ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 27 : PALI ROMAN Iti.A. (paramatthadi.)

                        7. Sabrahmakasuttavannana
      [106] Sattame sabrahmakaniti sasetthakani. Yesanti yesam kulanam.
Puttananti puttehi. Pujitasaddayogena hi idam karanatthe samivacanam. Ajjhagareti
sake ghare. Pujita hontiti yam ghare atthi, tena patijaggita manapena ceva
kayikavacasikena ca paccupatthita honti. Iti matapitupujakani kulani
"sabrahmakani"ti pasamsitva uparipi nesam pasamsaniyatam dassento
"sapubbadevatanitiadimaha.
      Tattha brahmatiadini tesam brahmadibhavasadhanattham vuttani.
Tatrayamatthavibhavana:- brahmati setthadhivacanam. Yatha hi brahmuno catasso bhavana
avijahita honti metta karuna mudita upekkhati, evam matapitunam puttesu
catasso bhavana avijahita honti. Ta tasmim tasmim kale veditabba:-
kucchigatasmim hi darake "kada nu kho puttakam arogam paripunnangapaccangam
passissama"ti matapitunam mettacittam uppajjati. Yada panesa mando
uttanaseyyako ukahi va mankulehi 1- va dattho dukkhaseyyaya va pilito
parodati viravati, tadassa saddam sutva matapitunam karunnam uppajjati.
Adhavitva vidhavitva kilanakale pana sobhaniyavayasmim va thitakale darakam
oloketva matapitunam cittam  sappimande pakkhittasatavihatakappasapicupatalam
viya mudukam amoditam pamoditam, tada nesam mudita labbhati. Yada pana tesam
putto darabharanam paccupatthapetva patiyekkam agaram ajjhavasati, tada matapitunam
"sakkoti dani no puttako attano dhammataya jivitun"ti majjhattabhavo
uppajjati. Evam tasmim kale upekkha labbhati. Evam matapitunam puttesu
@Footnote: 1 Si.,ka. mankunehi
Yathakalam catubbidhassapi brahmaviharassa labbhanato brahmasadisavuttitaya vuttam
"brahmati bhikkhave matapitunam etam adhivacanan"ti.
      Pubbadevatati ettha deva nama tividha sammutideva upapattideva
visuddhidevati. Tesu sammutideva nama rajano khattiya. Te hi "devo,
devi"ti loke vohariyanti, deva viya lokassa niggahanuggahasamattha ca honti.
Upapattideva nama catumaharajikato patthaya yava bhagga upapanna satta.
Visuddhideva nama khinasava sabbasankilesavisuddhito. Tatrayam vacanattho:-
dibbanti kilanti lalanti jotanti patipakkham jayanti vati deva. Tesu
sabbasettha visuddhideva. Yatha te balajanehi katam aparadham aganetva
ekanteneva tesam anatthahanim atthuppattinca akankhantava yathavuttabrahmaviharayogena
atthaya hitaya sukhaya patipajjanti, dakkhineyyataya ca tesam
karanam mahapphalatam mahanisamsatanca avahanti, evameva matapitaropi puttanam aparadham
aganetva ekanteneva tesam anatthahanim atthuppattinca akankhanta vuttanayeneva
catubbidhassapi brahmaviharassa labbhanato atthaya hitaya sukhaya patipajjanta
paramadakkhineyya hutva attani katanam karanam mahapphalatam mahanisamsatanca
avahanti. Sabbadevehi ca pathamam tesam upakaravantataya te aditoyeva deva.
Tesam hi vasena te pathamam anne deve "deva"ti jananti aradhenti
payirupasanti, aradhanavidhim natva tatha patipajjanta tassa patipattiya phalam
adhigacchanti, tasma te pacchadeva nama. Tena vuttam "pubbadevati bhikkhave
matapitunam etam adhivacanan"ti.
      Pubbacariyati pathamaacariya. Matapitaro hi putte sikkhapenta
atitarunakalato patthaya "evam nisida, evam gaccha, evam tittha, evam saya, evam
Khada, evam bhunja, ayante `tata'ti vattabbo, ayam `bhatika'ti, ayam `bhagini'ti, idam
nama katum vattati, idam na vattati, asukam nama upasankamitum vattati, asukam nama
na vattati"ti gahenti sikkhapenti. Aparabhage anne acariyapi sippam muddham
ganananti evamadim sikkhapenti, anne saranani denti silesu patitthapenti,
pabbajenti, dhammam ugganhapenti, upasampadenti, sotapattimaggadini
papenti. Iti sabbepi te pacchaacariya nama. Matapitaro pana sabbapathamam.
Tenaha "pubbacariyati bhikkhave matapitunam etam adhivacanan"ti.
      Ahuneyyati anetva hunitabbanti ahunam, duratopi anetva
phalavisesam akankhantena gunavantesu databbanam annapanavatthacchadanadinam
etam nama, upakarakkhettataya tam ahunam arahantiti ahuneyya. Tena vuttam
"ahuneyyati bhikakhave matapitunam etam adhivacanan"ti.
      Idani tesam brahmadibhave karanam dassetum "tam kissa hetu?
Bahukara"tiadi vuttam. Tam kissa hetuti tam matapitunam brahmadiadhivacanam kena
karanenati ceti attho. Bahukarati bahupakaRa. Apadakati jivitassa
apadaka palaka. Puttanam hi matapituhi jivitam apaditam palitam ghatitam
anuppabandhena pavattitam sampaditam. Posakati hatthapade vaddhetva hadayalohitam
payetva posetaro. Imassa lokassa dassetaroti puttanam imasmim loke
itthanittharammanadassanam nama matapitaro nissaya jatanti te nesam imassa
lokassa dassetaro nama. Iti tesam bahukarattam brahmadibhavassa karanam
dassitam, yena putto matapitunam lokiyena upakarena kenaci pariyayena
pariyantam patikaram katum na samatthoyeva. Sace hi putto "matapitunam
upakarassa paccupakaram karissami"ti utthaya samutthaya vayamanto dakkhine
amsakute mataram, itarasmim pitaram thapetva vassasatayuko sakalam vassasatampi
Parihareyya catuhi paccayehi ucchadanaparimaddananhapanasambahanadihi ca yatharuci
upatthahanto tesam muttakarisampi ajigucchanto, na ettavata puttena
matapitunam patikaro kato hoti annatra saddhadigunavisese patitthapana.
Vuttanhetam bhagavata:-
             "dvinnaham bhikkhave na suppatikaram vadami. Katamesam dvinnam,
        matu ca pitu ca. Ekena bhikkhave amsena mataram parihareyya,
        ekena amsena pitaram parihareyya vassasatayuko vassasatajivi, so ca
        nesam ucchadanaparimaddananhapanasambahanena, te ca tattheva
        muttakarisam cajeyyum, na tveva bhikkhave matapitunam katam va hoti
        patikatam va. Imissa ca bhikkhave mahapathaviya pahutarattaratanaya 1-
        matapitaro issariyadhipacce rajje patitthapeyya, na tveva bhikkhave
        matapitunam katam va hoti patikatam va. Tam kissa hetu, bahukara
        bhikkhave matapitaro puttanam apadaka posaka imassa lokassa
        dassetaro.
             Yo ca kho bhikkhave matapitaro assaddhe saddhasampadaya
        samadapeti niveseti patitthapeti. Dussile silasampadaya, maccharino
        cagasampadaya, duppanne pannasampadaya samadapeti niveseti
        patitthapeti, ettavata kho bhikkhave matapitunam katanca hoti
        patikatanca atikatanca"ti. 2-
Tatha:-
             "matapituupatthanam, puttadarassa sangaho"ti. 3-
             "matapituupatthanam bhikkhave panditapannattan"ti ca
evamadini matapitunam puttassa bahupakarabhavasadhakani suttani datthabbani.
@Footnote: 1 Si.,ka. pahutasattaratanaya    2 Si. patikatanca atikatancati, an.duka. 20/34/61
@3 khu.khu. 25/6/4, khu.su. 25/265/385
      Gathasu vuccareti vuccanti kathiyanti. Pajaya anukampakati paresam panam
chinditvapi attano santakam yankinci cajitvapi attano pajam patijagganti
gopayanti, tasma pajaya attano puttanam anukampaka anuggahaka.
      Namasseyyati sayam patam upatthanam gantva "idam mayham uttamam
punnakkhettan"ti namakaram kareyya. Sakkareyyati sakkarena patimaneyya.
Idani tam sakkaram dassento "annena"tiadimaha. Tattha annenati
yagubhattakhadaniyena. Panenati atthavidhapanena. Vatthenati nivasanaparupanena.
Sayanenati mancapithabhisibimbohanadina sayanena. Ucchadanenati duggandham
pativinodetva sugandhakaranucchadanena. Nhapanenati 1- sitakale unhodakena,
unhakale sitodakena gattani parisincitva nhapanena. Padanam dhovanena
cati unhodakasitodakehi padadhovanena ceva telamakkhanena ca.
      Taya nam paricariyayati ettha nanti nipatamattam, yathavuttaparicaranena.
Atha va paricariyayati bharanakiccakaranakulavamsapatitthapanadina pancavidhaupatthanena.
Vuttanhetam:-
             "pancahi kho gahapatiputta thanehi puttena puratthima disa
        matapitaro paccupatthatabba `bhato ne bharissami, kiccam nesam
        karissami, kusavamsam thapessami, dayajjam patipajjissami. Atha va
        pana nesam petanam kalakatanam dakkhinamanuppadassami'ti, imehi kho
        gahapatiputta pancahi thanehi puttena puratthima disa matapitaro
        paccupatthita pancahi thanehi puttam anukampanti, papa nivarenti,
        kalyane nivesenti, sippam sikkhapenti, patirupena darena samyojenti,
        samaye dayajjam niyyadenti"ti. 2-
@Footnote: 1 cha.Ma. nhanena    2 di.pa. 11/267/164
      Apica yo matapitaro tisu vatthusu abhippasanne katva silesu va
patitthapetva pabbajjaya va niyojetva upatthahati, ayam matapituupatthakanam
aggoti veditabbo. Sa panayam paricariya puttassa ubhayalokahitasukhavahati
dassento "idheva nam pasamsanti, pecca sagge pamodati"ti aha. Tattha
idhati imasamim loke. Matapituupatthakam hi puggalam panditamanussa tattha
paricariyaya pasamsanti vannenti thomenti, tassa ca ditthanugatim apajjanta
sayampi attano matapitusu tatha patipajjitva mahantam punnam pasavanti.
Peccati paralokam gantva sagge thito matapituupatthako dibbasampattihi modati
pamodati abhinandatiti.
                       Sattamasuttavannana nitthita.
                         --------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 27 page 379-384. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=27&A=8398&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=27&A=8398&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=286              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=6643              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=6496              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=6496              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]