ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 3 : PALI ROMAN Vinaya.A. (samanta.3)

                     Samutthanasisavannana
                      ----------
     {257} tadanantaraya pana samutthanakathaya. Anatta iti nicchayati
anatta iti vanicchita. Sabhagadhammananti aniccakaradihi sabhaganam
sankhatadhammanam. Namamattam na nayatiti namamattampi na pannayati.
Dukkhahaninti dukkhaghatakam 1-. Khandhaka yaca 2- matikati khandhaka ya ca
matikati attho. Ayameva va patho. Samutthananiyato katanti
samutthanam niyato katam niyatakatam niyatasamutthananti attho.
Etena bhutarocanacorivutthapanaananunnatasikkhapadattayassa sangaho
paccetabbo. Etaneva hi tini sikkhapadani niyatasamutthanani
annehi saddhim asambhinnasamutthanani. Sambhedanidanancannanti
annampi sambhedanca nidananca tattha sambhedavacanena samutthana-
sambhedassa gahanam paccetabbam. Tani hi tini sikkhapadani thapetva
sesani sambhinnasamutthanani. Nidanavacanena sikkhapadanam pannattap-
padesasankhatam nidanam paccetabbam. Sutte dissanti upariti sikkhapadanam
samutthananiyamo sambhedo nidananti imani tini suttamhi eva
dissanti pannayantiti attho. Tattha ekena samutthanena
samutthati kayato ca cittato catiadimhi tava purimanaye
@Footnote: 1. dukkhaghatanantipi .  2. ya cati pali.
Samutthananiyamo ca sambhedo ca dissati. Itaram pana nidanam nama
         vesaliya rajagahe           savatthiya ca alaviya
         kosambiya ca sakkesu   bhaggesu ca pannattati
     evam upari dissati. Parato agate sutte dissatiti veditabbam.
     Vibhange dvisuti gathaya ayamattho yam sikkhapadam dvisu vibhangesu
pannattam uposathadivase bhikkhu ca bhikkhuniyo ca uddisanti tassa
yathanayam samutthanam pavakkhami tam me sunathati. Sancarittanu-
bhasancati sancarittanca samanubhasananca. Atirekanca civaranti
atirekacivaram kathinanti attho. Lomani padaso dhammoti elakalomani
ceva padaso dhammo ca. Bhutasamvidhanena cati bhutarocananca
samvidahitva addhanapatipajjananca. Theyyadesanacorincati theyyasattho
ca chattapanissa agilanassa dhammadesana ca corivutthapananca.
Ananunnataya terasati matapitusamikehi ananunnataya saddhim
imani terasa samutthanani honti. Sadisa idha dissareti idha
ubhatovibhange etesu terasasu samutthanesu ekekasmim annanipi
sadisani samutthanani dissanti.
     {258} Idani tani dassetum methunam sukkasamsaggotiadi vuttam.
Tattha methunanti idantava pathamaparajikam nama ekam samutthanasisam.
Sesani tena sadisani. Tattha sukkasamsaggoti sukkavisatthi ceva
kayasamsaggo ca. Aniyata pathamikati pathamam aniyatasikkhapadam.
Pubbupaparipacitati janam pubbupagatam bhikkhunti sikkhapadanca
Bhikkhuniparipacitapindapatasikkhapadanca. Raho bhikkhuniya sahati bhikkhuniya
saddhim raho nisajjasikkhapadanca. Sabhojane raho dve cati sabhojane
kule anupakhajja nisajjasikkhapadanca dve raho nisajjasikkhapadani ca.
Anguliudake hasanti angulipatodakanca udake hassadhammasikkhapadanca.
Pahare uggire cevati paharadanasikkhapadanca talasattikauggirana-
sikkhapadanca. Tepannasa ca sekhiyati parimandalanivasanadini
khuddakavannanavasane vuttani
         parimandalaka dvepi          suppaticchannaka duve
         susamvuta duve ceva        dve ca okkhittacakkhuka
         ukkhittakayaka duve          dve ca kayappacalika
         bahuppacalika dve ca        dve ca sisappacalika
         khambhaya duve vutta ca   dve ca ogunthitapi ca
         ukkutika ca pallatthi            sakkaccam pattasannita
         samasupasamatittanca       sakkaccampi ca bhunjissa
         bhunjissa pattasanni ca      sapadananca bhunjissa
         bhunjissa samasupakam     thupikato byanjanani ca
         na ca ujjha na kavalam        mandalanca anahatam
         sabbahatthaukkhepanca     avacchedavagandakam
         nidhunam sitthakaranca      niccharanca capucapu
         surunca hatthanilleham       pattanillehaotthakam
         samisena sasitthena           thito ca haritepi ca
         Udake capi nisiditva        tayo pannasaka ime
         iti imani tepannasa          sekhiyasikkhapadani ca.
     Adhakkhagamavassutati bhikkhuninam adhakkhakasikkhapadam gamantaragamanam
avassutaya avassutassa hatthato khadaniyagahanasikkhapadanca.
Talamatthanca suddhikati talaghatakam jatumatthakam udakasuddhika sadiyananca.
Vassam vuttha ca ovadanti vassam vuttha cha panca yojananiti
sikkhapadanca ovadaya agamanasikkhapadanca. Nanubandhe pavattininti
vutthapitapavattanananubandhasikkhapadena saha chasattati honti. Ime
sikkhati ima sikkhayo. Lingavipariyayo kato. Kayamanasika
katati kayacittasamutthanika kata.
     {259} Adinnanti idam tava adinnadananti va dutiyaparajikanti va
ekam samutthanasisam. Sesani tena sadisani. Tattha viggahuttarinti
manussaviggahauttarimanussadhammasikkhapadani. Dutthulla attakaminanti
dutthullavacaattakamaparicariyasikkhapadani. Amula annabhagiyati
dve dutthadosasikkhapadani. Aniyata dutiyikati dutiyam
aniyatasikkhapadam. Acchinde parinamaneti samam civaram datva acchindananca
sanghikalabhassa attano parinamananca. Musaomasapesunati
musavado ca omasavado ca bhikkhupesunnanca. Dutthulla
pathavikhaneti dutthullapattiarocananca pathavikhanananca. Bhutam annaya
ujjhapeti bhutagamaannavadakaujjhapanakasikkhapadani. Nikkaddhanam
sincanancati viharato nikkaddhananca udakena tinadisincananca.
Amisahetu bhuttaviti amisahetu bhikkhuniyo ovadantiti sikkhapadanca
bhuttavi anatirittena khadaniyadina pavaranasikkhapadanca. Ehi
anadari bhimsati ehavuso gamam vati sikkhapadanca anadariyanca
bhikkhubhimsapananca. Apanidhe ca jivitanti pattadinam apanidhana-
sikkhapadanca sancicca panam jivita voropananca. Janam sappanakam
kammanti janam sappanakaudakasikkhapadanca puna kammaya
ukkotananca. Unasamvasanasanati unavisativassasikkhapadanca ukkhittakena
saddhim samvasasikkhapadanca nasitakasamanerasambhogasikkhapadanca.
Sahadhammikavilekhati sahadhammikam vuccamanasikkhapadanca vilekhaya samvattantiti
agatasikkhapadanca. Moho amulakena cati mohanake pacittiya-
sikkhapadanca amulakena sanghadisesena anuddhamsanasikkhapadanca.
     Kukkuccam civaram datvati kukkuccauppadananca dhammikanam kammanam
chandam datva khiyyananca civaram datva khiyyananca. Parinameyya
puggaleti sanghikam labham puggalassa parinamasikkhapadanca. Kinte
akalaacchindeti kinte ayye eso purisapuggalo karissatiti
agatasikkhapadanca akalacivaram kalacivaranti adhitthahitva bhajapana-
sikkhapadanca bhikkhuniya saddhim civaram parivattetva acchindana-
sikkhapadanca. Duggahi nirayena cati duggahitena duppadharitena
param ujjhapanasikkhapadanca nirayena va brahmacariyena va
abhisapanasikkhapadanca. Ganam vibhangam dubbalanti ganassa civaralabhantarayam
kareyyati ca dhammikacivaravibhangam patibaheyyati ca dubbalacivarapaccasaya
Civarakalasamayam atikkameyyati ca vuttasikkhapadani. Kathinaphasu-
passayanti dhammikam kathinuddharam patibaheyya bhikkhuniya sancicca
aphasukam kareyya bhikkhuniya upassayam datva kupita anattamana
nikkaddheyya vati vuttasikkhapadani. Akkosacandi macchariti
bhikkhum akkoseyya va paribhaseyya va candikata ganam paribhaseyya
kulamaccharini assati vuttasikkhapadani. Gabbhini ca payantiyati
gabbhinim vutthapeyya payantim vutthapeyyati vuttasikkhapadani.
     Dve vassa sikkha sanghenati dve vassani chasu dhammesu
asikkhitasikkham sikkhamanam vutthapeyya sikkhitasikkham sikkhamanam sanghena
asammatam vutthapeyyati vuttasikkhapadani. Tayo ceva gihigatati
unadvadasavassam gihigatam paripunnadvadasavassam gihigatam dve vassani
chasu dhammesu asikkhitasikkham dve vassani sikkhitasikkham sanghena
asammatanti vuttasikkhapadani. Kumaribhuta tisso cati unavisativassam
kumaribhutantiadina nayena vutta tisso. Unadvadasasammatati
unadvadasavassa vutthapeyya paripunnadvadasavassa sanghena asammata
vutthapeyyati vuttasikkhapadadvayam. Alantava sokavassanti alantava
te ayye vutthapitenati ca candim sokavassamsikkhamanam vutthapeyyati ca
vuttasikkhapadadvayam. Chanda anuvassa ca dveti parivasiyachandadanena
sikkhamanam vutthapeyya anuvassam vutthapeyya ekavassam
dve vutthapeyyati vuttasikkhapadattayam. Samutthana tika katati
tikasamutthana kata.
     {260} Sancari kuti viharoti sancarittam sannacikaya kutikaranam
mahallakaviharakarananca. Dhovananca patiggahoti annatikaya
bhikkhuniya puranacivaram dhovapananca civarapatiggahananca. Vinnattuttari
abhihatthunti annatakam gahapatim civaravinnapanam taduttarisadiyana-
sikkhapadanca. Ubhinnam dutakena cati civaracetapanam upakkhatam
hotiti agatasikkhapadadvayanca dutena civaracetapanapahitasikkhapadanca.
     Kosiya suddhadvebhaga chabbassani nisidananti kosiyamissakam
santhatantiadini panca sikkhapadani. Rincanti rupika cevati vibhange
rincanti uddesanti agatam elakalomadhovapanam rupiyapatiggahana-
sikkhapadanca. Ubho nanappakarakati rupiyasamvoharakayavikkaya-
sikkhapadadvayanca. Unabandhanavassikati unapancabandhanapattasikkhapadanca
vassikasatikasikkhapadanca. Suttam vikappanena cati suttam vinnapetva
civaravayapananca tantavaye upasankamitva civare vikappapajjananca.
Dvaradanasibbini cati yava dvarakosa aggalatthapanaya
annatikaya bhikkhuniya civaram dadeyya civaram sibbeyyati vuttasikkha-
padattayam. Puvapaccayajoti cati puvehi va manthehi va abhihatthum pavarana-
sikkhapadam catummasappaccayapavaranajotisamadahanasikkhapadani ca.
     Ratanam suci manco ca tulam nisidanakandu ca vassika ca sugatenati
ratanasikkhapadanceva sucigharasikkhapadadini ca satta sikkhapadani.
Vinnatti annacetapana dve sanghika mahajanika dve puggala
lahuka garuti ya pana bhikkhuni annam vinnapetva annam
Vinnapeyyatiadini nava sikkhapdani. Dve vighasa satika
cati uccaram va passavam va sankaram va vighasam va tirokudde
va tiropakare va chaddeyya va chaddapeyya va harite chaddeyya
va chaddapeyya vati evam vuttani dve vighasasikkhapadani ca
udakasatikasikkhapadanca. Samanacivarena cati samanacivaram dadeyyati
idametam sandhaya vuttam.
     {261} Bhedanuvattadubbacadusadutthulladitthi cati sanghabhedanuvattakadubbaca
kuladusaka dutthullapattipaticchadana ditthi appatinissajjana sikkhapadani.
Chandam ujjagghika dve cati chandam adatva gamanasikkhapadam
ujjagghikaya antaraghare gamananisidanasikkhapadadvayam ca. Dveppasaddati
appasaddo antaraghare gamissami nisidissamiti sikkhapadadvayam ca.
Na byahareti na sakavalena mukhena byaharissamiti sikkhapadam.
     Chama nicasane thanam pacchato uppathena cati chamayam nisiditva
nice asane nisiditva thitena nisinnassa pacchato gacchantena
purato gacchantassa uppathena gacchantena pathena gacchantassa
dhammadesanasikkhapadani. Vajjanuvatti gahanati vajjapaticchadana-
ukkhittanuvattanahatthagahanadisankhatani tini parajikani. Osare
paccacikkhanati anapaloketva karakasangham anannaya ganassa chandam
osareyyati ca buddham paccacikkhamiti ca vuttasikkhapadadvayam.
     Kasmim samsattha dve vadhiti kismincideva adhikarane pacchakatati ca
bhikkhuniyo paneva samsattha viharantiti ca ya pana bhikkhuni evam
Vadeyya samsatthava ayye tumhe viharathati ca attanam vadhitva
vadhitva rodeyyati ca vuttasikkhapadani. Visibbe dukkhitaya cati
bhikkhuniya civaram visibbetva va visibbapetva vati ca dukkhitam
sahajivininti ca vuttasikkhapadadvayam. Puna samsattha na vupasameti
samsattha vihareyya gahapatina va gahapatiputtena vati evam puna
vuttam samsatthasikkhapadanca ehayye imam adhikaranam vupasamehiti
vuccamana sadhuti patissunitva sa paccha anantarayikini neva
vupasameyyati vuttasikkhapadanca. Aramanca pavaranati janam
sabhikkhukam aramam anapuccha paviseyyati ca ubhatosanghe tihi
thanehi na pavareyyati ca vuttasikkhapadadvayam. Anvaddhamasam
sahajivini dveti anvaddhamasam bhikkhuniya bhikkhusanghato dve dhamma
paccasimsitabbati vuttasikkhapadanca sahajivinim vutthapetva dve
vassani neva anuggaheyya sahajivinim vutthapetva neva vupakaseyyati
vuttasikkhapadadvayanca. Civaram anubandhanati sace me tvam ayye
civaram dassasi evahantam vutthapessamiti ca sace mam tvam ayye
dve vassani anubandhissasi evahantam vutthapessamiti ca
vuttasikkhapadadvayam. Sattattimsa ime dhamma.
     {262} Ubbhatam kathinam tiniti nitthitacivarasmim bhikkhuna ubbhatasmim kathineti
vuttani adito ca tini sikkhapadani. Pathamam pattabhesajjanti
dasahaparamam atirekapattoti vuttapathamapattasikkhapadanca patisayaniyani
bhesajjaniti vuttasikkhapadanca. Accekancapi sasankanti
Accekacivarasikkhapadanca tadanantarameva sasankasikkhapadanca. Pakkamantena
va duveti tam pakkamanto neva uddhareyyati bhutagamavagge
vuttasikkhapadadvayam. Upassayam paramparati bhikkhuniupassayam gantva
bhikkhuniyo ovadeyyati ca paramparabhojane pacittiyanti ca vutta-
sikkhapadadvayanca. Anatirittam nimantanati anatirittam khadaniyam va bhojaniyam
vati ca nimantito sabhatto samanoti ca vuttasikkhapadadvayam. Vikappam
ranno vikaleti samam civaram vikappetvati ca ranno khattiyassati ca
vikale gamam paviseyyati ca vuttasikkhapadattayam. Vosasarannakena
cati vosasamanarupa thitati ca tatharupesu arannakesu senasanesu
pubbe appatisamviditanti ca vuttasikkhapadadvayam. Usuya sannicayancati
usuyavadikati ca pattasannicayam kareyyati ca vuttasikkhapadadvayam.
Pure paccha vikale cati ya pana bhikkhuni purebhattam kulani
upasankamitvati ca pacchabhattam kulani upasankamitvati ca ya pana
bhikkhuni vikale kulani upasankamitvati ca vuttasikkhapadattayam.
Pancahika sankamaniti pancahikam sanghativaram atikkameyyati ca
civaram sankamaniyam dhareyyati ca vuttasikkhapadadvayam. Dvepi
avasathena cati avasathacivaram anissajjitva paribhunjeyya avasatham
anissajjitva carikam pakkameyyati evam avasathena saddhim
vuttasikkhapadani ca dve. Pasakhe asane cevati pasakhe jatam
gandam vati ca bhikkhussa purato anapuccha asane nisideyyati ca
vuttasikkhapadadvayam. Timsaekunaka ime.
     {263} Elakaloma dve seyyati elakalomasikkhapadanceva dve
ca sahaseyyasikkhapadani. Ahaccapindabhojananti ahaccapadaka-
sikkhapadanca avasathapindabhojanasikkhapadanca. Ganavikalasannidhiti
ganabhojanavikalabhojanasannidhikarakasikkhapadattayam. Dantaponenacelakati
dantaponasikkhapadanca acelakasikkhapadanca. Uyyuttam vase
uyyodhiti uyyuttam senam dassanaya gaccheyya senaya vaseyya uyyodhikam
va .pe. Anikadassanam va gaccheyyati vuttasikkhapadattayam. Sura
orena nahayanati surapanasikkhapadanca orenaddhamasam
nahanasikkhapadanca. Dubbanne dve desanikati tinnam
dubbannakaranananti vuttasikkhapadanca vuttavasesam patidesaniyadvayanca.
Lasunuttitthe naccanati lasunasikkhapadanca bhikkhussa bhunjantassa
paniyena va vidhupanena va upatittheyyati vuttasikkhapadanca naccam
va gitam va vaditam va dassanaya gaccheyyati vuttasikkhapadanca.
Ito param palim virajjhitva likhanti. Yatha pana attham vannayama
evamettha anukkamo veditabbo. Nahanam attharanam seyyati nagga
nahayeyyum ekattharanapapurana tuvatteyyum ekamance tuvatteyyunti
vuttasikkhapadattayam. Antoratthe tatha bahiti antoratthe
sasankasammate tiroratthe sasankasammateti vuttasikkhapadadvayam.
Antovassam cittagaranti antovassam carikam pakkameyya rajagaram
va cittagaram va .pe. Pokkharanim va dassanaya gaccheyyati ca
vuttasikkhapadadvayam. Asandi suttakantanati asandim va pallankam
Va paribhunjeyya suttam kanteyyati vuttasikkhapadadvayam. Veyyavaccam
sahattha cati gihiveyyavaccam kareyya agarikassa va paribbajakassa
va paribbajikaya va sahattha khadaniyam va bhojaniyam va dadeyyati
vuttasikkhapadadvayam. Abhikkhukavasena cati abhikkhuke avase
vassam vaseyyati idametam sandhaya vuttam. Chattam yananca
sanghaninti chattupahanam dhareyya yanena yayeyya sanghanim
dhareyyati vuttasikkhapadattayam. Alankaram gandhavasitanti
itthalankaram dhareyya gandhavannakena nahayeyya vasitakena pinnakena
nahayeyyati vuttasikkhapadattayam. Bhikkhunitiadina bhikkhuniya
ummaddapeyyatiadini cattara sikkhapadani vuttani. Asankacchika
apattiti asankacchika gamam paviseyya pacittiyanti evam vutta
apatti. Cattarisa catuttariti etani sabbani catucattalisa
sikkhapadani. Kayena na vacacittena kayacittena na vacatoti
kayena ceva kayacittena ca samutthahanti na vacacittena na vacatoti
attho. Dvisamutthanika sabbe sama elakalomakati idam
uttanatthameva.
     {264} Padannatra asammatati padaso dhammam matugamassa uttarim
chappancavacahi dhammam deseyya annatra vinnuna purisaviggahena
asammato bhikkhuniyo ovadeyyati vuttasikkhapadattayam. Tatha
atthangatena cati atthangate suriye ovadeyyati idametam sandhaya
vuttam. Tiracchanavijja dveti tiracchanavijjam pariyapuneyya
Tiracchanavijjam vaceyyati evam vuttasikkhapadadvayam. Anokase ca
pucchanati anokasakatabhikkhum panham puccheyyati idametam sandhaya
vuttam.
     {265} Addhananavam panitanti bhikkhuniya saddhim samvidhaya ekaddhanamaggam
patipajjeyya ekam navam abhiruheyya panitabhojanani agilano attano
atthaya vinnapetva bhunjeyyati vuttasikkhapadattayam. Matugamena
sanghareti matugamena saddhim samvidhaya gamananca sambadhe lomam
samhareyyati vuttasikkhapadanca. Dhannam nimantita cevati dhannam
vinnapetva vati ca nimantita va pavarita va khadaniyam va
bhojaniyam va khadeyya va bhunjeyya vati vuttasikkhapadanca.
Attha cati bhikkhuninam vutta attha patidesaniya.
     {266} Theyyasattham upassutiti theyyasatthena saddhim samvidhaya
ekaddhanamaggagamananca upassutim titthananca. Supavinnapanena cati idam
supodanavinnattim sandhaya vuttam. Ratti channanca okasanti
rattandhakare appadipe paticchanne okase ajjhokase purisena
saddhinti evam vuttasikkhapadattayam. Byuhena sattamati idam
tadanantarameva rathikaya va byuhe va purisena saddhinti
agatasikkhapadam sandhaya vuttam.
     {267} Dhammadesanasamutthanani ekadasa uttananeva. Evam tava
sambhinnasamutthanam veditabbam. Niyatasamutthanam pana tividham tam
ekekasseva sikkhapadassa hoti tam visumyeva dassetum bhutam kayena
Jayatitiadi vuttam. Tam uttanameva. Nettidhammanulomikanti
vinayapalidhammassa anulomanti.
                 Samutthanasisavannana nitthita.
                       ---------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 3 page 467-480. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=3&A=9528&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=3&A=9528&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=4&i=175              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=4&A=4595              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=4&A=4668              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=4&A=4668              Contents of The Tipitaka Volume 4 http://84000.org/tipitaka/read/?index_4

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]