|
| บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
Koṭasimbalijātakaṃ
ahaṃ dasasatabyāmanti idaṃ satthā jetavane viharanto kilesaniggahaṃ
ārabbha kathesi. Vatthu paññāsajātake āvībhavissati.
Idhāpi satthā antokoṭisaṇṭhārake kāmavitakkābhibhūte pañcasate
bhikkhū disvā bhikkhusaṅghaṃ sannipātāpetvā bhikkhave āsaṅkitabbayuttakannāma
āsaṅkituṃ vaṭṭati kilesā nāma vaḍḍhantā vane nigrodhādayo
viya rukkhaṃ saṃbhañjanti teneva pubbe koṭasimbaliyaṃ nibbattadevatā
ekaṃ sakuṇaṃ nigrodhavījāni khāditvā attano rukkhassa sākhantaresu
vaccaṃ pātentaṃ disvā ito me vimānassa vināso bhavissatīti
bhayappattā ahosīti vatvā atītaṃ āhari
atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto
koṭasimbaliyaṃ rukkhadevatā hutvā nibbatti. Atheko supaṇṇarājā
diyaḍḍhayojanasatikaṃ attabhāvaṃ māpetvā pakkhavātehi mahāsamudde
Udakaṃ dvidhā katvā ekaṃ byāmasahassāyāmaṃ nāgarājānaṃ naṅguṭṭhe
gahetvā mukhenassa gahitagocaraṃ chaḍḍāpetvā koṭasimbaliṃ sandhāya
vanamatthakena pāyāsi. Nāgarājā olambanto attānaṃ mocessāmīti
ekasmiṃ nigrodharukkhe bhogaṃ pavesetvā nigrodhaṃ veṭhetvā gaṇhi.
Supaṇṇarañño mahābalatāya nāgarājassa ca mahāsarīratāya nigrodharukkho
samugghātaṃ agamāsi. Nāgarājā neva rukkhaṃ vissajjesi. Supaṇṇo
nigrodharukkhena saddhiṃ nāgarājānaṃ gahetvā koṭasimbaliṃ patvā
nāgarājānaṃ rukkhakkhandhapiṭṭhe nipajjāpetvā udarassa phāletvā nāgamedaṃ
khāditvā sesakalevaraṃ samudde vissajjesi. Tasmiṃ pana nigrodhe
ekā sakuṇikā atthi sā nigrodharukkhe vissaṭṭhe uppatitvā
koṭasimbaliyā sākhantare nisīdi. Rukkhadevatā taṃ disvā ayaṃ
sakuṇikā mama rukkhakkhandhe vaccaṃ pātessati tato nigrodhagaccho
vā milakkhagaccho vā uṭṭhahitvā sakalarukkhaṃ ottharitvā bhañjissati
atha me vimānaṃ nassissatīti bhītatasitāva pavedhi. Tassā pavedhentiyā
koṭasimbali yāva mūlā pavedhi. Supaṇṇarājā taṃ pavedhamānaṃ disvā
kāraṇaṃ pucchanto dve gāthā abhāsi
ahaṃ dasasatabyāmaṃ uragamādāya āgato
tañca mañca mahākāyaṃ dhārayaṃ nappavedhasi.
Athimaṃ khuddakaṃ pakkhiṃ appamaṃsataraṃ mayā
dhārayaṃ byathasi bhīto kimatthaṃ koṭasimbalīti.
Tattha dasasatabyāmanti sahassabyāmaṃ. Uragamādāya āgatoti
Evaṃ mahantaṃ uragaṃ ādāya idha āgato. Tañca mañcāti tañca
uragaṃ mañca. Dhārayanti dhārayamāno. Byathasīti kampasi. Kimatthanti
kiṃ atthaṃ kena kāraṇenāti pucchati. Kiṃ vā atthaṃ sampassamānotipi
attho. Koṭasimbalīti rukkhanāmena devaputtaṃ ālapati. So hi
simbalirukkho khandhasākhāmahantatāya koṭasimbalīti nāmaṃ labhi. Tasmiṃ
adhivatthadevaputtassāpi tadeva nāmaṃ.
Athassa kāraṇaṃ kathento devaputto catasso gāthā abhāsi
maṃsabhakkho tuvaṃ rāja phalabhakkho ayaṃ dijo
ayaṃ nigrodhavījāni milakkhudumbarāni ca
assatthāni ca bhakkhetvā khandhe me odahissati.
Te rukkhā saṃvirūhanti mama passe nivātajā
te maṃ pariyonaddhissanti arukkhaṃ maṃ karissare.
Santi aññepi rukkhāse mūlino khandhino dumā
iminā sakuṇajātena vījamāharitvā hatā.
Ajjhārūhā hi vaḍḍhanti brahantaṃpi vanappatiṃ
tasmā rāja pavedhāmi sampassaṃ nāgataṃ bhayanti.
Tattha odahissatīti vaccaṃ pātessati. Te rukkhāti tehi
vījehi jātā nigrodhādayo rukkhā. Saṃvirūhantīti saṃvirūhissanti
saṃvaḍḍhissanti. Mama passeti mamapassākhandhatarādīsu. Nivātajāti
mama sākhāhi vātassa nivāritattā nivāte jātā. Pariyonaddhissantīti
te evaṃ saṃvaḍḍhantā maṃ pariyonaddhissanti. Ayameva vā pāṭho.
Karissareti athevaṃ pariyonaddhitvā maṃ arukkhameva karissanti sabbaso
bhañjissanti. Rukkhāseti rukkhā. Mūlino khandhinoti mūlasampannā
ceva khandhasampannā ca. Dumāti rukkhavevacanameva. Vījamāharitvāti
vījaṃ āharitvā. Hatāti aññepi imasmiṃ vane rukkhā vināsitā
santi. Ajjhārūhā hi vaḍḍhantīti nigrodhādayo hi rukkhā ajjhārūhā
hutvā mahantaṃpi aññaṃ vanappatiṃ atikkamma vaḍḍhantīti dasseti.
Ettha pana vane pati vanassa pati vanappatīti tayopi pāṭhāyeva.
Rājāti supaṇṇaṃ ālapati.
Rukkhadevatāya vacanaṃ sutvā supaṇṇo osānagāthamāha
saṅkeyya saṅkitabbāni rakkheyyānāgataṃ bhayaṃ
anāgatabhayā dhīro ubho loke avekkhatīti.
Tattha anāgataṃ bhayanti pāṇātipātādīhi viramanto diṭṭhadhammikaṃpi
samparāyikaṃpi anāgataṃ bhayaṃ rakkhati nāma. Pāpamitte ca veripuggale
ca anupasaṅkamanto anāgataṃ bhayaṃ rakkhati nāma. Evaṃ anāgataṃ
bhayaṃ rakkheyya. Anāgatabhayāti anāgate bhayakāraṇā. Taṃ bhayaṃ
sampassanto dhīro idhalokañca paralokañca avekkhati oloketi nāma.
Evañca pana vatvā supaṇṇo attano ānubhāvena taṃ
pakkhiṃ tamhā rukkhā palāpesi.
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā āsaṅkitabbayuttakaṃ āsaṅkituṃ
vaṭṭatīti vatvā saccāni pakāsetvā jātakaṃ samodhānesi
Saccapariyosāne pañcasatā bhikkhū arahatte patiṭṭhahiṃsu. Tadā supaṇṇarājā
sārīputto ahosi rukkhadevatā pana ahamevāti.
Koṭasimbalijātakaṃ sattamaṃ.
The Pali Atthakatha in Roman Book 39 page 225-229.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=39&A=4525
อรรถกถาบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=39&A=4525
อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=1086
เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=4670
พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=4703
The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=4703
Contents of The Tipitaka Volume 27
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27
        |
|
บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]