ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 26 : PALI ROMAN U.A. (paramatthadi.)

                         6. Sonasuttavannana
    [46] Chatthe avantisuti avantiratthe. Kuraraghareti evamnamake nagare.
Pavatte pabbateti pavattanamake pabbate. "papate pabbatetipi "pathanti.
Sono upasako kutikannoti namena sono nama, tihi saranagamanehi
upasakattapativedanena 2- upasako, kotiagghanakassa kannapilandhanassa dharanena
"kotikanno"ti ca vattabbe "kutikanno"ti evam abhinnato, na sukhumarasonoti 3-
adhippayo. Ayam hi ayasmato mahakaccayanassa santike dhammam sutva sasane
abhippasanno, saranesu ca silesu ca patitthito pavatte pabbate chayudakasampanne
thane viharam karetva theram tattha vasapetva catuhi paccayehi upatthati.
Tena vuttam "ayasmato mahakaccayanassa upatthako hoti"ti
    so kalena kalam therassa upatthanam gacchati. Thero cassa dhammam deseti.
Tena samvegabahulo dhammacariyaya ussahajato viharati. So ekada satthena saddhim
vanijjatthaya ujjenim gacchanto antaramagge ataviyam satthe nivitthe rattiyam
janasambadhabhayena ekamantam apakkamma niddam upaganchi. Sattho paccusavelayam
utthaya gato. Na ekopi sonam pabodhesi. Sabbepi visaritva agamamsu. So
@Footnote: 1 Si.,Ma. kilesavassanena  2 cha.Ma. upasakabhavappati....  3 Si. abhinnato sukumaro
@sonoti
Pabhataya rattiya pabujjhitva utthaya kanci apassanto sattheneva gatamaggam
gahetva sigham sigham gacchanto ekam vatarukkham  upaganchi. Tattha addasa ekam
mahakayam 1- virupadassanam gacchantam purisam atthito muttani attano mamsani sayameva
khadantam, disvana "kosi tvan"ti pucchi. Petosmi bhanteti. Kasma evam
karositi. Attano pubbakammenati. Kimpana katam kammanti. Aham pubbe
bharukacchanagaravasi kutavanijo hutva paresam santakam vancetva khadim, sane ca
bhikkhaya upagate "tumhakam mamsam khadatha"ti akkosim, tena kammena etarahi
imam dukkham anubhavamiti. Tam sutva sono ativiya samvegam patilabhi.
    Tato param gacchanto mukhato paggharitakalalohite dve petadarake
passitva tatheva pucchi. Tepissa attano kammam kathesum. Te kira bharukacchanagare
darakakale gandhavanijjaya 2- jivitam kappenta attano matari khinasave nimantetva
bhojentiya geham gantva "amhakam santakam kasma samananam desi, taya
dinnabhojanam bhunjanakasamananam mukhato kalalohitam paggharatu"ti akkosimsu. Te
tena kammena niraye pacitva vipakavasesena petayoniyam nibbattitva tada
imam dukkham anubhavanti. Tampi sutva sono ativiya samvegajato ahosi.
    So ujjenim gantva tam karaniyam tiretva kulagharam paccagato theram upasankamitva
katapatisantharo therassa tamattham arocesi. Theropissa pavattinivattisu 3-
adinavanisamse vibhavento dhammam desesi. So theram vanditva geham gato
sayamasam bhunjitva sayanam upagato thokamyeva niddayitva pabujjhitva sayanatale
nisajja yathasutam dhammam paccavekkhitum araddho. Tassa tam dhammam paccavekkhato, te
ca petattabhave anussarato samsaradukkham ativiya bhayanakam hutva upatthasi,
pabbajjaya cittam nami. So vibhataya rattiya sarirapatijagganam katva theram
@Footnote: 1 Si.,Ma. mahavikaram  2 Si.,ka. bhandavanijjaya  3 Si.,Ma. pavattim sutva
Upasankamitva attano ajjhasayam arocetva pabbajjam yaci, tena vuttam
"atha kho sonassa upasakassa kutikannassa rahogatassa .pe. Pabbajetu mam
bhante ayyo mahakaccano"ti.
    Tattha yatha yathatiadinam padanam ayam sankhepattho:- yena yena akarena
ayyo mahakaccayano dhammam deseti acikkhati pannapeti patthapeti vivarati
vibhajati uttanikaroti pakaseti, tena tena me upaparikkhato evam hoti, yadetam
sikkhattayabrahmacariyam ekampi divasam akkhandam katva carimakacittam papetabbataya
ekantaparipunnam. Ekadivasampi kilesamalena amalinam katva carimakacittam
papetabbataya ekantaparisuddham. Sankhalikhitam sankhalikhitasadisam dhotasankhasappatibhagam
caritabbam. Idam na sukaram agaram ajjhavasata agaramajjhe vasantena ekantaparipunnam
.pe. Caritum yannunaham kese ceva massuni ca oharetva voropetva
kasayarasapitataya kasayani brahmacariyam carantanam anucchavikani vatthani acchadetva
nivasetva ceva parupitva ca agarasma nikkhamitva anagariyam pabbajeyyam.
Yasma agarassa hitam kasivanijjadikammam agariyanti vuccati, tanca pabbajjayam
natthi, tasma pabbajja anagariya nama, tam anagariyam pabbajjam pabbajeyyam
upagaccheyyam, patipajjeyyanti attho.
    Evam attana rahovitakkitam sono upasako therassa arocetva tam
patipajjitukamo "pabbajetu mam bhante ayyo mahakaccano"ti aha. Thero
pana "tavassa nanaparipakam kathan"ti upadharetva nanaparipakam agamayamano
"dukkaram kho"tiadina pabbajjachandam nivaresi.
    Tattha ekabhattanti "ekabhattiko hoti rattuparato virato vikalabhojana"ti 1-
evam vuttam vikalabhojanaviratim sandhaya vadati. Ekaseyyanti adutiyaseyyam. Ettha
@Footnote: 1 di.Si. 9/10,194/5,64. an.tika. 20/71/206
Ca seyyasisena "eko titthati, eko gacchati, eko nisidati"tiadina 1- nayena
vuttesu catusu iriyapathesu kayavivekam dipeti, na ekakina hutva sayanamattam.
Brahmacariyanti methunaviratibrahmacariyam, sikkhattayanuyogasankhatam sasanabrahmacariyam
va. Inghati codanatthe nipato. Tatthevati geheyeva. Buddhasasanam anuyunjati
niccasilauposathasiladibhedam pancangaatthangadasangasilam, tadanurupanca samadhipannabhavanam
anuyunja. Etam hi upasakena pubbabhage anuyunjitabbam buddhasasanam nama.
Tenaha "kalayuttam ekabhattam ekaseyyam brahmacariyan"ti.
      Tattha kalayuttanti catuddasipancadasiatthamipatihariyapakkhasankhatena kalena
yuttam, yathavuttakale va tuyham anuyunjantassa yuttam patirupam sakkuneyyam, na
sabbakalam pabbajjati 2- adhippayo. Sabbametam nanassa aparipakkatta tassa
kamanam duppahanataya sammapatipattiyam yogyam karapetum 3- vadati, na
pabbajjachandam nivaretum. Pabbajjabhisankharoti pabbajitum arambho ussaho.
Patipassambhiti indriyanam aparipakkatta samvegassa ca natitikkhabhavato vupasami.
Kincapi patipassambhi, therena vuttavidhim pana anutitthanto kalena kalam theram
upasankamitva payirupasanto dhammam sunati. Tassa vuttanayeneva dutiyampi
pabbajjaya cittam uppajji, therassa arocesi. Dutiyampi thero patikkhipi.
Tatiyavare pana nanassa paripakkabhavam natva "idani nam pabbajetum kalo"ti
thero pabbajesi, pabbajitanca tam tini samvaccharani atikkamitva ganam pariyesitva
upasampadesi. Tam sandhaya vuttam "dutiyampi kho sono .pe. Upasampadesi"ti
      tattha appabhikkhukoti katipayabhikkhuko. Tada kira bhikkhu yebhuyyena
majjhimapadeseyeva vasimsu. Tasma tattha katipaya eva ahesum. Te ca ekasmim nigame
@Footnote: 1 khu.maha. 29/33,229/29,171 (sya)
@2 Ma. na sabbakalanti  3 Ma. yogyatam pakasetum
Eko, ekasmim nigame 1- dveti evam visum visum vasimsu. Kicchenati dukkhena.
Kasirenati ayasena. Tato tatoti tasma tasma gamanigamadito. Therena hi
katipaye bhikkhu anetva annesu aniyamanesu pubbe anita kenacidevala
karaniyena pakkamimsu. Kinci kalam agametva puna tesu aniyamanesu itare
pakkamimsu. Evam punappunam anayanena sannipato cireneva ahosi, thero ca
tada ekavihari ahosi. Dasavaggam bhikkhusamgham sannipatetvati tada bhagavata
paccantadesepi dasavaggeneva samghena upasampada anunnata. Itonidanam hi
therena yacito pancavaggena samghena paccantadese upasampadam anujani. Tena
vuttam "tinnam vassanam .pe. Sannipatetva"ti
    vassam vutthassati upasampajjitva pathamavassam upagantva vusitavato.
Ediso ca ediso cati evarupo ca evarupo ca, evarupaya namakayarupakayasampattiya
samannagato, evarupaya dhammakayasampattiya samannagatoti sutoyeva
me so bhagava. Na kho me so bhagava sammukha ditthoti etena puthujjanasaddhaya
evam ayasma sono bhagavantam datthukamo ahosi. Aparabhage pana
satthara saddhim ekagandhakutiyam vasitva paccusasamayam ajjhittho solasaatthakavaggikani
satthu sammukha atthim katva manasikatva sabbam cetaso samannaharitva
atthadhammappatisamvedi hutva bhananto dhammupasanhitapamojjadimukhena 2- samahito
sarabhannapariyosane vipassanam patthapetva sankhare sammasanto anupubbena
arahattam papuni. Etadatthameva hissa bhagavata attana saddhim ekagandhakutiyam
vaso anattoti vadanti.
    Keci panahu:- "na kho me so bhagava sammukha dittho"ti idam
rupakayadassanameva sandhaya vuttanti. Ayasma hi sono pabbajitvava therassa
@Footnote: 1 cha.Ma. ayam patho na dissati  2 Si. dhammaphassasanjatapamujjadisukhena
Santike kammatthanam gahetva ghatento vayamanto anupasampannova sotapanno
hutva upasampajjitva "upasakapi sotapanna honti, ahampi sotapanno,
kimettha cittan"ti uparimaggatthaya vipassanam vadadhetva antovasseyeva chalabhinno
hutva visuddhipavaranaya pavaresi. Ariyasaccadassanena hi bhagavato dhammakayo
dittho nama hoti. Vuttanhetam:-
           "yo kho vakkali dhammam passati, so mam passati. Yo mam passati,
        so dhammam passati"ti. 1-
Tasmassa dhammakayadassanam pageva siddham, pavaretva pana rupakayam datthukamo
ahositi.
    "sace mam upajjhayo anujanati"tipi patho. "bhante"ti pana likhanti.
Tatha "sadhu sadhu avuso sona, gaccha tvam avuso sona"tipi patho.
"avuso"ti 2- pana kesuci potthakesu natthi. Tatha "evamavusoti kho ayasma
sono"tipi patho. Avusovadoyeva hi annamannam bhikkhunam bhagavato dharamanakale
acinno bhagavantam pasadikantiadinam padanam attho hettha vuttoyeva.
    Kacci bhikkhu khamaniyanti bhikkhu idam tuyham catucakkam navadvaram sarirayantam
kacci khamaniyam, kim sakka khamitum sahitum pariharitum, kim dukkhabharo nabhibhavati. Kacci
yapaniyanti kim tamtamkiccesu yapetum gametum sakka na kanci antarayanti dasseti.
Kaccisi appakilamathenati anayasena imam ettakam addhanam kacci agatosi.
    Etadahositi buddhacinnam anussarantassa ayasmato anandassa etam
"yassa kho mam bhagava"tiadina idani vuccamanam citte acinnam ahosi.
Ekavihareti ekagandhakutiyam. Gandhakuti hi idha viharoti adhippeta. Vatthunti
vasitum.
@Footnote: 1 sam.kha. 17/87/97  2 Si.,ka. ma avusoti
    Nisajjaya vitinametvati ettha yasma bhagava ayasmato sonassa
samapattisamapajjane patisantharam karonto savakasadharana sabba samapattiyo
anulomapatilomam samapajjanto bahudeva rattim .pe. Viharam pavisi, tasma
ayasmapi sono bhagavato adhippayam natva tadanurupam sabba ta samapattiyo
samapajjanto "bahudeva rattim .pe. Viharam pavisi"ti keci vadanti. Pavisitva
ca bhagavata anunnato civaram tirokaraniyam katvapi bhagavato padapasse nisajjaya
vitinamesi. Ajjhesiti anapesi. Patibhatu tam bhikkhu dhammo bhasitunti bhikkhu
tuyham dhammo bhasitum upatthatu nanamukhe agacchatu. Yathasutam yathapariyattam dhammam
bhanahiti attho.
    Solasa atthakavaggikaniti atthakavaggabhutani kamasuttadini solasasuttani.
Sarena abhaniti suttussaranasarena abhasi, sarabhannavasena kathesiti attho.
Sarabhannapariyosaneti ussaranavasane. Suggahitaniti samma uggahitani.
Sumanasikataniti sutthu manasi katani. Ekacco uggahanakale samma uggahetvapi
paccha sajjhayadivasena manasi karanakale byanjanani va miccha ropeti,
padapacchabhattham va karoti, na evamayam, imina pana sammadeva yathuggahitam manasi
katani. Tena vuttam "sumanasikataniti sutthu manasi katani"ti. Supadharitaniti
atthatopi sutthu upadharitani. Atthe hi sutthu upadharite sakka palim samma
ussaretum. 1- Kalyaniyasi vacaya samannagatoti sithiladhanitadinam yathavidhanavacanena
parimandalapadabyanjanaparipunnaya poriya vacaya samannagato asi. Visatthayati
vimuttaya. Etenassa vimuttavaditam dasseti. Anelagalayati elam vuccati doso,
tam na paggharatiti anelagala, taya niddosayati attho. Atha va anelagalayati
anelaya ca agalaya ca niddosaya agalitapadabyanjanaya,
@Footnote: 1 Si. palidhammam uccaretum
Aparihinapadabyanjanati attho. Tatha hi nam bhagava "etadaggam bhikkhave mama savakanam
bhikkhunam kalyanavakkarananam yadidam sono kutikanno"ti 1- etadagge thapesi. Atthassa
vinnapaniyati yathadhippetam attham vinnapetum samatthaya.
    Kativassoti so kira majjhimavayassa tatiyakotthase thito akappasampanno
ca paresam ciratarapabbajito viya khayati. Tam sandhaya bhagava pucchatiti keci, tam
akaranam. Evam sante 2- samadhisukham anubhavitum yutto, ettakam kalam kasma pamadam
apannoti puna anuyunjitum sattha "katavassosi"ti tam pucchati. Tenevaha "kissa
pana tvam bhikkhu evam ciram akasi"ti.
    Tattha kissati kim karana. Evam ciram akasiti evam cirayi. Kena karanena
evam cirakalam pabbajjam anupagantva agaramajjhe vasiti attho. Ciram dittho meti
cirena cirakalena maya dittho. Kamesuti kilesakamesu ca vatthukamesu ca.
Adinavoti doso. Apicati kamesu adinave kenaci pakarena ditthepi na
tavaham gharavasato nikkhimitum asakkhim. Kasma? sambadho gharavaso uccavacehi
kiccakaraniyehi samupabyulho agariyabhavo. Tenevaha "bahukicco bahukaraniyo"ti.
    Etamattham viditvati kamesu yathabhutam adinavadassino cittam cirayitvapi
na patitthati, annadatthum padumapalase udakabindu viya vinivattatiyevati etamattham
sabbakarato viditva. Imam udananti pavattinca nivattinca sammadeva jananto
pavattiyam tannimitte ca na kadacipi ramatiti idamatthadipakam imam udanam udanesi.
    Tattha disva adinavam loketi sabbasmimpi 3- sankharaloke "anicco dukkho
viparinamadhammo"tiadina adinavam dosam pannacakkhuna 4- passitva. Etena
@Footnote: 1 an. ekaka. 20/206/24  2 Ma. evam santam
@3 cha.Ma. sabbasmim  4 cha.Ma. pannaya
Vipassanavaro kathito. Natva dhammam nirupadhinti sabbupadhipatinissaggatta nirupadhim
nibbanadhammam yathabhutam natva nissaranavivekasankhatamatasabhavato 1- maggananena
pativijjhitva. "disva natva"ti imesam padanam "ghatam 2- pivitva balam hoti,
siham disva bhayam hoti, pannaya disva asava parikkhina honti"tiadisu 3-
viya hetuatthata datthabba. Ariyo na ramati papeti kilesehi arakatta ariyo
sappuriso anumattepi pape na ramati kasma? pape na ramati suciti
suvisuddhakayasamacaraditaya 4- visuddhapuggalo rajahamso viya ukkaratthane pape
sankilitthadhamme na ramati nabhinandati. "papo na ramati sucin"tipi patho.
Tassattho:- papo papapuggalo sucim anavajjam vodanadhammam na ramati, annadatthu
gamasukaradayo viya ukkaratthanam asucim sankilesadhammamyeva ramatiti patipakkhato
desanam parivatteti.
    Evam bhagavata udane udanite ayasma sono utthayasana bhagavantam
vanditva attano upajjhayassa vacanena paccantadese pancavaggena upasampadadini
panca vatthuni yaci. Bhagavapi tani anujaniti sabbam khandhake 5- agatanayena
veditabbam.
                       Chatthasuttavannana nitthita.
                          ------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 26 page 328-336. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=26&A=7347&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=26&A=7347&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=119              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=3145              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=3279              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=3279              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]