ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 3 : PALI ROMAN Vinaya.A. (samanta.3)

     {321} Pancimaniti rasivasena panca. Sarupavasena panetani bahuni
honti. Tattha aramo nama puppharamo va phalaramo va.
Aramavatthu nama tesamyeva aramanam atthaya paricchinditva
thapitokaso tesu va aramesu vinatthesu tesam poranabhumibhago.
Viharo nama yankinci pasadadisenasanam. Viharavatthu nama
tassa patitthanokaso. Manco nama masarako muddikabaddho
kulirapadako. Ahaccapadakoti imesam pubbe vuttanam catunnam
mancanam annataro. Pithannama masarakadinamyeva catunnam pithanam
annataram. Bhisi nama unnabhisiadinam pancannam annatara.
Bimbohanam nama vuttappakaranam bimbohananam annataram. Lohakumbhi
nama kalalohena va tambalohena va yenakenaci lohena kata
kumbhi. Lohabhanakadisupi eseva nayo. Ettha pana bhanakanti
arankharo vuccati. Varakoti ghato. Katahanti katahameva.
Vasiadisu valliadisu ca duvinneyyam nama natthi.
     Evam
          dvisangahani dve honti            tatiyam catusangaham
          catuttham navakotthasam        pancamam atthabhedanam
          Iti pancahi rasihi                       pancanimmalalocano
          pancavisavidham natho           garubhandam pakasayi.
     Tatrayam vinicchayakatha. Idam hi sabbampi garubhandam idha
avissajjaniyam. Kitagirivatthusmim avebhangiyanti vuttam. Parivare pana
          avissajjaniyam avebhangiyam     panca vutta mahesina
          vissajjentassa paribhunjantassa anapatti
          panha mesa kusalehi cintitati
     agatam. Tasma mulachejjavasena avissajjaniyam avebhangiyanti
parivattanavasena pana vissajjentassa paribhunjantassa ca anapattiti
evamettha adhippayo veditabbo. Tatrayam anupubbikatha idantava
pancavidhampi civarapindapatabhesajjatthaya upanetum na vattati.
Thavarena ca thavaram garubhandena ca garubhandam parivattetum vattati.
Thavare pana khettam khettavatthu talakam matikati evarupam
bhikkhusanghassa vicaretum va sampaticchitum va adhivasetum va na
vattati. Kappiyakarakeheva vicaritam tato kappiyabhandam vattati.
Aramena pana aramam aramavatthum viharam viharavatthunti imani
cattaripi parivattetum vattati. Tatrayam parivattananayo. Sanghassa
nalikeraramo dure hoti kappiyakaraka va bahutaram khadanti.
Yampi na khadanti tato sakatavettanam datva appameva aharanti.
Annesam pana tassa aramassa aviduragamavasinam manussanam
viharassa samipe aramo hoti. Te sangham upasankamitva
Sakena aramena tam aramam yacanti. Sanghena ruccati sanghassati
apaloketva sampaticchitabbo. Sacepi bhikkhunam rukkhasahassam
hoti manussanam pancasatani tumhakam aramo khuddakoti na
vattabbam. Kincapi hi ayam khuddako athakho itarato bahutaram
ayam deti. Sacepi samakameva deti evampi icchiticchitakkhane
paribhunjitum sakkati gahetabbameva. Sace pana manussanam bahutara
rukkha honti nanu tumhakam bahutara rukkhati vattabbam. Sace
atirekam amhakam punnam hotu sanghassa demati vadanti janapetva
sampaticchitum vattati. Bhikkhunam rukkha phaladharino. Manussanam
rukkha na tava phalam ganhanti. Kincapi na ganhanti na cirena
ganhissantiti sampaticchitabbameva. Manussanam rukkha phaladharino.
Bhikkhunam na tava phalam ganhanti. Nanu tumhakam rukkha phaladharinoti
vattabbam. Sace ganhatha bhante amhakam punnam bhavissatiti
denti janapetva sampaticchitum vattati. Evam aramena aramo
parivattetabbo. Eteneva nayena aramavatthumpi viharopi
viharavatthumpi aramena parivattetabbam. Aramavatthuna ca mahantena
va khuddakena va aramaaramavatthuviharaviharavatthunti 1-. Katham
viharena viharo parivattetabbo. Sanghassa antogame geham
hoti. Manussanam viharamajjhe pasado. Ubhopi agghena
samaka. Sace manussa tena pasadena tam geham yacanti.
Sampaticchitum vattati. Bhikkhunamyeva mahagghataram geham hoti.
@Footnote: 1.?- viharavatthuni.
Mahagghataram amhakam gehanti vutte ca kincapi mahagghataram
pabbajitanam asaruppam na sakka tattha pabbajitehi vasitum idam
pana saruppam ganhathati vadanti. Evampi sampaticchitum vattati.
Sace manussanam mahaggham hoti nanu tumhakam geham mahagghanti
vattabbam. Hotu bhante amhakam punnam bhavissati ganhathati
vutte pana sampaticchitum vattati. Evam viharena viharo
parivattetabbo. Eteneva nayena viharavatthumpi aramopi
aramavatthumpi viharena parivattetabbam. Viharavatthuna ca mahagghena va
appagghena va viharaviharavatthuaramaaramavatthunti 1-. Evantava
thavarena thavaraparivattanam veditabbam. Garubhandena garubhandaparivattane
pana mancapitham mahantam va hotu khuddakam va antamaso caturangulapadakam
gamadarakehi pamsvagarakesu kilantehi katampi sanghassa
dinnakalato patthaya garubhandam hoti. Sacepi rajarajamahamattadayo
ekappahareneva mancasatam va mancasahassam va denti sabbe
kappiyamanca sampaticchitabba. Sampaticchitva vuddhapatipatiya
sanghikaparibhogena paribhunjathati databba. Puggalikavasena na
databba. Atirekamance bhandagaradisu pannapetva pattacivaram
nikkhipitumpi vattati. Bahisimaya sanghassa demati dinnamanco
sanghattherassa vasanatthane databbo. Tattha bahu ce manca honti
mancena kammam natthi. Yassa vasanatthane kammam atthi. Tattha
@Footnote: 1. (?) -aramavatthuni.
Sanghikaparibhogena paribhunjati databbo. Mahagghena satagghanakena va
sahassagghanakena va mancena annam mancasatam labbhati parivattetva
gahetabbam. Na kevalam mancena mancoyeva aramaaramavatthu-
viharaviharavatthupithabhisibimbohananipi parivattetum vattati. Esa nayo
pithabhisibimbohanesupi. Etesupi kappiyakappiyam vuttanayameva.
Tattha akappiyam na paribhunjitabbam kappiyam sanghikaparibhogena
paribhunjitabbam. Akappiyam va mahagghakappiyam va parivattetva
vuttavatthuni gahetabbani. Agarubhandupagam bhisibimbohanam nama
natthi. Lohakumbhi lohabhanakam lohakatahanti imani tini mahantani
va hontu khuddakani va antamaso pasatamattaudakaganhanakanipi
garubhandaniyeva. Lohavarako pana kalalohatambalohakamsaloha-
vattalohanamyenakenaci kato sihaladipe padaganhanako bhajetabbo.
Pado nama magadhanaliya pancanalimattam ganhati. Tato
atirekaganhanako garubhandam. Imani tava paliagatani lohabhajanani.
     Paliyampana anagatanipi bhinkarapatiggahaulunkadabbikatacchupatitattaka-
saravakasamuggaangarakapalladhumakatacchuadini khuddakani va mahantani
va sabbaneva garubhandani. Ayapatto ayathalakam
tambalohathalakanti imani pana bhajaniyani kamsalohavattalohabhajanavikati
sanghikaparibhogena va gihivikata va vattati. Puggalikaparibhogena
na vattati. Kamsalohadibhajanam sanghassa dinnam parihariyam na vattati
gihivikatanihareneva paribhunjitabbanti mahapaccariyam vuttam. Thapetva
Pana bhajanavikatim annasmimpi kappiyalohabhande anjani anjanisalaka
kannamalaharani sucipannasucikhuddakapipphaliko khuddakaarakantakakuncika
talakattarayatthivedhako natthudanam bhindivalo lohakatthi lohagulo
lohapindi lohacakkalakam annampi vippakatalohabhandam bhajaniyam.
Dhumanettalohathaladipakarukkhadipakakapallakaolambakadipakaitthipurisatiracchanagatarupakani
pana annani va bhittichadanakavatadisu upanetabbani
antamaso lohakhilakam upadaya sabbani lohabhandani garubhandaniyeva
honti. Attana laddhanipi pariharitva puggalikaparibhogena na
paribhunjitabbani sanghikaparibhogena va gihivikatani va vattanti.
Tipubhandepi eseva nayo. Khirapasanamayani tattakasarakadini
garubhandaniyeva. Ghatakam pana telabhajanam va padakaganhanakato
atirekameva garubhandam. Suvannarajataarakutajatiphalikabhajanani 1-
gihivikatanipi na vattanti pageva sanghikaparibhogena va puggalikaparibhogena
va. Senasanaparibhogena pana amasampi anamasampi sabbam vattati.
     Vasiadisu yaya vasiya thapetva dantakatthacchedanam va ucchutacchanam
va annam mahakammam katum na sakka. Ayam bhajaniya. Tato
mahattari yenakenaci akarena kata vasi garubhandam. Pharasu pana
antamaso vejjanam siravedhanapharasupi garubhandameva. Kudhariyam
pharasusadiso eva vinicchayo. Ya pana avudhasankhepena kata. Ayam
anamasa. Kuddalo antamaso caturangulamattopi garubhandameva.
@Footnote: 1. -harakuta itipi.
Nikhadanam caturassamukham va donimukham va vankam va ujukam va
antamaso sammujjanidandakavedhanampi dandabaddham ce garubhandameva.
Sammujjanidandakhananakam pana adandakam phalamattameva. Yam sakka
sipatikaya pakkhipitva pariharitum tam bhajaniyam. Sikharampi nikhadaneneva
sangahitam. Yehi manussehi vihare vasiadini dinnani honti.
Te ce ghare daddhe va corehi vilutte va detha no bhante
upakarane puna pakatike karissamati vadanti databba. Sace
aharanti na varetabba. Anaharantapi na codetabba. Kammara-
tattakara cundakara nalakara manikara pattabandhakanam adhikaranimutthikasandasa
tuladini sabbani lohamayaupakaranani sanghe dinnakalato
patthaya garubhandani. Tipukottakasuvannakaracammakaraupakaranesupi
eseva nayo. Ayam pana viseso. Tipukottakaupakaranesupitipucchedanasatthakam
suvannakaraupakaranesu suvannacchedanasatthakam cammakaraupakaranesu
kataparikammacammacchedanakam khuddakasatthanti imani bhajaniya-
bhandani. Nahapitatunnakaraupakaranesupi thapetva mahakattarim
mahasandasam mahapipphalikanca sabbam bhajaniyam. Mahakattariadini
garubhandani. Valliadisu. Vettavalliadika yakaci
addhabahuppamana valli sanghassa dinna va tattha jataka va
rakkhitagopitava garubhandam hoti. Sa sanghakamme ca cetiyakamme ca
kate ce atireka hoti puggalikakammepi upanetum vattati. Arakkhita
pana garubhandameva na hoti. Suttamakacivakanalikerahiracammamaya
Rajjuka va yottani va vake ca nalikerahire ca vattetva
kata ekavatta va dvittivatta va sanghassa dinnakalato patthaya
garubhandam. Suttam pana avattetva dinnam makacivakanalikerahira ca
bhajaniya. Yehi panetani rajjukayottadini dinnani honti te
attano karaniyena haranta na varetabba. Yokoci antamaso
atthangulisucidandamattopi velu sanghassa dinno va tattha jatako
va rakkhitagopito garubhandam. Sopi sanghakamme ca cetiyakamme ca
kate atireko puggalikakamme datum vattati. Padaganhanakatelanali
pana kattarayatthi upahanadando chattadando chattasalakati idamettha
bhajaniyabhandam. Daddhagehamanussa ganhitva gacchanta na
varetabba. Rakkhitagopitavelum ganhantena samakam va atirekam va
thavaram antamaso tam agghanakavalikayapi phatikammam katva gahetabbo.
Phatikammam akatva ganhantena tattheva valanjetabbo. Gamanakale
sanghike avase thapetvava gantabbam. Asatiya gahetva gatena
pahinitva databbo. Desantaram gatena sampattavihare sanghikavase
thapetabbo. Tinanti munjam ca pabbajanca thapetva avasesam
yankinci tinam. Yattha pana tinam natthi tattha pannehi chadenti
tasma pannampi tineneva sangahitam. Iti munjadisu yankinci
mutthippamanampi tinam talapannadisupi ekam pannampi sanghassa dinnam
va tattha jatakam va baharame sanghassa tinavatthuto jatatinam va
rakkhitagopitam garubhandam hoti. Tampi sanghakamme ca cetiyakamme ca
Kate atirekam puggalikakamme datum vattati. Daddhagehamanussa
gahetva gacchanta na varetabba. Atthangulappamanopi
rittapotthako garubhandameva. Mattika pakatimattika va hotu
pancavanna va suddha va sajjurasakukutthasilesadisu va yankinci
dullabhatthane anetva va dinnam tattha jatakam va rakkhitagopitam
talapakkamattam garubhandam hoti. Tampi sanghakamme ca cetiyakamme ca
kate nitthite atirekam puggalikakamme datum vattati. Hinguhingulaka-
haritalamanosilanjanani pana bhajaniyabhandani. Darubhande
yo koci atthangulasucidandamattopi darubhandako darudullabhatthane
sanghassa dinno va tattha jatako va rakkhitagopito ayam garubhandam
hotiti kurundiyam vuttam. Mahaatthakathayam pana sabbampi daruvelu-
cammapasanadivikatim darubhandena sanganhitva tena kho pana
samayena sanghassa asandiko uppanno hotiti ito patthaya
darubhandavinicchayo vutto. Tatrayam atthuddharo. Asandiko
sattango bhaddapitham pithika elakapadapitham amalakavantakapitham pannikapitham
phalakam koccham palasapithanti imesu tava yankinci khuddakam va
hotu mahantam va sanghassa dinnam garubhandam hoti. Palasapithena
cettha kadalipattadinipi pithanipi sangahitani. Byagghacammaonaddhampi
valarupaparikkhittam ratanapasibbitam koccham garubhandameva. Cankamaphalakam
dighaphalakam va civaradhovanaphalakam va ghatanaphalakam va ghatanamuggaro va
dantakatthacchedanadandaka dandamuggaro va ambanam rajanadoni
Udakapaticchako darumayo va dantamayo va velumayo va sapadakopi
apadakopi samuggo manjusa padaganhanakato atirekappamano
karando udakadoni udakakataham ulunko katacchu paniyasaravakam
paniyasankhoti etesu yankinci sanghe dinnam garubhandam sankhathalakam
pana bhajaniyam. Tatha darumayo udakakumbho padakathalikamandalam
darumayam va hotu talapannadimayam va sabbam garubhandam.
Adharako pattapidhanam talavantam vijani cangotakam pacchi
yatthisammujjani mutthisammujjaniti etesu yankinci khuddakam va mahantam
va daruvelupannacammadisu yenakenaci katam garubhandameva.
     Thambhatulasopanaphalakadisu darumayam va pasanamayam va yankinci
gehasambharupagam 1- yokoci katasarako yankinci bhummattharanam yankinci
akappiyacammam sanghe dinnam garubhandam bhummattharanam katum vattati.
Elakacammam pana paccattharanagatikampi garubhandameva. Kappiyacammani
bhajaniyani. Kurundiyam pana sabbam mancappamanam cammam garubhandanti
vuttam. Udukkhalam musalam suppam nisadam nisadapotakam pasanadoni
pasanakataham turivemabhastadi sabbam pesakaradibhandam sabbam
kasibhandam sabbam cakkayuttakayanam garubhandameva. Mancapado
mancaatani pithapado pithaatani vasipharasuadinam danda etesu
yankinci vippakatatacchanakammam anitthitameva bhajaniyam. Tacchitamattham pana
garubhandam hoti. Anunnatavasiya pana dando chattamutthipannam
@Footnote: 1. gehasambhararupam itipi.
Kattarayatthi upahana aranisahitam dhammakarako padaganhanakato
anatirittam amalakatumbam amalakaghato alabukatumbam cammaghato
alabughato visanakatumbanti sabbametam bhajaniyam tato mahantataram
garubhandam. Hatthidanto va yankinci visanam va atacchitam
yathabhatameva bhajaniyam. Tehi katamancapadadisu purimasadisoyeva
vinicchayo. Tacchitanitthitopi hingukarandako anjanikarandako
ganthiko 1- ganthivethano 1- anjani anjanisalaka udakapunchaniti idam
sabbam bhajaniyameva. Mattikabhande sabbamanussanam upabhogaparibhogam
ghatapidhanadi kulalabhajanam pattakataham angarakataham
dhumadhanakam diparukkho dipakapallika cayanitthika chadanitthika thupikati
sanghassa dinnakalato patthaya garubhandam. Padaganhanakato
anatirittappamano pana ghatako pattam thalakam kancuko kundikati
idamettha bhajaniyabhandam. Yatha ca mattikabhande evam
lohabhandepi. Kundika bhajaniyakotthasameva bhajatiti. Ayamettha
anupubbikatha.



             The Pali Atthakatha in Roman Book 3 page 380-390. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=3&A=7797&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=3&A=7797&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=4&i=118              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=4&A=3321              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=4&A=3442              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=4&A=3442              Contents of The Tipitaka Volume 4 http://84000.org/tipitaka/read/?index_4

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]