|
| บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
426. 7. Mittātherīgāthāvaṇṇanā
cātuddasiṃ pañcadasintiādikā aparāya mittāya 1- theriyā gāthā.
Ayampi purimabuddhesu katādhikārā tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayaṃ kusalaṃ
upacinantī vipassissa bhagavato kāle khattiyakule nibbattitvā viññutaṃ patvā
bandhumassa rañño antepurikā hutvā vipassissa bhagavato sāvikaṃ ekaṃ khīṇāsavattheriṃ
disvā pasannamānasā hutvā tassā hatthato pattaṃ gahetvā paṇītassa khādanīyabhojanīyassa
pūretvā mahagghena sāṭakayugena saddhiṃ adāsi. Sā tena puññakammena devamanussesu
saṃsarantī imasmiṃ buddhuppāde kapilavatthusmiṃ sakyarājakule nibbattitvā viññutaṃ
patvā satthu santike dhammaṃ sutvā paṭiladdhasaddhā upāsikā ahosi. Sā aparabhāge
mahāpajāpatiyā 2- santike pabbajitvā vipassanāya 3- kammaṃ karontī nacirasseva saha
paṭisambhidāhi arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne 4-:-
"nagare bandhumatiyā bandhumā nāma khattiyo
tassa rañño ahaṃ 5- bhariyā ekajjhaṃ cārayāmahaṃ. 6-
Rahogatā nisīditvā evaṃ cintesahaṃ tadā
ādāya gamanīyaṃ hi kusalaṃ natthi me kataṃ.
@Footnote: 1 Ma. mettāya 2 cha.Ma. mahāpajāpatigotamiyā 3 cha.Ma. katapubbakiccā vipassanāya
@4 khu.apa. 33/46/288 5 cha.Ma. ahuṃ. evamuparipi 6 ekaccaṃ vādayāmahaṃ (syā)
Mahābhitāpaṃ kaṭukaṃ ghorarūpaṃ sudāruṇaṃ
nirayaṃ nūna gacchāmi tattha me natthi saṃsayo.
Rājānaṃ upasaṅkamma 1- idaṃ vacanamabraviṃ
ekaṃ me samaṇaṃ dehi bhojayissāmi khattiya.
Adāsi me mahārājā samaṇaṃ bhāvitindriyaṃ
tassa pattaṃ gahetvāna paramannena pūrayiṃ. 2-
Pūrayitvā paramannaṃ gandhālepaṃ akāsahaṃ
jālena pidahitvāna pītacolena 3- chādayiṃ.
Ārammaṇaṃ mamaṃ etaṃ sarāmi yāvajīvitaṃ
tattha cittaṃ pasādetvā tāvatiṃsaṃ agacchahaṃ.
Tiṃsānaṃ devarājūnaṃ mahesittamakārayiṃ
manasā patthitaṃ mayhaṃ nibbatti ca yathicchitaṃ. 4-
Vīsānaṃ cakkavattīnaṃ mahesittamakārayiṃ
ocitattāva 5- hutvāna saṃsarāmi bhavābhave. 6-
Sabbabandhanamuttāhaṃ apetā me upādikā
sabbāsavaparikkhīṇā natthi dāni punabbhavo.
Ekanavutito kappe yaṃ dānamadadiṃ tadā
duggatiṃ nābhijānāmi piṇḍapātassidaṃ phalaṃ.
Kilesā jhāpitā mayhaṃ .pe. Kataṃ buddhassa sāsanan"ti.
@Footnote: 1 upagantvā (syā) 2 tappayiṃ (syā) 3 cha.Ma. vatthayugena 4 yathicchakaṃ (syā)
@5 upacitattā (syā) 6 cha.Ma. bhavesvāhaṃ
Arahattaṃ pana patvā attano paṭipattiṃ paccavekkhitvā pītisomanassajātā
udānavasena:-
[31] "cātuddasiṃ pañcadasiṃ yā ca pakkhassa aṭṭhamī
pāṭihāriyapakkhañca aṭṭhaṅgasusamāgataṃ.
[32] Uposathaṃ upāgacchiṃ devakāyābhinandinī
sājja ekena bhattena muṇḍā saṅghāṭipārutā
devakāyaṃ na patthehaṃ vineyya hadaye daran"ti
imā dve gāthā abhāsi.
Tattha cātuddasiṃ pañcadasinti catuddasannaṃ pūraṇī cātuddasī, pañcadasannaṃ
pūraṇī pañcadasī, taṃ cātuddasiṃ pañcadasiṃ ca, pakkhassāti sambandho. Accantasaṃyoge
cetaṃ upayogavacanaṃ. Yā ca pakkhassa aṭṭhamī, tañcāti yojanā. Pāṭihāriyapakkhañcāti
pariharaṇakapakkhañca cātuddasīpañcadasīaṭṭhamīnaṃ yathākkamaṃ ādito antato vā
pavesaniggamavasena uposathasīlassa pariharitabbapakkhañca terasīpāṭipadasattamīnavamīsu cāti
attho. Aṭṭhaṅgasusamāgatanti pāṇātipātā veramaṇīādīhi aṭṭhahi aṅgehi suṭṭhu
samannāgataṃ. Uposathaṃ upāgacchinti upavāsaṃ upagamiṃ, upavasinti attho. Yaṃ sandhāya
vuttaṃ:-
"pāṇaṃ na hane na cādinnamādiye
musā na bhāse na ca majjapo siyā
abrahmacariyā virameyya methunā
rattiṃ na bhuñjeyya vikālabhojanaṃ.
Mālaṃ na dhāre na ca gandhamācare
mañce chamāyaṃva sayetha santhate
Etaṃ hi aṭṭhaṅgikamāhuposathaṃ
buddhena dukkhantagunā pakāsitan"ti. 1-
Devakāyābhinandinīti tatrūpapattiākaṅkhāvasena cātumahārājikādiṃ devakāyaṃ
abhipatthentī uposathaṃ upāgacchinti yojanā. Sājja ekena bhattenāti sā ahaṃ
ajja imasmiṃyeva divase ekena bhattabhojanakkhaṇena. Muṇḍā saṅghāṭipārutāti
muṇḍitakesā saṅghāṭipārutasarīrā ca hutvā pabbajitāti attho. Devakāyaṃ na
patthehanti aggamaggassāpi 2- adhigatattā kañci devanikāyaṃ ahaṃ na patthaye. Tenevāha
"vineyya hadaye daran"ti, cittagataṃ kilesadarathaṃ samucchedavasena vinetvāti attho.
Idameva cassā aññābyākaraṇaṃ ahosi.
Mittātherīgāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
--------------------
The Pali Atthakatha in Roman Book 34 page 45-48.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=34&A=964
อรรถกถาบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=34&A=964
อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=426
เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=9017
พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=9079
The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=9079
Contents of The Tipitaka Volume 26
http://84000.org/tipitaka/read/?index_26
        |
|
บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]