ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 26 : PALI ROMAN U.A. (paramatthadi.)

                        5. Uposathasuttavannana
    [45] Pancame tadahuti tasmim ahani tasmim divase. Uposatheti ettha
upavasanti etthati uposatho, upavasantiti silena va anasanena va upeta
hutva vasantiti attho. Ayam hi uposathasaddo "atthangasamannagatam uposatham
upavasami"tiadisu 2- sile agato. "uposatho va pavarana va"tiadisu 3-
patimokkhuddesadivinayakamme. "gopalakuposatho niganthuposatho"tiadisu 4-
upavase. "uposatho nama nagaraja"tiadisu 5- pannattiyam. "ajjuposatho
pannaraso"tiadisu 6- divase. Idhapi divaseyeva datthabbo, tasma "tadahuposathe"ti
tasmim uposathadivasabhute ahaniti attho. Nisinno hotiti mahabhikkhusamghaparivuto
ovadapatimokkham uddisitum nisinno hoti. Nisajja pana bhikkhunam cittani
olokento ekam dussilapuggalam disva "sacaham imasmim puggale idha nisinneyeva
patimokkham uddisissami, sattadhassa muddha phalissati"ti tasmim anukampaya
tunhiyeva ahosi.
@Footnote: 1 khu.dha. 25/127/39
@2 an. tika. 20/71/207, an. dasaka. 24/46/66
@3 vi. maha. 4/155/163  4 an. tika. 20/71/200
@5 di. maha. 10/246/151  6 vi. maha. 4/168/175
    Ettha ca uddhastam arunanti arunuggamanam vatva "uddisatu bhante bhagava
bhikkhunam patimokkhan"ti thero bhagavantam patimokkhuddesam yaci. Tasmim kale
"na bhikkhave anuposathe uposatho katabbo"ti 1- sikkhapadassa apannattatta.
Aparisuddha ananda parisati tikkhattum therena patimokkhuddesassa yacitatta
anuddessa karanam kathento "asukapuggalo aparisuddho"ti avatva "aparisuddha
ananda parisa"ti aha. Kasma pana bhagava tiyamarattim tatha vitinamesi tato
patthaya ovadapatimokkham anuddisitukamo tassa vatthum pakatam katum.
    Addasati katham addasa. Attano cetopariyananena tassam parisati bhikkhunam
cittani parijananto tassa moghapurisassa dussilyacittam passi. Yasma pana
citte ditthe tamsamangipuggalo dittho nama hoti, tasma "addasa kho ayasma
mahamoggallano tam paggalam dussilan"tiadi vuttam. Yatheva hi anagate sattasu
divasesu pavattamanam paresam cittam cetopariyananalabhi pajanati, evam atitepiti.
Dussilanti nissilam, silavirahitanti attho. Papadhammanti dussilatta eva
hinajjhasayataya lamakasabhavam. Asucinti aparisuddhehi kayakammadihi samannagatatta
na sucim. Sankassarasamacaranti kincideva asaruppam disva "idam imina katam
bhavissati"ti evam paresam asankaniyataya sankaya saritabbasamacaram, atha va kenaci
karaniyena mantayante bhikkhu disva "kacci nu kho ime maya katakammam janitva
mantenti"ti attanoyeva sankaya saritabbamacaram.
    Lajjitabbataya paticchadetabbassa karanato paticchannam kammantam etassati
paticchannakammantam. 2- Kucchitasamanavesadharitaya na samananti assamanam.
Salakaggahanadisu "kittaka samana"ti ca gananayam "ahampi samanomhi"ti micchapatinnaya
@Footnote: 1 vi. maha. 4/183/201  2 Si.,Ma. paticchannakammanto tam
Samanapatinnam. Asetthacaritaya abrahmacarim. Anne brahmacarino sunivatthe suparute
supattadhare gamanigamadisu pindaya caritva jivitam kappente disva abrahmacari
samano sayampi tadisena akarena patipajjanto uposathadisu ca sandissanto
"ahampi brahmacari"ti patinnam dento viya hotiti brahmacaripatinnam.
Putina kammena silavipattiya anto anupavitthatta antoputim. Chahi dvarehi
ragadikilesavassanena tintatta avassutam. Sanjataragadikacavaratta silavantehi
chaddetabbatta ca kasambujatam. Majjhe bhikkhusamghassa nisinnanti samghapariyapanno
viya bhikkhusamghassa anto nisinnam. Ditthositi ayam pana na pakatattoti bhagavata
dittho asi. Yasma ca evam dittho, tasma natthi te tava bhikkhuhi saddhim
ekakammadisamvaso. Yasma pana so samvaso tava natthi. Tasma utthehi avusoti
evamettha padayojana veditabba.
    Tatiyampi kho so puggalo tunhi ahositi anekavaram vatvapi "thero
sayameva nibbinno oramissati"ti va, "idani imesam patipattim janissami"ti
va adhippayena tunhi ahosi. Bahayam gahetvati bhagavata maya ca yathavato
dittho, yavatatiyam utthehiti vutto na utthati, "idanissa nikkaddhanakalo
ma samghassa uposathantarayo ahosi"ti tam bahayam aggahesi, tatha gahetva.
Bahidvarakotthaka nikkhametvati dvarakotthaka dvarasalato 1- bahi nikkhametva.
Bahiti pana nikkhamitatthanadassanam, atha va. Bahidvarakotthakati bahidvarakotthakatopi
nikkhametva, na antodvarakotthakato, evam ubhayathapi viharato
bahi katvati attho. Sucighatikam datvati aggalasucinca uparighatikanca adahitva,
sutthutaram kavatam thaketvati attho. Yava bahagahanapi namati imina
@Footnote: 1 cha.Ma. dvarakotthakasalato
"aparisuddha ananda parisa"ti vacanam sutva eva hi tena pakkamitabbam siya,
evam apakkamitva yava bahagahanapi nama so moghapuriso agamessatiti
acchariyamidanti dasseti. Idampi garahanacchariyamevati veditabbam.
    Atha bhagava cintesi "idani bhikkhusamghe abbudo jato, aparisuddha
puggala uposatham agacchanti, na ca tathagata aparisuddhaya parisaya uposatham karonti,
patimokkham uddisanti, anuddisante ca bhikkhusamghassa uposatho pacchijjati,
yannunaham ito patthaya bhikkhunamyeva patimokkhuddesam anujaneyyan"ti. Evampana
cintetva bhikkhunamyeva patimokkhuddesam anujani. Tena vuttam "atha kho bhagava
.pe. Patimokkham uddiseyyatha"ti.
    Tattha na danahanti idani aham uposatham  na karissami, patimokkham na
uddisissamiti paccekam nakarena sambandho. Duvidham hi patimokkham anapatimokkham
ovadapatimokkhanti. Tesu "sunatu me bhante"tiadikam 1- anapatimokkham, tam
savakava uddisanti, na buddha, yam anvaddhamasam uddisiyati. "khanti paramam
.pe. Sabbapapassa akaranam .pe. Anupavado anupaghato .pe. Etam
buddhana sasanan"ti 2- ima pana tisso gatha ovadapatimokkham nama, tam
buddhava uddisanti, na savaka, channampi vassanam accayena uddissanti.
Dighayukabuddhanam hi dharamanakale ayameva patimokkhuddeso, appayukabuddhanampana
pathamabodhiyamyeva. Tato param itaro, tanca kho bhikkhuyeva uddisanti, na buddha,
tasma amhakampi bhagava visativassamattam ovadapatimokkham uddisitva imam
antarayam disva tato param na uddisi. Atthananti akaranam. Anavakasoti tasseva
vevacanam. Karanam hi yatha titthati ettha phalam tadayattavuttitayati thananti
vuccati, evam anavakasotipi vuccatiti. Yanti kiriyaparamasanam, tam hettha vuttanayena
yojetabbam.
@Footnote: 1 vi maha. 4/134/147  2 di.maha. 10/90/43, khu.dha. 25/184/5/50
    Atthime bhikkhave mahasamuddeti so anusandhi? yvayam aparisaddhaya
parisaya patimokkhassa anuddeso vutto, so imasmim dhammavinaye acchariyo
abbhutadhammoti tam aparehi sattahi acchariyabbhutadhammehi saddhim vibhajitva
dassetukamo pathamam tava tesam upamabhavena mahasamudde attha acchariyabbhutadhamme
dassento sattha "atthime bhikkhave mahasamudde"tiadimaha.
    Pakatideva viya na suranti na isanti na virocantiti asuRa. Sura nama
deva, tesam patipakkhati va asura, vepacittipaharadadayo. Tesam bhavanam sinerussa
hetthabhage, te tattha pavisanta nikkhamanta sinerupade mandapadim nimminitva
kilantava abhiramanti. Tattha tesam abhiratiya ime gune disvati aha "ye disva
disva asura mahasamudde abhiramanti"ti. Tattha abhiramantiti ratim vindanti,
anukkanthamana vasanatiti attho.
    Anupubbaninnotiadini sabbani padani anupatipatiya ninnabhavasseva
vevacanani. Nayatakeneva papatatoti na chinnatato mahasobbho viya adito
eva papato. So hi tiradesato patthaya ekanguladvangula-
vidatthiratanayatthiusabhaaddhagavutayojanadivasena gambhiro hutva gacchanto gacchanto
sinerupadamule caturasitiyojanasahassagambhiro hutva thitoti dasseti.
    Thitadhammoti thitasabhavo avatthitasabhavo. Na matena kunapena samvasatiti yena
kenaci hatthiassadinam kalevarena saddhim na samvasati. Tiram vahetiti tiram apaneti.
Thalam ussaretiti hatthena gahetva viya vicippakareneva thale khipati. Ganga yamunati
anotattadahassa dakkhinamukhato nikkhantanadi pancadhara hutva pavattatthane
gangatiadina pancadha sankham gata.
    Tatrayam imasam nadinam adito patthaya uppattikatha:- ayam hi jambudipo
dasasahassayojanaparimano, tattha catusahassayojanappamano padeso udakena
Ajjhotthato samuddoti sankham gato, tisahassayojanappamane manussa vasanti,
tisahassayojanappamane himava patitthito ubbedhena pancayojanasatiko
caturasitikutasahassapatimandito samantato sandamanapancasatanadivicitto, yattha ayamena
vittharena gambhirataya ca pannasayojanappamano diyaddhayojanasataparimandalo
anotattadaho kannamundadaho rathakaradaho chaddantadaho kunaladaho mandakinidaho
sihapapatadahoti satta mahasara patitthita.
    Tesu anotattadaho sudassanakutam cittakutam kalakutam gandhamadanakutam
kelasakutanti imehi pancahi pabbatakutehi parikkhitto. Tattha sudassanakutam sovannamayam
tiyojanasatubbedham antovankam kakamukhasanthanam tameva saram paticchadetva thitam,
cittakutam sattaratanamayam. Kalakutam anjanamayam. Gandhamadanakutam masaragallamayam
abbhantare muggavannam, mulagandho saragandho pheggugandho tacagandho papatikagandho
khandhagandho rasagandho pupphagandho phalagandho pattagandhoti imehi dasahi gandhehi
ussannam nanappakaraosadhasanchannam, kalapakkhauposathadivase adittam viya angaram
pajjalantam titthati. Kelasakutam rajatamayam. Sabbani cetani sudassanena
samanubbedhasanthanani tameva saram paticchadetva thitani. Tattha devanubhavena
naganubhavena ca devo vassati, nadiyo ca sandanti, tam sabbampi udakam anotattameva
pavisati, candimasuriya dakkhinena va uttarena va gacchanta pabbatantarena
tattha obhasam karonti, ujukam gacchanta na karonti, tenevassa "anotattan"ti
sankha udapadi.
    Tattha manoharasilatalani 1- nimmacchakacchapani nimmalaphalikasadisani 2-
nimmaludakani tadupabhogasattanam kammanibbattaneva nhanatitthani ca honti, yattha
@Footnote: 1 Si.,cha. ratanamayamanunnasopanasilatalani, Ma. manosilatalani  2 cha.Ma. phalikasadisani
Buddhapaccekabuddha iddhimanto savaka isayo ca nhanadini karonti, devayakkhadayo
ca udakakilam kilanti.
    Tassa catusu passesu sihamukham hatthimukham assamukham usabhamukhanti cattari
udakanikkhamanamukhani honti, yehi catasso nadiyo sandanti. Sihamukhena
nikkhantanaditire kesarasiha bahutara honti, tatha hatthimukhadihi hatthiassausabha
puratthimadisato nikkhantanadi anotattam tikkhattum padakkhinam katva itara tisso nadiyo
anupagamma pacinahimavanteneva amanussapatham gantva mahasamuddam pavisati. Pacchimadisato
uttaradisato ca nikkhantanadiyopi tatheva padakkhinam katva pacchimuttarahimavanteneva
uttarahimavanteneva ca amanussapatham gantva mahasamuddam pavisanti.
    Dakkhinadisato nikkhantanadi pana tam tikkhattum padakkhinam katva dakkhinena 1-
ujukam pasanapittheneva satthiyojanani gantva pabbatam paharitva utthaya
parikkhepena tigavutappamanaudakadhara hutva akasena satthiyojanani gantva
tiyaggale nama pasane patita, pasano udakadharavegena bhinno. Tattha
pannasayojanappamana tiyaggala nama  pokkharani jata, pokkharaniya kulam
bhinditva pasanam pavisitva satthiyojanani gantva tato ghanapathavim bhinditva
ummangena satthiyojanani gantva vinjham 2- nama tiracchanapabbatam paharitva
hatthatale pancangulisadisa pancadhara hutva pavattanti.
    Sa tikkhattum anotattam padakkhinam katva gatagatatthane "avattaganga"ti
vuccati, ujukam pasanapitthena satthiyojanani gatatthane "kanhaganga"ti, akasena
satthiyojanani gatatthane "akasaganga"ti, tiyaggalapasane pannasayojanokase
thita "tiyaggalapokkharani"ti kulam bhinditva pasanam pavisitva satthiyojanani
@Footnote: 1 uttarena, pa.su. 3/19/275  2 ka.vijjham
Gatatthane "bahalaganga"ti umangena satthiyojanani gatatthane "umangaganga"ti
vuccati, vinjham nama tiracchanapabbatam paharitva pancadhara hutva pavattatthane
ca ganga yamuna aciravati sarabhu mahiti pancadha sankham gata. Evameta panca
mahanadiyo himavantato pavattantiti veditabba.
    Tattha nadi ninnagatiadikam gottam, ganga yamunatiadikam namam. Savantiyoti
ya kaci savamana sandamana gacchantiyo mahanadiyo va kunnadiyo va.
Appentiti alliyanti osaranti. Dharati vutthidhaRa. Purattanti punnabhavo.
Mahasamuddassa hi ayam dhammata:- "imasmim kale devo mando jato,
jalakkhipadini adaya macchakacchape ganhissama"ti va "imasmim kale atimahanti
vutthi, na labhissama nu kho pitthipasaranatthanan"ti 1- va tam na sakka vattum.
Pathamakappikakalato patthaya hi yam vassitva sinerumekhalam ahacca udakam thitam tam
tato ekangulamattampi udakam neva hettha otarati, na uddham uttarati.
    Ekarasoti asambhinnaraso. Muttati khuddakamahantavattadighadibheda anekavidha mutta.
Maniti rattaniladibhedo anekavidho mani. Veluriyoti vamsavannasirisapupphavannadisanthanato
anekavidho. Sankhoti dakkhinavattatambakucchikadhamanasankhadibhedo
anekavidho. Silati setakalamuggavannadibheda anekavidha. Pavalanti
khuddakamahantamandarattaghanarattadibhedam anekavidham. Lohitangoti padumaragadibhedo
anekavidho 2- masaragallanti kabaramani. "cittaphalikan"tipi vadanti.
    Mahatam bhutananti mahantanam sattanam. Timi timingalo timitimingaloti 3-
tisso macchajatiyo. Timim gilanasamattha timingala, timinca timingalanca gilanasamattha
"timitimingala"ti vadanti. Nagati umipitthivasinopi vimanatthakanagapi.
@Footnote: 1 Si.,Ma. pitthipasanatthananti  2 Si.,ka. lohitankanti padumaragadibhedam anekavidham
@3 timi timingalo timitimingalo, khu.u. 25/45, cha.Ma. timitimingaladika
    Evameva khoti kincapi sattha imasmim dhammavinaye solasapi dvattimsapi
tato bhiyyopi acchariyabbhutadhamme vibhajitva dassetum sakkoti, tada upamabhavena
pana gahitanam atthanam anurupavasena attheva te upametabbadhamme vibhajitva
"evameva kho bhikkhave imasmim dhammavinaye attha acchariya abbhutadhammatiadimaha.
    Tattha anupubbasikkhaya tisso sikkha gahita, anupubbakiriyaya terasa
dhutangadhamma. Anupubbapatipadaya satta anupassana attharasa mahavipassana
atthattimsaarammanavibhattiyo sattattimsabodhipakkhiyadhamma ca gahita. Na ayatakeneva
annapativedhoti mandukassa uppatitva gamanam viya aditova silapuranadini
akatva arahattapativedho nama natthi, patipatiya pana silasamadhipannayo
puretvava arahattappattiti attho.
    Mama savakati sotapannadike ariyapuggale sandhaya vadati. Na samvasatiti
uposathakammadivasena samvasam na karoti. Ukkhipatiti apaneti. Arakavati dureyeva.
Na tena nibbanadhatuya unattam va purattam vati asankhyeyyepi mahakappe
buddhesu anuppajjantesu ekasattopi parinibbatum na sakkoti, tadapi "tuccha
nibbanadhatu"ti na sakka vattum, buddhakale pana ekekasmim samagame
asankhyeyyapi satta asatam aradhenti, tadapi na sakka vattum "pura
nibbanadhatu"ti. Vimuttirasoti kilesehi vimuccanaraso. Sabba hi sasanassa
sampatti yavadeva anupadaya asavehi cittassa vimuttiya hoti.
    Ratananiti ratijananatthena ratanani. Satipatthanadayo hi bhaviyamana
pubbabhagepi anappakam pitipamojjam nibbattenti. Pageva aparabhage. Vuttanhetam:-
               "yato yato sammasati          khandhanam udayabbayam
                labhati pitipamojjam           amatantam vijanatan"ti. 1-
@Footnote: 1 khu.dha. 25/374/82
Lokiyaratananimittampana pitipamojjam na tassa kalabhagampi agghatiti ayamattho
hettha dassito eva. Apica:-
              cittikatam mahagghanca              attham dullabhadassanam
              anomasattaparibhogam              `ratanan'ti pavuccatiti. 1-
Yadi ca cittatikatadibhavane ratanam nama hoti, satipatthanadinamyeva bhutato ratanabhavo.
Bodhipakkhiyadhammanam hi so anubhavo, yam savaka savakaparaminanam, paccekasambuddha
paccekabodhinanam, sammasambuddha sammasambodhim adhigacchantiti asannakaranatta.
Paramparakaranam hi danadiupanissayoti evam ratijananatthena cittikatadiatthena ca
ratanabhavo bodhiapakkhiyadhammanam satisayo. Tena vuttam "tatrimani ratanani,
seyyathidam, cattaro satipatthana"tiadi.
    Tattha arammane pakkhanditva upatthanatthena upatthanam. Satiyeva patthanam
satipatthanam. Arammanassa pana kayadivasena catubbidhatta vuttam "cattaro
satipatthana"ti. Tatha hi kayavedanacittadhammesu subhasukhaniccaattasannanam pahanato
asubhadukkhaniccanattabhavaggahanato ca nesam kayanupassanadibhavo vibhatto.
    Samma padahanti etena, sayam va samma padahati, pasattham, sundaram va
padahananti sammappadhanam. Puggalassa va sammadeva padhanabhavakaranato sammappadhanam,
viriyassetam adhivacanam. Tampi anuppannuppannanam akusalanam anuppadanapahanavasena
anuppannuppannanam kusalanam dhammanam uppadanavaddhanavasena ca catukiccam katva 2-
vuttam "cattaro sammappadhana"ti.
    Ijjhatiti iddhi, samijjhati nipphajjatiti attho. Ijjhanti va etaya
satta iddha vuddha ukkamsagata hontiti iddhi. Pathamena atthena iddhi eva
@Footnote: 1 ratanantena vuccatiti, khuddaka. A. 3/149  2 Ma. catukiccasadhakatta
Pado iddhipado, iddhikotthasoti attho. Dutiyena atthena iddhiya pado
patittha adhigamupayoti iddhipado. Tena hi uparuparivisesasankhatam iddhim pajjanti
papunanti. Svayam iddhipado yasma chandadike cattaro adhipatidhamme dhure
jetthake nibbattiyati, tasma vuttam "cattaro iddhipada"ti.
    Pancindriyaniti saddhadini panca indriyani. Tattha assaddhiyam abhibhavitva
adhimokkhalakkhane indattham karetiti saddhindriyam, kosajjam abhibhavitva
paggahanalakkhane, pamadam abhibhavitva upatthanalakkhane, vikkhepam abhibhavitva
avikkhepalakkhane annanam abhibhavitva dassanalakkhane indattham karetiti
pannindriyam.
    Taniyeva assaddhiyadihi anabhibhavaniyato akampiyatthena sampayuttadhammesu
thirabhavena "balani"ti veditabbani.
   Satta bojjhangati bodhiya, bodhissa va angati bojjhanga. Ya hi esa
dhammasamaggi yaya lokuttaramaggakkhane uppajjamanaya linuddhacca-
patitthanayuhanakamasukhattakilamathanuyogaucchedasassatabhinivesadinam anekesam upaddavanam
patipakkhabhutaya satidhammavicayaviriyapitipassaddhisamadhiupekkhasankhataya dhammasamaggiya
ariyasavako bujjhati, kilesaniddaya vutthahati, cattari va ariyasaccani pativijjhati,
nibbanameva va sacchikarotiti "bodhi"ti vuccati, tassa dhammasamaggisankhataya
bodhiya angatipi bojjhanga jhanangamaggangadayo viya. Yopesa vuttappakaraya
dhammasamaggiya bujjhatiti katva ariyasavako "bodhi"ti vuccati, tassa bodhissa
angatipi bojjhanga senangarathangadayo viya. Tenahu porana "bujjhanakassa
puggalassa angati bojjhanga"ti. "bodhiya samvattantiti bojjhanga"tiadina 1-
nayenapi bojjhanganam bojjhangattho veditabbo.
@Footnote: 1 khu.pati. 31/17/327
      Ariyo atthangiko maggoti tantammaggavajjhakilesehi arakatta ariyabhavakaratta
ariyaphalapatilabhakaratta 1- ca ariyo. Sammaditthiadini atthangani assa
atthi, atthanganiyeva va atthangiko. Kilese marento gacchati, nibbanatthikehi
maggiyati, sayam va nibbanam maggatiti maggoti. Evametesam satipatthanadinam
atthavibhago veditabbo.
    Sotapannoti maggasankhatam sotam apajjitva papunitva thito,
sotapattiphalatthoti attho. Sotapattiphalasacchikiriyaya patipannoti sotapattiphalassa
attano paccakkhakaranaya patipajjamano. Pathamamaggattho, yo atthamakotipi vuccati.
Sakadagamiti sakideva imam lokam patisandhiggahanavasena agamanasilo dutiyaphalattho
anagamiti patisandhiggahanavasena kamalokam anagamanasilo tatiyaphalattho. Yo pana
saddhanusari dhammanusari ekabijiti evamadiko ariyapuggalavibhago, so
etesamyeva pabhedoti. Sesam vuttanayameva.
    Etamattham viditvati etam attano dhammavinaye matakunapasadisena dussilapuggalena
saddhim samvasabhavasankhatam attham viditva. Imam udananti imam
asamvasarahasamvasarahavibhagakaranaparidipanam udanam udanesi.
    Tattha channamativassatiti apattim apajjitva paticchadento annam navam
apattim apajjati, tato param tato paranti evam apattivassam kilesavassam ativiya
vassati. Vivatam nativassatiti apattim apanno  tam appaticchadetva vivaranto
sabrahmacarinam pakasento yathadhammam yathavinayam patikaronto desento vutthahanto
annam navam apattim napajjati, tenassa vivatam puna apattivassam kilesavassam na
vassati. Yasma ca etadevam, tasma channam chaditam apattim vivaretha pakasetha.
Evantam nativassatiti evam sante tam apattiapajjanakam apannapuggalam attabhavam
@Footnote: 1 Si. ariyabalapatilabhakaratta
Ativijjhitva kilesavassam 1- na vassati na temeti. Evam so kilesehi anavassuto
parisuddhasilo samahito hutva vipassanam patthapetva sammasanto anukkamena
nibbanam papunatiti adhippayo.
                       Pancamasuttavannana nitthita.
                         --------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 26 page 316-328. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=26&A=7076&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=26&A=7076&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=116              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=2991              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=3077              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=3077              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]