ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 28 : PALI ROMAN Sutta.A.1 (paramattha.1)

                7. Aggikabharadvajasuttavannana
      evamme sutanti aggikabharadvajasuttam, "vasalasuttan"tipi vuccati. Ka
uppatti? bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa arame,
@Footnote: 1 ka. parikkhitva      2 cha.Ma. ayam saddo na dissati
@3 cha.Ma. gananam        4 Si. anappika, ka. anappaka   5 cha.Ma. asankhiyoti
Kasibharadvajasutte vuttanayeneva bhattakiccadiavasane 1- buddhacakkhuna lokam
volokento aggikabharadvajam brahmanam saranasikkhapadanam upanissayasampannam
disva "tattha mayi gate katha pavattissati, tato kathavasane dhammadesanam sutva
esa brahmano saranam gantva sikkhapadani samadiyissati"ti ca 2- natva tattha
ca 2- gantva pavattaya kathaya brahmanena dhammadesanam yacito imam suttamabhasi.
Tattha "evamme sutan"tiadim mangalasutte 3- vannayissama, "atha kho bhagava
pubbanhasamayan"tiadikam 4- kasibharadvajasutte vuttanayeneva veditabbam.
      Tena kho pana samayena aggikabharadvajassati yam yam avuttapubbam, tam
tadeva vannayissama. Seyyathidam? so hi brahmano aggim juhati paricaratiti
katva aggikoti namena pakato ahosi, bharadvajoti gottena. Tasma vuttam
"aggikabharadvajassa"ti. Nivesaneti ghare. Tassa kira brahmanassa nivesanadvare
antaravithiyam aggihutasala ahosi. Tato "nivesanadvare"ti vattabbe tassapi
padesassa nivesaneyeva pariyapannattava. 5-  "nivesane"ti vuttam. Samipatthe va
bhummavacanam, nivesanasamipeti attho. Aggi pajjalito hotiti aggiyapane 6- thito
aggi kattharuddharane samipe va pakkhepam 7- vijanavatanca labhitva pajjalito 8-
uddham samuggataccisamakulo hoti. Ahuti paggahitati sasisam nhayitva mahata
sakkarena payasasappimadhuphanitadini abhisankhatani 9- hontiti attho. Yam hi
kinci aggimhi juhitabbam, tam sabbam "ahuti"ti vuccati. Sapadananti anugharam.
Bhagava hi sabbajananuggahatthaya aharasantutthiya ca uccanicakule 10- avokkamma
pindaya carati. Tena vuttam "sapadanam pindaya caramano"ti.
@Footnote: 1 cha.Ma. vuttanayena pacchabhattakiccavasane     2 cha.Ma. ca-saddo na dissati
@3 cha.Ma. mangalasuttavannanayam                4 cha.Ma. adi
@5 cha.Ma. pariyapannatta                   6 cha. aggiyadhane, Ma. aggisalatthane
@7 cha.Ma. thito aggi katabbhuddharano samidhapakkhepam  8 cha.Ma. jalito
@9 Si. abhihatani                        10 cha.Ma....kulam
      Atha kimattham sabbakarasampannam samantapasadikam bhagavantam disva
brahmanassa cittam na pasidati, kasma ca evam pharusena vacanena bhagavantam
samudacaratiti? vuccate:- ayam kira brahmano "mangalakiccesu samanadassanam
avamangalan"ti evam ditthiko, tato "mahabrahmuno bhunjanavelaya kalakanni
mundasamanako mama nivesanam upasankamati"ti mantva cittam na pasadeti,
annadatthu dosavasamyeva 1- agamasi. Atha kuddho anattamano anattamanavacanca 2-
niccharesi atreva 3- mundakatiadi. Tatrapi ca yasma "mundo asuddho hoti"ti
brahmananam ditthi, tasma "ayam asuddho, tena devabrahmanapujito 4- na
hoti"ti jigucchanto "mundaka"ti aha. Mundakatta va ucchittho esa, na
imam padesam arahati agacchitunti. Samano hutvapi idisam kayakilesam na vannetiti
ca samanabhavam jigucchanto "samanaka"ti aha. Na kevalam dosavaseneva, 5- vasale
va pabbajetva 6- tehi saddhim ekato sambhogaparibhogakaranena patito ayam
vasalatopi papataroti jigucchanto "vasalaka"ti aha. "vasalajatikanam va
ahutidassanamantasavanena 7- papam hoti"ti mannamanopi evamaha.
      Bhagava tatha vuttopi vippasanneneva mukhavannena madhurena sarena
brahmanassa upari anukampasitalena cittena attano sabbasattehi
asadharanatadibhavam pakasento aha "janasi pana tvam brahmana"ti. Atha
brahmano bhagavato mukhappasadasamsucitatadibhavam 8- natva anukampasitalena cittena
niccharitam madhurassaram sutva amateneva abhisittahadayo attamano vippasannindriyo
nihatamano 9- hutva tamjatisabhavam visaoragasadisam 10- samudacaravacanam pahaya
@Footnote: 1 ka. rosasamyeva    2 cha.Ma. ca-saddo na dissati    3 cha.Ma. tatreva
@4 cha.Ma....pujako    5 ka. rosavaseneva          6 ka. vasavo va pabbajitva
@7 cha.Ma....mattasavanena        8 cha.Ma. mukhappasadasucitam tadibhavam
@9 ka. nihatamano            10 Si.,i. visuggarasadisam, cha.Ma. visauggirasadisam
"yannunaham hinajaccam vasalanti paccemi, na so paramatthato vasalo, na ca
hinajaccata eva vasalakarano dhammo"ti mannamano "na kho aham bho gotama"ti
aha. Dhammata hesa, yam hetusampanno paccayalabhena pharusopi samano
laddhamatte paccaye muduko hotiti.
      Tattha sadhuti ayam saddo ayacanasampaticchanasampahamsanasundaradalhikammadisu
dissati. "sadhu me bhante bhagava sankhittena dhammam desetu"tiadisu 1- hi
ayacane. "sadhu bhanteti kho so bhikkhu bhagavato bhasitam abhinanditva
anumoditva"tiadisu 2- sampaticchane. "sadhu sadhu sariputta"tiadisu 3-
sampahamsane.
        "sadhu dhammaruci raja      sadhu pannanava naro
         sadhu mittanamaddubbho     papassakaranam sukhan"ti-
adisu 4- sundare. "tam sunatha, sadhukam manasikarotha"tiadisu 5- dalhikamme. Idha
pana ayacane.
      Tena hiti tassadhippayanidassanam, sace natukamositi vuttam hoti.
Karanavacanam va, tassa yasma natukamosi, tasma brahmana sunahi, sadhukam
manasikarohi, tatha te bhasissami, yatha tvam janissasiti evam parapadehi saddhim
sambandho veditabbo. Tatra ca sunahiti sotindriyavikkhepavaranam, sadhukam
manasikarohiti manasikare dalhikammaniyojanena manindriyavikkhepavaranam. Purimam cettha
byanjanavipallasaggahavaranam, pacchimam atthavipallasaggahavaranam. Purimena ca
dhammassavane niyojeti, pacchimena sutanam dhammanam dharanatthupaparikkhadisu. Purimena
ca "sabyanjano ayam dhammo, tasma savaniyo"ti dipeti, pacchimena "sattho,
@Footnote: 1 sam.sala. 18/131/89, an.sattaka. 23/80/145 (sya)
@2 Ma.u. 14/86/67                 3 di.pa. 11/349/240
@4 khu.ja. 28/50/20 (sya)          5 Ma.mu. 12/1/1
Tasma manasikatabbo"ti. Sadhukapadam va ubhayapadehi saddhim 1- yojetva "yasma
ayam dhammo dhammagambhiro ca desanagambhiro ca, tasma sunahi sadhukam, yasma
atthagambhiro ca pativedhagambhiro ca, tasma sadhukam manasikarohi"ti etamattham
dipento aha "sunahi sadhukam manasikarohi"ti.
      Tato "evam gambhire kathamaham patittham labhissami"ti visidantamiva tam brahmanam
samussahento aha "bhasissami"ti. Tattha "yatha tvam nassasi, tatha parimandalehi
padabyanjanehi uttanena nayena bhasissami"ti evamadhippayo 2- veditabbo.
Tato ussahajato hutva "evam bho"ti kho aggikabharadvajo brahmano
bhagavato paccassosi, sampaticchi patiggahesiti vuttam hoti, yathanusittham va
patipajjanena abhimukho assositi. Athassa "bhagava etadavoca"ti etam avoca,
idani 3- vattabbam sandhaya vuttam "kodhano upanahi"ti evamadikam.
      [116] Tattha kodhanoti kujjhanasilo. Upanahiti tasseva kodhassa
dalhikammena upanahena samannagato. Paresam gune makkheti punchatiti makkhi,
papo ca so makkhi cati papamakkhi. Vipannaditthiti vinatthasammaditthi, vipannaya
va virupagataya dasavatthukaya micchaditthiya samannagato. Mayaviti attani
vijjamanadosapaticchadanalakkhanaya mayaya samannagato. Tam janna vasalo ititi
tam evarupam puggalam etesam hinadhammanam vassanato sincanato anvassavanato ca
"vasalo"ti janeyyati, 4- sabbe hi brahmanamatthake jata. 4- Ayanhi paramatthato
vasalo eva, attano hadayatutthimattam, na paranti. Evamettha bhagava adipadeneva
tassa brahmanassa kodhaniggaham katva "kodhadidhammo 5- hinapuggalo"ti 6-
@Footnote: 1 cha.Ma. ayam patho na dissati                 2 ka. evamussaho
@3 cha.Ma. athassa "bhagava etadavoca"ti idani
@4-4 Si.,i. sace hi brahmuno matthake jato, cha.Ma. etehi sabbehi
@   brahmanamatthake jato   5 ka. kodhanadhammo   6 Si. kodhadidhamme hinapuggale...
Puggaladhitthanaya ca desanaya kodhadidhamme desento ekena tava pariyayena
vasalam ca vasalakarane ca dhamme desesi, evam desento ca "tvam ahan"ti
paravambhanam attukkamsananca akatva dhammeneva samena nayena tam brahmanam
vasalabhave, attananca brahmanabhave thapesi.
      [117] Idani yayam brahmananam ditthi "kadaci panatipataadinnadanadini
karontopi brahmano eva"ti, tam ditthim patisedhento, ye ca sattahimsadisu
akusaladhammesu tehi tehi samannagata adinavam apassanta te dhamme
upadenti, 1- tesam "hina ete dhamma vasalakarana"ti tattha adinavanca
dassento aparehipi pariyayehi vasalanca vasalakarane ca dhamme desetum "ekajam
va dvijam va"ti evamadigathayo abhasi.
      Tattha ekajoti thapetva andajam avasesayonijo. So hi ekada eva
jayati. Dvijoti andajo. So hi matukucchito andakosato cati dvikkhattum
jayati. Tam ekajam va dvijam vapi. Yodha pananti yo idha sattam. Vihimsatiti
kayadvarikacetanasamutthitena va vacidvarikacetanasamutthitena va payogena jivita
voropeti. "panani himsati"tipi patho, tattha ekajam va dvijam vati evampabhedani
yodha panani himsatiti evam sambandho veditabbo. Yassa pane daya natthiti
etena manasa anukampaya abhavamaha. Sesamettha vuttanayameva ito parasu ca
gathasu, yato ettakampi avatva ito param uttanatthani padani pariharanta
avannitapadavannanamattameva karissasama.
      [118] Hantiti hanati vinaseti. Uparundhetiti 2- senaya parivaretva
titthati. Gamani nigamani cati ettha casaddena nagaranitipi vattabbam.
@Footnote: 1 Si. nappajahanti, Ma. uppadessanti,      2 Ma. uparundhatiti, cha. parirundhatiti
Niggahako samannatoti imina hananapatirundhanena 1- gamanigamanagaraghatakoti
loke vidito.
      [119] Game va yadi varanneti gamopi nigamopi nagarampi sabbova
idha gamo saddhim upacarena, tam thapetva sesam arannam. Tasmim game va yadi
varanne yam paresam mamayitam, yam parasattanam pariggahitamapariccattam satto va
sankharo va. Theyya adinnam adiyatiti 2- tehi adinnam ananunnatam theyyacittena
adiyati, yena kenaci payogena yena kenaci avaharena attano gahanam sadheti.
      [120] Inamadayati attano santakam kinci nikkhipitva nikkhepaggahanena
va, kinci anikkhipitva "ettakena kalena ettakam vaddhim dassami"ti
vaddhiggahanena va, "yam ito udayam bhavissati, tam mayham mulam taveva
bhavissati"ti va "udayam ubhinnampi sadharanan"ti va evam tamtamayogaggahanena 3-
va inam gahetva. Bhunjamano 4- palayati na hi te inamatthiti tena inayikena
"dehi me inan"ti codiyamano "na hi te inamatthi, maya gahitanti ko
sakkhi"ti evam bhananena ghare vasantopi palayati.
      [121] Kincikkhakamyatati appamattakepi kismincideva icchaya. Panthasmim
vajatam 4-  jananti magge gacchantam yam kinci itthim va purisam va, hanta 5-
kincikkhamadetiti maretva kottetva va 6- tam bhandakam ganhati.
      [122] Attahetuti attano jivitakarana, tatha parahetu. Dhanahetuti
sakadhanassa va karana. Cakaro sabbattha vikappanattho. 7- Sakkhiputthoti yam
janasi, tam vadehiti pucchito. Musa brutiti jananto va "na janami"ti
@Footnote: 1 cha.Ma. hananaparirundhanena       2 cha.Ma. adinnamadetiti     3 Si.,ka. ayogaggahanena
@4 cha.Ma. cujjamano           4 cha.Ma. vajantam           5 cha.Ma. hantva
@6 cha.Ma. va-saddo na dissati                          7 ka. vikappanattho
Ajananto va "janami"ti bhanati, samike assamike, 1- assamike ca samike
karoti.
      [123] Natinanti sambandhinam. Sakhinanti. Sahayakanam. 2- Daresuti
parapariggahitesu. Patidissatiti patikulena dissati, aticaranto dissatiti attho.
Sahasati balakkarena aniccham. Sampiyenati tehi tesam darehi patthiyamano sayam
ca patthayamano, ubhayasinehavasenapiti vuttam hoti.
      [124] Mataram va 3- pitaram vati evam mettaya padatthanabhutampi,
jinnakam gatayobbananti evam karunaya ca 4- padatthanabhutampi. Pahu santo na bharatiti
atthasampanno hutvapi na bharati na posati. 5-
      [125] Sasunti sassum. Hantiti panina va ledduna va annena va
kenaci paharati. Rosetiti kodhamassa sanjaneti vacaya pharusavacanena.
      [126] Atthanti sanditthikasamparayikaparamatthesu yam kinci. Pucchito
santoti puttho samano. Anatthamanusasatiti tassa ahitameva acikkhati.
Paticchannena mantetiti attham va 6- acikkhantopi yatha so na janasi, tatha
apakatehi padabyanjanehi paticchannena vacanena manteti, acariyamutthim va
katva digharattam vasapetva savasesameva manteti.
      [127] Yo katvati ettha maya pubbabhage 7- papicchata vutta,
ya sa "idhekacco kayena duccaritam caritva vacaya duccaritam caritva manasa
duccaritam caritva tassa paticchadanahetum papikam iccham panidahati, ma mam jannati
@Footnote: 1 cha.Ma. asamike evamuparipi           2 cha.Ma. vayassanam
@3 cha.Ma. va-saddo na dissati           4 cha.Ma. ca-saddo na dissati
@5 cha.Ma. hutvapi na poseti            6 cha.Ma. va-saddo na dissati
@7 Si.,ka. atthakathaya maya pubbabhaga
Icchati"ti 1- evam agata. Yatha anne na jananti, tatha karanena katananca
anavikaranena 2- paticchanna assa kammantati paticchannakammanto.
      [128] Parakulanti natikulam va mittakulam va, agatanti yassa tena
kulena 3- bhuttam, tam attano gehamagatam panabhojanadihi nappatipujeti, na va
deti, avabhuttam va detiti adhippayo.
      [129] Yo brahmanam vati parabhavasutate vuttanayameva.
      [130] Bhattakale upatthiteti bhojanakale jate upatthite. 4-
Upatthitantipi patho, pato 5- bhattakale agatanti attho. Roseti vaca na ca
detiti "atthakamo me ayam na balakkarena mam punnam karapetum agato"ti
acintetva appatirupena pharusavacanena roseti, antamaso sammukhabhavamattampi cassa
na deti, pageva bhojananti adhippayo.
      [131] Asatam yodha pabrutiti yo idha yatha nimittani dissanti
"asukadivase idancidanca te bhavissati"ti, evam asajjamanavacanam pabrutiti. 6-
"asantan"tipi patho, abbhutanti attho. Pabrutiti bhanati "asukasmim nama game
mayham idiso gharavibhavo, ehi tattha gacchama, gharani me bhavissasi, idancidanca
te dassami"ti parabhariyam va paradasim va vancento dhutto viya. Nijigisanoti
nijigisamano maggamano, tam vancetva yam kinci gahetva palayitukamoti
adhippayo.
      [132] Yo cattananti yo  ca attanam. Samukkamseti  jatiadihi
samukkamsati uccatthane thapeti. Pare ca mavajanatiti tehiyeva pare avajanati,
@Footnote: 1 abhi.vi. 35/894/438, 35/911/484   2 cha.Ma. avivaranena  3 cha.Ma. kule
@4 cha.Ma. ayam patho na dissati            5 cha.Ma. pato-iti patho na dissati
@6 cha.Ma. evam asajjananam vacanam pabruti
Nicam karoti. Makaro padasandhikaro. Nihinoti gunavuddhito parihino, adhamabhavam
va gato. Sena manenati tena ukkamsanavambhasankhatena 1- attano manena.
      [133] Rosakoti kayavacahi paresam rosajanako. Kadariyoti thaddhamacchari,
yo pare paresam dente annam va punnam karonte vareti, tassetam adhivacanam.
Papicchoti asantagunasambhavanicchaya samannagato. Macchariti avasadimacchariyayutto
sathoti asantagunappakasanalakkhanena satheyyena samannagato, asammabhasi
va 2- akatukamopi "karomi"tiadivacanena. Nassa papajigucchanalakkhana hiri,
nassa uttasanato ubbegalakkhanam ottappanti ahiriko anottappi.
      [134] Buddhanti sammasambuddham. Paribhasatiti. "asabbannu"tiadihi
upavadati, 3- savakanca "duppatipanno"tiadihi. Paribbajakam 4- gahattham vati
savakavisesanameva cetam 5- pabbajitam va tassa savakam, gahattham va paccayadayakanti
attho. Bahirakam va paribbajakam, yam kinci va gahattham abhutena dosena
paribhasatiti evamettha 6- attham icchanti porana.
      [135] Anaraham santoti akhinasavo samano. Araham patijanatiti "aham
araha"ti patijanati, yatha nam "araha ayan"ti jananti, tatha vacam
nicchareti, kayena parakkamati, cittena icchati adhivaseti. Coroti theno.
Sabrahmake loketi ukkatthavasena aha, sabbaloketi vuttam hoti. Loke hi
sandhicchedananillopaharanaekagarikakaranaparipanthatitthanadini 7- katva 8- paresam dhanam
vilumpanta corati vuccanti, sasane pana parisasampattiadihi paccayadini
vilumpanta. Yathaha:-
@Footnote: 1 cha.Ma. ukkamsanavajananasankhatena   2 Ma. samma ma bhayiti va    3 cha.Ma. apavadati
@4 cha.Ma. paribbajam               5 cha.Ma. savakavisesanamevetam  6 cha.Ma. evampettha
@7 cha.Ma...titathanadihi             8 cha.Ma. katva-iti patho na dissati
            "pancime  bhikkhave   mahacora   santo   samvijjamana   lokasmim,
        katame   panca,  idha  bhikkhave  ekaccassa   mahacorassa   evam   hoti
        `kudassu  namaham  satena  va  sahassena   va   parivuto   gamanigama-
        rajadhanisu  ahindissami  hananto  ghatento  chindanto   chedapento
        pacanto pacapento'ti, 1- so aparena samayena satena va sahassena va
        parivuto gamanigamarajadhanisu  ahindati  hananto  .pe.  pacapento 1-
        evameva kho  bhikkhave  idhekaccassa  papabhikkhuno  evam  hoti  `kudassu
        namaham  satena  va  .pe.  rajadhanisu   carikam   carissami   sakkato
        garukato   manito   pujito   apacito   gahatthananceva   pabbajitananca,
        labhi  civara  .pe.  parikkharanan"ti,   so  aparena  samayena   satena
        va  .pe.  rajadhanisu  carikam  carati  sakkato   .pe.   parikkharanam.
        Ayam bhikkhave pathamo mahacoro santo samvijjamano lokasmim.
            Puna  caparam  bhikkhave  idhekacco papabhikkhu tathagatappaveditam
        dhammavinayam pariyapunitva attano dahati, ayam bhikkhave dutiyo .pe.
        Lokasmim.
            Puna caparam bhikkhave idhekacco  papabhikkhu  suddham  brahmacarim
        parisuddham brahmacariyam carantam amulakena abrahmacariyena  anuddhamseti,
        ayam bhikkhave tatiyo .pe. Lokasmim.
            Puna caparam bhikkhave  idhekacco  papabhikkhu  yani  tani  samghassa
        garubhandani garuparikkharani, seyyathidam? aramo aramavatthu viharo
        viharavatthu manco pitham bhisi bimbohanam lohakumbhi lohabhanakam lohavarako
@Footnote: 1 cha.Ma. pacentoti
        Lohakataham vasi pharasu kuthari kuddalo nikhadanam valli velu munjam
        pabbajam  tinam  mattika  darubhandam  mattikabhandam,  etehi  gihim
        sanganhati upalapeti, ayam bhikkhave catuttho .pe. Lokasmim.
            Sadevake bhikkhave loke .pe. Sadevamanussaya ayam aggo
        mahacoro, yo asantam abhutam uttarimanussadhammam  ullapati"ti. 1-
      Tattha lokiyacora lokiyameva dhanadhannadim thenenti, sasane vuttacoresu
pathamo tatharupamyeva civaradipaccayamattam, dutiyo pariyattidhammam, tatiyo parassa
brahmacariyam, catuttho samghikagarubhandam, pancamo jhanasamadhisamapattimaggaphalappabhedam
lokiyalokuttaragunadhanam lokiyanca civaradipaccayajatam. Yathaha "theyyaya vo bhikkhave
ratthapindo bhutto"ti. 2- Tattha yvayam pancamo mahacoro, tam sandhayaha bhagava
"coro sabrahamake loke"ti. So hi "sadevake bhikkhave loke .pe.
Sadevamanussaya ayamaggo mahacoro hoti, 3- yo asantam abhutam uttarimanussadhammam
ullapati"ti 4- evam lokiyalokuttaradhanathenanato aggo mahacoroti vutto, tasma
tam idhapi "sabrahmake loke"ti imina ukkatthaparicchedena pakasesi.
      Eso kho vasaladhamoti ettha khoti avadharanattho, tena eso eva
vasaladhamo, vasalanam hino sabbapacchimakoti avadhareti. Kasma? visitthavatthumhi
theyyadhammavassanato, yava tam patinnam na vissajjeti, tava adhigatavasalakarano
vasalako vati. 5-
      Ete kho vasalati idani ye te pathamagathaya asayavipattivasena
kodhanadayo panca, papamakkhim va dvidha katva cha, dutiyagathaya payogavipattivasena
@Footnote: 1 vi.mahavi. 1/195/126             2 vi.mahavi. 1/195/126
@3 cha.Ma. ayam patho na dissati           4 vi.mahavi. 1/195/126
@5 cha.Ma.,i. tava avigatavasalakaranadhammato cati
Panahimsako eko, tatiyaya payogavipattivaseneva gamanigamaniggahako eko,
catutthaya theyyavaharavasena eko, pancamaya inavancanavasena eko, chatthaya
pasayhavaharavasena panthadusako eko, sattamaya kutasakkhivasena eko, atthamaya
mittadubbhivasena eko, navamaya akatannuvasena eko, dasamaya katanasanavihesanavasena
eko, ekadasamaya parassa vancanavasena 1- eko, dvadasamaya paticchannakammanta-
vasena 2- dve, terasamaya akatannuvaseneva 3- eko, cuddasamaya vancanavasena
eko, pannarasamaya vihesanavasena eko, solasamaya vancanavasena eko,
sattarasamaya attukkamsanaparavambhanavasena dve, attharasamaya payogasayavipattivasena
rosakadayo satta, ekunavisatimaya paribhasanavasena dve, visatimaya aggamahacoravasena
ekoti evam tettimsa va vasala vutta, te niddisanto aha "ete kho vasala
vutta, maya ye te 4- pakasitati. Tassattho:- ye te maya pubbe "janasi
pana tvam brahmana vasalan"ti evam sankhepato vasala vutta, te vittharato
ete kho pakasitati. Atha va ye te maya puggalavasena vutta, te
dhammavasenapi ete kho pakasita. Atha va ete kho vasala vutta
ariyadhammavasena, 5- na jativasena, maya vo ye vasala pakasitati 6- "kodhano
upanahi"tiadina nayena.
      [136] Evam bhagava vasalam dassetva idani yasma brahmano
sakkayaditthiya 7- ativa abhinivittho hoti, tasma tam ditthim patisedhento aha
"na jacca vasalo hoti"ti. Tassattho:- paramatthato hi na jacca vasalo
hoti, na jacca hoti brahmano, apica kho kammuna vasalo hoti, kammuna
@Footnote: 1 cha.Ma.,i. hadayavancanavasena           2 paticchannakammavipattivasena
@3 cha,Ma. akatannuvasena       4 Si. ye vo   5 cha.Ma. ariyehi kammavasena
@6 cha.Ma. maya ye te pakasita             7 cha.Ma. sakaya ditthiya
Hoti brahmano, aparisuddhakammavassanato vasalo hoti, parisuddhena kammuna
aparisuddhavahanato brahmano hoti. Yasma va tumhe hinam vasalam ukkattham
brahmanam mannatha, 1- tasma hinena kammuna vasalo hoti, ukkatthena kammena 2-
brahmano hotiti evampi attham napento evamaha.
      [137-139] Idani tamevattham nidassanena sadhetum "tadaminapi
janatha"tiadika tisso gathayo aha. Tasu dve catuppada, eka chappada,
tasam attho:-  yam maya vuttam "na jacca vasalo hoti"tiadi, tadaminapi
janatha, yatha medam nidassanam, tam iminapi pakarena janatha, yena me
pakarena yena samannena idam nidassananti vuttam hoti. Katamam nidassananti vuttam.
Ce? candalaputto sopako .pe. Brahmalokupapattiyati.
      Candalassa putto candalaputto. Attano khadanatthaya mate sunakhe
labhitva pacatiti sopako. Matangoti evamnamo. Vissutoti evam hinaya
jatiya ca jivikaya ca namena ca pakato.
      Soti purimapadena sambandhitva so matango yasaparamappatto, 3-
abbhutamuttamam ativisittham yasam kittim pasamsam sampatto. Yam sudullabhanti yam ulara-
kuluppannenapi 4- dullabham, hinakuluppannena 5- sudullabham. Evam yasappattassa ca
aganchum 6- tassupatthanam, khattiya brahmana bahu, tassa matangassa paricariyattham
khattiya ca brahmana ca anne ca bahu vessasuddadayo jambudipamanussa
yebhuyyena upatthanam agamimsuti attho.
@Footnote: 1 cha.Ma. mannittha                   2 cha.Ma. kammuna
@3 cha.Ma. yasam paramam patto             4 cha.Ma...,kulupapannapi
@5 cha.Ma. hinakulupapannena              6 cha.Ma. agacchum
      Evam utthanasampanno 1- so matango vigatakilesarajatta virajam, mahantehi
buddhadihi patipannatta mahapatham, brahmalokasankhatam devalokam yapetum samatthatta
brahmalokayanasannitam 2- atthasamapattiyanam abhiruyha taya patipattiya kamaragam
virajetva kayassa bheda brahmalokupago ahu, sa tatha hinapi na nam jati
nivaresi brahmalokupapattiya, brahmalokupapattitoti vuttam hoti.
      Ayam panattho evam veditabbo:- atite kira mahapuriso tena tenupayena
sattahitam karonto sopakajivike candalakule uppajji. So namena matango,
rupena duddasiko hutva bahinagare cammakutikaya vasati, antonagare bhikkham caritva
jivikam kappeti. Athekadivasam tasmim nagare suranakkhatte 3- ghosite dhutta yathasakena
parivarena kilanti. Annatarapi brahmanamahasaladhita pannarasa
solasavassuddesika devakanna viya rupena dassaniya pasadika "attano kulavamsanurupam
kilissami"ti pahutam khajjabhojjadikilanasambharam sakatesu aropetva
sabbasetavalavayuttam 4- yanamaruyha mahaparivarena uyyanabhumim gacchati ditthamangalikati
namena. Sa kira "dussanthitam rupam avamangalan"ti 5- datthum na icchati, tenassa
ditthamangalikatveva sankha udapadi.
      Tada so matango kalasseva vutthaya patapilotikam nivasetva katthatalam 6-
hatthe bandhitva bhajanahattho nagaram pavisati manusse disva durato eva
katthatalam akotento. Atha ditthamangalika "ussaratha ussaratha"ti purato purato
hinajanam apanentehi purisehi niyyamana nagaradvaramajjhe matangam disva
@Footnote: 1 cha.Ma. upatthanasampanno             2 cha.Ma. devalokayana...
@3 Ma. subhanakkhatte                   4 Si. sabbasetabalibaddayuttam
@5 Si. dussanthitarupam amangalanti           6 cha.Ma. kamsatalam, evamuparipi
Eso"ti aha. Aham matangacandaloti. Sa "idisam disva gatanam kuto vuddhi"ti
yanam nivattapesi. Manussa "yam mayam uyyanam gantva khajjabhojjadim labheyyama,
tassa no matangena antarayo kato"ti kupita "ganhatha candalan"ti ledduhi
paharitva "mato"ti vatva pade gahetva ekamante chaddetva kacavarena
paticchadetva agamamsu. So satim patilabhitva utthaya manusse pucchi "kim ayya
dvaram nama sabbasadharanam, udahu brahmananamyeva katan"ti. Manussa ahamsu
"na katam, 1- sabbesam sadharanan"ti. "evam sabbasadharanadvarena pavisitva
bhikkhacarena 2- yapentam mam ditthamangalikaya manussa imam anayabyasanam papesun"ti
rathikaya rathikam ahindanto manussanam arocetva barahmanassa gharadvare
nipajji "ditthamangalikam aladdha na vutthahissami"ti.
      Brahmano "gharadvare matango nipanno"ti sutva "tassa kakanikam
detha, telena ange makkhitva 3- gacchatu"ti aha. So tam na icchati,
"ditthamangalikam aladdha na vutthahissami"cceva aha. Tato brahmano "dve
kakanikayo detha. Kakanikaya puvam 4- khadatu, kakanikaya telena ange
makkhitva 3- gacchatu"ti aha. So tampi 5- na icchati, tatheva vadati. Brahmano
sutva "masakam detha, padam, upaddhakahapanam, kahapanam, dve, tini"ti yava satam
anapesi, so na icchati, tatheva vadati. Evam yacantanamyeva suriyo atthangato.
Atha brahmani pasada oruyha sanipakaram parikkhipapetva tam upasankamitva
yaci "tata matanga ditthamangalikaya aparadham khama, sahassam ganhahi, dve
6- tini yava satasahassam 6- ganhahi"ti aha so tunhibhuto nipajjiyeva.
@Footnote: 1 cha.Ma. na katam-iti idam na dissati         2 cha.Ma. bhikkhaharena
@3 cha.Ma. angam makkhetva               4 Ma. kakanikamulam,
@5 cha.Ma. tam                     6-6 cha.Ma. tini"ti yava "satasahassam
      Evam catuhapancahe vitivatte bahumpi pannakaram datva ditthamangalikam
alabhanta khattiyakumaradayo matangassa upakannake arocesum 1- "purisa nama anekanipi
samvaccharani viriyam katva icchitattham papunanti, ma kho tvam nibbijji,
addha dvihatihaccayena ditthamangalikam lacchasi"ti. So tunhibhuto nipajjiyeva.
Atha sattame divase samanta pativissaka upatthahitva "tumhe matangam
utthapetha, darikam va detha, ma amhe sabbe nasayittha"ti ahamsu. Tesam
kira ayam ditthi "yassa gharadvare evam nipanno candalo marati, tassa gharena
saha samanta sattasattagharavasino candala honti"ti. Tato ditthamangalikam
nilapatapilotikam nivasapetva ulunkakalopikadini datva paridevamanam tassa
santikam netva "ganha darikam, utthaya gacchahi"ti adamsu. Sa passe thatva
"utthahi"ti aha, so "hatthena mam gahetva utthapehi"ti aha, sa nam
utthapesi. So nisiditva aha "mayam antonagare vasitum na labhama, ehi
mam bahinagare cammakutikam nehi"ti. Sa nam hatthe gahetva tattha nesi. "pitthiya
aropetva"ti jatakabhanaka. Netva cassa sariram telena makkhetva unhodakena
nhapetva yagum pacitva adasi. So "brahmanakanna ayam ma vinassi"ti
jatisambhedam akatvava addhamasamattam balam gahetva "aham vanam gacchami,
`aticirayati'ti ma tvam ukkanthi"ti vatva gharamanusakani ca "imam ma pamajjittha"ti
anapetva ghara nikkhamma tapasapabbajjam pabbajitva kasinaparikammam katva
katipaheneva attha samapattiyo panca ca abhinnayo nibbattetva "idanaham
ditthamangalikaya ca natho 2- bhavissami"ti akasenagantva nagaradvare orohitva
ditthamangalikaya santikam pesesi.
@Footnote: 1 Ma. arocapesum           2 cha.Ma. ditthamangalikaya manapo
      Sa sutva "koci manne mama natako pabbajito mam dukkhitam natva
datthum agato bhavissati"ti cintayamana gantva tam natva padesu nipatitva
"kissa mam anatham katva tumhe agatattha"ti 1- aha. Mahapuriso "ma tvam
ditthamangalike dukkhini ahosi, sakalajambudipavasihi te sakkaram karessami"ti
vatva etadavoca "gaccha tvam ghosanam karapehi 2- `mahabrahma mama samiko na
matango, so candavimanam bhinditva sattame divase mama santikam agacchissati"ti. 3-
Sa aha "aham bhante brahmanamahasaladhita hutva attano papakammena imam
candalabhavam 4- patta, na sakkomi evam vattun"ti. Mahapuriso "na tvam matangassa
anubhavam janasi"ti vatva, yatha sa saddahati, tatha anekani patihariyani
dassetva tatheva tam anapetva attano vasatim agamasi. Sa tatha akasi.
      Manussa ujjhayanti hasanti "kathanhi namayam attano papakammena
candalabhavam patva puna tam mahabrahmanam karissati"ti. Sa adhimana evam 5-
hutva divase divase ghosenti nagaram ahindati "ito chatthe divase, pancame,
catutthe, tatiye, sve, ajja agamissati"ti. Manussa tassa vissatthabhavam sutva 6-
"kadaci evampi siya"ti attano attano gharadvaresu mandapam karapetva
saniggahanatthanam 7- sajjetva vayappatta darikayo alankaritva "mahabrahmani
agate kannadanam dassama"ti akasam olokenta 8- nisidimsu. Atha mahapuriso
punnamadivase gaganatelam 9- uparulhe cande candavimanam phaletva passato
mahajanassa mahabrahmarupena niggacchi. Mahajano "dve canda jata"ti
atimanni. Tato anukkamena agatam disva "saccam ditthamangalika aha,
@Footnote: 1 Ma. akatthati   2 cha.Ma. karohi   3 cha.Ma. agamissati...  4 i. kapanabhavam
@5 Si. adhimana    6 Si. vissatthabhavam natva, cha.Ma. vissatthavacam sutva
@7 Si. panigahanatthanam, cha.Ma. sanipakaram, i. paniggahanatthanam
@8 cha.Ma. ullokento            9 ka. gaganatalam
Mahabrahmava ayam ditthamangalikam dametum pubbe matangavesenaganchi"ti 1- nittham
agamasi. Evam so mahajanena dissamano ditthamangalikaya vasanatthane eva otari.
Sa ca tada utuni ahosi, so tassa nabhim angutthakena paramasi, tena
phassena gabbho patitthasi. Tato nam "gabbho te santhito, puttamhi jate tam
nissaya jivahi"ti vatva passato mahajanassa puna candavimanam pavisi.
      Brahmana "ditthamangalika mahabrahmuno pajapati amhakam mata
jata"ti vatva tato tato agacchanti. Tam sakkaram katukamanam manussanam vasena 2-
nagaradvarani anokasani ahesum. Te ditthamangalikam hirannarasimhi thapetva
nhapetva mandetva ratham aropetva mahasakkarena nagaram padakkhinam
karapetva nagaramajjhe mandapam karapetva tatra nam mahabrahmuno pajapati"ti
ditthatthane thapetva vasapenti "yavassa patirupam vasanokasam karoma, tava idheva
vasatu"ti. Sa mandape eva puttam vijayi. Tam visuddhidivase 3- saddhim puttena sasisam
nhapetva mandape jato"ti darakassa "mandabyakumaro"ti namam akamsu. Tato
pabhuti ca nam brahmana "mahabrahmuno putto"ti parivaretva caranti. Tato
anekasatasahassappakara pannakara agacchanti, te brahmana kumarassarakkham
thapesum, agata lahum kumaram datthum na labhanti.
      Kumaro anupubbena vuddhimanvaya danam datum araddho. So asaya 4-
sampattanam kapanaddhikanam adatva brahmananamyeva deti. Mahapuriso "kim mama
putto danam deti na deti"ti 5- avajjetva brahmananamyeva danam dentam
disva "yatha sabbesam dassati, tatha karissami"ti civaram parupitva pattam
@Footnote: 1 cha.Ma....vesanagacchi...     2 Si. sakkatukama, manussasampilanena, cha.Ma. sampilanena
@3 cha.Ma. visuddhadivase          4 cha.Ma. salaya
@5 cha.Ma. na deti-iti patho na dissati
Gahetva akasena agamma puttassa gharadvare atthasi. Kumaro tam disva
"kuto ayam evam virupaveso vasalo agato"ti kuddho imam gathamaha:-
               "kuto nu agacchasi dummavasi 1-
                otallako pamsupisacakova
                sankaracolam patimunca kanthe
                ko re tuvam hosi adakkhineyyo"ti. 2-
      Brahmana "ganhatha ganhatha"ti tam gahetva akotetva anayabyasanam
papesum. So akasena gantva bahinagare paccutthasi. 3- Devata kupita kumaram
gale gahetva uddhampadam adhosiram thapesum, so akkhihi niggatehi mukhena khelam
paggharantena ghurughurupassasi 4- dukkham vedayati. Ditthamangalika sutva "koci agato
atthi"ti pucchi. Ama pabbajito aganchiti. 5- Kuhim gatoti. Evam gatoti. Sa
tattha gantva "khamatha bhante attano dasassa"ti yacanti tassa padamule
bhumiya nipajji. Tena ca samayena mahapuriso pindaya caritva yagum labhitva
tam pivanto tattha nisinno hoti, so avasittham thokam yagum ditthamangalikaya
adasi "gacchimam yagum udakakumbhiya aloletva yesam bhutavikaro atthi, tesam
akkhimukhakannanasabilesu asinca, sesasariram 6- ca paripphosehi, evam nibbikara
bhavissanti"ti aha. Sa tatha akasi. Tato kumare pakatisarire jate "ehi
tata mandabya tam khamapessama"ti puttam ca sabbe brahmane ca tassa
padamule nikkujjetva nipajjapetva khamapesi.
      So "sabbajanassa danam databban"ti ovaditva dhammakatham katva attano
vasanatthanamyeva gantva cintesi "itthisu pakata ditthamangalika damita, purisesu
@Footnote: 1 Si. rummavasi, ka. cammavasi       2 ju.ja. 27/2033/409 (sya)
@3 cha. paccatthasi                 4 cha.Ma. gharugharupassasi
@5 cha.Ma. ama pabbajito agacchiti     6 Ma. sariranca
Pakato mandabyakumaro, idani ko dametabbo"ti. Tato jatimantatapasam addasa
bandhumatinagaram nissaya kumbhavatinaditire 1- viharantam. So "aham jatiya visittho,
annehi paribhuttodakam na paribhunjami"ti uparinadiyam 2- vasati. Mahapuriso tassa
uparibhage vasam kappetva tassudakaparibhogavelayam dantakattham khaditva udake
pakkhipi, tapaso tam udakena vuyhamanam disva "kenidam khittan"ti patisotam
gantva mahapurisam disva "ko ettha"ti aha. Matangacandalo acariyati
apehi candala, ma nadiya upari vasati. 3- Mahapuriso "sadhu acariya"ti
hetthanadiya vasati, patisotampi dantakattham tapasassa santikam agacchati. Tapaso
puna gantva "apehi candala, ma hetthanadiyam vasa, uparinadiyamyeva 4- vasa"ti
aha. Mahapuriso "sadhu acariya"ti tatha akasi, punapi tatheva akasi. 5-
Tapaso punapi "tatha karoti"ti ruddho 6- mahapurisam sapi "suriyassa te
uggamanavelaya sattadha muddha phalatu"ti. Mahapurisopi "sadhu acariya aham pana
suriyassutthanam na demi"ti vatva suriyutthanam nivaresi. Tato ratti na vibhayati,
andhakaro jato, bhita bandhumativasino tapasassa santikam gantva "atthi nu
kho acariya amhakam sotthibhavo"ti pucchimsu. Tepi ca tam 7- "araha"ti mannanti,
so tesam sabbam acikkhi. Te mahapurisam upasankamitva "suriyam bhante muncatha"ti
yacimsu, mahapuriso "yadi tumhakam araha agantva mam khamapeti, muncami"ti
aha.
      Manussa gantva tapasam "ehi bhante matangapanditam khamapehi, tumhakam
kalahakarana mayam ma nassimha"ti. So "naham candalam khamapemi"ti aha.
@Footnote: 1 Si. mandhumatinaditire             2 cha.Ma. uparinadiya
@3 cha.Ma. ma uparinadiya vasiti       4 cha.Ma....nadiyayeva
@5 cha.Ma. ahosi           6 cha.Ma. duttho   7 cha.Ma. te hi tam
Manussa "amhe tvam nasesi"ti tam hatthapadesu gahetva mahapurisassa santikam
nesum. Mahapuriso "mama padamule kucchiya nipajjitva khamapente khamami"ti
aha, manussa "evam karohi"ti ahamsu. Tapaso "naham candalam vandami"ti.
Manussa "tava chandena na vandissasi"ti hatthapadamassugivadisu gahetva
mahapurisassa padamule sayapesum. So "khamamaham imassa, apica aham tassevanukampaya
suriyam na muncim. 1- Suriye hi uggatamatte muddha assa sattadha
phalissati"ti aha. Manussa "idani bhante kim katabban"ti ahamsu. Mahapuriso
2- "tena hi tumhe tapasassa sise mattikapindam thapetva tanca galappamane
udake pavesetha aham suriyam muncissamiti aha. Suriye muncitamatte mattikapinde
sattadha phalitva patite 2- tapaso bhito palayi. Manussa disva "passatha bho
samanassa anubhavan"ti dantakatthapakkhipanamadim katva sabbam vittharetva "natthi
idiso samano"ti tasmim pasidimsu. Tato pabhuti sakalajambudipe khattiyabrahmanadayo
gahatthapabbajita matangapanditassa upatthanam agamamsu. So yavatayukam thatva
kayassa bheda brahmaloke uppajji. Tenaha bhagava "tadaminapi janatha .pe.
Brahmalokupapattiya"ti.
      [140-141] Evam "na jacca vasalo hoti, kammuna vasalo hoti"ti.
Sadhetva idani "na jacca hoti, brahmano kammuna hoti brahmano"ti
evam 3- sadhetumaha "ajjhayakakule jata .pe. Duggacca 4- garahaya va"ti.
      Tattha ajjhayakakule jatati mantajjhayake brahmanakule jata.
"ajjhayikakule 5- jata"tipi patho. Mantanam ajjhayake anupakkutthe ca
@Footnote: 1 cha.Ma. na muncami   2 cha.Ma. "tena hi imam galappamane udake thapetva
@mattikapindenassa sisam paticchadetha, suriyarasmihi phuttho mattikapindo sattadha
@phalissati, tasmim phalite esa annatra gacchatu"ti aha. te tapasam hatthapadadisu
@gahetva tatha akamsu, suriye muncitamatte mattikapindo sattadha phalitva pati,
@3 cha.Ma. etam   4 cha.Ma. duggatya, evamuparipi   5 cha.Ma. ajjhayakakutthe
Brahmanakule jatati attho. Manta bandhu 1- etesanti mantabandhava. Vedabandhava 2-
vedapatissaranati vuttam hoti. Te ca papesu kammesu abhinhamupadissareti
te evam kule jata mantabandhavava 3- samanapi yadi panatipatadisu papakammesu
punappunam upadissanti, atha dittheva dhamme garayha samparaye 4- ca duggati,
te evamupadissamana imasmimyeva attabhave matapituhipi "nayime amhakam putta,
dujjata ete kulassa angarabhuta, nikkaddhatha ne"ti, brahmanehipi "gahapatika
ete, na ete, brahmana, ma nesam saddhayannathalipakadisu pavesam detha, ma
nehi saddhim sallapetha"ti, annehipi manussehi "papakammanta ete, na ete
brahmana"ti evam garayha honti. Samparaye ca nesam duggati nirayadibheda,
duggati etesam paraloko 5- hotiti attho. Samparayetipi patho. Paraloke etesam
duggati dukkhas sagati, 6- dukkhappattiyeva hotiti attho. Na ne jati nivareti
duggacca, garahaya vati sa tatha ukkatthapi yam tvam sarato paccesi, jati ete
papakammesu patidissante 7- brahmane "samparaye ca duggati"ti ettha
vuttappakaraya duggacca va, 8- "dittheva dhamme garayha"ti ettha vuttappakaraya
garahaya va na nivareti.
      [142] Evam bhagava ajjhayakakule jatanampi brahmananam
garayhadikammavasena dittheva dhamme patitabhavam dipento duggatigamanena ca samparaye
brahmanajatiya abhavam dipento "na jacca hoti brahmano, kammuna hoti
brahmano"ti etampi attham sadhetva idani duvidhampi attham nigamento aha
"evam brahmana:-
@Footnote: 1 cha.Ma. bandhava           2 cha. vedabandhu       3 cha.Ma. mantabandhava ca
@4 cha.Ma. samparaye                           5 cha.Ma. paraloke
@6 cha.Ma. dukkhassa gati duggati   7 cha.Ma. padissante    8 cha.Ma. duggatiya va
        "na jacca vasalo hoti      na jacca hoti brahmano.
         Kammuna vasalo hoti       kammuna hoti brahmano"ti
      sesam kasibharadvajasutte vuttanayameva. Visesato va ettha nikkujjitam
vatiadinam evam yojana veditabba:- yatha koci nikkujjitam va ukkujjeyya,
evam mam kammavimukham jativade patitam "jatiya brahmanavasalabhavo hoti"ti ditthito
utthapentena, 1- yatha paticchannam vivareyya, evam jativadapaticchannakammavadam
vivarantena, yatha mulhassa maggam acikkheyya, evam brahmanavasalabhavassa asambhinnam
ujumaggam acikkhantena, yatha andhakareva 2- telapajjotam dhareyya, evam
matangadinidassanapajjotadharanena mayham bhota gotamena etehi pariyayehi pakasitatta
anekapariyayena dhammo pakasitoti.
                     Paramatthajotikaya khuddakatthakathaya
                          suttanipatavannanaya
                   aggikabharadvajasuttavannana nitthita.
                         --------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 28 page 178-201. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=28&A=4276&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=28&A=4276&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=305              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=7292              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=7232              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=7232              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]