ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 40 : PALI ROMAN Ja.A.6 ekadasaka-pakinnaka

                     6 Kalingajatakam.
     Raja kalingo cakkavattiti idam sattha jetavane viharanto
anandattherena katam mahabodhipujam arabbha kathesi.
     Veneyyasangahatthaya hi tathagate janapadacarikam pakkante
savatthivasino gandhamaladihattha jetavanam gantva annam pujaniyatthanam
alabhitva gandhakutidvare patetva gacchanti tena ularapamojja
honti. Tam karanam natva anathapindiko tathagatassa jetavanam
agatakale anandattherassa santikam gantva bhante ayam viharo
tathagate carikam pakkante nippaccayo hoti manussanam gandhamaladihi
pujaniyatthanam na hoti sadhu bhante tathagatassa imamattham arocetva
ekassa pujaniyatthanassa sakkuneyyabhavam janathati. So sadhuti
sampaticchitva tathagatam pucchi kati nukho bhante cetiyaniti. Tini
anandati. Katamani tiniti. Saririkam paribhogikam uddisikanti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page185.

Sakka pana bhante tumhesu carantesuyeva cetiyam katunti. Ananda saririkam na sakka katum tamhi buddhanam parinibbutakale hoti uddisikamavatthukam mamayanamattameva hoti buddhehi paribhutto mahabodhi buddhesu dharantesupi parinibbutesupi cetiyamevati. Bhante tumhesu pakkantesu jetavanamahaviharo appatisarano hoti manussa pujaniyatthanam na labhanti mahabodhito bijam aharitva jetavanadvare ropessami bhanteti aha. Sadhu ananda ropehi evam sante jetavane mama nibaddhavaso viya bhavissatiti. Thero kosalanarindassa anathapindikassa visakhadinanca arocetva jetavanadvare bodhiropanatthane avatam khanapetva mahamoggallanattheram aha bhante aham jetavanadvare bodhim ropessami mahabodhito me bodhipakkam aharathati. Thero sadhuti sampaticchitva akasena bodhimandam gantva vanda parigalantam pakkam bhumim appattameva civarena sampaticchitva adaya aharitva anandattherassa adasi. Anandatthero ajja kira bodhim ropessamati kosalarajadinam arocesi. Raja sayanhasamaye mahantena parivarena sabbupakaranani gahapetva agami. Tatha anathapindiko ca visakha ca anno ca saddho jano. Thero mahabodhiropanatthane mahantam suvannakataham thapetva hettha chiddam karetva idam bodhipakkam ropehi maharajati rannova adasi. So cintesi rajjam nama na sabbakalam amhakam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page186.

Titthati idam maya anathapindikena ropapetum vattatiti. So tam bodhipakkam mahasetthissa hatthe thapesi. Anathapindiko gandhakalalam viyuhitva tattha patesi. Tasmim tassa hatthato muttamatteyeva sabbesam passantananca nangalasisappamano bodhikhandho pannasahatthubbedho utthahi. Catusu disasu uddhancati panca mahasakha pannasahatthava nikkhamimsu. Iti so tamkhananneva vanappatijetthako hutva atthasi. Raja atthasatamatte suvannarajataghate gandhodakena puretva niluppalahatthakadipatimandite mahabodhim parikkhipitva punnaghatapantiyo nama thapapesi sattaratanamayam vedikam karesi suvannamissakam valukam okiri pakaraparikkhepam karesi sattaratanamayadvarakotthakam karesi. Sakkaro maha ahosi. Thero tathagatam upasankamitva bhante tumhehi mahabodhimule samapannasamapattim maya ropitabodhimule nisiditva mahajanassa hitatthaya samapajjathati aha. Ananda kim kathesi mayi mahabodhimande samapannasamapattim samapajjitva nisinne anno padeso dharetum na sakkotiti. Bhante mahajanassa hitatthaya imassa bhumippadesassa dhuraniyamena samapattisukhena tam bodhimulam paribhunjathati. Sattha ekarattim samapattisukhena tam paribhunji. Thero kosalarajadinam kathetva bodhimaham nama karesi. Sopi kho bodhi anandattherena ropitatta anandabodhiyevati pannayittha. Tada dhammasabhayam katham samutthapesum ayasma anando dharanteyeva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page187.

Tathagate bodhim ropapetva mahapujam karoti aho mahaguno theroti. Sattha agantva kaya nuttha bhikkhave etarahi kathaya sannisinnati pucchitva imaya namati vutte na bhikkhave idaneva pubbepi anando saparivaresu catusu mahadipesu manusse gahetva bahugandhamale aharapetva mahabodhimande bodhimaham karesiyevati vatva atitam ahari atite kalingaratthe dantapuranagare kalingo nama raja rajjam karesi. Tassa mahakalingo cullakalingoti dve putta ahesum. Tesu nemittaka jetthaputtam pitu accayena rajjam karessatiti byakarimsu. Kanittham pana ayam isipabbajjam pabbajitva bhikkhaya carissati putto panassa cakkavatti bhavissatiti byakarimsu. Aparabhage jetthaputto pitu accayena raja ahosi. Kanittho pana uparaja. So putto kira me cakkavatti bhavissatiti puttam nissaya manamakasi. Raja asahanto cullakalingam ganhati ekam atthacarakam anapesi. So gantva kumara raja tam ganhapetukamo tava jivitam rakkhati aha. So attano lancamuddikanca sukhumakambalanca khaggancati imani tini atthacarakassa amaccassa dassetva imaya sannaya mama puttassa rajjam dadeyyathati vatva arannam pavisitva ramaniye bhumibhage assamam katva isipabbajjam pabbajitva naditire vasam kappesi. Maddaratthepi sagalanagare maddaranno aggamahesi dhitaram vijayi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page188.

Tam nemittaka ayam bhikkham caritva jivissati putto panassa cakkavatti bhavissatiti byakarimsu. Jambudiparajano tam pavuttim sutva ekappahareneva agantva nagaram rundhimsu. Maddaraja cintesi sacaham imam ekassa dassami sesarajano kujjhissanti mama dhitaram rakkhissamiti dhitaranca bhariyanca gahetva annatakavesena palayitva arannam pavisitva kalingakumarassa assamapadato uparibhage assamam katva pabbajitva unchacariyaya jivitam kappento tattha pativasati. Matapitaro dhitaram rakkhissamati tam assamapade katva phalaphalatthaya gacchanti. Sa tesam gatakale nanapupphani gahetva pupphacumbitakam katva gangatire thapesi. Sopanapanti viya jato. Eko supupphito ambarukkho atthi. Tam abhiruyhitva kilitva pupphacumbitakam khipati. Tam ekadivasam gangayam nhayantassa kalingakumarassa sise laggi. So oloketva idam ekaya itthiya katam no ca kho mahallikaya katam tarunakumarikaya katam vimamsissami tava nanti kilesavasena uparigangam gantva tassa ambarukkhe nisiditva madhurena sarena gayantiya saddam sutva rukkhamulam gantva tam disva bhadde kanama tvanti aha. Manusihamasmi samiti. Tenahi otarahiti. Na sakka sami aham khattiyati. Bhadde aham khattiyova otarahiti. Sami na vacanamatteneva khattiyo hoti yadi khattiyo khattiyamayam kathethati. Te ubhopi annamannam khattiyamayam kathayimsu. Tesam piyasamvasavasena vasantanam rajadhita gabbham

--------------------------------------------------------------------------------------------- page189.

Labhitva dasamasaccayena dhannapunnalakkhanasampannam puttam vijayi. Kalingotissa namam akamsu. So vayappatto pitu ceva ayyakassa ca santike sabbasippanam nipphattim papuni. Athassa pita nakkhattayogavasena bhatu matabhavam natva tata ma tvam aranne vasa peteyyo mahakalingo kalakato tvam dantapuram gantva kulasantakam rajjam ganhahiti vatva attana anitam muddikanca kambalanca khagganca datva tata dantapuranagare asukavithiyam amhakam atthacarako amacco atthi tassa gehe sayanamajjhe otaritva imani tini ratanani tassa dassetva mama puttabhavam acikkha so tam rajje patitthapessatiti uyyojesi. So matapitaro ca ayyake ca vanditva punnamahiddhiya akasena agantva amaccassa sayanapittheyeva otaritva kosi tvanti puttho cullakalingassa puttomhiti acikkhitva tani ratanani dassesi. Amacco rajaparisaya arocesi. Amacca nagaram alankarapetva tassa chattam ussapayimsu. Athassa kalingassa bharadvajonama purohito tassa cakkavattivattani acikkhi. So tam vattam puresi. Athassa pannarasuposathadivase cakkadahato cakkaratanam uposathakulato hatthiratanam valahakaassarajakulato assaratanam vepullapabbatato maniratanam agami itthigahapatiparinayakaratanani patubhavimsu. So cakkavalagabbhe rajjam ganhitva ekadivasam chattimsayojanaya senaya parivuto sabbasetam kelasakutapatibhagam hatthim abhiruyha mahantena sirivilasena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page190.

Matapitunam santikam payasi. Athassa sabbabuddhanam jayamandalassa pathavinabhibhutassa mahabodhimandalassa uparibhagena nago gantum nasakkhi. Raja punappunam codesi. So nasakkhiyeva. Tamattham pakasento sattha pathamam gathamaha raja kalingo cakkavatti dhammena pathavimanusasi agamasi bodhisamipam nagena mahanubhavenati. Athassa ranno purohito ranna saddhim gacchanto akasena avaranam nama natthi kim nukho raja hatthim pesetum na sakkoti vimamsissamiti akasato oruyha sabbabuddhanam jayapallankam pathavinabhimandalabhutam bhumibhagam passi. Tada kira tattha atthakarisamatte thane sasakamassumattampi tinam nama natthi rajatapatavanna valuka vippakinna hoti. Samanta tinalatavanappatayo bodhimandam padakkhinam katva avattitva bodhimandabhimukhava atthamsu. Brahmano bhumibhagam oloketva idam hi sabbabuddhanam sabbakilesavidhamsanatthanam imassa uparibhagena sakkadihipi na sakka gantunti cintetva kalingaranno santikam gantva bodhimandassa vannam kathetva rajanam otarati aha. Tamattham pakasento sattha ima gatha aha kalingo bharadvajo rajanam kalingasamanakolannam cakkavattayato pariggahetva panjali idamavoca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page191.

Paccoroha maharaja bhumibhagoyam samanugito idha anadhivara buddha abhisambuddha virocanti. Padakkhinato avatta tinalata asmim bhumibhagasmim pathaviya ayam mando iti no sutam maharaja. Sagarapariyantaya sabbabhutadharaniya pathaviya ayam mando orohitva namo karohi. Ye te bhavanti naga abhijatava kunjara ettavata padesam tam te naga nevamupayanti. Abhijato nago kamam pesehi kunjaram dantim ettavata padesa ca na sakka nagena upagantum. Tam sutva kalingo raja veyyanjanikavaco nisametva sampesesi nagam uyyama mayam yatha idam vacanam. Sampesito ca ranna nago koncova abhinaditvana patisakkitva nisidi garubharam asahamanoti. Tattha samanakolannanti tapasanam puttam. Cakkavattayatoti cakkavattayamanam cakkavattinti attho. Pariggahetvati bhumibhagam vimamsitva. Samanugitoti sabbabuddhehi vannito. Anadhivarati atulya appameyya. Virocantiti vihatasabbakilesandhakara tarunasuriyo viya idha nisinna virocanti. Tinalatati tinani ca latani ca. Mandoti catunahutadhikadviyojanasatasahassabahalaya pathaviya mando saro nabhibhuto acalatthanam kappe santhahante pathamam santhahati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page192.

Vinassante paccha vinassati. Iti no sutanti evam amhehi lakkhanamantavasena sutam. Orohitvati akasa otaritva imassa sabbabuddhanam kilesavidhamsanatthanassa namakaram karohi pujasakkaramanuvadhehi. Ye teti ye te cakkavattiranno hatthiratanasankhata uposathakule nibbattanaga. Ettavatati sabbepi te ettakam padesam nevamupayanti codiyamanapi na upagacchantiyeva. Abhijatoti gocariyadini attha hatthikulani abhibhavitva atikkamitva uposathakule jato. Kunjaranti uttamam. Ettavatati ettako padeso sakka etena nagena upagantum ito uttarim na sakka abhikankhanto vajirankusena sannam datva pesehiti. Veyyanjanikavaco nisametvati bhikkhave so raja tassa lakkhanapathakassa veyyanjanikassa kalingabharadvajassa vaco nisametva upadharetva janissama mayam yatha imassa vacanam yadi va saccam yadi va alikanti vimamsanto nagam pesetiti attho. Koncova abhinaditvanati bhikkhave so nago tena ranna vajirankusena codetva pesito koncasakuno viya naditva patisakkitva sondam ukkhipitva givam unnametva garubharam vahitum asakkonto viya akaseyeva nisidi. So tena punappunam vijjhiyamano vedanam sahitum asakkonto kalamakasi. Raja panassa matabhavam ajananto tatha nisinnova ahosi. Kalingabharadvajo maharaja tava nago niruddho annam hatthim sankamati avoca.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page193.

Tamattham pakasento sattha dasamam gathamaha kalingo bharadvajo nagam khinayukam viditvana rajanam kalingam taramano ajjhabhasittha annam sankama nagam nago khinayuko maharajati. Tattha nago khinayukoti nago te jivitakkhayam patto yamkinci karontena na hi sakka pitthe nisinnena bodhimandamatthakena gantum annam nagam sankamati. Ranno punniddhibalena anno nago uposathakulato agantva pitthim upanamesi. Raja tassa pitthiyam opanisidi. Tasmim khane matahatthi bhumiyam pati. Tamattham pakasento sattha itaragathamaha tam sutva kalingo taramano sankami nagam sankanteva ranne nago tattheva pati bhumya veyyanjanikavaco yatha tatha ahu nagoti. Atha raja akasa oruyha bodhimandam oloketva patihariyam disva bharadvajassa thutim karonto aha kalingabharadvajam kalingo brahmanam idamavoca tavamevasi sambuddho sabbannu sabbadassaviti. Brahmano tam anadhivasento attanam nice thane thapetva buddheyeva upasankamitva vannesi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page194.

Tamattham pakasento sattha ima gatha abhasi tam anadhivasento kalingo brahmano idamavoca veyyanjanika hi mayam buddha sabbannuno maharaja. Sabbannu sabbavidu ca buddha lakkhanena jananti agamabalasa hi mayam buddha sabbam pajanantiti. Tattha veyyanjanikati maharaja mayam byanjanam disva byakaranasamattha sugatabuddhanama maharaja buddha pana sabbannu sabbavidu buddha hi atitadibhedam sabbam jananticeva vidiyanti ca sabbannutananena te sabbam jananti lakkhanena mayam pana agamabalasa attano sippabaleneva janama tanca ekadesameva buddha pana sabbam pajanantiti. Raja buddhagune sutva somanassappatto hutva sakalacakkavala- vasikehi bahum gandhamalam aharapetva mahabodhimande sattaham bodhipujam karesi. Tamattham pakasento imam gathadvayamaha mahayitvana sambodhim nanaturiyehi vijjamanehi malavilepanam abhiharitva pakaraparikkhepam karesi atha raja payasi. Satthivahasahassani pupphani sannipatayi pujesi raja kalingo bodhimandamanuttaranti. Tattha payasiti matapitunam santikam agamasi so

--------------------------------------------------------------------------------------------- page195.

Mahabodhimande attharasahattham suvannathambham ussapesi tassa sattaratanamayam vedikam karapesi ratanamissakavalikam okiritva pakaraparikkhepam karesi sattaratanamayam dvarakotthakam karesi devasikam pupphani satthivahasahassani patayi evam bodhimandam pujesi. Paliyam pana satthivahasahassanam pupphananti ettakamevagatam. Evam mahabodhipujam katva gantva matapitaro adaya dantapurameva agantva danadini punnani katva tavatimsabhavane nibbatti. Sattha imam dhammadesanam aharitva na bhikkhave idaneva pubbepi anando bodhipujam akasiyevati vatva jatakam samodhanesi tada kalingo anando ahosi kalingabharadvajo pana ahamevati. Kalingajatakam chattham. -----------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 40 page 184-195. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=40&A=3754&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=40&A=3754&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=1790              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=6956              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=7206              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=7206              Contents of The Tipitaka Volume 27 http://84000.org/tipitaka/read/?index_27

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]