ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 41 : PALI ROMAN Ja.A.7 visati-cattalisa

                      Rohanamigajatakam
     ete yutha patiyantiti idam sattha jetavane viharanto ayasmato
anandassa jivitapariccagam arabbha kathesi.
     So panassa jivitapariccago asitinipate cullahamsajatake
dhanapaladamane avibhavissatiti. Evantenayasmata satthu atthaya jivite
pariccatte bhikkhu dhammasabhayam katham samutthapesum avuso ayasma
anando sekkho patisambhidappatto hutva dasabalassatthaya jivitam
pariccajiti. Sattha agantva kayanuttha bhikkhave etarahi kathaya
sannisinnati pucchitva imaya namati vutte na bhikkhave idaneva
pubbepesa mamatthaya jivitam pariccajiyevati vatva atitam ahari.
     Atite baranasiyam brahmadatte rajjam karente khema namassa
aggamahesi ahosi. Tada bodhisatto himavantappadese migayoniyam
nibbattetva suvannavanno ahosi. Sobhaggappatto kanitthopissa
Cittamigo nama suvannavanno ahosi. Kanitthabhaginipissa suttana
nama suvannavannava ahosi. Mahasatto pana rohano nama
migaraja ahosi. So himavante dve pabbatarajiyo atikkamitva
tatiyaya antare rohanam nama saram nissaya asitimigasahassaparivaro
vasam kappesi. So andhe jinne matapitaro posesi.
     Atheko baranasito avidure nesadagamavasi nesadaputto
atthi. So himavantam pavittho mahasattam disva attano gamakam
agantva aparabhage kalam karonto puttassa arocesi tata
amhakam kammabhumiyam asukasmim nama thane suvannavanno migo
vasati sace raja puccheyya katheyyasiti.
     Athekadivasam khema nama devi paccusakale supinam addasa.
Evarupo supino ahosi suvannavanno migo kancanapithe
nisiditva suvannakimkanikam akottento viya madhurena sarena deviya
dhammam desesi. Sa sadhukaram datva dhammam sunati. Migo
dhammakathaya anitthitaya eva utthaya gacchati. Sami migam ganhatha
ganhathati vadantiyeva pabujjhi. Paricarikayo tassa saddam
sutva pidahitadvarakavatapanam geham janassapi okasopi natthi
ayya imaya velaya migam ganhapetiti avahasimsu. Sa tasmim
khane supino ayanti natva cintesi supino me ditthoti sace
vakkhami raja anadaro bhavissati dohaloti vutte pana adarena
pariyesissati suvannavannamigassa dhammam sunissamiti. Sa
Gilanalayam katva nipajji. Raja agantva bhadde kim te
aphasukanti pucchi. Deva annam natthi dohalo pana me uppannoti.
Kim icchasiti. Suvannavannassa migassa dhammam sotum icchami
devati. Bhadde yam natthi tattha kim te dohalo uppanno
suvannavanno nama migoyeva natthiti. Sa sace na labhami
idheva me marananti ranno pitthim datva nipajji. Raja sace
atthi labhissasiti parisamajjhe nisiditva morajatake vuttanayeneva amacce
ca brahmane ca pucchitva suvannavanna nama miga hontiti
sutva luddake sannipatapetva kenevarupo migo dittho kena
sutoti pucchitva tena nesadaputtena pitu santika sutaniyamena
kathite samma tassa te migassa anitakale mahantam sakkaram
karissami gaccha anehi nanti vatva paribbayam datva tam pesesi.
Sopi sacaham deva tam anetum na sakkhissami cammamassa
anessami tam anetum asakkonto lomanipissa aneyyami
tumhe ma cintayitthati vatva nivesanam gantva puttadarassa
paribbayam datva tattha gantva tam migarajanam disva kismim nukho
thane pasam oddetva imam ganhitum sakkhissamiti vimamsanto
paniyatitthe okasam passi. So dalham cammayottam pasam vattetva
mahasattassa paniyam pivanatthane yatthipasam oddesi.
     Punadivase mahasatto asitiya migasahassehi saddhim gocare
caritva pakatitittheyeva paniyam pivissamiti tattha gantva
Otarantoyeva pase bajjhi. So sacaham idaneva bandharavam ravissami
natigano paniyam apivitva bhito palayissatiti cintetva yatthim
alliyitva attano passe vattetva paniyam pivanto viya ahosi.
Atha asitiya migasahassanam paniyam pivitva uttaritva thitakale
pasam chindissamiti tikkhattum akaddhati. Pathamavare cammam chijji
dutiyavare mamsam chijji tatiyavare naharu chijji. Paso atthim
ahacca atthasi. So chinditum asakkonto bandharavam ravi.
Migagana bhayitva tihi ghatahi palayimsu. Cittamigo tinnam
ghatanam antare mahasattam adisva idam bhayam uppajjamanam mama
bhatu uppannam bhavissatiti cintetva tassa santikam agantva tam
bandham passi.
     Atha nam mahasatto disva tata bhatika ma idha tittha
sasankam idam thananti vatva uyyojento pathamam gathamaha
         ete yutha patiyanti    bhita marana cittaka
         gaccha tuvampi ma kankhi    jivissanti taya sahati.
     Tattha eteti cakkhupatham atikkamitva duragate sandhayaha.
Patiyantiti patigacchanti palayantiti attho. Cittakati tam alapati.
Taya sahati tvam etesam mama thane thatva raja hohi ete
taya saddhim jivissantiti.
     Tato ubhinnampi tisso ekantarika gatha honti.
         Naham rohana gacchami   hadayam me avakassati
         na tam aham jahessami   idha hessami jivitam.
         Te hi nuna marissanti   andha aparinayaka
         gaccha tuvampi ma kankhi   jivissanti taya saha.
         Naham rohana gacchami   hadayam me avakassati
         na tam bandham jahissami   idha hessami jivitanti.
     Tattha rohanati mahasattam namena alapati. Avakassatiti
galhayati kaddhati sokena va kaddhiyati. Te hi nunati te
amhakam matapitaro ekamseneva dvisu amhesu idha matesu aparinayaka
hutva appatijaggiyamana sussitva marissanti tasma bhatika
cittaka gaccha tuvam taya saha te jivissantiti attho. Idha
hessamiti imasmimyeva thane jivitam jahissamiti.
     Iti vatva gantva bodhisattassa dakkhinapassam nissaya tam
sandharetva assasento atthasi. Suttanapi migapotika palayitva
miganam antare ubho bhatike apassanti idam bhayam mama bhatikanam
uppannam bhavissatiti nivattetva tesam santikam agato. Tam agacchantim
disva mahasatto pancamam gathamaha
         gaccha bhiru palayassu    kute bandhosmi ayase
         gaccha tuvampi ma kankhi   jivissanti taya sahati.
     Tattha bhiruti matugamo nama appamattakenapi bhayati tena
tam evam alapati. Kuteti paticchannapase. Ayaseti so hi
Anto udake ayakkhandham kottetva tattha saradaruyatthim bandhitva
oddito tasma evamaha. Taya sahati te asitisahassa
miga taya saddhim jivissantiti.
     Tato para purimanayeneva tisso gatha honti.
         Naham rohana gacchami     hadayam me avakassati
         na tam bandham jahessami    idha hessami jivitam.
         Te hi nuna marissanti     andha aparinayaka
         gaccha tuvampi ma kankhi     jivissanti taya saha.
         Naham rohana gacchami     hadayam me avakassati
         na tam bandham jahissami     idha hessami jivitanti.
     Tattha te hi nunati idhapi matapitarova sandhayaha.
     Sapi tatheva patikkhipitva mahasattassa vamapassam nissaya
assasayamana atthasi. Luddopi te mige palayante disva
bandharavanca sutva bandho bhavissati migarajati dalham kaccham
bandhitva migamaranasattim adaya vegenagacchi. Mahasatto tam
agacchantam disva navamam gathamaha
          ayam so luddako eti    luddarupo sahavudho
          yo no vadhissati ajja    usuna sattiyamapiti.
     Tattha luddarupoti darunajatiko. Sattiyamapiti usuna
sattiyapi no pariharitva vadhissati tasma yava so nagacchati
tava palayathati.
     Tam disvapi cittamigo na palayi. Suttana pana sakabhavena
sandharetum asakkonti maranabhayabhita thokam palayitva aham dve
bhatike pahaya kahi palayissamiti attano jivitam jahitva nalate
maccum adaya punagantva bhatu vamapasse atthasi.
     Tamattham pakasento sattha dasamam gathamaha
         sa muhuttam palayitva    bhayatta bhayatajjita
         sudukkaram akara bhiru      maranayupanivattathati.
     Tattha maranayupanivattathati maranatthaya upanivatti.
     Luddopi agantva te tayo jane ekato thite disva
mettacittam uppadetva ekakucchiyam nibbattabhataro viya mannamano
cintesi migaraja tava pase bandho ime pana dve jana
hirottappabandhena bandha kim nukho ime etassa hontiti. Atha
nam pucchanto gathamaha
         kinnu teme miga honti   mutta bandham upasare
         na tam cajitumicchanti        jivitassapi karanati.
     Tattha kinnu temeti kinnu te ime. Upasareti upasanti.
     Athassa bodhisatto acikkhi
         bhataro honti me ludda   sodariya ekamatuka
         na mam cajitumicchanti        jivitassapi karanati.
     So tassa vacanam sutva bhiyyoso mattaya muducitto ahosi.
Cittamigaraja tassa muducittam natva samma luddaka ma tvam
Etam migarajanam migamattoyevati mannittha ayam hi migaraja
asitiya migasahassanam raja silacarasampanno sabbasattesu muducitto
mahapanno andhe jinne matapitaro posesi sace tvam evarupam
dhammikamigam maresi etam marento matapitaro ca no manca
bhagininca meti amhe pancapi jane maresiyeva mayham pana bhatu
jivitam dento pancannampi no jivitadayako ahositi vatva gathamaha
         te hi nuna marissanti      andha aparinayaka
         pancannam jivitam dehi       bhataram munca luddakati.
     So tassa dhammakatham sutva pasannacitto ma bhayiti vatva
anantaram gathamaha
         so vo aham pamokkhami    matapetibharam migam
         nandantu matapitaro      muttam disva mahamiganti.
     Tattha voti nipatamattam. Disvati bandhana pamuttam passitva.
     Evanca pana vatva cintesi ranna dinnayaso mayham kim
karissati sacaham imam migarajanam vadhissami ayam va me pathavi
bhijjitva vivaram dassati asani va me matthake patissati
visajjissami nanti. So mahasattam upasankamitva yatthim patetva
cammayottam chindissamiti migarajanam alingitva udakapariyante
nipajjapetva muducittena sanikam pasa mocetva naharuna naharum
mamsena mamsam cammena cammam samodhanetva udakena lohitam dhovitva
mettacittena punappunam parimajji. Tassa mettanubhavena mahasattassa
Paramitanubhavena sabbani naharumamsacammani sandhiyimsu. Pado
succhannacammalomo ahosi. Asukasmim thane bandho vano ahositi
na pannayittha. Mahasatto sukhappatto atthasi. Tam disva
cittamigo somanassajato luddassa anumodanam karonto gathamaha
        evam luddaka nandassu     saha sabbehi natibhi
        yathahamajja nandami      muttam disva mahamiganti.
     Atha nam mahasatto kinnu kho esa luddo mam ganhanto
attano kammena ganhi udahu annassa anattiyati cintetva
gahitakaranam pucchi. Luddaputto aha sami na mayham tumhehi
kammam atthi ranno pana aggamahesi khema nama tumhakam dhammakatham
sotukama tadatthaya ranno anattiya tvam maya gahitoti.
Samma evam sante mam visajjento atidukkaram karosi ehi mam
netva ranno dassehi deviya dhammam kathessamiti. Sami
rajano nama kakkhala ko janati kim bhavissati mayham ranna
dinnena yasena kammam natthi gaccha tvam yathasukhanti. Puna
mahasatto imina mam visajjentena atidukkaram katam yasapatilabhaupayamassa
karissamiti cintetva samma pitthim tava me hatthena
parimajjahiti aha. So parimajji. Hattho suvannavannehi
lomehi paripuri. Sami imehi kim karomiti. Samma imani haritva
ranno ca deviya ca dassetva imani tassa suvannamigassa
lomaniti vatva mama thane thatva imahi gathahi deviya dhammam
Desehi sutvayeva hissa dohalo patipassambhissatiti. Dhammancara
maharajati dasa rajadhammagatha ugganhapetva panca silani datva
appamadena ovaditva uyyojesi. Luddaputto mahasattam acariyatthane
thapetva tikkhattum padakkhinam katva catusu thanesu vanditva
lomani paduminipattena gahetva pakkami. Tepi nam tayo jana
thokam anugantva mukhena gocaranca paniyanca gahetva matapitunam
santikam gamimsu. Matapitaro tata rohana tvam kira pase bandho
katham muttositi pucchanta gathamahamsu
        katham tvam pamokkho asi    upanitasmi jivite
        katham putta pamokkhasi       kutapasamha luddakoti.
     Tattha upanitasminti tvam jivite maranasantikam upanite katham
pamokkho asiti.
     Tam sutva bodhisatto tisso gathayo abhasi
        bhanam kannasukham vacam        hadayangam hadayanissitam
        subhasitahi vacahi       cittako mam amocayi.
        Bhanam kannasukham vacam        hadayangam hadayanissitam
        subhasitahi vacahi       suttana mam amocayi.
        Sutva kannasukham vacam      hadayangam hadayanissitam
        subhasitani sutvana       luddako mam amocayiti.
     Tattha bhananti bhananto. Hadayanganti hadayangamam. Dutiyagathaya
bhananti bhanamana. Sutvati so imesam ubhinnam vacam sutva.
     Athassa matapitaro anumodanta ahamsu
        evam anandito hotu     saha darehi luddako
        yatha mayam ca nandama      disva rohanamagatanti.
     Luddopi aranna nikkhamitva rajakulam gantva rajanam vanditva
ekamantam atthasi. Tam disva raja gathamaha
        nanu tvam avaca ludda       migacammani aharim
        atha kena nu vannena      migacammani nahariti.
     Tattha migacammaniti migam va cammam va. Aharinti aharissamiti.
Idam vuttam hoti ambho luddaka nanu tvam evam avaca migam
anetum asakkonto cammam aharissami cammam anetum asakkonto
lomaniti so tvam kena karanena neva migam na migacammam
ahariti.
     Tam sutva luddo gathamaha
        agamanneva hatthattham      kutapasanca so migo
        abajjhi tam migarajam        tanca mutta upasare.
        Tassa me ahu samvego     abbhuto lomahamsano
        imancaham migam hanne      ajja hissami jivitanti.
     Tattha agamanti maharaja so migo mama hatthattham
hatthavasanceva maya odditam kutapasamhi agato tasmim kutapase
abajjhi. Tanca mutta upasareti tanca bandham upasare mutta
abandhava dve miga assasenta tam nissaya atthamsu. Abbhutoti
Pubbe abbhutapubbo. Imancahanti imam aham. Atha me
samviggassa etadahosi sace aham imam migam hanissami ajjeva
imasmimyeva thane jivitam jahissamiti.
     Tam sutva raja aha
        kidisa te miga ludda    kidisa dhammika miga
        kathamvanna kathamsila       balham kho te pasamsasiti.
Idam so raja vimhayavasena punappunam pucchati. Tam sutva luddo
gathamaha
        odatasinga sucibala   jatarupatacupama
        pada lohitaka tesam    anjitakkha manoramati.
     Tattha odatasingati rajatadamasadisa singa. Sucibalati
camaribalasadisena sucina balena samannagata. Lohitakati
rattalomapavalasadisa. Padati khurapariyanta. Anjitakkhati anjitehi
viya visuddhapancapasadehi akkhihi samannagata.
     Iti so kathentova mahasattassa suvannavannani lomani
ranno hatthe thapetva tesam miganam sariravannam pakasento gathamaha
        edisa te miga deva   edisa dhammika miga
        matapetibhara deva     na te so abhiharayunti.
     Tattha matapetibharati jinne andhe matapitaro posenti
etadisa dhammika. Na te so abhiharayunti so migaraja na
sakka kenaci tava pannakaratthaya abhiharitunti attho.
Abhiharayintipi patho. So te aham tava pannakaratthaya nabhiharayim na
aharinti attho.
     Iti so mahasattassa cittakamigassa ca suttanaya ca migapotikaya
gune kathetva maharaja aham tena migaranna attano lomani
dassetva mama thane thatva dasahi rajadhammacariyahi gathahi deviya
dhammam katheyyasiti ugganhapito anattoti aha.
     Tam sutva raja tam sattaratanakhacite rajapallanke nisidapetva
sayam deviya saddhim nicasane ekamantam nisiditva tam anjalim paggayha
yacati. So dhammam desento aha
        dhammancara maharaja     matapitusu khattiya
        idha dhammancaritvana     raja saggam gamissasi.
        Dhammancara maharaja     puttadaresu khattiya
        idha dhammancaritvana     raja saggam gamissasi.
        Dhammancara maharaja     mittamaccesu khattiya
        idha dhammancaritvana     raja saggam gamissasi.
        Dhammancara maharaja     bahanesu balesu ca
        idha dhammancaritvana     raja saggam gamissasi.
        Dhammancara maharaja     gamesu nigamesu ca
        idha dhammancaritvana     raja saggam gamissasi.
        Dhammancara maharaja     ratthesu janapadesu ca
        idha dhammancaritvana     raja saggam gamissasi.
        Dhammancara maharaja     samane brahmanesu ca
        idha dhammancaritvana     raja saggam gamissasi.
        Dhammancara maharaja     migapakkhisu khattiya
        idha dhammancaritvana     raja saggam gamissasi.
        Dhammancara maharaja     dhammo sucinno sukhamavahati
        idha dhammancaritvana     raja saggam gamissasi.
        Dhammancara maharaja     inda deva sabrahmaka
        sucinnena divam patta    ma dhammam raja pamado.
        Tattheva te vattapada   esava anusasani
        sapannam sevi kalyani    evam tvam tidivangatoti.
     Iti nesadaputto mahasattena desitaniyameneva akasagangam
viya otarento buddhalilaya dhammam desesi. Mahajano
sadhukarasahassani pavattesi. Dhammakatham sutvayeva deviya dohalo
patipassambhi. Raja tussitva luddaputtam mahantena yasena santappento
tisso gatha abhasi
        dammi nikkhasatam ludda     thulanca manikundalam
        caturassanca pallankam     ummapupphasirinnibham.
        Dve ca sadisiyo bhariya usabhanca gavam satam
        dhammena rajjam karessam  bahukaro mesi luddaka.
        Kasivanijja inadanam     unchacariya ca luddaka
        etena daram posehi   ma papam akari punati.
     Tattha thulanti mahaggham manikundalapasadhananca te dammi.
Caturassanti catutthussadam catuussisakanti attho.
Ummapupphasirinnibhanti nilapaccattharanatthatatta ummapupphasadisaya sannibhaya
obhasena samannagatam kalavannadarusaramayam va. Sadisiyoti
annamannam rupena ca bhogena ca sadisa. Usabhanca gavam satanti
usabham jetthakam katva gavam satanca te dammi. Karessanti dasa
rajadhamme akopento dhammeneva rajjam karessamiti. Bahukaro
mesiti suvannavannassa migaranno thane thatva dhammassa desitatta
tvampi mama bahupakaro migarajena vuttaniyameneva te aham pancasu
silesu patitthapito. Kasivanijjati samma luddaka aham migarajam
adisva tassa vacanameva sutva pancasu silesu patitthito tvampi
tato patthaya silava hohi yani tani kasivanijjani inadananca
karohi. Unchacariyati ajivamukhani etena sammaajivena tava
puttadaram posehi ma puna papam akariti.
     So ranno katham sutva na me gharavasena attho pabbajjam
me anujanatha devati. Rajanam anujanapetva ranna dinnam
dhanam puttadarassa datva himavantam pavisitva isipabbajjam pabbajitva
atthasamapattiyo nibbattetva brahmalokaparayano ahosi. Rajapi
mahasattassa ovade thatva saggapadam puresi. Tassa ovado
vassasahassam pavattati.
     Sattha imam dhammadesanam aharitva evam bhikkhave pubbepi
Mamatthaya anandena jivitam pariccattamevati vatva jatakam
samodhanesi tada luddo channo ahosi raja sariputto devi
khema bhikkhuni matapitaro maharajakulani ahesum suttana
uppalavanna cittamigo anando asitimigasahassani sakiyagana
rohanamigaraja pana ahamevati.
                   Rohanamigajatakam nitthitam.
                        Pancamam.
                      -----------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 41 page 52-67. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=41&A=1059&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=41&A=1059&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=2104              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=8338              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=8812              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=8812              Contents of The Tipitaka Volume 27 http://84000.org/tipitaka/read/?index_27

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]