ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 29 : PALI ROMAN Sutta.A.2 (paramattha.2)

                        11. Rahulasuttavannana
      [338] Kacci abhinhasamvasati rahulasuttam. Ka uppatti? bhagava
sammasambodhim abhisambujjhitva bodhimandato anupubbena kapilavatthum gantva
tattha rahulakumarena "dayajjam me samana dehi"ti dayajjam yacito sariputtattheram
anapesi "rahulakumaram pabbajehi"ti. Tam sabbam khandhakatthakathayam vuttanayeneva
gahetabbam. Evam pabbajitam pana rahulakumaram vuddhippattam sariputtattherova
upasampadesi, mahamoggallanatthero cassa 2- kammavacacariyo ahosi. Tam bhagava
"ayam kumaro jatiadisampanno, so jatigottakulavannapokkharatadini nissaya
manam va madam va 3- ma akasi"ti daharakalato pabhuti yava na ariyabhumim papuni,
@Footnote: 1 cha.Ma.,i. abbahe
@2 cha.Ma.,i. assa va  3 Si.,ka. jappam va
Tava ovadanto abhinham imam suttam abhasi. Tasma cetam suttapariyosane 1-
vuttam "ittham sudam bhagava ayasmantam rahulam imahi gathahi abhinham ovadati"ti.
Tattha pathamagathaya ayam sankhepattho:- kacci tvam rahula abhinham samvasahetu
jatiadinam annatarena vatthuna na paribhavasi panditam, nanapadipassa
dhammadesanapadipassa ca dharanato ukkadharo manussanam kacci apacito tava, 2-
kacci niccam pujito tayati ayasmantam sariputtam sandhaya bhanati.
      [339] Evam vutte ayasma rahulo "naham bhagava nicapuriso viya
samvasahetu manam va madam va karomi"ti dipento imam patigathamaha "naham
abhinhasamvasa"ti. Sa uttanattha eva.
      [340] Tato nam bhagava uttarim ovadanto panca kamagunetiadika
avasesagathayo aha.
      Tattha yasma panca kamaguna sattanam piyarupa piyajatika ativiya
sattehi icchita patthita, mano ca nesam ramayanti, te cayasma rahulo hitva
saddhaya ghara nikkhanto, na rajabhinito, na corabhinito, na inatto, na
bhayatto, na ajivikapakato, 3- tasma tam bhagava "panca kamagune hitva,
piyarupe manorame, saddhaya ghara nikkhamma"ti samuttejetva imassa nekkhammassa
patirupaya patipattiya niyojento aha "dukkhassantakaro bhava"ti.
      Tattha siya:- nanu cayayasma dayajjam patthento balakkarena
pabbajito, atha kasma bhagava aha "saddhaya ghara nikkhamma"ti? vuccate:-
nekkhammadhimuttatta. Ayam hi ayasma digharattam nekkhammadhimutto
@Footnote: 1 cha.Ma.,i. suttapariyosanepi
@2 cha.Ma. taya  3 cha.Ma. na jivikapakato
Padumuttarasammasambuddhassa puttam uparevatam nama samaneram disva sankho nama nagaraja
hutva satta divase danam datva tathabhavam patthetva tato pabhuti patthanasampanno
abhiniharasampanno satasahassakappe paramiyo puretva antimabhavupapanno.
Evam nekkhammadhimuttatancassa bhagava janati. Tathagatabalannataram
hi etam nanam. Tasma aha "saddhaya ghara nikkhamma"ti. Atha va
digharattam saddhayeva ghara nikkhamma idani dukkhassantakaro bhavati ayamettha
adhippayo.
      [341] Idani samudayappahana 1- pabhuti vattadukkhassantakiriyaya patipattim
dassetum "mitte bhajassu kalyane"tiadimaha. Tattha siladihi adhika kalyanamitta
nama, te bhajanto himavantam nissaya mahasala muladihi viya siladihi
vuddhati. Tenaha "mitte bhajassu kalyane"ti. Pantanca sayanasanam, vivittam
appanigghosanti yanca sayanasanam pantam duram vivittam appakinnam appanigghosam,
yattha migasukaradisaddena arannasanna uppajjati, tatharupam sayanasanam ca
bhajassu. Mattannu hohi bhojaneti pamanannu hohi, patiggahanamattam
paribhogamattam ca janahiti attho tattha patiggahanamattannuna deyyadhamme 2-
appe dayakepi appam datukame appameva gahetabbam, deyyadhamme appe
dayake pana bahum datukamepi appameva gahetabbam, deyyadhamme pana bahutare
dayake 3- appam datukame appameva gahetabbam, deyyadhammepi hi 4- bahutare
dayakepi bahum datukame attano balam janitva gahetabbam. Apica matta eva
vannita bhagavatati paribhogamattannuna puttamamsam viya akkhabbhanjanamiva ca yoniso
manasikaritva bhojanam paribhunjitabbanti.
@Footnote: 1 cha.Ma.,i. idanissa adito  2 cha.Ma. deyyadhammepi
@3 cha.Ma. dayakepi  4 cha.Ma.,i. hi-saddo na dissati
      [342] Evamimaya gathaya brahmacariyassa upakarabhutaya kalyanamittasevanaya
niyojetva senasanabhojanamukhena ca paccayaparibhogaparisuddhisile 1-
samadapetva idani yasma civaradisu tanhaya micchajivo hoti, tasma tam
patisedhetva ajivaparisuddhisile samadapento "civare pindapate ca"ti imam
gathamaha. Tattha paccayeti gilanapaccaye. Etesuti etesu catusu civaradisu
bhikkhunam tanhuppadavatthusu. Tanhamakasiti "hirikopinapaticchadanadinam atthameva
te cattaro paccaya niccaturanam purisanam patikarabhuta jajjaragharassevimassa
atidubbalassa kayassa upatthambhabhuta"tiadina nayena adinavam passanto
tanham ma janesi, ajanento anuppadento viharahiti vuttam hoti. Kimkaranam?
ma lokam punaragamiti. 2- Etesu hi tanham karonto tanhaya akaddhiyamano
punapi imam lokam agacchati. So tvam etesu tanhamakasi, evam sante na puna
imam lokam agamissasiti.
      Evam vutte ayasma rahulo "civare tanhamakasiti mam bhagava aha"ti
civarapatisamyuttani dve dhutangani samadiyi pamsukulikanganca tecivarikanganca,
"pindapate tanham makasiti mam bhagava aha"ti pindapatapatisamyuttani panca
dhutangani samadiyi pindapatikangam sapadanacarikangam ekasanikangam pattapindikangam
khalupacchabhattikanganti, "senasane tanham makasiti mam bhagava aha"ti
senasanapatisamyuttani cha dhutangani samadiyi arannikangam abbhokasikangam
rukkhamulikangam yathasanthatikangam sosanikangam nesajjikanganti, "gilanapaccaye tanham
makasiti mam bhagava aha"ti sabbapaccayesu yathalabham yathabalam yathasaruppanti
tihi santosehi santuttho  ahosi yatha tam subbaco kulaputto padakkhinaggahi
anusasaninti.
@Footnote: 1 Si.,i. paccayaparibhogasilam  2 cha.Ma.,i. punaragami
      [343] Evam bhagava ayasmantam rahulam ajivaparisuddhisile samadapetva
idani avasesasile samathavipassanasu ca samadapetum "samvuto patimokkhasmin"ti-
adimaha. Tattha samvuto patimokkhasminti ettha bhavassuti pathaseso, bhavati
antimapadena va sambandho veditabbo, tatha dutiyapade. Evametehi dvihi
vacanehi patimokkhasamvarasile indriyasamvarasile ca samadapesi. Pakatavasena cettha
pancindriyani vuttani. Lakkhanato pana chatthampi vuttamyeva hotiti veditabbam. Sati
kayagata tyatthuti evam catuparisuddhisile patitthitassa tuyham
catudhatuvavatthanacatubbidhasampajannanapanassatiaharepatikulasannabhavanadibheda kayagata
sati atthu bhavatu, bhavehi tanti attho. Nibbidabahulo bhavati samsaravatte
ukkanthanabahulo sabbaloke anabhiratasanni hohiti attho.
      [344] Ettavata nibbedhabhagiyam upacarabhumi dassetva idani
appanabhumim dassento "nimittam parivajjehi"tiadimaha. Tattha nimittanti
ragatthaniyam subhanimittam. Teneva nam parato visesento aha "subham
ragupasanhitan"ti. Parivajjehiti amanasikarena pariccajahi. Asubhaya cittam
bhavehiti yatha savinnanake avinnanake va kaye asubhabhavana sampajjati,
evam cittam bhavehi. Ekaggam  susamahitanti upacarasamadhina ekaggam,
appanasamadhina susamahitam. Yatha te idisam cittam hoti, tatha nam bhavehiti
attho.
      [345] Evamassa appanabhumim dassetva vipassanam dassetum 1- "animittan"ti-
adimaha. Tattha animittanca bhavehiti evam nibbedhabhagiyena samadhina
samahitacitto vipassanam bhavehiti vuttam hoti. Vipassana hi
@Footnote: 1 cha.Ma. dassento
"aniccanupassanananam niccanimittato vimuccatiti animitto vimokkho"tiadina
nayena, raganimittadinam va aggahanena animittavoharam labhati. Yathaha:-
            "so khvaham avuso sabbanimittanam amanasikara animittam
        cetosamadhim upasampajja viharami. Tassa mayham avuso imina
        viharena viharato animittanusari vinnanam hoti"ti. 1-
      Mananusayamujjahati imaya animittabhavanaya aniccasannam 2- patilabhitva
"aniccasannino meghiya anattasanna santhati, anattasanni asmimanasamugghatam
papunati"ti 3- evamadinanukkamena mananusayam ujjaha pajaha pariccajahiti
attho. Tato manabhisamaya, upasanto carissasiti athevam ariyamaggena manassa
abhisamaya khaya vaya pahana patinissagga upasanto nibbuto sitibhuto
sabbadarathaparilahavirahito yava anupadisesaya nibbanadhatuya parinibbayi, tava
sunnatanimittappanihitanam annatarannatarena phalasamapattiviharena carissasi
viharissasiti arahattanikutena desanam nitthapesi.
      Ito param 4- "ittham sudam bhagava"tiadi sangitikarakanam vacanam. Tattha
ittham sudanti ittham su idam, evamevati vuttam hoti. Sesamettha uttanatthameva.
Evam ovadiyamano cayasma rahulo paripakagatesu vimuttiparipacaniyesu dhammesu
cularahulovadasuttapariyosane anekehi devatasahassehi saddhim arahatte
patitthasiti.
                     Paramatthajotikaya  khuddakatthakathaya
                          suttanipatatthakathaya
                       rahulasuttavannana nitthita.
                          -------------
@Footnote: 1 sam.sala. 18/523/330 (sya)  2 ka. animittasanni
@3 an.navaka. 23/3/296, khu.u. 25/31/143  4 cha.Ma. tato param



             The Pali Atthakatha in Roman Book 29 page 156-161. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=29&A=3510&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=29&A=3510&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=328              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=8111              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=8090              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=8090              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]