ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 27 : PALI ROMAN Iti.A. (paramatthadi.)

                       10. Somanassasuttavannana
      [37] Dasame sukhasomanassabahuloti ettha sukhanti kayikasukham, somanassanti
cetasikam. Tasma yassa kayikam cetasikanca sukham abhinham pavattati, so
sukhasomanassabahuloti vutto. Yoniti "catasso kho ima sariputta yoniyo"tiadisu 1-
@Footnote: 1 Ma.mu. 12/152/113
Khandhakotthaso yoniti agato. "yoni hesa bhumija 1- phalassa adhigamaya"tiadisu 2-
karanam.
           "na caham brahmanam brumi yonijam mattisambhavan"ti 3- ca.
      "tamenam kammajavata nibbattitva 4- uddhampadam adhosiram samparivattetva
matu yonimukhe sampatipadenti"ti ca adisu passavamaggo. Idhapana karanam
adhippetam. Assati anena. Araddhati patthapita pagganhita paripunnam
sampadita va.
      Asavanam khayayati ettha asavantiti asava, cakkhutopi .pe. Manatopi
savanti pavattantiti vuttam hoti. Dhammato yava gotrabhu, okasato yava
bhavagga savantiti va asava, ete dhamme etam ca okasam anto karitva
pavattantiti attho. Antokaranattho hi ayam akaro. Ciraparivasiyatthena
madiradayo asava viyatipi asava. Lokehi ciraparivasika madiradayo asavati
vuccanti. Yadi ca ciraparivasiyatthena asava, ete eva bhavitum arahanti.
Vuttanhetam "purima bhikkhave koti na pannayati avijjaya, ito pubbe
avijja nahosi"tiadi. 5- Ayatam samsaradukkham savanti pavattantiti asava.
Purimani cettha nibbacanani yattha kilesa asavati agata tattha yujjanti,
pacchimam kammepi. Na kevalanca kammakilesa eva asava, apica kho nanappakara
upaddavapi. Abhidhamme hi "cattaro asava kamasavo bhavasavo ditthasavo
avijjasavo"ti 6- kamaragadayo kilesa asavati agata. Suttepi "naham cunda
ditthadhammikanamyeva asavanam samvaraya dhammam desemi"ti 7- ettha vivadamulabhuta
kilesa asavati agata.
@Footnote: 1 i. bhumija      2 Ma.u. 14/226-228/192-194
@3 Ma.Ma. 13/457/449, khu.dha. 25/396/86, khu.su. 25/626/457
@4 Si.,i. ubbattetva       5 an.dasaka. 24/61/90
@6 abhi.san. 34/1102/258    7 di.pa. 11/182/112
            "yena devupapatyassa          gandhabbo va vihangamo
             yakkhattam yena gaccheyya       manussattanca abbaje
             te mayham asava khina       viddhasta vinalikata"ti 1-
ettha tebhumakakammam avasesa ca akusala dhamma. "ditthadhammikanam asavanam samvaraya
samparayikanam asavanam patighataya"ti 2- ettha parupaghatavippatisaravadhabandhadayo
ceva apayadukkhabhuta nanappakara upaddava ca.
      Te panete asava vinaye "ditthadhammikanam asavanam samvaraya,
samparayikanam asavanam patighataya"ti 2- dvedha agata. Salayatane "tayome
avuso asava kamasavo bhavasavo avijjasavo"ti 3- tidha agata. Tatha
annesu suttantesu. Abhidhamme teyeva ditthasavena saddhim catudha agata.
Nibbedhikapariyaye pana "atthi bhikkhave asava nirayagamaniya, atthi asava
tiracchanayonigamaniya, atthi asava pettivisayagamaniya, atthi asava
manussalokagamaniya, atthi asava devalokagamaniya"ti 4- pancadha agata. Kammameva
cettha asavati adhippetam. Chakkanipate "atthi bhikkhave asava samvara
pahatabba"tiadina 5- nayena chadha agata. Sabbasavapariyaye teyeva
dassanapahatabbehi dhammehi saddhim sattadha agata. Idha pana abhidhammapariyayena
cattaro asava adhippetati veditabba.
      Khayayati ettha pana "yo asavanam khayo vayo bhedo paribhedo aniccata
antaradhanan"ti asavanam sarasabhedo asavanam khayoti vutto. "janato aham
bhikkhave passato asavanam khayam vadami"ti 6- ettha asavanam khinakaro natthibhavo
accantam asamuppado asavakkhayoti vutto.
@Footnote: 1 an.catukka. 21/36/43-44        2 vi mahavi. 1/39/26
@3 sam.sala. 18/504/315 (sya)     4 an.chakka. 22/334/463-464
@5 an.chakka. 22/328/434          6 Ma.mu. 12/15/10
             "sekkhassa sikkhamanassa      ujumagganusarino
              khayasmim pathamam nanam         tato anna anantarati" 1-
ettha ariyamaggo asavakkhayoti vutto. "asavanam khaya samano hoti"ti 2-
ettha phalam.
             "paravajjanupassissa         niccam ujjhanasannino
              asava tassa vaddhanti      ara so asavakkhaya"ti 3-
ettha nibbanam. Idha pana phalam sandhaya "asavanam khayaya"ti vuttam,
arahattaphalatthayati attho.
      Samvejaniyesu thanesuti samvegajanakesu jatiadisu samvegavatthusu. Jati jara
byadhi maranam apayadukkham, atite vattamulakam dukkham, anagate vattamulakam dukkham,
paccuppanne aharapariyetthimulakam dukkhanti imani hi samvegavatthuni
samvejaniyatthanani nama. Apica "aditto lokasannivaso uyyutto payato
kummaggappatipanno, upaniyati loko addhuvo, atano loko anabhissaro, assako
loko, sabbam pahaya gamaniyam, uno loko atitto tanhadaso"tievamadini 4- cettha
samvejaniyatthananiti veditabbani. Samvejanenati jatiadisamvegavatthuni paticca
uppannabhayasankhatena samvejanena. Atthato pana sahottappananam samvego nama.
      Samviggassati gabbhokkantikadivasena anekavidhehi jatiadidukkhehi
samvegajatassa. "samvejitva"ti ca pathanti. Yoniso padhanenati upayapadhanena,
sammavayamenati attho. So hi yatha akusala dhamma pahiyanti, kusala dhamma
bhavanaparipurim gacchanti, evam padahanato uttamabhavasadhanato ca "padhanan"ti
vuccati. Tattha samvegena bhavadisu kinci tanam lenam patisaranam apassanto tattha
@Footnote: 1 khu.iti. 25/62/279       2 Ma.mu. 12/438/386
@3 khu.dha. 25/253/60        4 khu.pati. 31/117/130
Anoliyanto alaggamanaso tappatipakkhena ca vinivattitavisannito annadatthu
nibbananinno hoti nibbanapono nibbanapabbharo. So kalyanamittasannissayena
yonisomanasikarabahulo visuddhasayappayogo samathavipassanasu
yuttappayutto sabbasmimpi sankharagate nibbindati virajjati, vipassanam
ussukkapeti. Tattha yadidam yonisomanasikarabahulo visuddhasayappayogo samathavipassanasu
yuttappayutto, tenassa dittheva dhamme sukhasomanassabahulata veditabba. Yam
panayam samathe patitthito vipassanaya yuttappayutto sabbasmimpi sankharagate
nibbindati virajjati, vipassanam ussukkapeti, tenassa yoni araddha asavanam
khayayati veditabba.
      Gathasu samvijjethevati samvejeyya eva samvegam kareyya eva. "samvijjitvana"ti
ca pathanti. Vuttanayena samviggo hutvati attho. Panditoti sappanno,
tihetukapatisandhiti vuttam hoti. Pannaya samavekkhiyati samvegavatthuni 1-
samvijjanavasena pannaya samma avekkhiya. Atha va pannaya samma avekkhitvati. Sesam
sabbattha uttanatthameva.
                       Dasamasuttavannana nitthita.
                   Iti paramatthadipaniya itivuttakatthakathaya
                             dukanipate
                       pathamavaggavannana nitthita.
                         ---------------
@Footnote: 1 Si. samvegavatthuhi



             The Pali Atthakatha in Roman Book 27 page 128-132. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=27&A=2817&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=27&A=2817&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=215              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=5074              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=5208              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=5208              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]