ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 40 : PALI ROMAN Ja.A.6 ekadasaka-pakinnaka

                    8. Takkariyajatakam.
     Ahameva dubbhasitam bhasi baloti idam sattha jetavane viharanto
kokalikam arabbha kathesi.
     Ekasmim hi antovasse dve aggasavaka ganam pahaya vivittavasam
vasitukama sattharam apucchitva kokalikaratthe kokalikavasanatthanam
gantva tam evamahamsu avuso kokalika tam nissaya amhakam
amhe ca nissaya tava phasuviharo bhavissati imam temasam idheva
vaseyyamati. Ko panavuso mam nissaya tumhakam phasuviharoti.
Sace tvam avuso aggasavaka idha viharantiti kassaci naroceyyasi
mayam sukham vihareyyama ayam tam nissaya amhakam phasuviharoti.
Atha tumhe nissaya mayham ko phasuviharoti. Mayam tuyham antotemasam
dhammam vacessama dhammakatham kathessama esatuyham amhe nissaya
phasuviharoti. Vasathavuso yathajjhasayenati so tesam patirupam
senasanam adasi. Te phalasamapattisukhena sukham vasimsu. Koci
nesam tattha vasanabhavam na janati. Te vutthavassa pavaretva
avuso tam nissaya sukham vutthamha sattharam vanditum gacchamati
tam apucchimsu. So sadhuti sampaticchitva te adaya dhuragame
pindaya cari. Thera katabhattakicca gamato nikkhamimsu. Kokasiko
te uyyojetva nivattitva manussanam arocesi upasaka
tumhe tiracchanagatasadisa dve aggasavake temasam dhuravihare vasante
Na janittha idani kho gatati. Manussa kasma pana bhante amhakam
narocayitthati vatva bahumsappiteladibhesajjanceva vatthacchadananca
gahetva there upasankamitva vanditva khamatha no bhante mayam
tumhakam aggasavakabhavam na janama ajja no kokalikabhaddantassa
vacanena natam amhakam anukampaya imani bhesajjavatthacchadanani
ganhathati. Kokaliko thera appiccha santuttha imani vatthani
attana agahetva mayham dassantiti cintetva upasakehi saddhimyeva
theranam santikam gato. Thera bhikkhuparipacitatta kinci neva attana
ganhimsu na kokalikassa dapesum. Upasaka bhante idani
aganhanta puna amhakam anuggahatthaya idhagaccheyyathati yacimsu.
Thera adhivasetva satthu santikam agamimsu. Kokaliko ime
thera attana aganhanta mayhampi na dapesunti aghatam bandhi.
Therapi satthu santike thokam vasitva attano attano parivare pancasate
bhikkhu adaya bhikkhusahassena saddhim carikancaramana kokalikarattham
patta. Te upasaka paccuggamanam katva there adaya tameva
viharam netva devasikam mahasakkaram karimsu. Pahutam bhesajjavatthacchadanam
uppajji. There hi saddhim agatabhikkhu civarani vicarenta saddhim
agatanam bhikkhunanneva denti kokalikassa na denti. Therapi
tassa na dapenti. Kokaliko civaram alabhitva papiccha
sariputtamoggallana pubbe diyyamanam labham agahetva idani
ganhanti puretum na sakka anne na olokentiti there akkosati
Paribhasati. Thera kokaliko amhe nissaya akusalam pasavatiti
saparivara nikkhamitva annam bhante katipaham vasathati manussehi
yaciyamanapi nivattitum na icchimsu. Atheko daharabhikkhu aha
upasaka katham thera vasissanti tumhakam kulupakatthero imesam
vasam na sahatiti. Te tassa santikam gantva bhante tumhe kira
theranam idha vasam na sahatha gacchatha bhante khamapetva va
nivattetha palayitva va annattha vasathati. So upasakanam
bhayena gantva there yaci. Thera gacchavuso na mayam nivattamati
pakkamimsu. So there nivattetum asakkonto viharameva paccagato.
Atha nam upasaka pucchimsu nivattita te bhante therati. Nivattetum
nasakkhim avusoti. Atha nam imasmim papadhamme idha vasante
pesala bhikkhu na vasissanti nikaddhissama nanti cintetva bhante
ma tvam idha vasa amhe nissaya tuyham kinci natthiti ahamsu.
So tehi abahumanakato pattacivaramadaya jetavanam gantva sattharam
upasankamitva papiccha bhante sariputtamoggallana papikanam
icchanam vasam gatati aha. Atha nam sattha mahevam kokalika
avaca pasadehi kokalika sariputtamoggallanesu cittam pesala
bhikkhuti dharehi. Kokaliko tumhe bhante tumhakam aggasavakanam
saddahatha aham paccakkhato addasam papaka ete paticchannakammanta
dussilati vatva yavatatiyam satthara nivaritopi tatheva vatva
utthayasana pakkami. Tassa pakkantamattasseva sakalasarire
Sasapamatta pilaka utthahitva anupubbena vaddhitva veluvapakkamatta
hutva bhijjitva pubbalohitani paggharimsu. So nitthunanto vedanap-
patto jetavanadvarakotthake nipajji. Kokalikena dve aggasavaka
akkutthati yava brahmaloka ekakolahalam ahosi. Athassa
upajjhayo tudinama brahma tam karanam natva agantva tam
there khamapessamiti akase thatva kokalika pharusam te kammam
katam aggasavake pasadehiti aha. Ko pana tvam avusoti.
Tudibrahmanama ahanti nanu tvam avuso bhagavata anagamiti
byakato anagami ca anavattidhammo tasma lokati vuttam tvam
sankaratthane yakkho bhavissatiti mahabrahmanam apasadesi. So
tam attano vacanam gahapetum asakkonto tava vacaya tvameva
pannayissasiti vatva suddhavasameva gato. Kokalikopi kalam
katva padumaniraye uppajji. Tassa tattha nibbattabhavam natva
sahampatimahabrahma tathagatassa arocesi. Sattha bhikkhunam arocesi.
Bhikkhu tassaagunam kathenta dhammasabhayam katham samutthapesum avuso
kokaliko kira sariputtamoggallane akkositva attano mukham
nissaya padumaniraye uppannoti. Sattha agantva kayanuttha
bhikkhave etarahi kathaya sannisinnati pucchitva imayanamati vutte
na bhikkhave kokaliko idaneva vacanena hato attano mukham nissaya
dukkham anubhavati pubbepesa attano mukham nissaya dukkham anubhosiyevati
vatva atitam ahari
     Atite baranasiyam brahmadatte rajjam karente tassa purohito
pingalo nikkhantadadho ahosi. Tassa brahmani annena
brahmanena saddhim aticari. Sopi tadisova. Purohito brahmanim
punappunam varentopi varetum asakkonto cintesi imam mama verim
sahattha maretum na sakka upayena nam maressamiti. So rajanam
upasankamitva aha maharaja tava nagaram sakalajambudipe agganagaram
tvam aggaraja evam aggarannonama tava dakkhinadvaram duyuttam
avamangalanti. Acariya idani kim katabbanti. Mangalam yojetabbanti.
Kim laddhum vattatiti. Puranadvaram haretva mangalayuttani daruni
gahetva nagarapariggahakanam bhutanam balim datva mangalanakkhattena
patitthapetum vattatiti. Tenahi evam karothati. Tada bodhisatto
takkariyonama manavo hutva tassa santike sippam ugganhati.
Purohito puranadvaram haretva navam patitthapetva rajanam aha
nitthitam deva dvaram sve bhaddakanakkhattam tam anatikkamitva balim katva
dvaram patitthapetum vattatiti. Tenahi acariya balikammatthaya
kim laddhum vattatiti. Deva mahesakkham dvaram mahesakkhadevatahi
pariggahitam ekam pingalam nikkhantadadham ubhato visuddham brahmanam
maretva tassa mamsalohitena balim katva sariram hettha
khipitva dvaram patitthapetabbam evam tumhakanca nagarassa ca
sotthi bhavissatiti. Sadhu acariya evarupam brahmanam maretva
dvaram patitthapehiti. So tutthamanaso seva paccamittassa
Pitthim passissamiti ussahajato attano geham gantva mukham rakkhitum
asakkonto turitaturito bhariyam aha pape candali ito patthaya
kena saddhim abhiramissasi sve te jaram maretva balikammam karissamiti.
Niraparadham kimkarana maressasiti. Raja kalarapingalassa brahmanassa
mamsalohitena balikammam katva nagaradvaram patitthapehiti aha jaro
ca te kalarapingalo tam maretva balikammam karissamiti. Sa
jarassa santikam sasanam pahesi raja kira kalarapingalam brahmanam
maretva balim katukamo sace jivitukamo annepi taya sadise
brahmane gahetva sakalasseva palayassuti. So tatha akasi.
Tam nagare pakatam ahosi. Sakalanagarato sabbe kalarapingala
palayimsu. Purohito amittassa palatabhavam ajanitva patova
rajanam upasankamitva deva asukatthane kalarapingalo brahmano
atthi tam ganhapethati aha. Raja amacce pesesi. Te
tam apassanta agantva palato kirati arocesum. Annattha
upadharethati. Sakalanagare upadharentapi na passimsu. Tato
annam upadharethati vutte deva thapetva purohitam anno
evarupo natthiti vadimsu. Purohitam na sakka maretunti. Deva
kim vadetha purohitassa karana ajja dvare apatitthapite nagaram
aguttam bhavissati acariyo kathento ajja atikkamitva ito
samvaccharaccayena nakkhattam labhissasiti kathesi samvaccharam nagare advarake
Paccatthikanam okaso bhavissati imam maretva annena byattena
brahmanena balikammam karetva dvaram patitthapessamati. Atthi
pananno acariyasadiso panditabrahmanoti. Atthi deva tasseva
antevasiko takkariyamanavonama tassa purohitatthanam datva
mangalam karothati. Raja tam pakkosapetva sammanam karetva
purohitatthanam datva tatha katum anapesi. So mahantena
parivarena nagaradvaram agamasi. Purohitam rajanubhavena bandhitva
anayimsu. Mahasatto dvarathapanatthane avatam khanapetva sanim
parikkhipapetva acariyena saddhim antosaniyam atthasi. Acariyo
avatam olokento attano patittham alabhanto anattho tava
me nipphadito ahosi balataya pana mukham rakkhitum asahanto
vegena papitthiya kathesim attanava me attano vadho abhatoti
mahasattam alapanto pathamam gathamaha
                ahameva dubbhasitam bhasi balo
                bhankova aranne ahimavhayamano
                takkariye sobbhamimam patami
                na kireva sadhu ativelabhaniti
     tattha dubbhasitam bhasiti dubbhasitam bhasim. Bhankovati yatha
aranne mandako vasanto attano khadakam ahim avehati so tam
avhayamano dubbhasitam bhasatinama evam ahameva dubbhasitam bhasim.
Takkariyeti tassa namam itthilingam tam alapanto evamaha.
     Tam sutva mahasatto dutiyam gathamaha
                pappoti macco ativelabhani
                bandham vadham sokaparidevanca
                attanamyeva garahasi etto
                acariya tam nikhananti sobbheti.
     Tattha ativelabhaniti velatikkantam pamanatikkantam katva
kathanamnama na sadhu ativelabhani puriso na sadhutipi attho.
Sokaparidevancati acariya evameva ativelabhani puriso vadhabandhanca
sokanca mahantena saddena paridevanca pappoti. Garahasiti param
agarahitva attanamyeva garaheyyasi. Ettoti etasmim karane.
Acariya tanti acariya yena karanena tam nikhananti sobbhe
tam tayava katam tasma attanameva garaheyyasiti vadati.
     Evanca pana vatva acariya vacam arakkhitva na kevalam
tavameva dukkhappatto annepi pattayevati atitam aharitva
dasseti
     pubbe kira baranasiyam kalinama ganika ahosi. Tassa
tundilonama bhata. Kali ekadivasam sahassam ganhati. Tundilo
pana itthidhutto suradhutto akkhadhutto ca ahosi. Sa tassa
dhanam deti. So laddhaladdham vinaseti. Sa tam varentipi varetum
nasakkhi. So ekadivasam jute parajito nivatthavatthani datva
katasarakhandam nivasetva tassa geham agami. Taya ca dasiyo
Anatta honti tundilassa agatakale kinci adatva givayam
nam gahetva nihareyyathati. Ta tatha karimsu. So gantva
dvaramule rodanto atthasi. Atheko setthiputto niccakalam
kaliya sahassam aharanto tamdivasam tam disva kim tundila rodasiti
pucchi. Sami jute parajito mama bhaginiya santikam agatomhi
ta mam dasiyo givayam gahetva niharimsuti. Tenahi tittha bhaginiya
te kathessamiti so gantva bhata te katasarakhandam nivasetva
dvaramule thito vatthanissa kimattham na desiti aha. Aham
tavana demi sace pana te sineho atthi tvam dehiti.
Tasmim pana ganikaya ghare idam carittam abhatam sahassato panca
satani ganikaya honti panca satani vatthagandhamala mulani honti.
Agatapurisa tasmim ghare laddhavatthani nivasetva rattim vasitva
punadivase gacchanta tampi thapetva abhatavatthaneva nivasetva
gacchanti. Tasma setthiputto taya dinnavatthani nivasetva
attano satake tundilassa dapesi. So nivasetva nadanto
tajjento gantva surageham pavisi. Kalipi dasiyo anapesi
sve etassa gamanakale vatthani acchindeyyathati. Ta tassa
nikkhamanakale itocito ca upadhavitva vilumpamanaviya satake
gahetva idani yahi kumarati naggam katva visajjesum. So
naggova nikkhami. Jano parihasam karoti. So lajjitva mayavetam
katam ahameva attano mukham rakkhitum nasakkhinti paridevi. Idam
Tava dassetum tatiyam gathamaha
                kimevaham tundilam apucchim
                kareyyasam bhataram kalikaya
                naggovaham vatthayuganca chinno
                ayampi attho bahu tadisovati.
     Tattha bahu tadisovati setthiputtopi hi attana kateheva
dukkham patto tvampi tasma ayam tuyham dukkhappatti bahuhi karanehi
tadisova.
     Aparopi baranasiyam ajapalanam pamadena gocarabhumiyam dvisu
mendesu yujjhantesu eko kulingasakuno ime idani bhinnehi
sisehi marissanti varessami teti matula ma yujjhathati varetva
tesam katham agahetva yujjhantananneva pitthiyampi sisepi nisiditva
yacitva varetum asakkonto tenahi mam maretva yujjhathati
ubhinnam sisantaram pavisi. Te annamannam paharimsuyeva. So
sanhakaraniyam pimsitoviya attana kateneva vinasam patto. Idam
aparampi karanam dassento catuttham gathamaha
                yo yujjhamananam ayujjhamano
                mendantaram paccupati kulingo
                so pimsito mendasirehi tattha
                ayampi attho bahu tadisovati.
     Tattha mendantaranti mendanam antaram. Paccupatiti atigantva
Uppati akase sisanam vemajjhe atthasiti attho. Pimsitoti
pilito.
     Aparepi baranasivasino gopalaka phalitam talarukkham disva
ekam phalatthaya rukkham aropesum. Tasmim phalani patente eko
kanhasappo vammika nikkhamitva talarukkham abhiruhi. Hettha
thita dandadihi paharantapi tam nivaretum nasakkhimsu. Te sappo
talam abhiruhatiti itarassa acikkhimsu. So bhito maharavam ravi.
Hettha thita ekam thirasatakam catusu kannesu gahetva imasmim
satakepatitati ahamsu. So parigalanto catunnampi antare
satakamajjhe pati. Tassa patanavegena te santharetum asakkonta
annamannam sisena paharitva bhinnehi sisehi jivitakkhayam patta.
Idam karanam dassento pancamam gathamaha
                caturo jana potthakam aggahesum
                ekanca posam anurakkhamana
                sabbeva te bhinnasira sayimsu
                ayampi attho bahu tadisovati.
     Tattha potthakanti satakam. Sabbeva teti tepi cattaro
jana attana kateneva bhinnasisa sayimsu.
     Aparapi baranasivasino elakacora rattim ekam ajam thenetva
diva aranne khadissamati tassa avassanatthaya mukham bandhitva
velugumbe thapesum. Punadivase tam khaditum gacchanta avudham pamussitva
Agamamsu. Te ajam maretva mamsam pacitva khadissama aharathavudhanti
ekassapi hatthe avudham adisva vina avudhena etam maretvapi
mamsam gahetum na sakka visajjema nam punnamassa atthiti visajjesum.
Tada eko velukaro velum gahetva punapi agantva gahessamiti
nalakarasattham velupattantare thapetva pakkami. Aja muttamhiti
tusitva velumule kilamana pacchimapadehi paharitva tam satthakam patesi.
Cora satthasaddam sutva upadharenta tam disva tutthamanasa ajam
maretva mamsam khadimsu. Iti sapi aja attana kateneva matati
idam dassetum chattham gathamaha
                aja yatha velugumbasmim bandha
                avekkhipanti asimajjhagacchi
                teneva tassa galakam vikanta
                ayampi attho bahu tadisovati.
     Tattha avekkhipantiti kilamana pacchimapade khipanti.
     Evanca pana vatva attano vacanam rakkhitva mitabhaninonama
maranadukkha muncantiti dassetva kinnaravatthum ahari
     baranasivasi kireko luddakaputto himavantam gantva ekena
upayena jayapatike dve kinnare gahetva anetva ranno
adasi. Raja aditthapubbe kinnare disva tusitva luddaka
imesam ko gunoti pucchi. Deva ete madhurena sarena gayanti
manunnam naccanti manussa evam gayitum va naccitum va na
Janantiti. Raja luddakassa bahudhanam datva kinnare gayatha
naccathati aha. Kinnara sace mayam gayanta byanjanam
paripunnam katum na sakkhissama duggahitam hoti amhe garahissanti
vadhissanti bahum kathentananca musavadopi hotiti musavadabhayena
ranna punappunam vuttapi na gayimsu na naccimsu. Raja kujjhitva
ime maretva mamsam pacitva aharathati anapento sattamam
gathamaha
                nayime deva napi gandhabbaputta
                miga ime atthavasabhata ime
                ekanca nam sayamase pacantu
                ekanca nam puna patarase pacantuti.
     Tattha miga imeti ime sace deva gandhabba va bhaveyyum
nacceyyunceva gayeyyunca ime pana miga tiracchanagata.
Atthavasabhata imeti attham paccasimsantena luddena anitatta
atthavasena mama hattham abhata etesu ekam sayamase ekam
patarase pacantuti.
     Kinnari cintesi raja kuddho nissamsayam maressati idani
kathetum kaloti anantaram gathamaha
                satam sahassana dubbhasitanam
                kalampi nagghati subhasitassa
                Dubbhasitam sankamano kileso
                tasma tunhi kimpuriso na balayati
     tattha sankamano kilesoti kadaci aham bhasamana dubbhasitam
bhaseyyam evam dubbhasitam sankamano kilissati kilamati. Tasmati
tena karanena tumhakam na gayim na balabhavenati.
     Raja kinnariya tusitva anantaram gathamaha
                ya mesa byakasi pamuncathetam
                girinca nam himavantam nayantu
                imanca kho dentu mahanasaya
                patova nam patarase pacantuti.
     Tattha ya mesati ya me esa. Dentuti mahanasatthaya
dentu.
     Kinnaro ranno vacanam sutva ayam mam akathentam avassam
maressati idani kathetum vattatiti itaram gathamaha
       pajjunnanatha pasavo        pasunatha ayam paja
       tvam nathosi maharaja       amhanatha mama bhariya
       dvinnamannataram natva        mutto gaccheyyapabbatanti
     tattha pajjunnanathati tinabhakkha pasavo meghanathanama.
Pasunatha ayam pajati ayam pana manussapaja pancagorasehi upajivanti
pasunatha pasupatittha. Tvam nathositi tvam mama patittha asi.
Amhanatha mama bhariyati ahamassa patittha. Dvinnamannataram
natva mutto gaccheyya pabbatanti amhakam dvinnam antare eko
ekam matam natva sayam maranato mutto paccha himavantam gaccheyya
jivamana mayam annamannam na jahama tasma sacepi imam himavantam
pesetukamo mam pathamam maretva paccha pesehiti.
     Evanca pana vatva maharaja na mayam tava vacanam akatukamataya
tunhi ahumha mahakathaya pana dosam disva na kathayimhati dipento
imam gathadvayamaha
                na ve ninda suparivajjayatha
                nana jana sevitabba janinda
                yeneva eko labhate pasamsam
                teneva anno labhate ninditaram.
                Sabbo loko paracittena aticitto
                sabbo loko cittavasamhi citte
                paccekacitta puthu sabbasatta
                kassidha cittassa vase na vattatiti.
     Tattha suparivajjayathati maharaja ninda nama sukhena parivajjetum
na sakka. Nana janati nana chandajana. Yenevati yena
siladigunena eko pasamsam labhti teneva anno ninditaram labhati
amhakam hi kinnaranam antare kathanena pasamsam labhati manussanam
antare akathanena nindam iti nindanama duparivajjaniya svaham
Katham tava santika pasamsam labhissamiti. Sabbo loko paracittena
aticittoti maharaja asappuriso hi panatipatadicittena sappuriso
panatipataveramaniadicittena aticittoti evam sabbo loko
paracittena aticittoti attho. Cittavasamhi citteti sabbo loko
pana attano hinena va panitena va cittena cittavanamayeva.
Paccekacittati patiyekacitta puthuppabheda sabbe satta
tesu kassekassa tava va annassa va citte na kinnari va
madiso va anno va vatteyya tasma ayam mama cittavase
na vattatiti ma mayham kujjhi sabbe satta hi attano cittavase na
gacchanti devati kimpuriso ranno dhammam deseti.
     Raja sabhavameva esa katheti pandito kinnaroti somanassappatto
hutva osanagathamaha
                tunhi ahu kimpuriso abhaniso
                yodani byakasi bhayassa bhito
                sodani mutto sukhito arogo
                vaca girevatthavati narananti.
     Tattha vaca girevatthavati narananti vaca gira imesam sattanam
atthavati hitavaha hotiti attho.
     Raja kinnare suvannapanjare nisidapetva tameva luddakam
pakkosapetva gaccha ime gahitatthaneyeva visajjehiti visajjapesi.
     Mahasattopi passacariya evam kinnara vacam rakkhitva
Pattakale kathitena subhasiteneva mutta tvampana dukkathitena
mahadukkham pattoti idam udaharanam dassetva acariya ma bhayi
jivitam te dassamiti assasesi apica kho pana tumhe mam
rakkheyyathati vutte na tava nakkhattayogo labbhatiti tamdivasam
vitinametva majjhimayamasamanantare matam elakam aharapetva
brahmana yattha katthaci gantva jivahiti kanci ajanapento
uyyojetva elakamamsena balim katva dvaram patitthapesi.
     Sattha imam dhammadesanam aharitva na bhikkhave idaneva
pubbepi kokaliko vacaya hatoyevati vatva jatakam samodhanesi tada
kalarapingalo kokaliko ahosi takkariyapandito pana ahamevati.
                   Takkariyajatakam atthamam.
                      -----------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 40 page 204-220. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=40&A=4158&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=40&A=4158&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=1826              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=7063              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=7304              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=7304              Contents of The Tipitaka Volume 27 http://84000.org/tipitaka/read/?index_27

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]