ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 26 : PALI ROMAN U.A. (paramatthadi.)

                     4. Pathamananatitthiyasuttavannana
    [54] Catutthe nanatitthiya samanabrahmana paribbajakati 2- ettha taranti etena
samsaroghanti tittham, nibbanamaggo. Idha pana viparitavipallasavasena ditthigatikehi
tatha gahitaditthidassanam "titthan"ti adhippetam. Tasmim sassatadinanakare
titthe niyuttati nanatitthiya, nagganiganthadisamana ceva kathakalapadibrahmana
ca pokkharasatadiparibbajaka ca samanabrahmanaparibbajaka. Nanatitthiya ca
te samanabrahmanaparibbajaka  cati nanatitthiyasamanabrahmanaparibbajaka.
@Footnote: 1 cha.Ma. kathaya  2 cha.Ma. nanatitthiyasamanabrahmanaparibbajakati
    "sassato atta ca loko ca"tiadina 1- passanti etaya, sayam va
passati, tatha dassanamattameva vati ditthi, micchabhinivesassetam adhivacanam.
Sassatadivasena nana anekavidha ditthiyo etesanti nanaditthika.
Sassatadivaseneva khamanam khanti, rocanam ruci, atthato "sassato atta ca loko
ca"tiadina pavatto cittavipallaso sannavipallaso ca. Tatha nana khantiyo
etesanti nanakhantika. Nana ruciyo etesanti nanarucika. Ditthigatika hi
pubbabhage tatha tatha cittam rocetva khamapetva ca paccha "idameva saccam
moghamannan"ti abhinivisanti. Atha va "aniccam niccan"tiadina tatha tatha
dassanavasena ditthi, khamanavasena khanti, ruccanavasena ruciti evam tihipi padehi
ditthi eva vuttati veditabba. Nanaditthinissayanissitati sassatadiparikappavasena
nanavidham ditthiya nissayam vatthum karanam, ditthisankhatameva va nissayam nissita
allina upagata, tam anissajjitva thitati attho. Ditthiyopi hi ditthigatikanam
abhinivesakaranam 2- nissaya honti.
    Santiti atthi samvijjanti upalabbhanti. Eketi ekacce. Samanabrahmanati
pabbajjupagamena samana, jatiya brahmana, lokena va samanati ca brahmanati
ca evam gahita. Evamvadinoti evam idani vattabbakarena vadantiti evamvadino.
Evam idani vattabbakarena pavatta ditthi etesanti evamditthino. Tattha
dutiyena ditthigatikanam micchabhiniveso dassito, pathamena tesam yathabhinivesam paresam
tattha patitthapanavasena voharo.
    Sassato loko, idameva saccam moghamannanti ettha lokoti atta.
So hi ditthigatikehi lokiyanti ettha punnam papam tabbipaka, sayam va karakadibhavena
@Footnote: 1 di.Si. 9/31,32/14,15  2 Ma. abhinivesavoharanam
Abhiyuttehi lokiyatiti lokoti adhippeto. Svayam sassato amaro nicco dhuvoti
yadidam amhakam dassanam idameva saccam aviparitam, annampana asassatotiadi
paresam dassanam mogham micchati attho. Etena cattaropi sassatavada dassita
honti. Asassatoti na sassato, anicco adhuvo cavanadhammoti attho. "asassato"ti
sassatabhavappatikkhepeneva ucchedo dipitoti sattapi ucchedavada dassita honti.
    Antavati sapariyanto parivatumo paricchinnappamano, na sabbagatoti
attho. Etena sariraparimano 1- angutthaparimano avayavaparimano paramanuparimano
attati evamadivada dassita honti. Anantavati apariyanto, sabbagatoti
attho. Etena kapilakanadivada dassita 2- honti.
    Tam jivam tam sariranti yam sariram, tadeva jivasankhatam vatthu, yanca jivasankhatam
vatthu, tadeva sariranti jivanca, sariranca advayam samanupassati. Etena ajivakanam
viya "rupi atta"ti ayam vado dassito hoti. Annam jivam annam sariranti
imina pana "arupi atta"ti ayam vado dassito.
    Hoti tathagato parammaranati ettha tathagatoti satta. 3- Tam hi ditthigatiko
karakavedakadisankhatam, niccadhuvadisankhatam va tathabhavam 4- gatoti  tathagatoti voharati,
so maranato idha kayassa bhedato param uddham hoti, atthi samvijjatiti attho.
Etena sassataggahamukhena solasa sannivada attha asannivada attha ca
nevasanninasannivada dassita honti. Na hotiti natthi na upalabbhati. Etena
ucchedavado dassito. Hoti ca na ca hotiti atthi ca natthi cati. Etena
ekaccasassatavada satta sannivada ca dassita, neva hoti na na hotiti
imina pana amaravikkhepavado dassitoti veditabbam.
@Footnote: 1 Ma. padaparimano  2 cha.Ma. dipita
@3 Si.,ka. atta  4 Si.,ka. tathagatabhavam
    Ime kira ditthigatika nanadesato agantva savatthiyam pativasanta
ekada samayappavadake sannipatitva attano attano vadam paggayha annavade
khumsenta vivadapanna ahesum. Tena vuttam "te bhandanajata"tiadi.
    Tattha bhandanam nama kalahassa pubbabhago. Bhandanajatati jatabhandana.
Kalaho kalaho eva, kalassa va hananato kalaho datthabbo. Annamannassa
viruddham vadam apannati vivadapanna. Mammaghattanato mukhameva sattiti mukhasatti,
pharusavaca. Phalupacarena viya hi karanam karanupacarena phalampi vohariyati yatha tam
"sukho buddhuppado, papakammam paccanubhoti"ti 1- ca. Tahi mukhasattihi vitudanta
vijjhanta viharanti. Ediso dhammoti dhammo aviparitasabhavo ediso evarupo,
yatha maya vuttam "sassato loko"ti. Nediso dhammoti na ediso dhammo,
yatha taya vuttam "asassato loko"ti, evamsesapadehipi yojetabbam. So ca
titthiyanam vivado sakalanagare pakato jato. Atha bhikkhu savatthim pindaya
pavittha tam sutva "atthi no idam kathapabhatam, yannuna mayam imam pavattim bhagavato
aroceyyama, appevanama tam nissaya satthu sanhasukhumam dhammadesanam labheyyama"ti.
Te pacchabhattam dhammadesanakale bhagavato etamattham arocesum. Tena vuttam "atha
kho sambahula bhikkhu"tiadi.
    Tam sutva bhagava annatitthiyanam dhammassa ayathabhutapajananam pakasento
"annatitthiya bhikkhave"tiadimaha. Tattha andhati pannacakkhuvirahena andha.
Tenaha "acakkhuka"ti. Panna hi idha "cakkhu"ti adhippeta. Tathahi vuttam
"attham na jananti"tiadi. Tattha attham na jananti"ti idhalokattham paralokattham
na jananti, idhalokaparalokesu vuddhim abbhudayam navabujjhanti, paramatthe pana
@Footnote: 1 Si..ka. paccanubhutanti
Nibbane kathavaka. Ye hi nama pavattimattepi sammulha, te katham nivattim
janissantiti. Anattham na janantiti yadaggena te attham na jananti, tadaggena
anatthampi na jananti. Yasma dhammam na jananti, tasma adhammampi na jananti.
Te hi vipariyesaggahitaya dhammam kusalampi akusalam karonti, adhammampi akusalam
kusalam karonti. Nakevalanca dhammadhammesu eva, atha kho tassa vipakesupi
sammulha. Tathahi te kammampi vipakam katva voharanti, vipakampi kammam katva.
Tatha dhammam sabhavadhammampi na jananti, adhammam asabhavadhammampi na jananti.
Evambhuta ca sabhavadhammam asabhavadhammanca, asabhavadhammam sabhavadhammanca katva
pavedenti.
    Iti bhagava titthiyanam mohaditthipatilabhabhavena pannacakkhuvekallato
andhabhavam dassetva idani tamattham jaccandhupamaya pakasetum "bhutapubbam
bhikkhave"tiadimaha. Tattha bhutapubbanti pubbe bhutam, atitakale nibbattam. Annataro
raja ahositi puratano namagottehi loke apakato eko raja ahosi.
So raja annataram purisam amantesiti tassa kira ranno sobhaggappattam
sabbangasampannam attano opavayham hatthim upatthanam agatam disva etadahosi
"bhaddakam vata ko hatthiyanam dassaniyan"ti. Tena ca samayena eko jaccandho
rajanganena gacchati. Tam disva raja cintesi "mahajaniya kho ime andha,
ye evarupam dassaniyam na labhanti datthum. Yannunaham imissa savatthiya yattaka
jaccandha, sabbe te sannipatapetva ekadesam ekadesam hatthena phusapetva
tesam vacanam suneyyan"ti. Kelisilo raja ekena purisena savatthiya sabbe
jaccandhe sannipatapetva tassa purisassa sannam adasi. "yatha ekeko
jaccandho sisadikam ekekamyeva hatthissa angam phusitva `hatthi maya dittho'ti
sannam uppadesi, tatha karohi"ti. So puriso tatha akasi. Atha raja te
Jaccandhe paccekam pucchi "kidiso bhane hatthi"ti. Te attana ditthaditthavayavameva
hatthim katva vadanta "ediso hatthi, nediso hatthi"ti annamannam kalaham
karonta hatthadihi upakkamitva rajangane mahantam kolahalamakamsu. Raja
saparijano tesam tam vippakaram disva phasukehi bhijjamanehi hadayena uggatena
mahahasitam hasi. Tena vuttam "atha kho bhikkhave so raja .pe. Attamano
ahosi"ti.
    Tattha ambhoti alapanam. Yavatakati yattaka. Jaccandhati jatiya andha,
jatito patthaya acakkhuka. Ekajjhanti ekato. Bhaneti abahumanalaPo. Hatthim
dassehiti yathavuttahatthim sayapetva dassehi. So ca susikkhitatta aparipphandanto
nipajji. Dittho no hatthiti hatthena paramasanam dassanam katva ahamsu. Tena
purisena sisam paramasapetva "ediso hatthi"ti sannapitatta tadisamyeva nam
hatthim sanjananta jaccandha "ediso deva hatthi seyyathapi kumbho"ti vadimsu.
Kumbhoti ca ghatoti attho. Khiloti nagadantakhilo. Sondoti hattho. Nangalisa
nangalassa sirassa isa. Kayoti sariram. Kotthoti kusulo. Padoti jangho.
Thunoti thambho. Nangutthanti valassa urimappadeso. Valadhiti valassa aggappadeso
mutthihi samsumbhimsuti 1- mutthiyo bandhitva paharimsu, mutthighatam akamsu. Attamano
ahositi kelisilatta so raja tena jaccandhanam kalahena attamano pahasena
gahitamano ahosi.
    Evameva khoti upamasamsandanam. Tassattho:- bhikkhave yatha te jaccandha
acakkhuka ekangadassino anavasesato hatthim apassitva attana ditthavayavamattam
hatthisannaya itarehi dittham ananujananta annamannam vivadam apanna kalaham
akamsu, evameva ime annatitthiya sakkayassa ekadesam rupavedanadim attano
@Footnote: 1 Si.,ka. sankhubhimsuti
Ditthidassanena yathadittham "atta"ti mannamana tassa sassatadibhavam aropetva
"idameva saccam moghamannan"ti abhinivisitva annamannam vivadanti, yathabhutampana
atthanattham dhammadhammanca na jananti. Tasma andha acakkhuka jaccandhapatibhagati
    etamattham viditvati etam titthiyanam dhammasabhavam yathabhutam ajanantanam
apassantanam jaccandhanam viya hatthimhi yathadassanam 1- micchabhinivesam, tattha ca
vivadapattim sabbakarato viditva tadatthadipakam imam udanam udanesi.
    Tattha imesu kira sajjanti, eke samanabrahmanati idhekacce pabbajjupagamanena
samana, jatimattena brahmana "sassato loko"tiadinayappavattesu imesu eva
asaresu ditthigatesu ditthabhinandanavasena, imesu va rupadisu upadanakkhandhesu
evam aniccesu dukkhesu viparinamadhammesu tanhabhinandanaditthabhinandananam
vasena "etam mama"tiadina sajjanti kira. Aho nesam sammohoti
dasseti. Kirasaddo cettha arucisucanattho. Tena tattha sangakaranabhavameva dipeti.
Na kevalam sajjanti eva, atha kho viggayha nam vivadanti "na tvam imam dhammavinayam
ajanasi. Aham imam dhammavinayam ajanami"tiadina viggahikakathanuyogavasena
viggayha vivadanti vivadam apajjanti. Nanti cettha nipatamattam. Atha va viggayha
nanti nam ditthinissayam sakkayaditthimyeva va visadisadassanatta 2- sassatadivasena
annamannam viruddham gahetva vivadanti visesato vadanti, attano eva vadam
visittham aviparitam katva abhinivissa voharanti. Yatha kim? jana ekangadassino.
Yatheva jaccandha jana hatthissa ekekangadassino yam yam attana phusitva natam,
tantadeva hatthi"ti gahetva annamannam viggayha vivadimsu, evamsampadamidanti
attho. Ivasaddo 3- cettha luttanidditthoti veditabbo.
                       Catutthasuttavannana nitthita.
                         --------------
@Footnote: 1 Si.,Ma. ayathadassanam  2 cha.Ma. viparitadassanatta  3 Si.,ka, idhasaddo



             The Pali Atthakatha in Roman Book 26 page 362-368. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=26&A=8119&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=26&A=8119&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=136              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=3493              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=3687              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=3687              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]