ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 27 : PALI ROMAN Iti.A. (paramatthadi.)

                        4. Atathipunjasuttavannana
      [24] Catutthe ekapuggalassati ettha puggaloti ayam voharakatha.
Buddhassa hi bhagavato duvidha desana sammutidesana ca paramatthadesana cati.
Tattha "puggalo satto itthi puriso khattiyo brahmano devo maro"ti
evarupa sammutidesana. "aniccam dukkham anatta khandha dhatu ayatana
satipatthana"ti evarupa paramatthadesana. Tattha bhagava ye sammutivasena desanam
sutva visesamadhigantum samattha, nesam sammutidesanam deseti. Ye pana paramatthavasena
desanam sutva visesamadhigantum samattha, tesam paramatthadesanam deseti.
@Footnote: khu.dha. 25/23/19
      Tatthayam upama:- yatha hi desabhasakusalo tinnam vedanam atthasamvannanako
acariyo ye damilabhasaya vutte attham jananti, tesam damilabhasaya
acikkhati. Ye andhabhasadisu annataraya, tesam taya taya bhasaya. Evam te
manava chekam byattam acariyamagamma khippameva sippam ugganhanti. Tattha
acariyo viya buddho bhagava, tayo veda viya kathetabbabhave thitani tini
pitakani, desabhasakosallamiva sammutiparamatthakosallam, nanadesabhasa manavaka
viya sammutiparamatthavasena pativijjhanasamattha veneyya, acariyassa
damilabhasadiacikkhanam viya bhagavato sammutiparamatthavasena desana veditabba. Aha cettha:-
           "duve saccani akkhasi        sambuddho vadatam varo
            sammutim paramatthanca           tatiyam nupalabbhati.
            Sanketavacanam saccam           lokasammutikarana 1-
            paramatthavacanam saccam           dhammanam bhutakarana.
            Tasma voharakusalassa        lokanathassa satthuno
            sammutim voharantassa          musavado na jayati"ti. 2-
      Apica atthahi karanehi bhagava puggalakatham katheti:- hirottappadipanattham
kammassakatadipanattham paccattapurisakaradipanattham anantariyadipanattham
brahmaviharadipanattham pubbenivasadipanattham dakkhinavisuddhidipanattham lokasammutiya
appahanatthancati. "khandhadhatuayatanani hiriyanti ottappanti"ti hi vutte mahajano
na janati, sammoham apajjati, patisattu va 3- hoti "kimidam khandhadhatuayatanani
hiriyanti ottappanti nama"ti. "itthi hiriyati ottappati, puriso
khattiyo brahmano devo maro"ti pana vutte janati, na sammoham
@Footnote: 1 ka. lokasammutikaranam    2 ka. voharo ariyova soti     3 Ma. patisattu
Apajjati, na patisattu va hoti. Tasma bhagava hirottappadipanattham puggalakatham
katheti.
      "khandha kammassaka, dhatuyo ayatanani"ti vuttepi eseva nayo. Tasma
kammassakatadipanatthampi puggalakatham katheti.
      "veluvanadayo mahavihara khandhehi karapita, dhatuhi ayatanehi"ti
vuttepi eseva nayo. Tatha "khandha mataram jivita voropenti, pitaram, arahantam,
ruhiruppadakammam, samghabhedakammam karonti, dhatuyo ayatanani"ti vuttepi eseva
nayo. "khandha mettayanti, dhatuyo ayatanani"ti vuttepi eseva nayo.
"khandha pubbenivasam anussaranti, dhatuyo ayatanani"ti vuttepi eseva nayo.
Tasma bhagava paccattapurisakaradipanattham anantariyadipanattham brahmaviharadipanattham
pubbenivasadipanatthanca puggalakatham katheti.
      "khandha danam patigganhanti, dhatuyo ayatanani"ti vuttepi mahajano
na janati, sammoham apajjati, patisattu va hoti "kimidam khandha dhatuyo
ayatanani patigganhanti nama"ti. "puggala patigganhanti"ti pana vutte
janati, na sammoham apajjati, na patisattu va hoti. Tasma bhagava
dakkhinavisuddhidipanattham puggalakatham katheti.
      Lokasammutinca buddha bhagavanto na pajahanti, lokasamannaya lokaniruttiya
lokabhilape thitayeva dhammam desenti. Tasma bhagava lokasammutiya appahanatthampi
puggalakatham katheti. So idhapi lokavoharavasena desetabbamattham dassento
"ekapuggalassa"tiadimaha.
      Tattha ekapuggalassati ekassa sattassa. Kappanti mahakappam. Yadipi
accantasamyoge idam upayogavacanam, yattha pana sattanam sandhavanam samsaranam
Sambhavati, tassa vasena gahetabbam. Atthikankaloti atthibhago. "atthikhalo"tipi 1-
pathanti, atthisancayoti attho. Atthipunjoti atthisamuho. Atthirasiti tasseva
vevacanam. Keci pana "katippamanato hettha samuho kankalo nama, tato upari
yava talappamanam punjo, tato upari rasi"ti vadanti. Tam tesam matimattam.
Sabbametam samuhasseva pariyayavacanam vepullassa vati upamabhavena ahatatta.
       Sace samharako assati avippakiranavasena samharitva thapeta koci yadi
siyati parikappanavasena vadati. Sambhatanca na vinasseyyati tatha kenaci sambhatam
ca tam atthikankalam antaradhanabhavena putibhutam cunnavicunnanca ahutva sace
na vinasseyyati parikappanavaseneva vadati. Ayam hettha attho:- bhikkhave ekassa
sattassa kammakilesehi aparaparuppattivasena ekam mahakappam sandhavantassa
samsarantassa evam mahaatthisancayo bhaveyya, arohaparinahehi yattakoyam
vepullapabbato. Sace panassa koci samharitva thapeta bhaveyya, sambhatanca tam
sace avinassantam tittheyyati. Ayanca nayo nibbutapadipe 2- viya bhijjanasabhave
kalevaranikkheparahite opapatikattabhave sabbena sabbam anatthike ca khuddakattabhave
vajjetva vutto. Keci pana "parikappanavasena imassa nayassa ahatatta
tesampi yadi siya atthikankalo, tenapi saheva ayam atthipunjaparimano vutto"ti
vadanti. Apare pana "nayidamevam labbhamanasseva atthipunjassa vasena
sabbannutannanena paricchinditva imassa parimanassa vuttatta. Tasma
vuttanayeneva attho gahetabbo"ti.
      Gathasu mahesinati mahante silakkhandhadayo esi gavesiti 3- mahesi,
sammasambuddho. "iti vuttam mahesina"ti ca bhagava "dasabalasamannagato bhikkhave
@Footnote: 1 Si.,Ma. atthicalotipi    2 ka. nibbutapadipo    3 cha.Ma. esati gavesatiti
Tathagato"tiadisu viya attanam annam viya katva dassesi. 1- Vepulloti
rajagaham parivaretva thitesu pancasu pabbatesu vipulabhavato vepulloti laddhanamo,
tato eva maha, thitadisabhagavasena uttaro gijjhakutassa. Giribbajeti
giribbajapuranamakassa rajagahassa samipe.
      Ettavata bhagava "ettakenapi kalena anupacchinnabhavamulassa aparinnatavatthukassa
puthujjanassa ayamidisi katasivaddhana"ti vatte 2- adinavam dassetva
idani yesam ariyasaccanam ananubodha appativedha andhaputhujjanassa evam
katasivaddhana, tani ariyasaccani ditthavato ariyapuggalassa ayam natthiti dassento
"yato ca ariyasaccani"tiadimaha.
      Tattha yatoti yada. Ariyasaccaniti araniyato ariyani, avitathabhavena
saccani cati ariyasaccani, ariyabhavakarani va saccani ariyasaccani, ariyehi
va buddhadihi pativijjhitabbani saccani ariyasaccani. Atha va ariyassa saccani
ariyasaccani. Sadevakena hi lokena sarananti araniyato ariyo bhagava, tena
sayambhunanena ditthatta tassa saccaniti ariyasaccani. Sammappannaya passatiti
samma hetuna nayena vipassanapannasahitaya maggapannaya parinnapahana-
sacchikiriyabhavanabhisamayavasena passati. Dukkhantiadi ariyasaccanam sarupadassanam.
Tattha anekupaddavadhitthanataya kucchitabhavato balajanaparikappitadhuvasubhasukhattavirahena
tucchabhavato ca dukkham. Dukkham samuppajjati etenati dukkhasamuppado, dukkhasamudayo.
Dukkham atikkamati etena arammanapaccayabhutena, ettha vati dukkhassa atikkamo,
nibbanam. Arakatta kilesehi araniyato ca ariyo. Sammaditthiadinam atthannam
anganam vasena atthangiko. Marento kilese gacchati, nibbanatthikehi maggiyati,
@Footnote: 1 cha.Ma. dasseti     2 Ma. khandhe
Sayam va nibbanam maggatiti maggo. Tato eva dukkhassa upasamam nirodham
gacchatiti dukkhupasamagami. Yato sammappannaya passatiti sambandho.
      Sa sattakkhattum paramam, sandhavitvana puggaloti so evam catusaccadassavi
ariyapuggalo sotapanno sabbamudindriyo samano sattavaraparamamyeva bhavadisu
aparaparuppattivasena sandhavitva samsaritva. Ekabiji kolankolo sattakkhattuparamoti
indriyanam tikkhamajjhimamudubhavena tayo hi sotapanna. Tesu sabbamudindriyassa
vasenidam vuttam "sa sattakkhattum paramam, sandhavitvana"ti. Dukkhassantakaro hotiti
vattadukkhassa antakaro pariyosanakaro hoti. Katham? sabbasannojanakkhayati
anupubbena aggamaggam adhigantva niravasesanam samyojananam khepanati
arahattaphaleneva desanaya kutam ganhi.
                       Catutthasuttavannana nitthita.
                          -------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 27 page 93-98. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=27&A=2045&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=27&A=2045&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=202              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=4809              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=5002              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=5002              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]