ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 29 : PALI ROMAN Sutta.A.2 (paramattha.2)

                        3. Subhasitasuttavannana
      evamme sutanti subhasitasuttam. Attajjhasayato cassa uppatti.
Bhagava hi subhasitappiyo, so attano subhasitasamudacarappakasanena sattanam
@Footnote: 1 cha.Ma.,i. mudu  2 ka. parittapannataya mukhatundakena  3 Si.,i. angulehi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page216.

Dubbhasitasamudacaram patisedhento idam 1- suttam abhasi. Tattha evamme sutantiadi sangitikaravacanam. Tattha tatra kho bhagava .pe. Bhadanteti te bhikkhuti etam apubbam, sesam vuttanayameva. Tasma apubbapadavannanattham idam vuccati:- tatrati desakalaparidipanam. Tam hi yam samayam viharati, tatra samaye, yasminca arame viharati, tatra arameti dipeti. Bhasitabbayutte va desakale dipeti. Na hi bhagava ayutte dese kale va dhammam bhasati. "akalo kho tava bahiya"tiadi 2- cettha sadhakam. Khoti padapuranamatte, avadharanadikalatthe va nipato. Bhagavati lokagaruparidipanam. Bhikkhuti kathasavanayuttapuggalaparidipanam. Amantesiti alapi abhasi sambodhesi. Bhikkhavoti amantanakaraparidipanam tanca bhikkhanasilatadigunayogasiddhatta 3- vuttam. Tena nesam hinadhikajanasevitam vuttim pakasento uddhatadhinabhavaniggaham karoti. "bhikkhavo"ti imina ca karunavippharasommahadayanayananipatapubbangamena vacanena te attano mukhabhimukhe karitva teneva kathetukamyatadipakena vacanena tesam sotukamyatam janeti, teneva ca sambodhanatthe vacanena sadhukasavanamanasikarepi te niyojeti. Sadhukasavanamanasikarayatta hi sasanasampatti. Aparesupi devamanussesu vijjamanesu kasma bhikkhu eva amantesiti ce? jetthasetthasannasadasannihitabhavato. Sabbaparisasadharana hi ayam dhammadesana, na patipuggalika, parisaya ca jettha bhikkhu pathamuppannatta, setthaanagariyabhavam 4- adim katva satthu cariyanuvidhayakatta ca sakalasasane patiggahakatta ca, asanna tattha nisinnesu satthu santikatta, sada sannihita satthu santikavacaratta. Tena bhagava sabbaparisasadharanam dhammam desento bhikkhu eva @Footnote: 1 cha.Ma. imam 2 khu.u. 25/10/101 @3 ka......adigunasiddhatta 4 ka. anagariyabhavam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page217.

Amantesi. Apica bhajanam te imaya kathaya yathanusittham patipattisabhavatotipi te eva amantesi. Bhadanteti garavadhivacanametam. Te bhikkhuti ye bhagava amantesi, te eva 1- bhagavantam alapayamana 2- bhagavato paccassosunti. Catuhi angehiti catuhi karanehi, avayavehi va. Musavadaveramaniadini hi cattari subhasitavacaya karanani, saccavacanadayo cattaro avayava, karanatthe 3- ca angasaddo. Catuhi angehiti 4- nissakkavacanam hoti, avayavatthe 5- karanavacanam. Samannagatati samanuagata pavatta yutta ca. Vacati samullapanavaca, ya sa "vaca gira byapatho"ti 6- ca, "vaca 7- nela kannasukha"ti 8- ca evamadisu agacchati. Yayam pana 9- "vacaya ce katam kamman"ti 10- evam vinnatti ca, "ya catuhi vaciduccaritehi arati virati .pe. Ayam vuccati sammavaca"ti 11- evam virati ca, "pharusavaca bhikkhave asevita bhavita bahulikata nirayasamvattanika hoti"ti 12- evam cetana ca vacati agacchati, sa idha anadhippeta. Kasma? abhasitabbato. Subhasita hotiti sutthu bhasita. 13- Tenassa atthavahanatam dipeti. Na dubbhasitati na dutthu bhasita. Tenassa anatthanavahanatam dipeti. Anavajjati vajjasankhataragadidosavirahita. Tenassa karanasuddhitam 14- agatigamanadipattidosabhavanca 15- dipeti. Ananuvajja cati anuvadavimutta. Tenassa sabbakarasampattim dipeti. Vinnunanti panditanam. Tena nindapasamsasu bala appamanati dipeti. @Footnote: 1 cha.Ma. te evam 2 cha.Ma. alapanta 3 ka. karanatthena @4 cha.Ma.,i. catuhiti 5 ka. avayavatthe 6 abhi.san. 1/850/220 @7 cha.Ma. ayam patho na dissati 8 di.Si. 9/9/5, Ma.u. 14/14/13 9 cha.Ma. ya pana @10 abhi.A. 1/132 11 abhi.san. 34/299/88, abhi.vi. 35/206/127 @12 an.atthaka. 23/40/203 13 cha.Ma. bhasita hoti @14 cha.Ma. karanasuddhim 15 Si. vattu dosabhavanca, cha.Ma. vuttadosabhavanca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page218.

Katamehi catuhiti kathetukamyatapuccha. Idhati imasmim sasane. Bhikkhaveti yesam kathetukamo, tadalapanam. Bhikkhuti vuttappakaravacabhasanakapuggalanidassanam. Subhasitamyeva bhasatiti puggaladhitthanaya desanaya catusu vacangesu annataranga- niddesavacanam. No dubbhasitanti tasseva vacangassa patikkhepabhasananivaranam. 1- Tena "musavadadayopi kadaci vattabba"ti ditthim nisedheti. "no dubbhasitan"ti imina va micchavacappahanam dipeti, "subhasitan"ti imina pahinamicchavacena sata bhasitabbavacanalakkhanam. Tatha papassa akaranam, kusalassa upasampadam. Angaparidipanattham pana abhasitabbam pubbe avatva bhasitabbamevaha. Esa nayo dhammamyevatiadisupi. Ettha ca "subhasitamyeva bhasati no dubbhasitan"ti imina pisunadosarahitam samaggakaranavacanam vuttam, "dhammamyeva bhasati no adhamman"ti imina samphappalapa- dosarahitam 2- dhammato anapetam mantavacanam vuttam, itarehi dvihi pharusalikarahitani piyasaccavacanani vuttani. Imehi khotiadina pana tani angani paccakkhato dassento tam vacam nigameti. Visesato cettha "imehi kho bhikkhave catuhi angehi samannagata vaca subhasita hoti"ti bhananto yadanne patinnadihi avayavehi namadipadehi lingavacanavibhattikalakarakadisampattihi ca samannagatam vacam "subhasitan"ti pannapenti, 3- tam dhammato patisedheti. Avayavadisampannapi hi pesunnadisamannagata vaca dubbhasitava hoti attano paresanca anatthavahatta. Imehi pana catuhi angehi samannagata sacepi milakkhabhasapariyapanna 4- ghatacetikagitika- pariyapanna 5- va hoti, tathapi subhasita eva lokiyalokuttarahitasukhavahatta. Sihaladipe maggapasse sassam rakkhantiya sihalacetikaya sihalakeneva @Footnote: 1 cha.Ma. patipakkhabhasananivaranam 2 cha.Ma.,i. samphadosarahitam 3 cha.Ma. mannanti @4 cha.Ma. milakkhubhasapariyapanna, evamuparipi 5 Si.,ka. ghatacetikagitaka...

--------------------------------------------------------------------------------------------- page219.

Jatijarabyadhimaranayuttam 1- gitam gayantiya sutva maggam gacchanta satthimatta vipassaka bhikkhu cettha arahattam patta nidassanam. Tatha tisso nama araddhavipassako bhikkhu padumasarasamipena gacchanto padumasaresu 2- padumani bhanjitva bhanjitva:- "pato phullam 3- kokanadam suriyalokena tajjiyate 4- evam manussattagata satta jarabhivegena milayanti"ti 5- imam gitam gayantiya cetikaya sutva arahattam patto, buddhantare ca annataro puriso sattahi puttehi saddhim vana agamma annataraya itthiya musalena tandule kottentiya:- "jaraya parimadditam etam milatacchavicammanissitam maranena bhijjati etam maccussa ghasamamisam. Kiminam alayam etam nanakunapena puritam asucissa bhajanam etam kadalikkhandhasamam idan"ti imam gitikam sutva saha puttehi paccekabodhim patto, anne ca idisehi upayehi ariyabhumim patta nidassanam. Anacchariyam panetam, yam bhagavata asayanusayakusalena "sabbe sankhara anicca"tiadina nayena vutta gathayo sutva pancasata bhikkhu arahattam papunimsu, anne ca khandhayatanadipatisamyutta bhasitakatha sutva 6- aneke devamanussati. Evam imehi catuhi angehi samannagata vaca sacepi milakkhabhasapariyapanna ghatacetikagitikapariyapanna va hoti, tathapi "subhasita"ti veditabba. Subhasitatta eva ca anavajja ca ananuvajja ca vinnunam atthatthikanam kulaputtanam atthapatisarananam, no byanjanapatisaranananti. @Footnote: 1 cha.Ma. jatijaramaranapatisamyuttam 2 cha.Ma.,i. padumasare @3 Si.,i. patakaphullita... 4 cha.Ma. bhajjiyate @5 cha.,i. maddiyantiti 6 cha.Ma.,i. katha sutva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page220.

Idamavoca bhagavati idam subhasitalakkhanam bhagava avoca. Idam vatvana sugato, athaparam etadavoca satthati idam ca lakkhanam vatva atha annampi etam avoca sattha. Idani vattabbagatham dassetva 1- sabbametam sangitikaraka ahamsu. Tattha aparanti gathabandhavacanam sandhaya vuccati. Tam duvidham hoti:- paccha agataparisam assavanasussavanaadharanadalhikaranadini va sandhaya tadatthadipakameva ca, pubbe kenaci karanena parihapitassa atthassa dipanena atthavisesadipakanca "purisassa hi jatassa kuthari jayate mukhe"tiadisu 2- viya. Idha pana tadatthadipakameva. [453] Tattha santoti buddhadayo. Te hi subhasitam "uttamam setthan"ti vannayanti. Dutiyam tatiyam catutthanti idam pana pubbe nidditthakkamam upadaya vuttam. Gathapariyosane pana vangisatthero bhagavato subhasite pasidi. So yam pasannakaram akasi, yanca vacanam bhagava abhasi, tam dassenta sangitikaraka "atha kho ayasma"tiadimahamsu. Tattha patibhati manti mama bhago pakasati. Patibhatu tanti tava bhago pakasatu. Saruppahiti anucchavikahi. Abhitthaviti pasamsi. [454] Na tapayeti vippatisarena na tapeyya. Na vihimseyyati annamannam bhindanto na badheyya. Sa ve vacati sa vaca ekamseneva subhasita. Ettavata apisunavacaya bhagavantam thometi. [455] Patinanditati hatthena hadayena patimukham gantva nandita sampiyayita yam anadaya papani, paresam bhasate piyanti yam vacam 3- bhasanto paresam papani appiyani patikulani pharusavacanani anadaya @Footnote: 1 Si. vattabba gatha dassento 2 khu.su. 25/663/464 3 ka. vacanam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page221.

Atthabyanjanamadhurapiyavacanameva 1- bhasati, tam piyavacameva bhaseyyati vuttam hoti. Imaya gathaya piyavacanena bhagavantam abhitthavi. [456] Amatati amatasadisa madhurabhavena. 2- Vuttampi cetam "saccam have sadhutaram 3- rasanan"ti 4- nibbanamatapaccayatta va amata. Esa dhammo sanantanoti yayam saccavaca nama, esa porano dhammo cariya paveni. Idameva hi porananam acinnam, na te alikam bhasimsu. Tenevaha "sacce atthe ca dhamme ca, ahu 5- santo patitthita"ti. Tattha sacce patitthitatta eva attano ca paresanca atthe patitthita, atthe patitthitatta eva ca dhamme patitthita hontiti veditabba. Param va dvayam saccavisesanamicceva veditabbam. Sacce patitthita. Kidise? atthe Ca dhamme ca, yam paresam atthato anapetatta attham anuparodham karotiti vuttam hoti. Satipi ca anuparodhakaratte 6- dhammato anapetatta dhammam, yam dhammikameva attham tam sadhetiti vuttam hoti. Imaya gathaya saccavacanena bhagavantam abhitthavi. [457] Khemanti abhayam nirupaddavam. Kena karanenati ce? nibbanappattiya Dukkhassantakiriyaya, yasma kilesanibbanam papeti, vattadukkhassa ca antakiriyaya samvattatiti attho. Atha va yam buddho nibbanappattiya dukkhassanta- kiriyayati dvinnam nibbanadhatunamatthaya khemamaggassa pakasanato khemam vacam bhasati, sa ve vacanamuttamati sa vaca sabbavacanam setthati evamettha attho veditabbo. Imaya gathaya mantavacanena bhagavantam abhitthavanto arahattanikutena @Footnote: 1 cha.Ma. atthabyanjanamadhuram piyameva vacanam 2 cha.Ma. sadubhavena @3 cha.Ma. sadutaram 4 sam.sa. 15/73/48, khu.su. 25/184/370 @5 Si.,Ma. ahu 6 ka. anuparodhakatte

--------------------------------------------------------------------------------------------- page222.

Desanam nitthapesiti ayamettha anupubbapadavannana. 1- Sesam vuttanayeneva veditabbanti. Paramatthajotikaya khuddakatthakathaya suttanipatatthakathaya subhasitasuttavannana nitthita. --------------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 29 page 215-222. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=29&A=4860&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=29&A=4860&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=356              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=8499              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=8511              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=8511              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]