ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 29 : PALI ROMAN Sutta.A.2 (paramattha.2)

                        4. Suddhatthakasuttavannana
      [795] Passami  suddhanti suddhatthakasuttam. Ka uppatti? atite kira
kassapassa bhagavato kale baranasivasi annataro kutumbiko pancahi sakatasatehi
paccantajanapadam agamasi bhandaggahanattham. Tattha vanacarakena saddhim mittam katva
tassa pannakaram datva pucchi "kacci te samma candanasaram ditthapubban"ti.
"ama sami"ti 1- ca vutte teneva saddhim candanavanam pavisitva sabbasakatani
candanasarassa puretva tampi vanacarakam "yada samma baranasim agacchasi, tada
candanasaram gahetva agaccheyyasi"ti vatva baranasimyeva agamasi. Athaparena
samayena sopi vanacarako candanasaram gahetva tassa gharam agamasi, so tam
disva sabbam patisantharam katva sayanhasamaye candanasaram pisapetva samuggam
puretva "gaccha samma nhayitva agaccha"ti attano purisena saddhim nhanatittham
pesesi. Tena ca samayena baranasiyam ussavo hoti, atha baranasivasino
patova danam datva sayam suddhavatthanivattha malagandhadini gahetva kassapassa
bhagavato mahacetiyam vanditum gacchanti. So vanacarako te disva "mahajano kuhim
gacchati"ti. Pucchi. "viharam cetiyavandanatthaya"ti ca sutva sayam 2- agamasi. Tattha
manusse haritalamanosiladihi nanappakarena 3- cetiye pujam karonte disva
kinci vicittam katum ajananto tam candanam gahetva mahacetiye suvannitthakanam
upari kamsapatimattam mandalam akasi. Atha tattha suriyuggamanavelayam suriyarasmiyo
utthahimsu, so tam disva pasidi, 4- patthananca akasi "yattha yattha nibbattami 5-
idisa me rasmiyo ure utthahantu"ti. So kalam katva tavatimsesu nibbatti,
@Footnote: 1 ka. ama samamati  2 cha.Ma. sayampi  3 cha.Ma. nanappakarehi
@4 ka. pasiditva  5 ka. nibbattopi
Tassa ure rasmiyo utthahimsu, candamandalam viyassa ure mandalam virocati,
"candabho devaputto"tveva ca nam sanjanimsu.
      So etaya 1- sampattiya chasu devalokesu anulomapatilomato ekam
buddhantaram khepetva amhakam bhagavati uppanne savatthiyam brahmanamahasalakule
nibbatti, tathevassa 2- ca ure candamandalasadisam rasmimandalam ahosi. Namakaranadivase
cassa mangalam katva brahmana tam mandalam disva "dhannapunnalakkhano
ayam kumaro"ti vimhita "candabho"tveva namam akamsu. Tam vayappattam brahmana
gahetva alankaritva pattakancukam 3- parupapetva rathe aropetva "mahabrahma
ayan"ti pujetva "yo candabham passati, so yasadhanaadini labhati, samparayanca
saggam gacchati"ti ugghosenta gamanigamarajadhanisu ahindanti gatagatatthane
manussa "esa kira bho candabho nama, yo etam passati, so yasadhanasaggadini
labhati"ti uparupari agacchanti, sakalajambudipo cali. Brahmana tucchahatthakanam
agatanam na dassenti, satam va sahassam va gahetva agatanameva dassenti.
Evam candabham gahetva anuvicaranta brahmana kamena savatthimanuppatta.
      Tena ca samayena bhagava pavattitapavaradhammacakko anupubbena savatthim
agantva savatthiyam viharati jetavane bahujanahitaya dhammam desento. Atha
candabho savatthim patva samuddapakkhantakunnadi viya apakato ahosi, candabhoti
bhanantopi natthi. So sayanhasamaye mahajanakayam gandhamaladini adaya
jetavanabhimukham gacchantam disva "kuhim gacchatha"ti pucchi. "buddho loke
uppanno, so bahujanahitaya dhammam deseti, tam sotum jetavanam gacchama"ti
@Footnote: 1 cha.Ma.,i. taya  2 ka. tamevassa  3 Ma. patakaccukam, cha. rattakancukam
Tesam vacanam sutva sopi brahmanaganaparivuto tattheva agamasi. Bhagava ca
tasmim samaye dhammasabhayam pavarabuddhasane nisinnova hoti, candabho bhagavantam
upasankamma madhurapatisantharam katva ekamantam nisidi, tavadeva cassa so aloko
antarahito. Buddhalokassa hi samipe asitihatthabbhantare anno aloko nabhibhoti.
So "aloko me nattho"ti nisiditvava 1- utthasi, utthahitva ca gantumaraddho.
Atha nam annataro puriso aha "kim bho candabha samanassa gotamassa bhito
gacchasi"ti. Naham bhito gacchami, apica me imassa tejena aloko na
sampajjatiti puna 2- bhagavato purato nisiditva padatala patthaya yava kesagga
ruparamsilakkhanadisampattim disva "mahesakkho samano gotamo, mama ure appamattako
aloko utthito, tavatakenapi mam gahetva brahmana sakalajambudipam vicaranti.
Evam varalakkhanasampattisamannagatassa samanassa gotamassa neva mano uppanno,
addha ayam anomagunasamannagato bhavissati sattha devamanussanan"ti ativiya
pasannacitto bhagavantam vanditva pabbajjam yaci. Bhagava annataram theram
anapesi "pabbajehi nan"ti, so tam pabbajetva tacapancakakammatthanam
acikkhi. So vipassanam arabhitva nacireneva arahattam patva "candabhatthero"ti
vissuto ahosi. Tam arabbha bhikkhu katham samutthapesum "kinnu kho avuso ye
candabham addasamsu, te yasam va dhanam va labhimsu, saggam va gacchimsu, visuddhim va
papunimsu tena cakkhudvarikarupadassanena"ti. Bhagava tassa atthuppattiyam idam
suttamabhasi.
      Tattha pathamagathaya tavattho:- na bhikkhave evarupena dassanena suddhi
hoti, apica kho kilesamalinatta asuddham, kilesaroganam avigama sarogameva
@Footnote: 1 ka. anisiditvava  2 cha.Ma.,i. punadeva
Candabham brahmanam annam va evarupam disva ditthigatiko balo abhijanati
"passami suddham paramam arogam, tena ca ditthisankhatena dassanena samsuddhi
narassa hoti"ti, so evam abhijananto tam dassanam "paraman"ti natva tasmim
dassane suddhanupassi samano tam dassanam "maggananan"ti pacceti. Tam pana
maggananam na hoti. Tenaha "ditthena ce suddhi"ti dutiyagatham.
      [796] Tassattho:- tena rupadassanasankhatena ditthena yadi kilesasuddhi
narassa hoti, tena va nanena so yadi jatiadidukkham pajahati, evam sante
ariyamaggato annena asuddhimaggeneva so sujjhati, ragadihi upadhihi saupadhiko
eva samano sujjhatiti apannam hoti, na ca evamvidho sujjhati. Tasma ditthi
hi nam pava tatha vadanam, sa nam ditthiyeva "micchaditthiko ayan"ti katheti
ditthianurupam "sassato loko"tiadina nayena tatha tatha vadantanti. 1-
      [797] Na brahmanoti tatiyagatha. Tassattho:- yo pana bahitapapatta
brahmano hoti, so maggena adhigatasavakkhayo khinasavabrahmano
ariyamaggananato annena abhimangalasammatarupasankhate ditthe tathavidhasaddasankhate
sute avitikkamasankhate sile hatthivatadibhede vate pathaviadibhede mute ca uppannena
micchananena suddhim na aha. Sesamassa brahmanassa vannaggahanatthaya 2-
vuttam. So hi tedhatukapunne sabbasminca pape anupalitto, tassa pahinatta
attaditthiya yassa kassaci va gahanassa pahinatta attanjaho, punnabhisankharadinam
akaranato na yidha pakubbamanoti vuccati. Tasma nam evam pasamsanto
aha. Sabbasseva cassa purimapadena sambandho veditabbo:- punne ca
@Footnote: 1 ka....adina na tatha vadanti  2 cha.Ma. vannabhananattham
Pape ca anupalitto attanjaho nayidha pakubbamano na brahmano annato
suddhimahati.
      [798] Evam na brahmano annato suddhimahati vatva idani
ye ditthigatika annato suddhim bruvanti, tesam tassa ditthiya anibbahakabhavam 1-
dassento "purimam pahaya"ti gathamaha. Tassattho:- te hi annato
suddhivada samanapi yassa ditthiya appahinatta gahanamunacanam hoti, taya
purimam sattharadim pahaya aparam nissita ejasankhataya tanhaya anugata
abhibhuta ragadibhedam na taranti sangam, tanca ataranta tam tam dhammam ugganhanti
ca nirassajanti ca makkatova sakhanti
      [799] Pancamagathaya sambandho:- yo ca so "ditthi hi nam pava
tatha vadanan"ti vutto, so sayam samadayati. Tattha sayanti samam. Samadayati
gahetva. Vataniti hatthivatadini. Uccavacanti aparaparam hinapanitam va sattharato
sattharadim. Sannasattoti kamasannadisu laggo. Vidva ca vedehi samecca
dhammanti paramatthavidva ca araha catuhi maggananavedehi catusaccadhammam abhisameccati.
Sesam pakatameva.
      [800] Sa sabbadhammesu visenibhuto, yam kinci dittham va sutam mutam vati so
bhuripanno khinasavo yam kinci dittham va sutam va mutam va tesu sabbadhammesu marasenam
vinasetva thitabhavena visenibhuto. Tameva 2- dassinti tam evam visuddhadassim.
Vivatam carantanti tanhacchadanadivigamena vivatam hutva carantam. Kenidha lokasmim
@Footnote: 1 Si. anibabanavahakabhavam, Ma. anibbahanabhavam  2 Si. tamevam
Vikappayeyyati kena idha loke tanhakappena va ditthikappena va koci
vikappeyya, tesam va pahinatta ragadina pubbe vuttenati.
      [801] Na kappayantiti gathaya sambandho attho ca:- kinca bhiyyo?
Te hi tadisa santo dvinnam kappanam purekkharananca kenaci na kappayanti na
purekkharonti, paramatthaaccantasuddhiadhigatatta anaccantasuddhimyeva
akiriyasassataditthim accantasuddhiti na te vadanti. Adanagantham gathitam visajjati
catubbidhampi rupadinam adayakatta adanagantham attano cittasantane gathitam baddham
ariyamaggasatthena visajja chinditva. Sesam pakatameva.
      [802] Simatigoti gatha 1- ekapuggaladhitthanaya desanaya vutta.
Pubbasadiso eva panassa sambandho, so eva atthavannanaya saddhim veditabbo:-
kinca bhiyyo so idiso bhuripanno catunnam kilesasimanam atitatta simatigo
bahitapapatta ca brahmano, itthambhutassa ca tassa natthi paracittapubbenivasananehi
natva va mamsacakkhudibbacakkhuhi disva va kinci samuggahitam,
abhinivitthanti vuttam hoti. So ca kamaragabhavato na ragaragi, ruparuparagabhavato
na viragaratto. Yato evamvidhassa "idam paran"ti kinci idha uggahitam
natthiti arahattanikutena desanam nitthapesi.
                     Paramatthajotikaya khuddakatthakathaya
                          suttanipatatthakathaya
                      suddhatthakasuttavannana nitthita.
                       -------------------
@Footnote: 1 ka. bhagavata



             The Pali Atthakatha in Roman Book 29 page 359-364. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=29&A=8077&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=29&A=8077&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=411              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=10038              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=10154              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=10154              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]