AtthaPali Vol.32

174. 7. Kumāputtasahāyattheragāthāvaṇṇanā nānājanapadaṃ yantīti āyasmato kumāputtasahāyattherassa gāthā. Kā uppatti? so kira purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave ^4- vivaṭṭūpanissayaṃ kusalaṃ upacinanto ito catunavute kappe siddhatthassa bhagavato kāle kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patto araññaṃ pavisitvā bahuṃ rukkhadaṇḍaṃ chinditvā kattarayaṭṭhiṃ ^5- katvā saṃghassa adāsi. Aññañca yathāvibhavaṃ puññaṃ katvā devesu nibbattitvā tato paṭṭhāya sugatīsuyeva parivattento imasmiṃ buddhuppāde veḷukaṇṭakanagare iddhe kule nibbatti. Sudantotissa ^6- nāmaṃ ahosi. "vāsulo"ti keci vadanti. So kumāputtassa piyasahāyo hutvā vicaranto "kumāputto pabbajito"ti sutvā "na hi nūna so orako dhammavinayo, yattha kumāputto pabbajito"ti tadanubandhena sayampi pabbajitukāmo hutvā satthu santikaṃ upasaṅkami. Tassa satthā dhammaṃ desesi. @Footnote: ¹ Sī.,Ma. sāmaññabhāvo ² Ma. vatthuaparigāhakassa ³ cha.Ma...pariggahapaṭiggahaṇarahitassāti @⁴ cha.Ma. ayaṃ pāṭho na dissati ⁵ Sī. kattarayaṭṭhiyo ⁶ Sī. sudatto So bhiyyoso mattāya pabbajjāya sañjātachando pabbajitvā kumāputteneva saddhiṃ pariyantapabbate bhāvanānuyutto viharati. Tena ca samayena sambahulā bhikkhū nānā- janapadesu janapadacārikaṃ carantāpi gacchantāpi āgacchantāpi taṃ ṭhānaṃ upagacchanti. Tena tattha kolāhalaṃ hoti. Taṃ disvā sudantatthero "ime bhikkhū niyyānikasāsane pabbajitvā janapadavitakkaṃ anuvattentā cittasamādhiṃ virādhentī"ti saṃvegajāto tameva saṃvegaṃ attano cittadamanassa aṅkusaṃ karonto:- ^1- "nānājanapadaṃ yanti vicarantā asaññatā samādhiñca virādhenti kiṃsu raṭṭhacariyā karissati tasmā vineyya sārambhaṃ jhāyeyya apurakkhato"ti gāthaṃ abhāsi. ^1- [37] Tattha nānājanapadanti visuṃ visuṃ nānāvidhaṃ janapadaṃ, kāsikosalādi- anekaraṭṭhanti ^2- attho. Yantīti gacchanti. Vicarantāti "asuko janapado subhikkho sulabhapiṇḍo, asuko khemo arogo"tiādivitakkavasena janapadacārikaṃ carantā. Asaññatāti tasseva janapadavitakkassa appahīnatāya cittena asaṃyatā. Samādhiñca virādhentīti sabbassapi uttarimanussadhammassa mūlabhūtaṃ upacārappanābhedaṃ samādhiñca nāma virādhenti. Casaddo sambhāvane. Desantaracaraṇena jhāyituṃ okāsābhāvena anadhigataṃ samādhiṃ nādhigacchantā, adhigatañca vasībhāvānāpādanena jīrantā virādhenti nāma. Kiṃsu raṭṭhacariyā karissatīti sūti nipātamattaṃ. "evaṃbhūtānaṃ raṭṭhacariyā janapadacārikā kiṃ karissati, kiṃ nāma atthaṃ sādhessati, niratthakāvā"ti garahanto vadati. Tasmāti yasmā īdisī desantaracariyā bhikkhussa na atthāvahā, apica kho anatthāvahā sampattīnaṃ ^3- virādhanato, tasmā. Vineyya sārambhanti vasanapadese arativasena uppannaṃ sārambhaṃ cittasaṅkilesaṃ tadanurūpena paṭisaṅkhānena vinetvā @Footnote: ^1-1 cha.Ma. "nānājanapadaṃ yantī"ti gāthaṃ abhāsi ² Sī. kāsikosalādibhedaṃ anekaraṭṭhanti @³ Sī. samāpattīnaṃ Vūpasametvā. Jhāyeyyāti ārammaṇūpanijjhānena lakkhaṇūpanijjhānena cāti duvidhenapi jhānena jhāyeyya. Apurakkhatoti micchāvitakkehi taṇhādīhi vā na purakkhatoti tesaṃ vasaṃ anupagacchanto kammaṭṭhānameva manasi kareyyāti attho. Evaṃ pana vatvā thero tameva saṃvegaṃ aṅkusaṃ katvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne ^1- :- "kānanaṃ vanamoggayha veḷuṃ chetvānahaṃ tadā ālambanaṃ karitvāna saṃghassa adadiṃ bahuṃ. ^2- Tena cittappasādena subbate abhivādiya ^3- ālambadaṇḍaṃ datvāna pakkāmiṃ uttarāmukho. Catunnavutito kappe yaṃ daṇḍamadadiṃ tadā duggatiṃ nābhijānāmi daṇḍadānassidaṃ phalaṃ. Kilesā jhāpitā mayhaṃ .pe. kataṃ buddhassa sāsanan"ti. Yaṃ panatthaṃ aṅkusaṃ katvā ayaṃ thero arahattaṃ patto, tamevatthaṃ hadaye ṭhapetvā arahattaṃ pattopi "nānājanapadaṃ yantī"ti imameva gāthaṃ abhāsi. Tasmā tadevassa aññābyākaraṇaṃ ahosīti. Kumāputtasahāyattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā. ------------------

The Pali Atthakatha in Roman Book 32 page 157-159. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=32&A=3529 อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=32&A=3529 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=174 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=5195 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=5463 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=5463 Contents of The Tipitaka Volume 26 http://84000.org/tipitaka/read/?index_26