ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 29 : PALI ROMAN Sutta.A.2 (paramattha.2)

                         9. Kimsilasuttavannana
      [327] Kimsiloti kimsilasuttam. Ka uppatti? ayasmato sariputtassa
gihisahayako eko therasseva pituno vangantabrahmanassa sahayassa
brahmanassa putto satthikotiadhikam pancasatakotidhanam pariccajitva ayasmato
sariputtattherassa santike pabbajitva sabbam buddhavacanam pariyapuni. Tassa
thero bahuso ovaditva kammatthanamadasi, so tena visesam nadhigacchati, tato
thero "buddhaveneyyo eso"ti natva tam adaya bhagavato santikam gantva tam
bhikkhum arabbha puggalam aniyametva "kimsilo"ti pucchi, athassa bhagava tato
paramabhasi. Tattha kimsiloti kidisena carittasilena 1- samannagato, kidisapakatiko
va. Kimsamacaroti kidisena carittena yutto. Kani kammani bruhayanti kani
kayakammadini vaddhento. Naro samma nivitthassati abhirato naro sasane
@Footnote: 1 cha.Ma. varittasilena
Samma patitthito bhaveyya. Uttamatthanca papuneti sabbatthanam uttamam arahattanca
papuneyyati vuttam hoti.
      [328] Tato bhagava "sariputto addhamasupasampanno savakaparamippatto,
kasma adikammikaputhujjanapanham pucchati"ti avajjento "saddhiviharikam
arabbha"ti natva pucchaya vuttam carittasilam avibhajitvava tassa sappayavasena
dhammam desento "vuddhapacayi"tiadimaha.
      Tattha pannavuddho gunavuddho jativuddho vayovuddhoti 1- cattaro
vuddha. 2- Jatiya hi daharopi bahussuto bhikkhu appassutamahallakabhikkhunam
santike 3- bahusaccapannaya vuddhatta pannavuddho. Tassa hi santike
mahallakabhikkhupi buddhavacanam pariyapunanti, ovadavinicchayapanhavissajjanani ca
paccasimsanti. Tatha daharopi bhikkhu adhigamasampanno gunavuddho nama. Tassa hi
ovade patitthaya mahallakapi vipassanagabbham gahetva arahattaphalam papunanti.
Tatha daharopi raja khattiyo muddhabhisitto 4- brahmano va sesajanassa
vandanarahato jativuddho nama. Sabbo pana pathamajato vayovuddho nama.
Tattha yasma pannaya sariputtattherassa sadiso natthi thapetva bhagavantam, tatha
gunehi 5- addhamasena 6- sabbasavakaparaminanassa patividdhatta. Jatiyapi so
brahmanamahasalakule uppanno, tasma tassa bhikkhuno vayena samanopi so
imehi tihi karanehi vuddho. Imasmim panatthe pannagunehi eva vuddhabhavam
sandhaya bhagava aha "vuddhapacayi"ti. Tasma tadisanam vuddhanam apacitikaranena
@Footnote: 1 i. pannavaddho gunavaddho jativaddhoti  2 i. vaddha, evamuparipi
@3 cha.Ma....bhikkhunamantare  4 cha.Ma.,i. buddhavasitto
@5 cha.Ma. gunenapi  6 i. addhamase
Vuddhapacayi, tesameva vuddhanam labhadisu usuyyavigamena anusuyyako ca siyati
ayamadipadassa attho.
      Kalannu cassati ettha pana rage uppanne tassa vinodanatthaya
garunam dassanam gacchantopi kalannu, dose, mohe, kosajje uppanne tassa
vinodanatthaya garunam dassanam gacchantopi kalannu, yato evam kalannu ca
assa garunam dassanaya. Dhammim kathanti samathavipassanayuttam. Erayitanti vuttam.
Khanannuti tassa kathaya khanavedi, dullabho va ayam idisaya kathaya savanakkhanoti
jananto. Suneyya sakkaccanti 1- tam katham sakkaccam suneyya. Na kevalanca tameva,
annanipi buddhagunadipatisamyuttani subhasitani sakkaccameva suneyyati attho.
      [329] "kalannu cassa garunam dassanaya"ti ettha vuttanayanca
attano uppannaragadivinodanakalam natvapi garunam santikam gacchanto kalena
gacche garunam sakasam, "aham kammatthaniko dhutangadharo cati katva na
cetiyavandanabodhiyanganabhikkhacaramaggaatimajjhantikaveladisu yattha katthaci thitam acariyam
disva paripucchanatthaya upasankameyya, sakasenasane pana attano asane
nisinnam vupasantadaratham sallakkhetva kammatthanadividhipucchanattham upasankameyyati
attho. Evam upasankamantopi ca thambham  nirankatva nivatavutti thaddhabhavakaram manam
vinasetva nicavutti padapunchanacolakacchinnavisanusabhauddhatadathasappasadiso
hutva upasankameyya. Atha tena garuna vuttam attham dhammam .pe. Samacare ca.
Atthanti bhasitattham. Dhammanti palidhammam. Samyamanti silam. Brahmacariyanti
avasesasasanabrahmacariyam. Anussare ceva samacare cati attham kathitokase anussareyya,
dhammam samyamam brahmacariyam kathitokase anussareyya, anussaranamatteneva ca
@Footnote: 1 cha.Ma. sakkaccati
Atussanto tam sabbampi samacare samacareyya samadaya vatteyya, tasam kathanam 1-
attani pavattane ussukkam kareyyati attho. Evam karonto hi kiccakaro
hoti.
      [330] Tato paranca dhammaramo dhammarato dhamme thito dhammavinicchayannu
bhaveyya. Sabbapadesu cettha dhammoti samathavipassana, aramo ratiti
ekova attho, dhamme aramo assati dhammaramo. Dhamme rato, na annam
pihetiti dhammarato. Dhamme thito dhammam vattanato. 2- Dhammavinicchayam janati
"idam udayananam idam vayananan"ti dhammavinicchayannu, evarupo assa. Atha yayam
rajakathaditiracchanakatha tarunavipassakassa bahiddha rupadisu abhinandanuppadanena
tam samathavipassanadhammam sanduseti, tasma "dhammasandosavado"ti vuccati, tam
nevacareyya 3- dhammasandosavadam, annadatthu avasagocaradisappayani sevanto
tacchehi niyetha subhasitehi. Samathavipassanapatisamyuttanevettha tacchani, tatharupehi
subhasitehi niyetha nayeyya. Kalam khepeyyati attho.
      [331] Idani "dhammasandosavadan"ti ettha atisankhepena vuttam
samathavipassanayuttassa bhikkhuno upakkilesam pakatam karonto tadannenapi
upakkilesena saddhim hassam jappanti imam gathamaha. "hasan"tipi patho.
Vipassakena hi bhikkhuna hasaniyasmim vatthusmim sitamattameva katabbam,
niratthakakathajappo na bhasitabbo, natibyasanadisu paridevo na katabbo,
khanukantakadimhi manopadoso na uppadetabbo. Mayakatanti vutta maya tividham kuhanam
paccayesu giddhi 4- jatiadihi mano paccanikasatatasankhato sarambho
@Footnote: 1 Si.,i. tesam bhavanam  2 Si.,i. dhammam patva, vattanato
@3 cha.Ma.,i. nevacare  4 ka. tutthi
Pharusavacanalakkhanam kakkasam, ragadayo kasava, adhimattatanhalakkhana 1- mucchati ime ca
dosa sukhakamena angarakasu viya, sucikamena guthatthanam viya, jivitukamena
asivisadayo viya ca pahatabba. Hitva ca arogyamadadivigama vitamadena
cittavikkhepabhava thitattena caritabbam. Evam  patipanno hi sabbupakkilesaparisuddhaya
bhavanaya nacirasseva arahattam papunati. Tenaha bhagava "hassam ca jappam
.pe. Thitatto"ti.
      [332] Idani yvayam "hassam jappan"tiadina nayena upakkileso
vutto, tena samannagato bhikkhu yasma sahaso hoti avimamsakari, ratto
ragavasena duttho dosavasena gacchati, pamatto ca hoti kusalanam dhammanam
bhavanaya asataccakari, tatharupassa ca "suneyya sakkacca subhasitani"tiadina
nayena vutto ovado niratthako, tasma imassa sankilesassa puggaladhitthanaya
desanaya sutadivuddhipatipakkhabhavam dassento "vinnatasarani"ti imam gathamaha.
Tassattho:- yani hetani samathavipassanapatisamyuttani subhasitani, tesam
vijananato 2- saro. Yadi vinnatani sadhu, atha saddamattameva gahitam, na kinci
katam hoti, yena etani sutamayena nanena vinnayanti, tam sutam, etanca
sutamayananam vinnatasamadhisaram, tesu vinnatesu dhammesu yo samadhi
cittassavikkhepo  tathattaya patipatti, ayamassa saro. Na hi vijananamatteneva koci
attho sijjhati. Yo panayam naro ragadivasena vattanato sahaso, kusalanam
dhammanam bhavanaya asataccakaritaya pamatto, so saddamattaggahiyeva hoti,
tena tassa atthavijananabhavato sa subhasitavijananapanna ca, tathattaya
patipattiya abhavato sutanca na vaddhatiti.
@Footnote: 1 Si.,i. adhikatanhasankhata  2 cha.Ma.,i. vijananam
      [333] Evam pamattanam sattanam pannaparihaninca sutaparihaninca
dassetva idani appamattanam tadubhayasaradhigamam dassento aha "dhamme ca ye
.pe. Saramajjhagu"ti.
      Tattha ariyappavedito dhammo nama samathavipassanadhammo. Ekopi hi
buddho samathavipassanadhammam adesetva parinibbuto nama natthi. Tasma etasmim
dhamme ca ye ariyappavedite rata nirata appamatta sataccanuyogino,
anuttara te vacasa manasa kammuna ca, te catubbidhena vacisucaritena tividhena
manosucaritena tividhena kayasucaritena ca samannagatatta vacasa manasa kammuna
ca anuttara, avasesasattehi asama agga visittha. Ettavata saddhim
pubbabhagasilena ariyamaggasampayuttam silam dassesi. Evam parisuddhasila te
santisoraccasamadhisanthita, sutassa pannaya ca saramajjhagu, ye ariyappavedite
dhamme rata, te na kevalam vacadihi anuttara honti, apica kho pana
santisoracce samadhimhi ca santhita hutva sutassa pannaya ca saramajjhagu
adhigata icceva veditabba. Asamsayam 1- bhutavacanam.
      Tattha santiti nibbanam, soraccanti sundare ratabhavena yathabhutapativedhika
panna, santiya soraccanti santisoraccam, nibbanarammanaya maggapannayetam
adhivacanam. Samadhiti tamsampayuttova maggasamadhi. Santhitati tadubhaye patitthita.
Sutapannanam saram nama arahattaphalavimutti. Vimuttisaranhi idam brahmacariyam.
Evamettha bhagava dhammena pubbabhagapatipadam "anuttara vacasa"tiadihi silakkhandham
santisoraccasamadhihi pannakkhandhasamadhikkhandheti tihipi imehi khandhehi
aparabhagapatipadanca dassetva sutapannasarena akuppavimuttim dassento
arahattanikutena desanam samapesi.
@Footnote: 1 ka. asamsaya
      Desanapariyosane ca so bhikkhu sotapattiphalam patva puna nacirasseva
aggaphale arahatte patitthasiti.
                     Paramatthajotikaya  khuddakatthakathaya
                          suttanipatatthakathaya
                       kimsilasuttavannana nitthita.
                         --------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 29 page 146-152. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=29&A=3288&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=29&A=3288&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=326              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=8065              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=8045              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=8045              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]