ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 29 : PALI ROMAN Sutta.A.2 (paramattha.2)

                        3. Dutthatthakasuttavannana
      [787] Vadanti ve dutthamanapiti dutthatthakasuttam. Ka uppatti?
adigathaya tava uppatti:- munisuttanayena bhagavato bhikkhusamghassa ca
uppannalabhasakkaram asahamana titthiya sundarim paribbajikam uyyojesum. Sa
kira janapadakalyani setavatthaparibbajikava ahosi. Sa sunhata sunivatthamalagandha-
vilepanavibhusita bhagavato dhammam sutva savatthivasinam jetavanato nikkhamanavelaya
savatthito nikkhamitva jetavanabhimukhi gacchati manussehi ca "kuhim gacchasi"ti
pucchita "samanam gotamam savake cassa ramayitum gacchami"ti vatva
@Footnote: 1 ka. anupalitto  2 ka. sativepullapattito  3 ka. nirupadano viya jatavedo
Jetavanadvarakotthake vicaritva jetavanadvarakotthake pidahite nagaram pavisitva pabhate puna
jetavanam gantva gandhakutisamipe pupphani vicinanti 1- viya vicarati. Buddhupatthanam
agatehi ca manussehi "kimattham agatasi"ti pucchita yam kincideva bhanati. Evam
addhamasamatte vitikkante titthiya tam jivita voropetva parikkhatate
nikkhipitva 2- pabhate "sundarim na passama"ti kolahalam katva ranno ca arocetva
tena anunnata jetavanam pavisitva vicinanta viya tam nikkhittatthana 3- uddharitva
mancakam aropetva nagaram abhiharitva upakkosamakamsu. Sabbam paliyam 4-
agatanayeneva veditabbam.
      Bhagava tam divasam paccusasamaye buddhacakkhuna lokam volokentova "titthiya
ajja ayasam uppadessanti"ti natva "tesam saddahitva madise cittam
pakopetva mahajano apayabhimukho ma ahosi"ti gandhakutidvaram pidahitva
antogandhakutiyamyeva acchi, na nagaram pindaya pavisi. Bhikkhu pana dvaram pidahitam
disva pubbasadisameva pavisimsu. Manussa bhikkhu disva nanappakarehi akkosimsu.
Atha ayasma anando bhagavato tam pavattim arocetva "titthiyehi bhante
mahaayaso uppadito, na sakka idha vasitum, vipulo jambudipo, annatra
gacchama"ti aha. Tatrapi 5- ayase utthite kuhim gamissasi anandati. Annam
nagaram bhagavati. Atha bhagava "agamehi ananda, sattahamevayam saddo bhavissati,
sattahaccayena yehi ayaso kato, so 6- tesamyeva upari patissati"ti vatva
anandattherassa dhammadesanattham "vadanti ve"ti imam gatham abhasi.
      Tattha vadantiti bhagavantam bhikkhusamghanca upavadanti. Dutthamanapi eke athopi
ve saccamanati ekacce dutthacitta, ekacce tathasanninopi hutva, titthiya
@Footnote: 1 ka. okiranti  2 Si. nikhanitva  3 Si.,i. nikhatatthana
@4 khu.u. 25/38/152-5  5 cha.Ma. tatthapi  6 cha.Ma.,i. ayam patho na dissati
Dutthacitta, ye tesam vacanam sutva saddahimsu, te saccamanati adhippayo.
Vadanca jatanti evam 1- akkosavadam uppannam. Muni no upetiti akarakataya
ca akuppanataya ca buddhamuni na upeti. Tasma muni natthi khilo kuhinciti
tena karanena ayam muni ragadikhilehi natthi khilo kuhinciti veditabbo.
      [788] Imanca gatham vatva bhagava anandattheram pucchi "evam khumsetva
vambhetva vuccamana bhikkhu ananda kim vadanti"ti. Na kinci bhagavati. "na
ananda `aham silava'ti sabbattha tunhi bhavitabbam, loke hi nabhasamanam jananti
missam balehi panditan"ti vatva "bhikkhu ananda te manusse evam
paticodentu"ti dhammadesanatthaya "abhutavadi nirayam upeti"ti imam gathamabhasi.
Thero tam uggahetva bhikkhu aha "manussa tumhehi imaya gathaya
paticodetabba"ti. Bhikkhu tatha akamsu. Pandita manussa tunhi ahesum. Rajapi
rajapurise sabbato pesetva yesam dhuttanam lancam datva titthiya tam marapesum,
te gahetva niggayha tam pavattim natva titthiye paribhasi. Manussapi titthiye
disva ledduna hananti, pamsuna okiranti "bhagavato ayasam uppadesun"ti.
Anandatthero tam disva bhagavato arocesi, bhagava therassa imam gathamabhasi
"sakanhi ditthim .pe. Vadeyya"ti.
      Tassattho:- yayam ditthi titthiyajanassa "sundarim maretva samananam
sakyaputtiyanam avannam pakasetva etenupayena laddhasakkaram sadiyissama"ti, 2-
so tam ditthim katham atikkameyya, atha kho so ayaso tameva titthiyajanam paccagato
tam ditthim accetum asakkontam. Yo va sassatadivadi 3- sopi sakam ditthim
kathamaccayeyya tena ditthicchandena anunito taya ca ditthiruciya nivittho,
@Footnote: 1 cha.Ma.,i. etam  2 Ma. harissamati  3 ka. yassa tadi
Apica kho pana sayam samattani pakubbamano attanava paripunnani tani
ditthigatani karonto yatha janeyya, tatheva vadeyyati.
      [789] Atha raja sattahaccayena tam kunapam chaddapetva sayanhasamayam
viharam gantva bhagavantam abhivadetva aha "nanu bhante idise ayase
uppanne mayhampi arocetabbam siya"ti. Evam vutte bhagava "na maharaja
`aham silava gunasampanno'ti paresam arocetum ariyanam patirupan"ti vatva
tassa atthuppattiyam "yo attano silavatani"ti avasesagathayo abhasi.
      Tattha silavataniti patimokkhadini silani arannakadini dhutangavatani ca
ananuputthoti apucchito. Pavati 1- vadati anariyadhammam kusala tamahu, yo
atumanam sayameva pavati yo evam attanam sayameva vadati, tassa tam vadam
"anariyadhammo eso"ti kusala evam kathenti.
      [790] Santoti ragadikilesavupasamanato 2- santo, tatha abhinibbutatto.
Atihanti silesu akatthamanoti "ahamasmi silasampanno"tiadina nayena
iti silesu akatthamano, silanimittam attupanayikam vacamabhasamanoti vuttam hoti.
Tamariyadhammam kusala vadantiti tassa tam akatthanam "ariyadhammo eso"ti buddhadayo
khandhadikusala vadanti. Yassussada natthi kuhinci loketi yassa khinasavassa
ragadayo satta ussada kuhinci loke natthi, tassa tam akatthanam "ariyadhammo
eso"ti evam kusala vadantiti sambandho.
      [791] Evam khinasavapatipattim dassetva idani ditthigatikanam
titthiyanam patipattim ranno dassento aha "pakappita sankhata"ti. Tattha
pakappitati parikappita. Sankhatati paccayabhisankhata. Yassati yassa kassaci
@Footnote: 1 ka. pathati vadati  2 cha.Ma.,i. ragadikilesavupasamena
Ditthigatikassa. Dhammati ditthiyo. Purakkhatati purato kata. Santiti samvijjanti.
Avivadatati avodata. Yadattani passati anisamsam, tam nissito kuppapaticcasantinti
yassete ditthidhamma purakkhata avodata santi, so evamvidho yasma attani
tassa ditthiya ditthadhammikanca sakkaradim, samparayikanca gativisesadianisamsam
passati, tasma tanca anisamsam, tanca kuppataya ca paticcasamuppannataya ca
sammutisantitaya 1- ca kuppapaticcasantisankhatam ditthim nissitova hoti, so
tannissitatta attanam va ukkamseyya pare va vambheyya abhutehipi gunadosehi.
      [792] Evam nissitena ca ditthinivesa .pe. Adiyati ca dhammanti. Tattha
ditthinivesati idamsaccabhinivesasankhatani ditthinivesanani. Na hi svativattati
sukhena ativattitabba na honti. Dhammesu niccheyya samuggahitanti
dvasatthiditthidhammesu tam tam samuggahitam abhinivittham dhammam nicchinitva
pavattatta ditthinivesa na hi svativattati vuttam hoti. Tasma naro tesu
nivesanesu, nirassati adiyati ca dhammanti yasma na hi svativatta, tasma naro
tesuyeva ditthinivesanesu ajasilagosilakukkurasilapancatapamaruppapataukkutikappadhana-
kantakapasyadibhedam sattharadhammakkhanaganadibhedanca tam tam dhammam nirassati ca adiyati ca
bhajati ca ganhati ca vanamakkato viya tam tam sakhanti vuttam hoti. Evam
nirassanto ca adiyanto ca anavatthitacittatta asantehipi gunadosehi attano
va parassa va yasayasam uppadeyya.
      [793] Yo panayam sabbaditthigatadidosadhunanaya pannaya samannagatatta
dhono, tassa dhonassa hi .pe. Anupayo so. Kim vuttam hoti?
dhonadhammasamannagama dhonassa dhutasabbapapassa arahato katthaci loke tesu tesu
@Footnote: 1 cha.Ma. sammutisantataya
Bhavesu pakappita ditthi natthi, so tassa ditthiya abhavena, yaya ca attana
katam papakammam paticchadenta titthiya mayaya manena va etam agatim gacchanti,
tampi mayanca mananca pahaya dhono ragadidosanam kena gaccheyya,
ditthadhamme samparaye va nirayadisu gativisesesu kena sankham gaccheyya, anupayo
so, so hi tanhaditthiupayanam dvinnam abhavena anupayoti.
      [794] Yo va 1- pana tesam dvinnam bhavena upayo hoti, so upayo
hi .pe. Ditthimidheva sabbanti. Tattha upayoti tanhaditthinissito. Dhammesu
upeti vadanti "ratto"ti va "duttho"ti va evam tesu tesu dhammesu upeti
vadam. Anupayam kena katham vadeyyati tanhaditthipahanena anupayam khinasavam kena
ragena va dosena va katham "ratto"ti va "duttho"ti va vadeyya, evam
anupavadova 2- so kim titthiya viya katapaticchadako bhavissatiti adhippayo, attam
nirattam 3- na hi tassa atthiti tassa hi attaditthi va ucchedaditthi va natthi,
gahanam muncanam vapi attanirattasannitam natthi. Kimkaranam natthiti ce? adhosi
so ditthimidheva sabbam, yasma so idheva attabhave nanavatena sabbam ditthigatam
adhosi pajahi vinodesiti arahattanikutena desanam nitthapesi. Tam sutva raja
attamano bhagavantam abhivadetva pakkamiti.
                     Paramatthajotikaya khuddakatthakathaya
                          suttanipatatthakathaya
                      dutthatthakasuttavannana nitthita.
                      --------------------
@Footnote: 1 va-saddo na dissati  2 cha.Ma.,i. anupavajjo ca  3 cha.Ma. atta niratta



             The Pali Atthakatha in Roman Book 29 page 353-358. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=29&A=7958&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=29&A=7958&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=410              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=10003              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=10118              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=10118              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]