakam dassento aha. Samuddajati
So khattiyo ca videharajaputto mama dhita ca samuddaja te ubhopi
abhijata annamannam samvasam arahanti na hesa mandukabhakkhassa
sappassa anucchavikati aha.
      Tam sutva nagamanavaka tam tattheva nasavatena maretukama
hutvapi amhakampi divasam vavatthapanatthaya ranna pesitanam imam
maretva gantum na yuttam gantva ranno acikkhitva janissamati
te tato utthaya rajanivesana nikkhamitva pathaviyam nimujjitva tattha
gantva kim tata laddha vo rajadhitati ranna pucchita ranno
kujjhitva kim deva amhe akarana yattha va tattha va pesesi
sace maretukamosi idheva no marehi so tumhe akkosati
paribhasati attano dhitaram jatimadena ukkhipatiti tena vuttanca avuttanca
vatva ranno kodham upadayimsu. So attano parisam sannipatapetum
anapento aha
         kambalassatara utthentu      sabbe nage nivedatha
         baranasim pavajjantu         ma ca kinci vihethayunti.
      Tattha kambalassatarati kambalassatara nama naga tassa mama matu
pakkhika sinerupade vasanaka naga te ca utthahantu anne ca catusu
disasu catusu anudisasu yattaka ca mayham vacanakara te sabbe nage
nivedatha gantva janapetha khippam kira sannipatethati anapento
evamaha. Tato sabbeheva sigham sannipatehi kim karoma devati
vutte so sabbepi me naga khippam baranasim pavajjantuti aha.
Tattha gantva kim katabbam deva kim nasavatappaharena bhasmam karomati
ca vutte so rajadhitari patibaddhacittataya tassa vinasam anicchanto
ma ca kinci vihethayunti aha. Tumhesu keci kinci ma
vihethyunti attho. Ayameva va patho.
      Atha nam naga maharaja sace koci manusso na vihethitabbo
tattha gantva kim karissamati ahamsu. Atha ne idancidanca
karotha ahampi idam nama karissamiti acikkhanto gathadvayamaha
         nivesanesu sobbhesu        rathiya caccaresu ca
         rukkhaggesu ca lambantu       vitata toranesu ca
         ahampi sabbasetena         mahata sumaham puram
         parikkhipissam bhogehi         kasinam janayam bhayanti.
      Tattha sobbhesuti pokkharanisu. Rathiyati rathikaya. Lambantuti
olambantu. Vitatati vitatasarira mahasarira hutva etesu ceva
nivesanadisu dvaratoranesu ca olambantu ettakam naga karontu
karonta ca pana nivesanesu tava mancapithanam hettha ca upari ca
antogabbhabahigabbhadisu ca pokkharaniyam udakapitthe rathikadinam passesu
ceva thalesu ca gehesu ca mahantani sarirani mapetva mahante phane ca
katva kammaragaggari viya dhamamana susutisaddam karonta olambatha
ceva nipajjatha ca attanampana tarunadarakanam jarajinnanam
gabbhitthinam samuddajaya cati imesam catunnam jananam ma dassayittha ahampi
sabbasetena mahantena sarirena gantva sumahantam kasikapuram sattakkhattum
Bhogehi parikkhipissam mahantena phanena chadetva ekandhakaram katva
kasinam bhayam janayanto susutisaddam muncissamiti. Naga tatha
karimsu.
      Tamattham pakasento sattha aha
         tassa tam vacanam sutva        uraganekavannino
         baranasim pavajjimsu          neva kanci vihethayum
         nivesanesu sobbhesu        rathiya caccaresu ca
         rukkhaggesu ca lambimsu        vitata toranesu ca
         ete disvana lambante     puthu kandimsu nariyo
         nage sondikate disva     passasante mahum mahum
         baranasi pabyathita         atura samapajjatha
         baha paggayha pakkandum      dhitaram dehi rajinoti.
      Tattha anekavanninoti niladivasena anekavanna evarupani
hi te rupani mapayimsu. Pavajjimsuti te addharattikasamaye pavisimsu.
Lambimsuti dhataratthena vuttaniyameneva sabbe naga tesu tesu thanesu
manussanam sancaram pacchinditva olambimsu. Duta hutva agata
pana cattaro nagamanavaka ranno sayanassa cattaro pade
parikkhipitva uparisise mahante phane katva mukhatundehi sisam
paharanta viya dathani  vivaritva passanta atthamsu. Dhataratthopi
attana vuttaniyameneva nagaram paticchadesi. Pabujjhamana purisa
yato yato hattham va padam va pasarenti tattha tattha sappam
Phusitva 1- sappo sappoti viravanti. Puthu kandimsuti yesu yesu
gehesu dipa jalanti tesu tesu itthiyo pabuddha dvaratoranagopanasiyo
olokenta olambante nage disva bahu ekappahareneva
kandimsu. Evam sakalanagaram ekakolahalamahosi. Sondikateti
kataphane. Pakkandunti vibhataya rattiya naganam assasavatena
sakalanagare ca rajanivesane ca uppatiyamane viya bhita manussa
nagarajano kissa no vihethethati vatva tumhakam raja mama
dhitaram te dassamiti dhataratthassa dutam pesetva puna tassa dutehi
agantva dehiti vutte amhakam rajanam akkosati paribhasati sace
amhakam ranno dhitaram na dassati sakalanagaranam jivitam natthiti vutte
tena hi no samino okasam detha mayam gantva rajanam yacissamati
yacanta okasam labhitva rajadvaram gantva mahantena ravena
pakkandimsu. Bhariyapissa attano attano gabbhesu nipannakava deva
dhitaram dhataratthassa ranno dehiti ekappahareneva kandimsu.
      Tepi cattaro nagamanavaka dehi dehiti tundehi sisam
paharanta viya atthamsu. So nipannakova nagaravasikananceva attano
bhariyananca paridevanasaddam sutva catuhi ca nagamanavakehi tajjitatta
maranabhayabhito mama dhitaram samuddajam dhataratthassa dammi dammiti tikkhattum
avaca. Tam sutva sabbepi nagarajano gavutamattam thanam
patikkamitva devanagaram viya ekam nagaram mapetva tattha thita dhitaram kira
@Footnote: 1 chupitavatipi patho
Pesetuti pannakaram pahinimsu. Raja tehi abhatam pannakaram
gahetva tumhe gacchatha aham dhitaram mama amaccanam hatthe pahinissamiti
te uyyojetva dhitaram pakkosapetva uparipasadam aropetva
sihapanjaram vivarapetva amma passetam alankatanagaram tvam ettha
etassa ranno aggamahesi bhavissasi na dure ito tam nagaram
ukkanthitakaleyeva idha agantum sakka ettha te gantabbanti
sannapetva sisam nahapetva sabbalankarehi alankaritva
paticchannayoge nisidapetva attano amaccanam hatthe datva pahesi.
Nagarajano tassa pacuggamanam katva mahasakkaram karimsu. Amacca
nagaram pavisitva tam tassa datva bahum dhanam adaya nivattimsu.
Raja dhitaram pasadam aropetva alankatadibbasayane nipajjapesi.
Tam khananneva nagamanavika khujjavamanakadivesam gahetva
manussaparicarikayo viya nam parivarayimsu. Sa dibbasayane nipannamattava
dibbasamphassam phusitva niddam okkami. Dhatarattho tam gahetva
saddhim nagaparisaya tattha antarahito nagabhavaneyeva paturahosi.
Rajadhita pabujjhitva alankatadibbasayanam anneca suvannamanimayapasadadayo
uyyanapokkharaniyo ca alankatadevanagaram viya nagabhavanam disva
khujjadiparicarikayo pucchi idam nagaram ativiya alankatam na amhakam
nagaram viya kassetanti. Samikassa te santakam devi na appapunna
evarupam sampattim labhanti mahapunnavataya te ayam laddhati.
Dhataratthopi pancayojanasatike nagabhavane bherim carapesi yo yo
Samuddajaya sappavannam dasseti tassa tassa rajadandam bhavissatiti.
Tasma ekopi tassa sappavannam dassetum samattho nama nahosi.
Sa manussalokasannaya evam tattheva tena saddhim sammodamana
piyasamvasam vasi.
                   . Nagarakandam nitthitam.
      Sa aparabhage dhatarattham paticca gambham patilabhitva puttam
vijayi. Tassa piyadassanatta sudassanoti namam karimsu. Tassa
padasa gamanakale puna aparam puttam vijayi. Tassa dattoti namam
karimsu. So pana bodhisatto. Punekam puttam vijayi. Tassa
subhogoti namam karimsu. Aparampi puttam vijayi. Tassa aritthoti
namam karimsu. Iti sa cattaro putte vijayitvapi nagabhavanabhavam na
janati. Athekadivasam tarunanaga aritthassa acikkhimsu tava mata
manussi na nagiti. Arittho vimamsissami nanti athekadivasam thanam
pivantova sappasariram mapetva nangutthena matupadapitthim ghattesi.
Sa tassa sappasariram disva bhitatasita maharavam ravitva tam bhumiyam
khipi. Nakhenassa akkhi bhindi. Tato lohitam paggharati. Raja
tassa saddam sutva kissesa viraviti pucchitva aritthena katakiriyam
sutva gacchatha nam gahetva jivitakkhayam papethati tajjento aganchi.
Rajadhita tassa kuddhabhavam natva puttasinehena aha deva puttassa
me akkhi bhinnam khamatha me tassati. Raja etaya evam vadantiya
maya kim sakka katunti khami. Tam divasam sa idam nagabhavananti
Annasi. Tato patthaya arittho kanarittho nama jato.
Cattaropi putta vinnutam papunimsu. Atha nesam pita yojanasatikam
yojanasatikam katva rajjam adasi. Mahanto yaso ahosi. Solasa
solasa nagakannasahassani parivarayimsu. Pitu ekayojanasatikameva
rajjam ahosi. Tayo putta mase mase matapitaro passitum
agacchanti. Bodhisatto pana addhamasam agacchati. Nagabhavane
samutthitam panham bodhisattova kathesi. Pitara saddhim virupakkhamaharajassapi
upatthanam gacchati. Tassa santike samutthitam panhampi
sova kathesi. Athekadivasam virupakkhe nagaparisaya saddhim tidasapuram
gantva sakkam parivaretva nisinne devanam antare panho
samutthasi. Tampi koci kathetum nasakkhi. Pallankavaragato hutva
mahasattova kathesi. Atha nam devaraja dibbagandhapupphehi pujetva
tata datta tvam pathavisamaya vipulaya pannaya samannagato ito
patthaya bhuridatto nama hohiti bhuridattotissa namam akasi. So
tato patthaya sakkassa upatthanam gacchanto alankatavejayantapasadam
devaccharahi akinnam atimanoramam sakkassa sampattinca disva
devaloke piham katva kim me imina mandukabhakkhena attabhavena
nagabhavanam gantva uposathavasam vasitva imasmim devaloke
uppattikaranam karissamiti cintetva nagabhavanam punagantva matapitaro
apucchi amma tata aham uposathakammam karissamiti. Sadhu tata
karohi karonto pana bahi agantva imasmimyeva nagabhavane ekasmim
Sunnavimane karohi bahi gatanampana naganam mahantam bhayam uppajjatiti.
So sadhuti patisunitva tattheva sunnavimane rajuyyane uposathavasam
vasi. Atha nam nanaturiyahattha nagakanna parivarenti. So
na mayham idha vasantassa uposathakammam matthakam papunissati mamussapatham
gantva uposatham karissamiti cintetva nivaranabhayena matapitunam
anarocetva attano bhariyayo amantetva bhadde aham manussalokam
gantva yamunaya tire mahanigrodharukkho atthi tassavidure
vammikamatthake bhoge abhujitva caturangasamannagatam uposatham adhitthaya
nipajjitva uposathakammam karissami maya sabbarattim nipajjitva upopathakamme
kate arunuggamanavelayameva tumhe dasa dasa itthiyo varena varena
turiyahattha mama santikam gantva mam gandhehi ca pupphehi ca pujetva
gayitva naccitva mam adaya nagabhavanameva agacchathati vatva
tattha gantva vammikamatthake bhoge abhujitva yo me cammam va
naharum va atthim va rudhiram 1- va icchati so tam haratuti
caturangasamannagatam uposatham adhitthaya nangalasisampamanam sariram mapetva
nipanno uposathakammam akasi. Arune utthahanteyeva tam nagamanavika
agantva yathanusittham patipajjitva nagabhavanam anenti. Tassa
imina niyamena uposathakammam karontassa digho addha vitivatto.
                  . Uposathakandam nitthitam.
      Tada eko baranasidvaragamavasi nesadabrahmano
@Footnote: 1 ruhirantipi patho
Somadattena nama puttena saddhim arannam gantva sulayantapasavaguradini
odetva mige vadhitva mamsam kajenaharitva vikkinanto jivitam
kappesi. So ekadivasam antamaso godhamattampi alabhitva tata
somadatta sace tucchahattha gamissama mata te kujjhissati yamkinci
gahetvava gamissamati vatva bodhisattassa nipannavammikatthanabhimukho
gantva paniyam patum yamunam otarantanam miganam padavaranjam disva
tata migamaggo pannayati tvam patikkamitva tittha aham paniyatthaya
agatam migam vijjhissamiti dhanum adaya migam olokento ekasmim
rukkhamule atthasi. Atheko migo sayanhasamaye paniyam patum
agato. So tam vijjhi. Migo tattha apatitva saravegena
tajjito lohitena paggharantena palayi. Pitaputta ca tam
anubandhitva patitatthane mamsam gahetva aranna nikkhamanta
suriyatthangamanavelaya tam nigordham patva idani akalo na sakka gantum
idheva vasissamati mamsam ekamante thapetva rukkham aruyha
vitapantare nipajjimsu. Brahmano paccusasamaye pabujjhitva
migasaddasavanaya sotam odahi. Tasmim khane nagamanavikayo
agantva bodhisattassa pupphasanam pannapesum. So ahisariram
antaradhapetva sabbalankarapatimanditam dibbasariram mapetva
sakkalilaya pupphasane nisidi. Nagamanavikapi nam gandhamaladihi
pujetva dibbaturiyani vadetva naccagitam upatthapesum. Brahmano
tam saddam sutva ko nukho esa janissami nanti cintetva ambho
Puttati vatva puttam pabodhetum asakkonto sayatu esa kilanto
bhavissati ahameva gamissamiti rukkha oruyha tassa santikam agamasi.
Nagamanavika tam disva saddhim turiyehi bhumiyam nimujjitva attano
nagabhavanameva gata. Bodhisatto pana ekakova ahosi. Brahmano
tassa santike thatva pucchanto dve gatha abhasi
                pupphabhiharassa vanassa majjhe
                ko lohitakkho vihatantaramso
                ka kambukayuradhara suvattha
                titthanti nariyo dasa vandamana
                ko tvam brahabahu vanassa majjhe
                virocasi ghatasittova aggi
                mahesakkho annatarosi yakkho
                udahu nagosi mahanubhavoti.
      Tattha pupphabhiharassati bodhisattassa pujanatthaya abhatena
dibbapupphabhiharena samannagatassa. Koti ko nama tvam.
Lohitakkhoti rattakkho. Viharantaramsoti puthulantaramso. Ka
kambukayuradharati suvannamayalankaradhara. Brahabahuti mahabhujo.
Mahabahuti attho. Vanassa majjheti ko nama tvam mahabhujo
mahavanassa majjhe mahanubhavo uracchadasisabandhanasubhujanam nagakannanam
majjhe ko nu tvam mahesakkhoti.
      Tam sutva mahasatto sacepi sakkadisu annatarohamasmi
Iddhimati vakkhami saddahissatevayam brahmano ajja pana maya
saccameva kathetum vattatiti attano nagarajabhavam kathento aha
         nagohamasmi iddhima          tejasi duratikkamo
         damseyyam tejasa kuddho        phitam janapadam api
         samuddaja hi me mata        dhatarattho ca me pita
         sudassanakanitthosmi            bhuridattoti mam viduti.
      Tattha tejasiti visatejena tejava. Duratikkamoti annena
atikkamitum asakkuneyyo. Damseyyanti sacaham kuddho phitam janapadampi
damseyyam pathaviyam mama dathaya patitamattaya saddhim pathaviya mama
tejena sabbo janapado bhasmi bhaveyyati vadati. Sudassanakanitthosmiti
aham mama bhatu sudassanassa kanittho asmi. Viduti evam
mam sabbe pancayojanasatike nagabhavane jananti.
      Idanca pana patva mahasatto cintesi ayam brahmano
cando pharuso sace ahitundikassa arocetva uposathakammassa
me antarayampi kareyya yannunaham imam nagabhavanam netva mahantam
yasam datva uposathakammam addhaniyam kareyyanti. Atha nam evamaha
brammana mahantam te yasam dassami rammaniyam nagabhavanam ehi tattha
gacchamati. Sami putto me atthi tasmim agacchante gamissamiti.
Atha nam mahasatto gaccha brahmana anehi nanti vatva attano
avasam acikkhanto aha
         yam gambhiram sadavattam          rahadam bhesmim apekkhasi
         Esa dibyo mamavaso       anekasataporiso
         mayurakoncabhirudam            nilodam vanamajjhato
         yamunam pavisa ma bhito         khemam vattavatam sivanti.
      Tattha sadavattanti sada pavattam avattam. Bhesminti
bhayanakam. Apekkhasiti yam etam evarupam rahadam passasi.
Mayurakoncabhirudanti yamunaya nadiya ubhosu tiresu vanaghatayam vasantehi mayurehi
ca koncehi ca abhirudam upakujitam. Nilodanti nilasalilam. Vanamajjhatoti
vanamajjhena sandamanam. Pavisa ma bhitoti evarupam yamunam
abhito hutva pavisa. Vattavatanti vattasampannanam acaravantanam
vasanabhumim pavisa.
      Evanca pana vatva mahasatto gaccha brahmana puttam anehiti
aha. Brahmano gantva puttassa tamattham arocetva tam
anesi. Mahasatto ubhopi adaya yamunatiram gantva tire
thito aha
         tattha patto sanucaro         saha puttena brahmana
         pujito mayham kamehi          sukham brahmana vacchasiti.
      Tattha pattoti tavam amhakam nagabhavanam patto hutva.
Sanucaroti sabhariyo. Mayhanti mama santakehi kamehi pujito.
Vacchasiti tattha nagabhavane sukham vasissasi.
     Enca pana vatva mahasatto ubhopi te pitaputte attano
anubhavena nagabhavanam anesi. Tesam tattha gacchantanam dibbo
Attabhavo patubhavi. Atha nesam mahasatto mahantam dibbasampattim
datva cattari cattari nagakannasatani adasi. Tepi tattha
mahasampattim anubhavimsu. Bodhisattopi appamatto hutva uposathakammam
karoti. Anvaddhamasam matapitunam upatthanam gantva dhammakatham
kathetva tato ca brahmanassa santikam gantva arogyam pucchitva
yena te attho tam vadeyasi anukkanthamano abhiramati vatva
somadattena saddhim patisantharam katva attano nivesanam gacchati.
Brahmano ekasamvaccharam nagabhavane vasitva mandapunnataya
ukkanthito manussalokam gantukamo ahosi. Nagabhavanampanassa
lokantanirayo viya khayati. Alankatapasado bandhanagaram viya
alankatanagakannayo yakkhiniyo viya upatthahimsu. So aham tava ukkanthito
somadattassapi cittam janissamiti tassa santikam gantva aha kim
tata ukkanthitositi. Kasma ukkanthissami na ukkanthami
tavampana ukkanthasi tatati. Ama tatati. Kim karanati.
Tava matu ceva bhatu bhagininanca adassanena ukkanthami ehi tata
somadatta gacchamati. So na gacchamiti vatvapi punappunam pitara
yaciyamano sadhuti sampaticchi. Brahmano puttassa tava me
mano laddho sace panaham bhuridattassa ukkanthitomhiti vakkhami so
atirekataram me yasam dassati evam me gamanam na bhavissati ekena pana
upayena tassa sampattim vannetva tvam evarupam sampattim pahaya
kim karana manussalokam gantva uposathakammam karositi pucchitva
Saggatthayati vutte tvam tava evarupam sampattim pahaya saggatthaya
uposathakammam karosi kimangam pana mayamyeva paradhanena jivitam kappema
ahampi manussalokam gantva natake disva pabbajitva samanadhammam
karissamiti tam sannapessami atha me so gamanam anujanissatiti
cintetva ekadivasam tenagantva kim brahmana ukkanthasiti pucchito
kasma ukkanthissami tumhakam santika amhakam na kinci paribhogam
parihayatiti kinci gamanapatibaddham avatvava adito tava tassa
sampattim vannento aha
         sama samantaparito          pahutatagara mahi
         indagopakasanchanna         sobhati harituttama
         rammani vanacetyani        ramma hamsupakujita
         opupphapaduma titthanti       pokkharanna sunimmita
         atthamsa sukata thambha       sabbe veluriyamaya
         sahassathambha pasada       pura kannahi jotare
         vimanam upapannosi          dibbam punnehi attano
         asambadham sivam rammam         accantasukhasanhitam
         manne sahassanettassa       vimanam nabhikankhasi
         iddhi hi tayayam vipula       sakkasseva jutimatoti.
      Tattha sama samantaparitoti parisamantato sabbadisabhagesu ayam
tava nagabhavane mahi suvannarajatamanimuttavalukaparikinna.
Samati samatala mahi. Pahutatagara mahiti pahutehi tagaragacchehi
Samannagata. Indagopakasanchannati savannaindagopakehi sanchanna.
Sobhati harituttamati haritavannadabbatinasanchanna sobhatiti attho.
Vanacetyaniti vanaghatani. Opupphapadumati muncitva patitehi
padumehi sanchanna udakapittha. Sunimmitati tava punnasampattiya
sutthu nimmita. Atthamsati tava vasanapasadesu atthamsa sukata
veluriyamaya thambha tehi thambhehi sahassathambha tava pasada
nagakannahi pura jotare jotayanti. Upapannositi evarupe vimane
nibbattositi attho. Sahassanettassa vimananti vejayantapasadam.
Iddhi hi tayayam vipulati yasma tava vipula ayam iddhi tasma tavam
tena uposathakammena sakkassapi vimanam na patthesi annam tato
uttarim mahantam thanam patthesiti mannami.
      Tam sutva mahasatto ma hevam brahmana avacca sakkassa
yasam paticca amhakam yaso hino nama sinerupabbatasantike sasapo
viya khayati mayam tassa paricarikenapi na agghamati vatva gathamaha
         manasa nabhipattabbo         anubhavo jutimato
         paricariyamananam            indanam vasavattinanti.
      Tassattho brahmana sakkassa yaso nama ekam dve tayo
cattaro va divase ettakova siyati manasa cittenapi nabhipattabbo
yepi nam cattaro maharajano paricaranti tesampi sakkam
devarajanam paricariyamananam indam nayakam katva vicarantanam
vasavattinam catunnam lokapalanam yasassapi amhakam tiracchanagatanam yaso
Solasibhagam katva kalam nagghatiti.
      Evanca pana vatva idam te sahassanettassa vimananti vacanam
sutva aham tam anussarim aham hi vejayantam patthento uposathakammam
karomiti tassa attano patthanam acikkhanto aha
         tam vimanam abhijjhaya          amaranam sukhesinam
         uposatham upavasanto          semi vammikamuddhaniti.
      Tattha abhijjhayati patthetva. Amarananti dighayukanam
devanam. Sukhesinanti esitasukhanam sukhe patitthitanam
      tam sutva brahmano idani me okaso laddhoti
somanassappatto gantum apucchanto gathadvayamaha
         ahanca migamesano          saputto pavisim vanam
         te mam matam va jivam va       nabhivedenti nataka
         amantaye bhuridattam          kasiputtam yasassinam
         taya bho samanunnata        api passemu nataketi.
      Tattha nabhivedentiti na jananti kathentopi tesam natthi.
Migamesanoti migam esano. Amantayeti amantayami.
Kasiputtanti kasikarajadhitaya puttam.
      Tato bodhisatto gathadvayamaha
         eso hi vata me chando      yam vasesi mamantike
         na hi etadisa kama       sulabha honti manuse
         sace tvam necchase vatthum      mama kamehi pujito
         Maya tvam samanunnato         sotthim passahi nataketi.
      Tato mahasatto gathadavayam vatva cintesi ayam mam nissaya
sukham jivanto kassaci narocessati etassa sabbakamadadam manim
dassamiti. Athassa tam dadanto aha
         dharayimam manim dibyam            pasum putte ca vindasi
         arogo sukhito hohi          gacchevadaya brahnati.
      Tattha pasum putte ca vindasiti imam dharayamano imassanubhavena
pasunca putte ca annanca yam nicchasi tam sabbam labhasiti.
      Tato brahmano gathamaha
         kusalam patinandami             bhuridatta vaco tava
         pabbajissami jinnosmi         na kame abhipatthayeti.
      Tassattho bhuridatta tava vacanam kusalam anavajjam tam patinandami
na patikkhipami ahampana jinnosmi tasma pabbajissami. Na
kame abhipatthayeti na kame abhipatthayami kim me maninati.
      Mahasatto aha
         brahmacariyassa ce bhango       hoti bhogehi kariyam
         avikappamano eyyasi        bahum dassami te dhananti.
      Tattha ce bhangoti brahmana brahmacariyavaso nama atidukkaro
yada anabhiratassa brahmacariyassa bhango ce hoti tada gihibhutassa
bhogehi kariyam hoti evarupe kale tavam nirasanko hutva mama
santikam agaccheyyasi bahum te dhanam dassamiti.
      Brahmano aha
         kusalam patinandami            bhuridatta vaco tava
         punapi agamissami          sace attho bhavissatiti.
      Tattha punapiti punapi. Ayameva va patho.
      Athassa tattha avasitukamatam natva mahasatto nagamanavake
amantetva brahmanam manussalokam papethati pesesi.
      Tamattham pakasento sattha aha
         idam vatva bhuridatto         pesesi caturo jane
         etha gacchatha utthetha         khippam papetha brahmanam
         tassa tam vacanam sutva         utthaya caturo jana
         pesita bhuridattena          khippam papesum brahmananti.
    Tattha papesunti yamunato uttaritva baranasimaggam papayimsu
papayitva ca pana tumhe gacchathati vatva nagabhavanameva paccagamimsu.
      Brahmanopi tata somadtta imasmim thane migam vijjhimha
imasmim sukaranti puttassa acikkhanto gantva antaramagge
pokkharanim disva tata somadatta nahayamati vatva sadhu tatati
vutte ubhopi dibbabharanani ceva dibbavatthani ca omuncitva
bhandikam katva pokkharanitire thapetva otaritva nahayimsu. Tasmim
khane tani antaradhayitva nagabhavanameva agamamsu. Pathamam
nivatthakasavapilotikava nesam sarire patimuncimsu. Dhanusarasattiyopi
pakatikava ahesum. Somadattopi nasitamhi taya tatati paridevi.
Atha nam pita ma cintayi tata migesu santesu aranne mige
vadhitva jivitam kappessamati assasesi. Somadattassa mata
tesam agamanam sutva paccuggantva gharam netva annapanena
santappesi. Brahmano bhunjitvava niddam okkami. Itara puttam
pucchi tata somadatta ettakam kalam kuhim gatatthati. Amma
bhuridattena nagarajena amhe nagabhavanam nita tato ukkanthitva
idani agatamhati. Kinci pana vo ratanam abhatanti. Nabhatam
ammati. Kim tumhakam tena na kinci dinnanti. Amma bhuridattena
me pituno sabbakamadado mani dinno ahosi imina pana na
gahitoti. Kim karanati. Pabbajissati kira ammati. Sa
ettakam kalam darake mama bhare karonto nagabhavane vasitva
idani kira pabbajissatiti kujjhitva vihibhanjanadabbiya pitthim pothenti
hare duttha brahmana pabbajissamiti kira bhuridattena dinnam maniratanam
na ganhasi atha kasma apabbajitva idhagatosi nikkhama sigham mama
gharati santajjesi. Atha nam bhadde ma mam kujjhi aranne migesu
santesu tam vadhitva ahantam posessamiti vatva tato puttena
saddhim arannam gantva purimaniyameneva jivitam kappesi.
                    Nesadakandam nitthitam.
      Tada dakkhinamahasamuddadisayam simbalivasi eko garulo
pakkhavatehi mahasamudde udakam viyuhitva ekam nagarajanam sise ganhi.
Tada hi supanna nagam gahetum ajananta eva paccha
Pandarajatake janimsu. So pana tam sise gahetvapi udake
anottharanteyeva tam ukkhipitva olambantam adaya himavantamatthakena
payasi. Tada ceko kasikaratthavasi brahmano isipabbajjam pabbajitva
himavantappadese pannasalam mapetva pativasati. Tassa cankamanakotiyam
eko mahanigrodharukkho atthi. So tassa mule divaviharam
karoti. Supanno nigrodhamatthakena nagam harati. Nago
olambanto mokkhatthaya nangutthena nigrodhavitapam vethesi. Supanno
tam ajanantova mahabbalataya akasena pakkhandiyeva. Nigrodharukkho
samulo uppatito. Supanno nagam simbalim netva tundena
paharitva kucchim phaletva nagamedam khaditva sariram samuddakucchimhi
chaddesi. Nigrodharukkho patanto mahantam saddamakasi. Supanno
kim saddo esoti adho olokento nigrodharukkham disva kuto
esa maya uppatitoti cintetva tapasassa cankamanakotiyam nigrodho
esoti tattato natva ayam tassa bahupakaro akusalam nukho me
pasutam udahu noti tameva pucchitva janissamiti manavakavesena
tassa santikam agamasi. Tasmim khane tapaso tam thanam samam karoti.
Supannaraja tapasam vanditva ekamantam nisinno ajananto viya
kissa thanam bhante idanti pucchi. Avuso eko supanno
gocaratthaya nagam haranto nage mokkhatthaya nigrodhavitapam nangutthena
vethetva thite so attano mahabbalataya pakkhanditva gatova
athettha rukkho uppatito idam tassa uppatitatthananti. Kim pana
Bhante tassa supannassa akusalam hoti udahu noti. Sace so na
janati acetanatta akusalam na hotiti. Nagassa pana bhanteti.
So imam nasetum na ganhi mokkhatthaya pana ganhi tasma tassapi
na hotiyevati. Supanno tapasassa vacanam sutva tusitva
aham bhante so supannaraja tumhakampi panhabyakaranena tuttho
tumhe aranne vasatha ahancekam alambayanamantam janami anaggho
manto tamaham tumhakam acariyabhagam katva dammi patigganhatha nanti.
Alam mayham mantena gacchatha tumheti. So tam punappunam yacitva
sampaticchapetva mantam datva osathani acikkhitva pakkami.
                      Garulakandam nitthitam
      tasmim kale baranasiyam eko daliddakabrahmano bahum inam
gahetva inayikehi codiyamano kim me idha vasena arannam
pavisitva matameva seyyoti nikkhamitva vanam pavisitva anupubbena
tapasassa assamapadam patva tapasam vattasampadaya aradhesi.
Tapaso ayam brahmano mayham ativiya upakarako supannarajena
dinnam dibbamantam assa dassamiti cintetva brahmana aham
alambayanamantam janami tante dammi ganhahi nanti vatva alam bhante
na mayham mantenatthoti vuttepi punappunam yacitva sampaticchapetva
adasiyeva. Tassa ca mantassa anucchavikani osathani ceva mantu
pacaranca sabbam kathesi. Brahmano laddho me jivitupayoti
katipaham vasitva vatabadho me bhante badhatiti apadesam katva
Tapasena visajjito tam vanditva khamapetva aranna nikkhamitva
anupubbena yamunatiram patva tam mantam sajjhayanto mahamaggena
gacchati. Tasmim khane sahassamatta bhuridattassa paricarika
nagamanavika tam sabbakamadadam maniratanam adaya nagabhavana nikkhamitva
yamunatire valukarasimatthake thapetva tassobhasena sabbarattim
udakakilam kilitva arunuggamane sabbalankarehi alankaritva maniratanam
parivaretva sirim pavesiyamana nisidimsu. Brahmanopi mantam
sajjhayanto tam thanam papuni. Ta tam mantasaddam sutvava imina
supannena bhavitabbanti maranabhayatajjita maniratanam aggahetva pathaviyam
nimujjitva nagabhavanam agamamsu. Brahmano maniratanam disva
idaneva me manto samiddhoti tutthamanaso maniratanam adaya
payasi. Tasmim khane so nesadabrahmano somadattena saddhim
migavadhaya arannam pavisanto tassa hatthe tam maniratanam disva puttam
aha tata nanu eso amhakam bhuridattena dinno maniti. Ama
tata eso soti. Tena hissa maniratanassa agunam kathetva imam
brahmanam vancetva ganhametam maniratananti. Tata pubbe tvam
bhuridattena diyamanam na ganhi idani pana brahmanam tvamyeva
vancessasi tunhi hohiti. Brahmano hotu tata passasi etassa mama
vancanabhavanti vatva alambayanena saddhim sallapanto aha
         manim paggayha mangalyam       sadhu vittam manoramam
         selam byanjanasampannam       ko imam manimajjhagati.
      Tattha mangalyanti mangalasammatam sabbakamadadam. Ko imanti
kuhim imam maniratanam adhigatosa.
      Tato alambayano gathamaha
         lohitakkhisahassahi         samanta parivaritam
         ajja kalam padam gaccham       ajjhagaham manim imanti.
      Tassattho aham ajja kalam patova padam gaccham mahamaggam
gacchanto rattakkhihi sahassamattahi nagamanavikahi samanta parivaritam
imam manim ajjhaga mam disva hi sabbava eta bhayatajjita imam
pahaya palatati.
      Nesadabrahmano tam vancetukamo maniratanassa agunam
pakasento attano ganhitukamo tisso gatha abhasi
         supacinno ayam selo       accito mahito sada
         sudharito sunikkhitto       sabbatthamabhisadhaye
         upacaravipannassa          nikkhepe dharanaya va
         ayam selo vinasaya       paricinno ayoniso
         nayimam akusalo dibyam        manim dharetumaraho
         patipajja satam nikkham         dehimam ratanam mamanti.
      Tattha sabbatthanti yo imam selam sutthu upadharitum accitum attano
jivitam viya mamayitum sutthu dharetum sutthu nikkhipitum janati tasseva
supacinno accito mahito sudharito sunikkhitto ca sabbam attham
sadhetiti attho. Upacaravipannassati yo pana nikkhepe dharane
Va upacaravipanno hoti tasseva so anupayena paricinno
vinasameva avahatiti vadati. Dharetumarahoti dharetum na araho.
Patipajja satam nikkhanti amhakam gehe bahu mani mayametam gahetum
janama aham tuyham nikkhasatam dassami tam patipajja dehi imam ratanam
mamanti. Tassa hi gehe ekopi suvannanikkho natthi so pana
tassa manino sabbakamadadabhavam janati tenassa etadahosi aham
sisam nahatva manim udakena paripphositva nikkhasatam me dehiti
vakkhami atha me nam dassati tamaham etassa dassamiti tasma suro
hutva evamaha
      tato alambayano gathamaha
         nevamayam mani keyyo      gohi va ratanehi va
         selo byanjanasampanno     neva keyyo mani mamanti.
      Tattha nevamayanti ayam mani mama santako kenaci vatthuna
vikkinitabbo nama na hoti. Neva keyyoti ayanca mama mani
lakkhanasampanno tasma neva keyyo kenaci vatthuna vikkinitabbo
nama na hotiti.
      Nesadabrahmano aha
         no ce taya mani keyyo   gohi va ratanehi va
         atha kena mani keyyo      tam me akkhahi pucchitoti.
      Alambayano aha
         yo me samse mahanagam     tejasim duratikkamam
         Tassa dajjam imam selam       jalantariva tejasati.
      Tattha jalantariva tejasati pabhaya jalantam viya.
      Nesadabrahmano aha
         ko nu brahmanavannena     supanno patatam 1- varo
         nagam jigimsamanvesi         anvesam bhakkhamattanoti.
      Tattha ko nuti idam nesadabrahmano attano bhakkham
anvesantena garulena tena bhavitabbanti cintetva evamaha.
      Alambayano aha
         naham dijadhipo homi       na dittho garulo maya
         asivisena cittosmi       vejjo brahmana mam viduti.
      Tattha mam viduti mam esa vasivisacittako alambayano nama
vejjoti jananti.
      Nesadabrahmano aha
         kim nu tuyham balam atthi       kim sippam vijjate tava
         kismim va tavam paratthaddho    uragam napacayasiti.
      Tattha kismim va tavam paratthaddhoti tavam kismim va uparatthaddho
hutva kim nissayam katva uragam asivisam napacayasi jetthakam akatva
avajanasiti pucchi.
      So attano balam dipento aha
         arannikassa isino         ciram rattam tapassino
@Footnote: 1 pattatantipi patattantipi vividho patho.
         Supanno kosiyassakkha       visavijjamanuttaram
         tam bhavitattannataram          sammantam pabbatantare
         sakkaccantam upatthasim        rattindivamatandito
         so tada paricinno me      vattava brahmacariyava
         dibyam patukari mantam         kamasa bhagava mamam
         tyaham mante paratthaddho     naham bhayami bhoginam
         acariyo visaghatanam        alambayanoti mam viduti.
      Tattha kosiyassakkhati kosiyagottassa isino supanno
acikkhi. Tena akkhatakaranam pana sabbampi vittharetva kathetabbam.
Bhavitattannataranti bhavitattanam isinam annataram anupavittham.
Sammantanti vasantam. Kamasati attano icchaya. Mananti tam mantam
mayham pakaseti. Tyaham mante paratthaddhoti aham te mante
uparatthaddho nissito hutva. Bhoginanti naganam. Visaghatananti
visaghatavejjanam acariyoti.
      Tam sutva nesadabrahmano cintesi ayam alambayano
yavassa nagam dasseti tassa maniratanam deti bhuridattamassa dassetva
manim ganhissamiti. Tato puttena saddhim mantento gathamaha
         ganhamhase manim tata       somadatta vijanahi
         ma dandena sirim pattam       kamasa pajahamhaseti.
      Tattha ganhamhaseti ganhama. Kamasati attano ruciya
dandena paharitva ma pajahama.
      Somadatto aha
         sakam nivesanam pattam          yo tam brahmana pujayi
         evam kalyanakarissa        kim moha dubbhimicchasi
         sace tvam dhanakamosi        bhuridatto padissati
         tameva gantva yacassu      bahum dassati te dhananti.
      Tattha pujayiti dibbakamehi pujayittha. Dubbhimicchasiti kim
tatharupassa mittassa padubbhikammam katum icchasi tatati.
      Brahmano aha
         hatthagatam pattagatam           nikkinnam khaditum varam
         ma no sanditthiko attho somadatta upaccagati.
      Tattha hatthagatanti tata somadatta tvam daharadarako kinci
lokappavattim na janasi yam hi hatthagatam va hoti pattagatam va
purato va nikkinnam thapitam tadeva khaditum varam na dure thitam.
      Somadatto  aha
         paccati niraye ghore        mahimassa vindriyati
         mittadubbhi hitaccagi         jivare vapi sussati
         sace tvam dhanakamosi        bhuridatto padissati
         manne attakatam veram        na ciram vedayissasiti.
      Tattha mahimassa vindriyatiti tata mittadubbhino jivantasseva
pathavi bhijjitva vivaram deti. Hitaccagiti attano hitapariccagi.
Jivare vapi sussatiti jivamanova sussati manussapeto viya hoti.
Attakatam veranti attana katam papam. Na ciranti na cirasseva
vedayissasiti mannami.
      Brahmano aha
         mahayannam yajitvana         evam sujjhanti brahmana
         mahayannam yajissami         evam mokkhama papakati.
      Tattha sujjhantiti tata somadatta tavam daharo kinci na janasi
brahmana nama yam kinci papam katva yannena sujjhantiti
dassento evamaha.
      Somadatto aha
         handadani apayami         naham ajja taya saha
         padamekam na gaccheyyam        evam kibbissakarinati.
      Tattha apayamiti apagacchami palayamiti attho. Evanca
pana vatva panditamanavo pitaram attano vacanam gahapetum asakkonto
mahantena saddena devatayo ujjhapetva evarupena papakarina
saddhim na gamissamiti pitu passantasseva palayitva himavantam
pavisitva isipabbajjam pabbajitva abhinna ca samapattiyo ca
nibbattetva aparihinajjhano brahmaloke uppajji.
      Tamattham pakasento sattha aha
         idam vatvana pitaram          somadatto bahussuto
         ujjhapetvana bhutani       tamha thana apakkamiti.
                   Somadattakandam nitthitam.
      Nesadabrahmano somadatto thapetva attano geham kuhim
gamissatiti cintetva alambayanam thokam anattamanam disva alambayana
ma cintayi dassissami te bhuridattanti tam adaya nagarajassa
uposathakaranatthanam gantva vammikamatthake bhoge abhujitva nipannam
nagarajanam disva avidure thitova hattham pasaretva dve gatha
abhasi
         ganhahetam mahanagam        aharetam manim mama
         indagopakavannabha         yassa lohitako siro
         kappasapicurasseva          eso kayo padissati 1-
         vammikaggagato seti         tam tvam ganhahi bramnati.
      Tattha indagopakavannabhati indagopakavannabha viya abha.
Kappasapicurassevati suvihitassa kappasapicuno viya.
      Mahasatto akkhini ummiletva nesadam disva ayam uposathassa
me antarayam kareyyati imam nagabhavanam netva mahasampattiyam
patitthapesim maya diyamanam manim ganhitum na icchati idani pana
ahitundikam gahetva agacchati sacaham imassa mittadubbhino kujjheyyam
silam me khandam bhavissati maya kho pana pathamanneva caturangasamannagato
uposatho adhitthito so yathathitova hotu alambayano mam
chindatu va pacatu va hanatu va sulena va vijjhatu nevassa
kujjhissamiti cintetva sace kho panaham imam kodhena olokessami
@Footnote: 1 kappasapicurasiva eso kayassa dissati.
Bhasmacunnam viya bhaveyya hotu potheyyapi mamam neva kujjhissamiti
akkhini nimmilitva adhitthanaparamim purecarikam katva bhogantare
sisam pakkhipitva niccalova hutva nipajji.
                     Silakandam nitthitam.
      Nesadabrahmanopi bho alambayana imam nagam ganha dehi
me maninti aha. Alambayano nagam disva tuttho manim kinci 1-
tinam viya aganetva ganha brahmanati tassa hatthe khipi. So
tassa hatthato galitva pathaviyam patati. Patitamattoyeva pathaviyam
pavisitva nagabhavanameva gato. Nesadabrahmano maniratanato ca
bhuridattena saddhim mittabhavato ca puttato cati tihi thanehi parihayi.
So nippaccayo jatomhi puttassa vacanam na katanti paridevanto
geham agamasi. Alambayanopi dibbosathehi attano sariram
makkhetva thokam khaditva attano kayam paribhavetva dibbamantam
jappanto bodhisattam upasankamitva nangutthe nam gahetva akaddhitva
sisam dalham ganhanto mukhamassa vivaritva osatham khaditva mukhe sakhelam
osinci. Sucijatiko nagaraja silabhedabhayena akujjhitva akkhini na
ummilesi. Atha nam osathamantam katva nangutthe nam gahetva hetthasisam
katva sancaletva gahitagocaram chaddapetva bhumiyam dighato
nipajjapetva masurakam maddanto viya padehi maddi. Atthini cunniyamanani
viya ahesum. Puna nangutthe nam gahetva hetthasisam katva dussam
@Footnote: 1 kismincitipi patho.
Pothento viya pothesi. Mahasatto evarupam dukkham anubhavantopi
neva kujjhi.
      Tamattham pakasento sattha aha
         athosathehi dibbehi        jappam mantapadani ca
         evantam sakkhi santhatum      katva parittamattanoti.
      Tattha sakkhiti asakkhi. Santhatunti ganhitum.
      Iti so mahasattam dubbalam katva vallihi pelam sajjetva
mahasattam tattha pakkhipi. Sariram pana mahantam tattha na pavisati.
Atha nam panhiya kottento pavesitva pelam adaya ekam gamam
gantva gamamajjhe otaretva nagassa naccam datthukama te
agacchantuti saddamakasi. Sakalagamavasino sannipatimsu. Tasmim
khane alambayano nikkhama mahanagati aha. Mahasatto cintesi
ajja maya parisam tosentena kilitum vattati evam alambayano
bahudhanam labhitva tuttho mam visajjessati yam yam esa mam kareti tam
tam karissamiti. Atha nam so pelato niharitva maha ahositi aha.
So maha ahosi khuddako vatto khippito 1- ekaphano daviphano tiphano
catuphano pancaphano chaphano satta attha nava dasa visati timsati cattalisa
pannasaphano satthi sattati asiti navutiphano sataphano hohi ucco
nico dissamanakayo adissamanakayo dissamanaupaddhakayo nilo
pito lohito odato manjetthako hohi aggijalam visajjehi udakam
@Footnote: 1 vippito, simpito, vappito iti nana patha
Visajjehi dhumam visajjehiti. Mahasatto imesupi akaresu yam yam
tena vuttam attabhavam nimminitva tam tam sabbam dassesi. Tam disva
koci assuni sandharetum nasakkhi. Manussa bahu hirannasuvanna-
vatthalankaradini adamsu. Iti tasmim game sahassamattam labhi.
So kincapi mahasattam ganhanto sahassam labhitva tam visajjessamiti
aha. Tam pana dhanam labhitva gamakepi tava maya ettakam dhanam
laddham nagare kira bahum dhanam labhissamiti dhanalobhena tam na munci.
So tasmim game kutumbam santhapetva ratanamayam pelam karapetva
tattha mahasattam pakkhipitva sukhayanakam abhiruyha mahantena parivarena
nikkhamitva tam gamanigamadisu kilapento anupubbena baranasim
papuni. Nagarajassa pana madhulaje na deti manduke maretva
deti. So gocaram na ganhi. Avisajjanabhayena gocaram
aganhantampi nam puna cattaro dvaragamake adim katva tattha tattha
masamattam kilapesi. Pannarasiuposathadivase pana aham ajja tumhakam
kilapessamiti ranno arocapesi. Raja bherincarapetva
mahajanam sannipatapesi. Rajangane mancatimance bandhimsu.
                . Alambayanakandam nitthitam.
      Alambayanena pana bodhisattassa gahitadivaseyeva mahasattassa
mata supinantare kalena rattakkhina purisena asina dakkhinabahum
chinditva lohitena pakgharantena niyamanam addasa. Sa pabujjhitva
bhitatasita utthaya dakkhinabaham paramasitva supinabhavam janati.
Athassa etadahosi maya kakkhalo papasupino dittho catunnam va
me puttanam dhataratthassa ranno va mama va paripanthena bhavitabbanti.
Apica kho pana mahasattameva arabbha adhikataram cintesi. Kim karana.
Sesa attano nagabhavane vasanti. Itaro pana silajjhasayataya
manussalokam gantva uposathakammam karoti tasma kacci nu kho me
puttam ahitundiko va supanno va ganheyyati tasseva
adhikataram cintesi tato addhamase atikkante mama putto
addhamasam atikkamma mam vina vattitum na sakkoti addhassa kinci bhayam
uppannam bhavissatiti domanassappatta ahosi. Masatikkame panassa
sokena assunam apaggharanavela nahosi hadayam sussi akkhini
upakkitani. Sa idani agamissati idani agamissatiti
tassagamanamaggameva olokenti nisidi. Athassa jetthaputto sudassano
nama masaccayena mahatiya parisaya matapitunam dassanatthaya agato
parisam bahi thapetva pasadam aruyha mataram vanditva ekamantam
atthasi. Sa bhuridattam anusocanti tena saddhim na kinci
sallapati. So cintesi mayham mata mayi pubbe agate disva
tusati patisantharam karoti ajja pana domanassappatta kim nu kho
karananti. Atha nam pucchanto aha
        mamam disvana ayantam      sabbakamasamiddhinam
        indriyani ahatthani      savam 1- jatam mukham tava
@Footnote: 1 samam?
        Padumam yatha hatthagatam       panina parimadditam
        savam jatam mukham tuyham      mamam disvana edisanti.
      Tattha ahatthaniti na vippasannani. Savanti kancanadasavannam
viya te mukhampi ajja kalakam jatam. Hatthagatanti hatthena
chinnakam. Edisanti evarupam mahantena sirisobhaggena tumhakam
dassanatthaya agatampi mam disva.
      Sa evam vuttepi neva kathesi. Sudassano cintesi kinnukho
kenaci kuddha va paripantha va bhaveyyati. Atha nam pucchanto
itaram gathamaha
        kacci nu te nabhissasi     kacci te atthi vedana
        yena savam mukham tuyham      mamam disvana agatanti.
      Tattha kacci nu te nabhissasiti kacci nu tam koci na abhissasi
akkosena va paribhasaya va vihimsatiti pucchati. Tuyhanti tava
pubbe mamam disvana agatam edisam mukham na hoti. Yenati yena
karanena ajja savam jatam tam me akkhahiti pucchati.
     Athassa sa acikkhanti aha
        supinam tata addakkhim       ito masam adhogatam
        dakkhinam viya me bahum      chetva rudhiramakkhitam
        puriso adaya pakkami    mama rodantiya sati
        yato supinamaddakkhim        sudassana vijanahi
        tato diva va rattim va   sukham me nupalabbhatiti
      Tattha ito masam adhogatanti ito hettha masatikkantam
ajja me ditthasupinassa maso hotiti dasseti. Purisoti eko
kira kalo rattakkhi puriso. Rodantiya satiti rodamanaya satiya.
Sukham me nupalabbhatiti mama sukham nama na vijjati.
      Evanca pana vatva tata piyaputta tava kanittho na dissati
bhayena tassa uppannena bhavitabbanti paridevanti aha
        yam pubbe paricarimsu        kanna ruciraviggaha
        hemajalapaticchanna       bhuridatto na dissati
        yam pubbe paricarimsu        nettimsavaradharino
        kanikarava samphulla      bhuridatto na dissati
        handadani gamissama       bhuridattanivesanam
        dhammattham silasampannam       passama tava bhataranti.
      Tattha samphullati suvannalankaradharitaya samphulla kanikara
viya. Handati upasaggatthe 1- nipato. Ehi tata bhuridattassa
nivesanam gacchamati vadati.
      Evanca  pana vatva tassa ceva attano ca parisaya saddhim
tattha agamasi. Bhuridattassa bhariyayo pana tam vammikamatthake
adisva matu nivesane bhavissatiti abyavata ahesum. Ta sassu
kira attano puttam apassanti agacchatiti sutva paccuggamanam katva
ayye puttassa te adissantassa ajja maso atikkantoti
@Footnote: 1 vavassaggatthetipi patho
Mahaparidevam paridevamana tassa padamule nipatimsu.
      Tamattham pakasento sattha aha
        tanca disvana ayantam     bhuridattassa mataram
        baha paggayha pakkandum    bhuridattassa bhariyayo
        puttanteyye na janama   ito masam adhogatam
        matam va yadi va jivam      bhuridattam yasassinanti.
      Tattha puttanteyyeti puttam te ayye.
                . Ayam tasam paridevanagatha.
      Bhuridattamata sunhahi saddhim antaravithiyam paridevitva ta
adaya tassa pasadam aruyha puttassa sayananca asananca
oloketva paridevamana vilapagatha aha
        sakuni hataputtava         sunnam disva kulavakam
        ciram dukkhena jhayissam      bhuridattam apassati
        kurariva hatacchapa        sunnam disva kulavakam
        ciram dukkhena jhayissam      bhuridattam apassati
        sa nuna cakavakiva       pallasmim anudake
        ciram dukkhena jhayissam      bhuridattam apassati
        kammaranam yatha ukka    anto jhayati no bahi
        evam jhayami sokena     bhuridattam apassatiti.
      Tattha apassatiti apassanti. Hatacchapati hatapotaka.
      Evam bhuridattamatari vilapamanaya bhuridattanivesanam
Annavakucchiyam viya ekasaddam ahosi. Ekopi sakabhavena santhatum nasakkhi.
Sakalanivesanam yugantavatapahatam salavanam viya ahosi.
      Tamattham pakasento sattha aha
        salava sampamaddita      malutena pamaddita
        senti putta ca dara ca  bhuridattanivesaneti.
      Tada arittho ca subhogo ca dve bhataro matapitunam upatthanam
gacchanta tam saddam sutva bhuridattanivesanam pavisitva mataram
assasayimsu.
      Tamattham pakasento sattha aha
        idam sutvana nigghosam      bhuridattanivesane
        arittho ca subhogo ca     upadhavimsu antara
        amma assasamasoci      evam dhamma hi panino
        cavanti upapajjanti        esassa parinamatati.
      Tattha esassa parinamatati esa cutupapatti assa lokassa
parinamata evam hi so loko parinamati etehi dvihi antehi
koci mutto nama natthiti vadanti. Samuddaja aha
        ahampi tata janami       evamdhamma hi panino
        sokena ca paretasmim      bhuridattam apassati
        ajja ce me imam rattim    sudassana vijanahi
        bhuridattam apassati         manne hessami jivitanti.
      Tattha ajja ce meti tata sudassana sace ajja imam rattim
Bhuridatto mama dassanam nagamissati athahantam apassati mama jivitam
jahessamiti mannami.
      Putta ahamsu
        amma assasa ma soci    anayissama bhataram
        disodisam gamissama        bhatupariyesanam caram
        pabbate giriduggesu       gamesu nigamesu ca
        orena sattarattassa      bhataram passa agatanti.
      Tattha caranti amma tayo jana bhatupariyesanam caranta disodisam
gamissamati tam assasesum.
      Tato sudassano cintesi sace tayopi ekato gamissama
papanco bhavissati tini thanani gantum vattati ekena devalokam
ekena himavantam ekena manussalokam sace kho pana kanarittho
manussalokam gamissati yattha bhuridattam passati tam gamam va nigamam va
jhapetva essati esa atikakkhalo pharusona sakka etam tattha pesetunti
cintetva tata arittha tavam devalokam gaccha sace devatahi dhammam
sotukamahi bhuridatto devalokam nito tato tam anehiti arittham
devalokam pahini. Subhogam pana tata tavam himavantam gantva pancasu
mahanadisu bhuridattam upadharetva ehiti himavantam pahini. Sayam
pana manussalokam gantukamo cintesi sacaham manavakavannena gamisami
manussa appiyanti maya tapasavesena gantum vattati manussanam
hi pabbajita piya manapati. So tapasavesam gahetva mataram
Vanditva pakkami. Bodhisattassa pana accimukhi nama vematika
kanitthabhagini atthi. Tassa bodhisatte adhimatto sineho. Sa
sudassanam gacchantam disva aha bhatika ativiya kilamami ahampi
taya saddhim gamissamiti. Amma na sakka taya maya saddhim gantum aham
pabbajitavesena gamissamiti. Aham khuddakamanduki hutva tava jatantare
nipajjitva gamissamiti aha. Tena hi ehiti. Sa mandukapotika
hutva tassa jatantare nipajji. Sudassano mulato patthaya
vicinanto gamissamiti bodhisastassa bhariyayo tassa uposathakaranatthanam
pucchitva pathamam tattha gantva alambayanena mahasattassa
gahitatthane lohitanca vallihi katapelatthananca disva bhuridatto
ahitundikena gahitoti natva samuppannasoko assupunnehi nettehi
alambayanassa gatamaggeneva pathamam kilapitagamam gantva manusse
pucchi evarupo nama nago kenaci ahitundikena kilapitoti.
Alambayanena ito masamatthake kilapitoti. Kinci tena
laddhanti. Ama idheva sahassamattam laddhanti. Idani kuhim gatoti.
Asukagamam namati. So tato patthaya pucchanto anupubbena
rajadvaram agamasi.
                  . Vilapakandam nitthitam.
      Tasmim khane alambayano sisanahato suvilitto matthasatakam
nivasetva ratanapelam gahapetva rajadvarameva gato. Mahajano
sannipatito. Ranno asanam pannattam. So antonivesane
Thitova aham gacchami nagarajanam kilapetuti pesesi. Alambayano
ratanapelam cittattharake thapetva ratanapelam vivaritva ehi mahanagati
sannamadasi. Tammim samaye sudassano parisapariyante thitova ahosi.
Mahasatto sisam niharitva sabbantam parisam olokesi. Naga dvihi
akarehi parisam olokenti supannaparipanthe va natake va
dassanatthaya. Te supannam disva bhita na naccanti natake disva
lajjamana na naccanti. Mahasatto pana olokento parisantare
bhatikam addasa. So akkhipurani assuni gahetva pelato
nikkhamma tadabhimukho payasi. Mahajano tam agacchantam disva bhito
patikkami. Ekova sudassano atthasi. So gantva tassa padapitthiyam
sisam thapetva parodi. Sudassanopi parodi. Mahasatto roditva
nivattitva pelameva pavisi. Alambayano imina nagena tapaso
dattho bhavissati assasessami nanti tam upasankamitva aha
         hattha pamutto urago       pade te nipati bhusam
         kacci nu damsito tata        ma bhayi sukhito bhavati.
      Tattha ma bhayiti tata tapasa aham alambayano nama ma
bhayi tava patijagganam nama mama bharoti.
      Sudassano tena saddhim kathetukamataya aha
         neva mayham ayam nago       alam dukkhaya kayaci
         yava atthi ahiggaho       maya bhiyyo na vijjatiti.
      Tattha kayaciti kassaci appamattakassapi dukkhassa uppadane
Ayam mama samattho natthi maya hi sadiso ahitundiko nama
natthiti. Alambayano ko namesoti ajanantova kujjhitva aha
         ko nu brahmanavannena      datto parisamagato
         avahayatu suyuddhena         sunatu parisa mamanti.
      Tattha dattoti dappito duttho lamako andhabalako.
Avahayatuti avahayanto. Ayameva va patho. Idam vuttam hoti
ayam ko balo ummattako mam suyuddhena avahayanto attana saddhim
samam karonto parisamagato. Parisa mananti parisa mama vacanam
sunatu mayham doso natthi ma kho me tumhe kujjhitthati.
      Atha nam sudassano gathaya ajjhabhasi
         tvam mam nagena alamba      aham mandukachapiya
         hotu no abbhutam tattha       a sahassehi pancahiti.
      Tattha nagenati tvam nagena maya saddhim yujjha aham
mandukacchapiya taya saddhim yujjhissami. A sahassehi pancahiti tasmim
no yuddhe yava pancahi sahassehi abbhutam panitakam hotuti.
Alambayano aha
         ahamhi vasuma addho        tvam daliddosi manava
         ko nu te patibhogatthi      upajutanca kidisam
         upajutanca me atthi         patibhogo ca tadiso
         hotu no abbhutam tattha       a sahassehi pancahiti.
      Tattha ko nu teti tava pabbajitassa ko nu patibhogo
Atthi. Upajutancati imasmim va jute upanikkhepabhutam kim nama tava
dhanam siya dassehi meti vadati. Upajutanca meti mayham pana databbam
upanikkhepadhanam va thapetabbam patibhogo va tadiso atthi tasma
no tattha yava pancahi sahassehi abbhutam hotuti.
      Sudassano tassa vacanam sutva pancahi no sahassehi abbhutam
hotuti abhito rajanivesanam aruyha matularanno santike thito
gathamaha
         sunohi me maharaja        vacanam bhaddamatthu te
         pancannam me sahassanam       patibhogo hi kittimati.
      Tattha kittimati kittigunasampanno.
      Raja ayam tapaso mam atibahudhanam yacati kinnukhoti cintetva
gathamaha
         pettikam va inam hoti       yam va hoti sayam katam
         kim tvam evam bahum mayham       dhanam yacasi tapasati.
      Tattha pettikam vati pitara va gahetva khaditam attana va
katam inam nama hoti kim mama pitara tava hatthato gahitam atthi
udahu maya tavam kim karana mam evam bahum dhanam yacasiti.
      Evam vutte sudassano dve gatha abhasi
         alambayano hi nagena     mamam abhijigimsati
         aham mandukacchapiya         damsayissami brahmanam
         tam tvam datthum maharaja       ajja ratthabhivaddhana
         Khaggasanghaparibyulho         niyahi abhidassananti.
      Tattha abhijigimsatiti yuddhe jinitum icchati tattha yuddhe sace so mam
jinissati ahamassa pancasahassani dassami sacaham jinissami mayhameva
dassati tasma tam bahum dhanam yacami. Tanti tasma tvam maharaja
ajja abhidassanam datthum niyahiti.
      Raja tena hi gacchamati tapasena saddhimyeva nikkhami. Tam
disva alambayano ayam tapaso gantva rajanam gahetva agato
rajakulupako bhavissatiti bhito hutva tam anuvattanto gathamaha
         neva tam atimannami         sippavadena manava
         atimattosi sippena         uragam napacayasiti.
      Tattha sippavadenati manava aham attano sippena tam
natimannami tvam pana attano sippena atimatto imam uragam na pujesi
nassa apacitim karositi.
      Tato sudassano dve gatha abhasi
         mayam natimannama           sippavadena brahmana
         avisena ca nagena         bhusam vancayase  janam
         evancetam jano janna      yatha janami tam aham
         na tvam labhasi alamba        thusamutthim kuto dhananti.
      Athassa alambayano kujjhitva aha
         kharajino jati rummi         datto parisamagato
         yo tvam evam gatam nagam      aviso atimannasi
         Asajja kho tam jannasi      punnam uggassa tejasa
         manne tam bhasmarasimva        khippameso karissatiti.
      Tattha rummiti ananjitaamandito. Aviso atimannasiti
nibbisoti avajanasi. Asajjati upagantva. Jannasiti
janeyyasiti.
      Atha so tena saddhim kelim karonto sudassano gathamaha
         siya visam siluttassa         duddubhassa silabhuno
         neva lohitasisassa          visam nagassa vijjatiti.
      Tattha siluttassati gharasappassa. Duddubhassati udakasappassa.
Silabhunoti nilavannasappassa.
      Iti nibbise sappe dassetva etesam visam siya neva tava
lohitasisassa sappassati aha.
      Atha nam alambayano dvihi gathahi ajjhabhasi
         sutametam arahatam            sannatanam tapassinam
         idha danani datvana        saggam gacchanti dayaka
         jivanto dehi danani       yadi te atthi datave
         ayam nago mahiddhiko        tejasi duratikkamo
         tena tam damsayissami         so tam bhasmam karissatiti.
      Tattha dataveti yadi te kinci databbam atthi dehi.
      Tato sudassano aha
         mayapetam sutam samma         sannatanam tapassinam
         Idha danani datvana        saggam gacchanti dayaka
         tavameva dehi jivanto       yadi te atthi datave
         ayam accimukhi nama          punna uggassa tejasa
         taya tam damsayissami         sa tam bhasmam karissati
         ya dhita dhataratthassa        vemata bhagini mama
         sa damsatu accimukhi          punna uggassa tejasati.
      Tattha uggassa tejasati uggena visena punna.
      Evanca pana vatva amma accimukhi jatantarato me nikkhamitva
mama panimhi patitthahiti mahajanamajjheyeva bhaginim pakkositva
hattham pasaresi. Sa tassa saddam sutva jatantare nipannava
tikkhattum mandukavassikam vassitva jatantarato nikkhamitva amsakute
nisidisva tato upatitva tassa hatthatale thatva tini visavinduni
patetva puna tassa jatantarameva pavisi. Sudassano visam gahetva
thito nassissati vatayam janapadoti tikkhattum mahasaddam akasi.
Tassa saddo dvadasayojanikam baranasim chadetva atthasi. Atha
nam raja kimattham janapado nassissatiti pucchi. Maharaja imassa
visassa nisincanatthanam na passamiti. Tata mahantaya pathaviyam
nisincahiti. Atha nam nasakka maharajati patikkhipanto gathamaha
         chamayance nisincissam        brahmadatta vijanahi
         tinalatani osathyo         ussusseyyum asamsayanti.
      Tattha tinalataniti pathavinissitani tinani ca latani ca
Sabbosathiyo ca susseyyum tasma na sakka pathaviyam visam nisincitunti.
      Tena hi tata uddham akase khipahiti. Tatthapi na sakkati
dassento gathamaha
         uddhance patayissami       brahmadatta vijanahi
         sattavassani yam devo       na vasse na himam pateti.
      Tattha na himam pateti sattavassani himabindumattampi napatissatiti.
      Tena hi tata udake nisincahiti. Tatthapi na sakkati
dassento gathamaha
         udake ce nisincissam        brahmadatta vijanahi
         yavantodakaja pana       mareyyum macchakacchapati.
      Atha nam raja aha  tata mayam na kinci janama yatha
amhakam rattham na nassati tam upayam tvameva janahiti. Tena hi
maharaja imasmim thane patipatiya tayo avate khanapethati.
Raja khanapesi. Sudassano pathamam avatam nanabhesajjanam
purapesi. Dutiyam gomayassa. Tatiyam dibbosathananceva. Tato
pathame avate visavinduni patesi. Tam khananneva dhumayitva
jala utthahi. Sa gantva gomayaavatam ganhi. Tatopi
jala utthaya itaram libbosathapunnam gahetva osathani jhapetva
nibbayi. Alambayano tassa avatassa avidure atthasi. Atha
nam visadhumausma paharitva sariracchavim uppatetva gata. Setakutthi
ahosi. So bhayatajjito nagarajam visajjemiti tikkhattum vacam
Niccharesi. Tam sutva bodhisatto ratanapela nikkhamitva
sabbalankarapatimanditam attabhavam mapetva devarajalilaya thito.
Sudassanopi accimukhipi tatheva atthamsu. Tato sudassano rajanam aha
janasi no maharaja kassete puttati. Tata na janamiti.
Amhe tava na janasi kasikaranno pana dhituya samuddajaya
dhataratthassa dinnabhavam janasiti. Ama janami mayham sa
kanitthabhaginiti. Maharaja mayam tassa putta tavam no matuloti.
Tam sutva raja te alingitva sise cumbitva roditva
pasadam aropetva mahantam sakkaram katva bhuridattena saddhim
patisantharam karonto pucchi tata tam evam uggatejam katham
alambayano ganhiti. So sabbam pavuttim vittharena kathetva rajanam
ovadanto maharaja ranna nama imina niyamena rajjam karetum
vattatiti matulassa rajadhammam desesi. Atha nam sudassano aha
matula mama mata bhuritattam apassanti kilamati na sakka amhehi
papancam katunti. Sadhu tata tumhe tava gacchatha aham pana mama
bhaginim datthukamo katham tam passisamiti. Matula kuhim pana no
ayyako kasikarajati. Tata mama bhaginiya vina vasitum asakkonto
rajjam pahaya pabbajito asukavanasande nama vasatiti. Matula mama
mata tumhe ca ayyakanca me datthukama tumhe asukadivase
mama ayyakassa santikam gacchatha mayam mataram adaya ayyakassa
assamapadam agacchissama tattheva nam tumhepi passissathati. Iti te
Matulassa divasam vavatthapetva rajanivesana otarimsu. Raja
bhagineyye uyyojetva roditva nivatti. Te pathaviyam nimujjitva
nagabhavanam gata.
                  Nacagavesanakandam nitthitam.
      Mahasatte nagabhavanam sampatte sakalanagabhavanam ekaparidevanasaddam
ahosi. Sopi masamattam pelaya vasitatta kilamanto gilanaseyyam
sayi. Tassa santikam agacchantanam naganam pamanam natthi. So
tehi saddhim kathento kilamati. Kanarittho devalokam gantva
mahasattam adisva pathamameva agato. Atha nam esa cando pharuso
sakkhissati nagaparisam nivaretunti mahasattassa nipannatthane dovarikam
karimsu. Subhogopi sakalahimavantam vicinitva tato mahasamuddanca
sesanadiyo ca upadharetva yamunam upadharento agacchati.
Nesadabrahmanopi alambayanam kutthim disva cintesi ayam bhuridattam
kilametva kutthijato aham pana tam mayham tatha bahupakaram manilobhena
alambayanassa dassesim tam papam mama agamissati yava tam nagacchati
tavadeva yamunam gantva payagatitthe papapavahanam karissamiti.
So tattha gantva maya bhuridatte mittadubbhikammam katam tam papam
pavahessamiti vatva udakorohanakammam karoti. Tasmim khane
subhogo tam thanam patto tassa tam vacanam sutva imina kira
papadhammena tava mahantassa yasassa dayako mama bhata maniratanassa
karana alambayanassa dassito nassa jivitam dassamiti
Nangutthena nam padesu vethetva akaddhitva udake osidapetva
niruddhassasakale thokam sithilamakasi. So sisam ukkhipi. Atha nam
punakaddhitva osidapesi.
      Evam bahuvarena tena kilamiyamano nesadabrahmano sisam
ukkhipitva gathamaha
         lokyam sajjantam udakam       payagasmim patitthitam
         ko mam ajjhohari bhuto      ogalham yamunam nadinti.
      Tattha lokyanti evam papapavahanasamattham lokasammatam.
Sajjantanti evarupam udakam abhisincantam. Payagasminti payagatitthe.
      Atha nam subhogo gathaya ajjhabhasi
               yadesa lokadhipati yasassi
               baranasim pakirahari samantato
               tassaham putto uragusabhassa
               subhogoti mam brahmana vedayantiti.
      Tattha yadesati yo eso. Pakirahari samantatoti
paccatthikanam dukkhaupaharanasamatthataya parisamantato pakirahari sabbam
parikkhipitva upariphanena chadesi.
     Atha brahmano ayam bhuridattassa bhata na me jivitam dassati
yannunaham etassa ceva matapitunancassa vannakittibhananena
muducittam katva attano jivitam yaceyyanti cintetva gathamaha
               sacesi putto uragusabhassa
               Kasissa ranno amaradhipassa
               mahesakkho annataro pita te
               maccesu mata pana te atulya
               na tadiso arahati brahmanassa
               dasampi oharitum mahanubhavoti.
      Tattha kasissati aparena namena evamnamakassa
kasikarannoti vadantiyeva. Kasikarajadhitaya gahitatta kasikarajjampi tasseva
santakam katva vanneti. Amaradhipassati dighayukataya amarasamkhatanam
naganam adhipatissa. Mahesakkhoti mahesakkhanam annataro.
Dasampiti tadiso hi mahanubhavo anubhavarahitam brahmanassa dasampi
udake oharitum narahati pageva mahanubhavam brahmananti vadati.
      Atha nam subhogo are duttha brahmana tvam mam vancetva
muncissamiti mannasi na te jivitam dassamiti tena katakammam
pakasento aha
         rukkham nissaya vijjhittho     eneyyam patumagatam
         so viddho duramacari       saravegena sekkhava
         tam tvam patitamaddakkhi        arannasmim brahavane
         sa mamsakajam adaya        sayam nigrodhamupagami
         suvasaliyasamghuttham           pingiyam santhatayutam
         kokilabhirudam rammam         dhuvam haritasaddalam
         tattha te so paturahu      iddhiya yasasa jalam
         Mahanubhavo bhata me      kannahi parivarito
         so tena paricinno tvam      sabbakamehi tappito
         adutthassa tuvam dubbhi         tante veram idhagatam
         khippam givam pasarehi         na te dassami jivitam
         bhatu parisaram veram          chedayissami te siranti.
      Tattha sayam nigrodhamupagamiti vikale nigrodham upagatosi.
Pingiyanti pattanam vannena pingiyam. Santhatayutanti parohaparikinnam.
Kokilabhirudanti kokilahi abhirudam. Dhuvam haritasaddalanti
udakabhumiyam jatatta niccam haritasaddalam bhumibhagam. Paturahuti tasmim
te nigrodhe thitassa so mama bhata pakato ahosi pannayi.
Iddhiyati punnatejena. So tenati so tuvam tena attano
bhavanam netva paricinno. Parisaranti taya mama bhatu katam veram
papakammam parissaranto anussaranto. Chedayissamiti chindissami.
      Atha brahmano na me esa jivitam dassati yamkinci pana
vatva mokkhatthaya vayamitum vattatiti cintetva gathamaha
       ajjhayiko yacayogi        ahutaggi ca brahmano
       etehi tihi thanehi        avajjho bhavati brahmanoti.
      Tattha etehiti etehi ajjhayikadihi tihi karanehi brahmano
avajjho na labbha brahmanam vadhitum yo hi brahmanam vadheti so
niraye nibbattatiti.
      Tam sutva subhogo samsayam pakkhanto hutva imam nagabhavanam
Netva bhataro patipucchitva janissamiti cintetva dve gatha
abhasi
         yam puram dhataratthassa          ogalham yamunam nadim
         jotate sabbasovannam        giramahacca yamunam
         tattha (te) parisabayaggha     sodariya mama bhataro
         yatha te tattha vakkhanti      tatha hessasi brahmanati.
      Tattha yam puranti yam nagaram. Ogalhanti anupavittham.
Girimahacca yamunanti yamunato avidure thitam himavantam ahacca.
Jotateti jotati. Tattha teti tasmim nagare te mama bhataro
vasanti. Tattha nite tayi yatha te vakkhanti tatha bhavissasi sace hi
saccam kathesi jivitam te atthi no ce tattheva sisam te chindissamiti.
      Iti nam vatva subhogo givayam gahetva khipanto akkosanto
paribhasanto mahasattassa pasadadvaram agamasi.
                    Subhogakandam nitthitam.
      Atha nam dovariko hutva nisinno kanarittho tatha kilametva
aniyamanam brahmanam disva patimaggam gantva subhoga ma
nam vihethayi lokasmim hi brahmana nama mahabrahmuno putta
sace mahabrahma janissati ime mama puttepi vihethentiti
kujjhitva amhakam sakalanagabhavanam vinasessati lokasmim hi brahmana
nama settha mahanubhava tvam tesam mahanubhavam na janasi aham
janamiti aha. Kanarittho kira atitanantare bhave
Yannakarabrahmano ahosi tasma evamaha vatva ca pana anubhutapubbavasena
yajanasilo hutva subhoganca nagaparisanca amantetva etha
bho yannakarakanam brahmananam vo gune vannayissamiti vatva
yannavannanam arabhanto aha
                anittara itarasampayutta
                yanna ca veda ca subhoga loke
                tadaggarayham hi vinindamano
                jahati vittanca satanca dhammanti.
      Tattha anittarati subhoga imasmim loke yanna veda ca
anittara na lamaka mahanubhava. Te itarehi brahmanehi
sampayutta tasma brahmanapi anittarava jata. Tadaggarayhanti
tasma agarayham brahmanam vinindamano dhananca satanca panditanam
dhammanca jahati.
      Idam kira so imina bhuridatte mittadubbhikammam katanti vattum
nagaparisa ma labbhantuti avoca. Atha nam kanarittho
subhoga janasi pana ayam loko kena nimmitoti vatva na janamiti
vutte brahmananam pitamahena mahabrahmunati dassetum itaram
gathamaha
                ajjhenamariya pathavim janinda
                vessa kasim paricariyanca sudda
                upagu paccekam yathapadesam
                Katahu ete vasinati ahuti.
      Tattha upaguti upagata. Brahma kira brahmanadayo cattaro
vanne nimminitva ariye tava brahmane aha tumhe ajjhenameva
upagacchatha ma annam kinci karitthati. Janinde aha tumhe
pathavinneva jinittha ma annam kinci karitthati. Vesse aha
tumhe kasimyeva upagacchathati. Sudde aha tumhe tinnam vannanam
paricariyamyeva upethati. Tato patthaya ariya ajjhenam janinda pathavim
vessa kasim sudda paricariyam upagatati vadanti. Paccekam
yathapadesanti upagacchanta ca patiyekkam attano kulappadesanurupena
brahmuna vuttaniyameneva upagata. Katahu ete vasinati ahuti
evam kira te vasina mahabrahmuna kata ahesunti kathenti.
      Evam mahaguna ete brahmana nama yo hi etesu cittam
pasadetva danam deti tassa annattha patisandhi natthi devalokameva
gacchatiti vatva aha
                dhata vidhata varuno kuvero
                somo yamo candima vayu suriyo
                etepi yannam puthulo yajitva
                ajjhayikanam atha sabbakame
                vikasita capasatani panca
                yo ajjuno balava bhimaseno
                sahassabahu asamo pathabya
               Sopi tada adahi jatavedanti.
      Tattha etepiti ete dhatadayo devarajano. Puthuloti
anekappakaram yannam yajitva. Atha sabbakameti atha ajjhayikanam
brahmananam sabbakame datva etani thanani pattati dasseti.
Vikasitati akaddhita. Capasatani pancati na panca capasatani panca
capasatappamanam pana mahadhanum sayam eva akaddhati. Bhimasenoti
bhayanakaseno. Sahassabahuti na tassa bahunam sahassam pancannam
pana dhanuggahasatanam bahusahassena akaddhitassa mahadhanuno akaddhi
tenevam vuttam. Adahi jatavedanti sopi raja tasmim kale
brahmane sabbakamehi santappetva aggim adahi patitthapetva
paricari teneva karanena devaloke nibbatto tasma brahmana
nama imasmim loke jetthakati aha.
      So uttarimpi brahmaneyeva vannento gathamaha
                yo brahmane bhojayi digharattam
                annena panena yathanubhavam
                pasannacitto anumodamano
                subhoga devannataro ahositi.
      Tattha yoti aniyamaniddesavacanam yo so poranako
baranasirajati dasseti. Yathanubhavanti yathabalam yadassa atthi tam sabbam
pariccajitva bhojesi. Devannataroti subhoga so annataro
mahesakkhadevaraja ahosi evam brahmana nama aggadakkhineyyati.
      Athassa kanarittho aparampi karanam aharitva dassento
gathamaha
                mahasanam devamanomavannam
                yo sappina asakkhi jetumaggim
                so yannatattam varato yajitva
                dibbam gatim mujatindajjhagacchiti.
      Tattha mahasananti mahabhakkham. Jetunti santappitum.
Yannatattanti yannavidhanam. Varatoti varantassa aggidevassa yajitva.
Mujatindajjhagacchiti mujatindo adhigato.
      Eko kira pubbe baranasiyam mujatindo nama raja brahmane
pakkosapetva saggamaggam pucchi. Atha nam te brahmana
brahmanananca brahmanadevatananca sakkaram karohiti vatva ka
brahmanadevatati vutte aggi devoti tam navanitasappina santappahiti
ahamsu. So tatha akasi.
      So tamattham pakasento imam gathamaha
                mahanubhavo vassasahassajivi
                yo pabbaji dassaniyo ularo
                hitva apariyantam rattham sasenam
                raja dudipopajjhagami sagganti.
      Tattha pabbajiti panca vassasatani rajjam karento brahmananam
sakkaram katva apariyantam rattham sasenam jahitva pabbaji panca
Vassasatani samanadhammam karonto dassaniyo aggadakkhineyyo.
Dudipopiti so dudipo nama raja brahmane pujetvava saggam
gatoti vadati. Dudipotipi patho.
      Aparanipissa udaharanani dassento aha
                yo sagaro sagarantam vijitva
                yupam subham sovannamayam ularam
                ussesi vessanaramadahano
                subhoga devannataro ahosi
                yassanubhavena subhoga ganga
                pavattati dadhisannisinnam samuddam
                so lomapado paricariyamaggim
                ango sahassakkhapuramajjhagacchiti.
      Tattha sagarantanti sagarapariyantam pathavim. Ussesiti brahmane
saggamaggam pucchitva suvannayupam ussapehiti vutte pasughatanatthaya
ussapesi. Vessanaramadahanoti vessanaram aggim adahanto.
Vessanarinti va patho. Devannataroti subhoga so hi raja
aggim pujetva annataro mahesakkhadevo ahositi vadati.
Yassanubhavenati subhoga ganga ca samuddo ca kena kato kim janasiti.
Na janamiti. Kim tvam janasi brahmaneyeva pothetum janasiti.
Atitasmim hi ango nama lomapado baranasiraja brahmane
saggamaggam pucchitva tehi himavantam pavisitva brahmananam sakkaram
Katva aggim paricarahiti vutte aparimana gaviyo ca mahisiyo
ca adaya himavantam pavisitva tatha akasi. Brahmanehi bhutta
tirittam khiradadhi kim katabbanti vutte chaddethati ahamsu. Tattha
tattha thokassa khirassa chadditatthane kunnanadiyo ahesum. Bahu
kassa chadditatthane ganga pavattittha. Tam pana khiram yattha dadhi
hutva sannisinnam thitam tam samuddam nama jatam. Iti so evarupam
sakkaram katva brahmanehi vuttavidhanena aggim paricariyasahassakkhapuram
ajjhagacchi.
      Iti tassa idam atitam aharitva imam gathamaha
                mahiddhiko devavaro yasassi
                senapati tidive vasavassa
                so somayagena malam vihantva
                subhoga devannataro ahositi.
      Tattha so somayagena malam vihantvati bho subhoga yo idani
sakkassa senapati mahayaso devaputto sopi pubbe baranasiraja
brahmane saggamaggam pucchitva tehi somayagena attano malam
pavahetva devalokam gacchasiti vutte brahmananam mahantam sakkaram
katva tehi vuttavidhanena somayagam katva tena attano malam
vihantva devannataro jatoti imamattham pakasento evamaha.
      Aparanipissa udaharanani dassento aha
                akarayi lokamimam paranca
                Bhatirathim himavantanca vijjham
                yo iddhima devavaro yasassi
                sopi tada adahi jatavedam
                malagiri himava yo ca vijjha
                sudassano nissabho kakaveru
                ete ca anne ca naga mahanta
                citya kata yannakarebhi mahuti.
      Tattha sopi tada adahi jatavedanti bhatika subhoga yena
mahabrahmuna ayanca loko paro ca loko bhatirathiganga ca
himavantapabbata vijjha pabbata ca kakaveru ca kata sopi yada
brahmuppattito pubbe manavako ahosi tada aggimeva adahi aggim juhitva
mahabrahma hutva idam sabbamakasi evam mahiddhika brahmanati
dasseti. Citya katati pubbe kira eko baranasiraja brahmane
saggamaggam pucchitva brahmananam sakkaram karohiti vutte tesam
mahadanam datva mayham dane kim natthiti pucchitva sabbam deva
atthi brahmananam pana asanani nappahontiti vutte itthikani
cinapetva asanani karesi. Eta citya kata sayanapithaka
brahmananam anubhavena vaddhitva malagiriadayo pabbata jata
evamete pabbata yannakarehi brahmanehi katati kathentiti.
      Atha nam puna aha bhatika janasi panayam samuddo kena
karanena apeyyo lonodako jatoti. Na janami aritthati.
Atha nam tvam brahmaneyeva vihimsitum janasi kim annam janissasi
sunohiti vatva gathamaha
                ajjhayikam mantagunupapannam
                tapassinam yacayogitidhahu
                tire samuddassukam sajjantam
                tam sagarajjhohari tenapeyyoti.
      Tattha yacayogi tidhahuti tam brahmanam yacayogiti idha loke
ahu. Udakam sajjantanti so kirekadivasam papapavahanakammam karonto
tire thatva samuddato udakam gahetva attano upari sajjanto
abbhukkiri. Atha nam evam karontam vaddhitva sagaro ajjhohari
tam karanam mahabrahma sutva imina kira me putto hatoti
kujjhitva samuddo apeyyo lonodako bhavatuti abhisapi. Teneva
karanena samuddo apeyyo lonodako jato. Evarupa
mahaguna ete brahmana namati.
      Punapi aha
                ayagavatthuni puthu pathabya
                samvijjanti brahmana vasavassa
                purimam disam pacchimam dakkhinuttaram
                samvijjamana janayanti vedanti.
      Tattha vasavassati pubbe brahmananam danam datva
vasavattam pattassa vasavassa sakkassa. Ayagavatthuniti pubbe
Punnakkhettabhuta aggadakkhineyya pathabya pathaviya puthu brahmana
samvijjanti. Purimam disanti te idanipi imasu catusu disasu
samvijjamana tassa vasavassa mahantam vedam janayanti pitisomanassam
avahanti.
      Evam arittho cuddasahi gathahi brahmane ca yanne ca
vede ca vannesi
                . Yannavadavannana nitthita.
      Tassa tam katham sutva mahasattassa gilanatthanam agata bahu
naga ayam bhutameva kathetiti micchagaham ganhanakarappatta
jata. Mahasatto gilanaseyyaya nipannova tam sabbam assosi.
Nagapissa arocesum. Tato cintesi arittho micchamaggam
vannesi handaham vadampissa bhinditva parisam sammaditthikam karissamiti.
So utthaya nahatva sabbalankarapatimandito dhammasane
nisiditva sabbam nagaparisam sannipatapetva arittham pakkosapetva
arittha tvam abhutam vatva vede ca yanne ca brahmane ca
vannesi brahmananam hi vedavidhanena yannayajanam nama anariyasammatam
na saggamaggavaham tava vade abhutam passamati vatva yannabhedavadam
nama arabhanto aha
                kalihi dhiranam katam maganam
                bhavanti vedajjhagata arittha
                maricidhammam asamekkhitatta
                Mayaguna nativahanti pannam
                veda na tanaya bhavantirassa
                mittadduno bhunahuno narassa
                na tayate paricinnova aggi
                dosantaram maccamanariyakammam
                sabbanca macca sadhana sabhoga
                adipitam daru tinena missam
                daham na tappe asamatthatejo
                ko tam subhikkham dirasannu kiriya
                yathapi khiram viparinamadhammam
                dadhibhavitva navanitanca hoti
                evampi aggi viparinamadhammo
                tejo samaruhati yogayutto
                na dissati aggimanuppavittho
                sukkhesu katthesu navesu capi
                namatthamano araninarena
                nakammuna jayati jatavedo
                sace hi aggi antarato vaseyya
                sukkhesu katthesu navesu capi
                sabbani susseyyum vanani loke
                sukkhani katthani ca pajjaleyyum
                Karoti ce darutinena punnam
                bhojam naro dhumasikhim patapavam
                angarika lonakara ca suda
                sariradahapi kareyyum punnam
                atha ce hi etepi karonti punnam
                ajjhenamaggim idha tappayitva
                na koci lokasmim karoti punnam
                bhojam naro dhumasikhim patapavam
                katham hi lokapacito samano
                amanunnagandham bahunam akantam
                yadeva macca parivajjayanti
                tadappasattham dirasannu bhunje
                sikhinhi devesu vadanti eke
                apam milakkhu pana devamahu
                sabbeva ete vitatham bhananti
                aggi na devannataro na apo
                anindriyam santamasannakayam
                vessanaram kammakaram pajanam
                paricariyamaggim sugatim katham vajje
                papani kammani ca kubbamano
                sabbabhibhutahudha jivikattha
                Aggissa brahma paricarikoti
                sabbanubhavi ca vasi kimattham
                animmito nimmitam vanditassa
                hasam anijjhanakkhamam ataccham
                sakkarahetu parikarimsu pubbe
                te labhasakkare apatubhute
                sandhabhita jantubhi santidhammam
                ajjhenamariya pathavim janinda
                vessa kasim paricariyanca sudda
                upagu paccekam yatha padesam
                katahu ete vasinati ahu
                etanca saccam vacanam bhaveyya
                yatha idam bhasitam brahmanehi
                nakhattiyo jatu labhetha rajjam
                nabrahmano mantapadani sikkhe
                nannatra vessa hi kasim kareyyum
                suddo na munce parapesanaya
                yasma ca etam vacanam abhutam
                musavime odariya bhananti
                tadappapanna abhisaddahanti
                passanti tam pandita attanava
                Khatya hi vessanam balim haranti
                adaya satthani hananti brahmana
                tam tadisam samkhubhitam vibhinnam
                kasma brahma na ujum karoti lokam
                sace hi so issaro sabbaloke
                brahmapahu bhutapati pajanam
                kim sabbalokam vidahi alakkhim
                kim sabbalokam na sukham akasi
                sace hi so issaro sabbaloke
                brahmapahu bhutapati pajanam
                maya musavajjamadena capi
                lokam adhammena kimatthakari
                sace hi so issaro sabbaloke
                brahmapahu bhutapati pajanam
                adhammiko bhutapati arittha
                dhamme sati yo vidahi adhammam
                kita patanga uraga ca bhenga
                hantva kimi sujjhati makkhika ca
                ete hi dhamma anariyarupa
                kambojakanam vitatha bahunanti.
      Tattha vedajjhagataritthati arittha idani vedadhigamani nama
Dhiranam parajayasamkhato kaliggaho maganam balanam jayasamkhato kataggaho.
Maricidhammanti idam hi vedattayam maricidhammam. Tayidam asamekkhitatta
yuttayuttam ajananta bala udakasannaya miga maricim viya
bhutasannaya anavajjasannaya attano vinasam upagacchanti. Nativahanti
pannanti evarupa pana maya kotthasa pannam pannasampannam
purisam nativahanti na vancenti. Bhavantirassati rakaro
byanjanasandhi assa. Bhunahunoti vuddhighatakassa mittadubbhino narassa
veda tanatthaya na bhavanti. Patittha hotum na sakkontiti
attho. Paricinnova aggiti aggi va paricanno. Dosantaranti
tividhena duccaritadosena sadosacittam papakammam purisam na tayati na
rakkhati. Sabbanca maccati sacepi hi macca yattakam loke daru
atthi sabbam tam sadhana sabhoga attano dhanena ca bhogena ca
saddhim tinena missam katva adipeyyum. Evam sabbampi tam tehi
adipitam dahanto ayam asamatthatejo asadisatejo tava aggi na
tappeyya evam atappaniyam bhatika. Dirasannuti dvihi jivhahi
rasajananasamattha ko tam sappiadihi subhikkham va suhitam va. Kiriyati
kareyya ko sakkuneyya katum. Evam atittam pana etam mahagghasam
santappetva ko nama devalokam gamissati passa yavancetam
dukkathitanti. Yogayuttoti aranimathanayogena yutto hutva tam paccayam
labhitvava samarohati nibbattati. Evam paravayamena uppajjamanam acetanam
tam tvam devoti vadasi. Idampi abhutameva kathesiti.
Aggimanuppavitthoti aggi anuppavittho. Namatthamanoti napi aranihatthena
narena amatthiyamano nibbatti. Nakammuna jayati jatavedoti na
jatavedatthikassa purisassa kiriyam vina attano dhammatayayeva jayati.
Susseyyunti anto aggina sosiyamanani vanani susseyyum
allaneva susseyyum. Bhojanti bhojento. Dhumasikhim patapavanti
dhumasikhaya yuttam patapavantam. Angarikati angarakaraka.
Lonakarati lonodakam pacitva lonakaraka. Sudati bhattakaraka.
Sariradahati matasarirajjhapaka. Punnanti etepi sabbe punnameva
kareyyum. Ajjhenamagginti ajjhenam aggim mantajjhayaka brahmanapi
hontu. Koci naro dhumasikhim patapavantam aggim bhojento tappayitvapi
punnam na karoti nama. Lokapacito samanoti tava devo lokassa
apacito pujito samano. Yadevati yam ahikunapadim patikulam jeguccham macca
duratoparivajjayanti. Tadappasatthanti tam appasattham samma dirasannu katham
kena karanena paribhunjeyya. Devesuti eke manussa sikhim devesu
annataram devam vadanti. Milakkhu panati annana pana milakkhu
udakam devoti vadanti. Asannakayanti anindriyabaddham acittakayam
samanam etam acetanam pajanam pacanadikammakaram vessanaram aggim
paricaritva papani kammani karonto loko katham sugatim gamissati.
Idam te ativiya dukkathitam. Sabbabhibhutahudha jivikatthati ime
brahmana attano jivikattham mahabrahma sabbabhibhuti ahamsu.
Sabbo loko teneva nimmitoti vadanti. Puna aggissa brahma
Paricarikoti vadanti. Sopi kira aggim juhateva. Sabbanubhavi ca
vasiti so pana yadi sabbanubhavi ca vasi ca atha kimattham sayam animmito
hutva attanava nimmitam. Vanditassati vandito bhaveyya idampi te
dukkathitameva. Hasanti arittha brahmananam vacanam nama hasitabbayuttakam
panditanam nijjhanam na khamati. Parikarimsuti ime brahmana evarupam
musavadam attano sakkarahetu pubbe pattharimsu. Sandhabhita
jantubhi santidhammanti ete ettake labhasakkare apatubhute jantuhi
saddhim yojetva panavadhapatisamyuttam attano laddhidhammapasamkhatam
santidhammam sandhabhita yannasuttam nama ganthayimsuti attho. Etance
saccanti yadetam taya ajjhenamariyati adi vuttam etam ce saccam
bhaveyya. Nakhattiyoti evam sante akhattiyo rajjam nama na labheyya
abrahmanopi mantapadani na sikkheyya. Musavimeti musava ime.
Odariyati udaranissitajivika udarapuranahetu va. Tadappapannati tam
tesam vacanam appapanna. Attana vati pandita pana tesam vacanam
sadosanti attanava passanti na saddahanti. Tam tadisanti tam tatharupam.
Samkhubhitanti samkhubhitva brahmuna thapitamariyadam bhinditva thitam samkhubhitam
vibhinnam lokam so tava brahma kasma ujum na karoti. Alakkhinti
kim karana sabbaloke dukkham vidahi. Sukhanti kim na ekantasukhameva
sabbalokamakasi lokavinasako coro manne tava brahmati.
Mayati mayaya. Adhammena kimatthakariti imina mayadina
adhammena kim karana sabbalokam anatthakari niratthasamyojayiti attho.
Aritthati arittha tava bhutapati adhammiko yo dasavidhe kusaladhamme
sati dhammameva avidahitva adhammam vidahi. Kitati adisu upayogatthe
patcattavacanam. Ete kitadayo pane hantva macco
sujjhati saggam upeti ete hi kambojakaratthavasinam bahunam anariyanam
dhamma. Te pana vitatha adhamma dhammati vutta. Tehi tava
brahmuna nimmitehi bhavitabbanti.
      Idani tesam vitathabhavam dassento aha
                sace hi so sujjhati yo hanati
                hatopi so saggamupeti thanam
                bhovadi bhovadinamarabheyyum 1-
                ye vapi tesam abhisaddaheyyum
                neva miga na pasunopi gavo
                ayacanti attavadhaya keci
                vipphandamana idha jivikattha
                yannesu pane pasumarabhanti 2-
                yupassa ne pasubandhe ca bala
                citrehi vannehi mukham nayanti
                ayante yupo kamaduho parattha
                bhavissati sassato samparaye
                sace ca yupe manisamkhamuttam
@Footnote: 1 marayeyyum itipi .  2 pasumaharantitipi patho.
                Dhannam dhanam rajatam jatarupam
                sukkhesu katthesu navesu capi
                sace duhe tidive sabbakame
                tevijjasamghava puthu yajeyyum
                na brahmana kinci na yajayeyyum
                kuto ca yupe manisamkhamuttam
                dhannam dhanam rajatam jatarupam
                sukkhesu katthesu navesu capi
                kuto duhe tidive sabbakame
                satha ca ludda ca paluddhabala
                citrehi vannehi mukham nayanti
                adaya aggim mama dehi vittam
                tato sukhi hohisi sabbakame
                tamaggihuttam saranam pavissa
                citrehi vannehi mukham nayanti
                oropayitva kesamassu nakhanca
                vedehi vittam atigalhayanti
                kaka ulukamva raho labhitva
                ekam samanam bahuka samecca
                annani bhotva kuhaka kuhitva
                mundam karitva yannapathosajjanti
                Evam hi so vancito brahmanehi
                ekam samanam bahuka samecca
                te yogayogena vilumpamana
                dittham aditthena dhanam haranti
                akasiya rajuhi vanusittha
                tadassa adaya dhanam haranti
                te tadisa corasama asanta
                vajjha na hannanti arittha loke
                indassa baharasi dakkhinati
                yanyesu chindanti palasayatthim
                tancepi saccam maghava chinnabahu
                kenassa indo asure jinati
                tanceva tuccham maghava samangi
                hantva avajjho paramo sudevo
                manta ime brahmana tuccharupa
                sanditthika vancana esa loke
                malagiri himava yo ca vijjha
                sudassano nissabho kakaveru
                ete ca anne ca naga mahanta
                citya kata yannakarebhimahu
                yathapakarani hi itthakani
                Citya kata yannakarebhimahu
                na pabbata honti tathapakara
                annadisa acala ditthasela
                na itthaka honti sila cirena
                na tattha sanjayati ayo na loham
                yannanca etam parivannayanta
                citya kata yannakarebhimahu
                ajjhayikam mantagunupapannam
                tapassinam yacayogi tidhahu
                tire samuddassudakam sajjantam
                tam sagarajjhohari tenapeyyo
                parosahassampi samantavede
                mantupapanne nadiyo vahanti
                na tena byapannarasudakani
                kasma samuddo atulo apeyyo
                yekeci kupa idha jivaloke
                lonudaka kupakhanehi khata
                na brahmanajjhoharanena tesu
                apo apeyyo dirasannurahu
                pure purattha ka kassa bhariya
                mano manussam ajanesi pubbe
                Tenapi dhammena na koci hino
                evampi vossaggavibhangamahu
                candalaputtopi adhicca vede
                bhaseyya mante kusalo matima
                na tassa muddha vipphaleyya sattadha
                manta ime attavadhaya kata
                vaca kata giddhi kata gahita
                dummocaya kabyapathanupanna
                balana cittam visame nivittham
                tadappapanna abhisaddahanti
                sihassa byagghassa ca dipino ca
                na vijjati porisayabalena
                manussabhavo ca gavamva pekkho
                jati hi tesam asama samanam
                sace ca raja pathavim vijitva
                sajivava assava parisajjo
                sayameva so sattusamgham vijeyya
                tassa paja nicca sukhi bhaveyya
                khattiyamanta ca tayo ca veda
                atthena ete samaka bhavanti
                tesanca attham avinicchinitva
                Na bujjhati oghapathamva channam
                khattiyamanta ca tayo ca veda
                atthena ete samaka bhavanti
                labho alabho ayaso yaso ca
                sabbeva tesam catunnanca dhamma
                yathapi ibbha dhanadhannahetu
                kammani karenti puthu pathabya
                tevijjasamghapi tatheva ludda
                kammani karenti puthu pathabya
                ibbhehi ete samaka bhavanti
                niccussuka kamagunesu yutta
                kammani karenti puthu pathabya
                tadappapanna dirasannura teti.
      Tattha bhovaditi brahmana. Bhovadinamarabheyyunti
brahmanameva mareyyum. Yevapiti ye vapi brahmananam tam vacanam
saddaheyyum. Te attano upatthakeyeva brahmana mareyyum
brahmana pana brahmane ca upatthake ca amaretva nanappakare
tiracchaneyeva marenti iti nesam vacanam miccha. Keciti yannesu
no maretha mayam saggam gamissamati ayacanta keci natthi.
Pane pasumarabhantiti migadayo pane ca pasunca vipphandamane
jivikatthaya marenti. Mukham nayantiti etesu yupussapanesu
Pasubandhesu imasmim te yupe sabbam santakam manisamkhamuttam
dhanadhannarajatajatarupam sannihitam ayante parattha kamaduho bhavissati sassatabhavam
avahissatiti citrehi karanehi mukham pasarenti tam tam vatva
micchagaham gahayantiti attho. Sace cati sace yupe va sesakatthesu
va etam maniadikam labheyya tidive va sabbakamaduho assa
tevijjasamgha puthu hutva yannam yajeyyum bahuddhanataya ceva
saggakamataya ca annam abrahmanam na yajeyyum yasma pana attano dhanam
paccasimsanta annampi yajenti tasma abhutavadinoti veditabba.
Kuto cati etasmim yupe va sesakatthesu va kuto etam maniadikam
avijjamanameva kuto tidive sabbakame duhissati. Sabbathapi
abhutameva tesam vacanam. Satha ca ludda ca paluddhabalati arittha ime
brahmana nama keratika ceva nikkaruna ca. Te bala lokam
palobhetva upalapetva vicitrehi karanehi mukham pasarenti.
Sabbakameti aggim adaya tavanca juha amhakanca vittam dehi.
Tato sukhiti sabbakame labhitva sukhito hohiti. Tamaggihuttam saranam
pavissati tam rajanam rajamahamattam va adaya aggijuhanattha
nageham pavisitva. Oropayitvati vicitrani karanani vadanta
kesamassunca nakhe ca oropayitva. Atigalhayantiti vuttataya
tayo vede nissaya idam databbam idam katabbanti vadanta vedehi
tassa santakam vittam atigalhayanti vinasenti viddhamsenti. Annani
bhotva kuhaka kuhitvati te kuhaka nanappakaram kuhakakammam katva
Samecca samagantva yannam vannetva dayakam vancetva tassa
santakam nanaggarasabhojanam bhunjitva atha nam mundam katva yannapathe
osajjanti. Gahetva bahi yannavatam gacchantiti attho.
Yogayogenati te brahmana tam ekam bahuka samecca tena tena yogena
taya taya yuttiya vilumpamana dittham paccakkham tassa dhanam aditthena
devalokena adittham devalokam vannetva amaratthanam katva haranti.
Akasiya rajuhi vanusitthati idanca idanca mama balim ganhathati
rajuhi va rajamahamattehi va anusittha akasiyasamkhata rajapurisa
viya. Tadassati tam assa dhanam adaya haranti. Corasamati
abhutabaliggahaka sandhicchedakacorasadisa. Vajjhati vadharaha evarupa
papadhamma ime loke na hannanti. Baharasiti baha asi. Idam
vuttam hoti idampi arittha brahmananam musavadam passa te kira
yannesu mahatim palasayatthim indassa bahasi dakkhinati vatva
chindanti tance tesam vacanam saccam atha chinnabahu samano kenassu
bahubalena indo asure jinati. Samangiti bahusamangi
acchinnabahu arogoyeva. Hantvati asuranam hantava. Paramoti uttamo
punniddhiya samannagato annesam avajjho. Brahmanati
brahmananam manta. Tuccharupati tucchasabhava nipphala. Vancanati ye
ca tesam brahmananam manta nama esa loke sanditthika vancana.
Yathapakaraniti yadisani itthakani gahetva yannakarehi citya katati
vadanti. Ditthaselati pabbata hi acala dittha anupacita ekaghana
Silamaya ca na annadisa itthakani calani na ekaghanani na
silamayani. Parivannayantati etam yannam vannetva brahmana.
Samantavedeti paripunnavede brahmane. Vahantiti sotesupi
avattesupi patite nadiyo vahanti nimujjapetva jivitakkhayam
papenti. Na tena byapannarasudakaniti ettha eko nakaro
sampucchanatthe nipato hoti. Nanu tena byapannarasudaka nadiyoti hi
tam pucchanto evamaha. Kasmati kena karanena tata mahasamuddova
apeyyo kato kim mahabrahma yamu nadisu nadisuudakam apeyyam katum na
sakkoti mahasamuddeyeva sakkotiti. Dirasannurahuti dirasannu ahu
jatoti attho. Pure puratthati ito pure sabbapurattha
pathamakappakale. Ka kassa bhariyati ka kassa bhariya nama. Tada hi
purisitthilingameva natthi paccha methunadhammavasena matapitaro nama
jata. Mano manussanti tada hi manoyeva manussam ajanesi.
Manomayava satta nibbattimsuti attho. Tenapi dhammenati tenapi
karanena tena sabhavena koci jatiya hino nama natthi na hi tada
khattiyadibhedo atthi tasma yam brahmana vadanti brahmanava
jatiya settha itare hinati tam miccha. Evampiti evam vattamane
loke poranakavattam jahitva paccha attana paricchinditva katanam
vasena khattiyadayo cattaro kotthasa jata. Evampi
vossaggavibhangamahuti attana katehi kammavossaggehi tesam sattanam ekacce
khattiya jata ekacce brahmanadayoti imam vibhagam kathenti
Tasma brahmanava setthati vacanam micchava. Sattadhati yadi
mahabrahmuna brahmanananneva tayo veda dinna na annesam
candalassa mante bhasantassa muddha sattadha phaleyya na ca phalati
tasma imehi brahmanehi attavadhaya manta kata attanoyeva
nesam musa vaditam pakasenta gunavadham karonti. Vaca katati
ete manta nama musavadena cintetva kata. Giddhi kata
gahitati labhagiddhikataya brahmanehi gahita. Dummocayati macchena
gilitabalisa viya dummocaya. Kabyapathanupannati kabyakarakabrahmananam
tam vacanapatham anupanna anugata. Tehi yatha icchanti
tatha musavadam vatva bandha. Balananti tesam hi balanam cittam visame
nivittham. Tam anne appapanna saddahanti. Porisayabalenati
porisayasamkhatena balena. Idam vuttam hoti yam etesam sihadinam
purisathamasamkhatam porisayabalam tena balena samannagato brahmano
nama natthi sabbe imehi tiracchanehipi hinayeva. Manussabhavo ca
gavamva pekkhoti api ca yo etesam manussabhavo so gunnam viya
pekkhitabbo. Kim karanati. Jati hi tesam asama samananti
tesam brahmananam duppannataya tehi saddhim samanam jatiyeva
asama annameva hi gunnam santhanam annam etesanti ete brahmane
tiracchanesu sihadisu samepi akatva gorupasameva karoti. Sace
ca rajati arittha yadi mahabrahmuna dinnabhavena khattiyova pathavim
vijitva. Sajivavati saha jivihi amaccehi samannagato. Assava
Parisajjoti attano ovadakarakaparisavacaro siya athassa parisaya
yujjhitva rajjam databbam nama na bhaveyya sayameva so ekakova
sattusamgham vijeyya. Evam sati yuddhe dukkhabhavena tassa paja
niccam sukhi bhaveyya etanca saccam natthi tasmapi tesam vacanam miccha.
Khattiyamantati rajasatthanca tayo ca veda attano anaya ruciya
idameva kattabbanti pavattanta atthena etea samaka bhavanti.
Avinicchinitvati tesam khattiyamantanam khattiyopi vedanam brahmanopi
attham avinicchinitva anavaseneva ganhanto tam attham udakoghena
channam maggam viya na bujjhati. Atthena eteti vancanatthena ete
samaka bhavanti. Kim karana. Brahmana hi brahmanava
settha anne vanna hinati vadanti ye ca te labhadayo
lokadhamma sabbe te sabbesampi catunnam vannanam dhamma ekasattopi
hi etehi muttako nama natthi. Iti brahmana lokadhammehi
aparimuttava samana settha mayanti musavadam kathenti.
Ibbhati gahapatika. Tevijjasamghapiti brahmanapi tatheva puthuni
kasigorakkhadini kammani karonti. Niccussukati niccam
ussukkajata chandajata. Tadappapanna dirasannura teti tasma bhatika
dirasannu nippanna brahmana araka te dhammato poranaka
hi brahmanadhamma etarahi sunakhesu sandissantiti.
      Evam mahasatto tesam vadam bhinditva attano vadam patitthapesi.
Tassa dhammakatham sutva sabbe te nagaparisa somanassajata
Ahesum. Mahasattopi nesadabrahmanam nagabhavana niharapetva
paribhasanamattampi panassa nakasi.
                   Yannabhedakandam nitthitam.
      Sagarabrahmadattopi thapitadivasam anatikkamitva caturanginiya senaya
parivuto pitu vasanatthanam agamasi. Mahasattopi matulanca
ayyakanca passissamati bherincarapetva mahantena sirisobhaggena
yamunato uttaritva tameva assamapadam arabbha payasi.
Avasesabhataro cassa matapitaro ca pacchato payimsu. Tasmim khane
sagarabrahmadatto mahasattam mahatiya parisaya agacchantam disva
asanjanitva pitaram pucchanto aha
         kassa bheri mudinga ca         samkha panavadendima
         purato patipannani            hasayanta rathesabham
         kassa kancanapattena          puthuna vijjuvannina
         yuva kalapasannaddho          ko eti siriya jalam
         ukkamukhe pahatthamva           khadirangarasannibham
         mukham carurivabhati            ko eti siriya jalam
         kassa khambonadam chattam          sasalakam manoramam
         adiccaramsavaranam             ko eti siriya jalam
         kassa angapariggayha           valavijanimuttamam
         ubhato varapannassa            muddhani uparupari
         kassa pekhunahatthani           citrani ca muduni ca
         Suvannamanidandani             caranti ubhatomukham
         khadirangaravannabha           ukkamukhapahamsita
         kassete kundala vaggu        sobhanti ubhato mukham
         kassa vatena chupita          siniddhagga mudu kalika
         sobhayanti nalatantam           nabha vijjurivuggata
         kassa etani akkhini          ayatani puthuni ca
         ko sobhati visalakkho         kassetam unnajam mukham
         kassete lapanajata          suddha samkhavarupama
         bhasamanassa sobhanti          danta kuppilasadisa
         kassa lakha rasasama          hatthapada sukhe thita
         ko so bimbotthasampanno      diva suriyova sobhati
         himaccaye himavato            brahasalova pupphito
         ko so odatapavaro       jayam indova sobhati
         suvannapilakakinnam             manidandavicittakam
         ko so parisamogayha          amse khaggam pamuncati
         suvannavikata citra           sukata citrasibbini
         ko so omuncate pada      mano katva mahesinoti.
      Tattha patipannaniti kassetani turiyani purato patipannani.
Hasayantati etam rajanam tosenta. Kassa kancanapattenati
kassa nalatante bandhena unhisapattena vijjuya meghamukham viya
vannamukham pajotanti pucchati. Yuva kalapasannaddhoti taruno
Sannaddhadhanukalapo. Ukkamukhe pahattham vati kammaruddhane pahatthasuvannam
viya. Khadirangarasannibhanti adittakhadirangarasadisam. Jambonadanti
rattasuvannamayam. Angapariggayhati camaraggahakena angena pariggahita
hutva. Valavijaninti manivalavijani. Uttamanti muttama.
Pekkhunahatthaniti morapinchahatthaka. Citraniti sattaratanacitrani.
Suvannamanidandaniti tapaniyasuvannena ca manihi ca khacitadandani. Ubhato
mukhanti mukhassa ubhayapassesu caranti. Vatena chupitati vatena
pahata. Siniddhaggati siniddhaagga. Nalatantanti kassete evarupa
kesa nalatantam upasobhanti. Nabha vijjurivuggatati nabhato
uggatavijju viya. Unnajanti kancanadaso viya parisuddham.
Lapanajatati mukhajata. Kuppilasadisati mandalamakulasadisa.
Sukhe thitati sukhaparihata. Jayam indovati jayappatto viya indo.
Suvannapilakakinnanti suvannapilakahi akinnam. Manidandavicittakanti
manihi pharumhi vicittakam. Suvannavikatati suvannakhacita.
Citrati sattaratanavicitra. Sukatati sunitthita. Citarasibbiniti
vicitrasibbiniyo. Padati ko esa padato evarupa suvannapaduka
omuncatiti pucchati.
      Evam puttena sagarabrahmadattena puttho iddhima abhinnalabhi
tapaso tata ete dhataratthassa nagaranno putta tava bhagineyya
nagati acikkhanto gathamaha
         dhataratthassa te naga         iddhimanto yasassino
         Samuddajaya uppanna          ete naga mahiddhikati.
      Evam tesam kathentananceva nagaparisa patva tapasassa pade
vanditva ekamantam nisidimsu. Samuddajapi pitaranca jetthabhataram
rajananca vanditva roditva nagaparisaya saddhim nagabhavanameva gata.
Sagarabrahmadattopi tattheva katipaham vasitva pitaram vanditva
khamapetva baranasimeva gato. Samuddaja nagabhavaneyeva kalamakasi.
Bodhisattopi yavajivam silam rakkhitva ayuhapariyosane saddhim
nagaparisaya saggapadam purayi.
      Sattha imam dhammadesanam aharitva evam upasaka
poranakapandita anuppannepi buddhe evarupam nagasampattim pahaya
uposathakammam karimsuti vatva jatakam samodhanesi. Tada matapitaro
maharajakulani ahesum. Nesadabrahmano devadatto. Somadatto
anando. Accimukhi uppalavanna. Sudassano sariputto.
Subhogo moggallano. Kanarittho sunakkhatto. Bhuridatto pana
ahameva sammasambuddhoti.
               . Bhuridattajatakam chattham nitthitam.
                    --------------
@Footnote:
@*** hanranir m+mikhramula ***



             The Pali Atthakatha in Roman Book 44 page 1-94. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=44&A=1&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=44&A=1&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=28&i=687              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=28&A=4328              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=28&A=5103              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=28&A=5103              Contents of The Tipitaka Volume 28 http://84000.org/tipitaka/read/?index_28

previous bookdispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]