บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
9. Pathamadabbasuttavannana [79] Navame ayasmati piyavacanam. Dabboti tassa therassa namam. Mallaputtoti mallarajassa putto. So hi ayasma padumuttarassa bhagavato padamule katabhiniharo kappasatasahassam upacitapunnasancayo amhakam bhagavato kale mallarajassa deviya kucchiyam nibbatto katadhikaratta jatiya sattavassikakaleyeva matapitaro upasankamitva pabbajjam yaci. Te ca "pabbajitvapi acaram tava sikkhatu, sace tam nabhiramissati, idheva agamissati"ti anujanimsu. So sattharam upasankamitva pabbajjam yaci. Satthapissa upanissayasampattim oloketva pabbajjam anujani. Tassa pabbajjasamaye dinnaovadena bhavattayam adittam viya upatthasi. So vipassanam patthapetva khuraggeyeva arahattam papuni. Yankinci savakena pattabbam, "tisso vijja catasso patisambhida cha abhinna nava lokuttaradhamma"ti evamadikam sabbam adhigantva asitiya mahasavakesu abbhantaro ahosi. Vuttanhetam tena ayasmata:- "maya kho jatiya sattavassena arahattam sacchikatam yankinci savakena pattabbam sabbantam anuppattam maya"tiadi. 2- @Footnote: 1 Ma.mu. 12/240/203 2 vi. mahavi. 1/380/285--------------------------------------------------------------------------------------------- page459.
Yena bhagava tenupasankamiti so kirayasma ekadivasam rajagahe pindaya caritva pacchabhattam pindapatapatikkanto bhagavato vattam dassetva divatthanam gantva udakakumbhato udakam gahetva pade pakkhaletva gattani sitim katva cammakhandam pannapetva nisinno kalaparicchedam katva samapattim samapajji. Athayasma yathakalaparicchedam samapattito vutthahitva attano ayusankhare olokesi. Tassa 1- te parikkhina katipayamuhuttika upatthahimsu, so cintesi "na kho metam patirupam, yamaham satthu anarocetva sabrahmacarihi ca avidito idha yathanisinnova parinibbayissami. Yannunaham sattharam upasankamitva parinibbanam anujanapetva satthu vattam dassetva sasanassa niyyanikabhavadassanattham mayham iddhanubhavam vibhavento akase nisiditva tejodhatum samapajjitva parinibbayeyyam. Evam sante ye mayi assaddha appasanna, tesampi pasado uppajjissati, tadassa tesam digharattam hitaya sukhaya"ti. Evanca so ayasma cintetva bhagavantam upasankamitva sabbantam tatheva akasi. Tena vuttam "atha kho ayasma dabbo mallaputto yena bhagava tenupasankami"tiadi. Tattha parinibbanakalo meti "bhagava mayham anupadisesaya nibbanadhatuya parinibbanakalo upatthito, tamaham bhagavato arocetva parinibbayitukamomhi"ti dasseti. Keci panahu "na tava thero jinno, na ca gilano, parinibbanaya ca sattharam apucchati, kim tattha 1- karanam? `mettiyabhumajaka bhikkhu pubbe mam amulakena parajikena anuddhamsesum, tasmim adhikarane vupasantepi akkosantiyeva. Tesam saddahitva annepi puthujjana mayi agaravam paribhavanca karonti. Imanca dukkhabharam niratthakam vahitva kim payojanam, tasmaham idaniyeva parinibbayissami'ti sannitthanam katva sattharam apucchi"ti. Tam akaranam. Na hi khinasava aparikkhine @Footnote: 1 Si.,ka. tatthidam 2 Si. tatthidam--------------------------------------------------------------------------------------------- page460.
Ayusankhare paresam upavadadibhayena parinibbanaya cetenti ghatayanti vayamanti, na ca paresam pasamsadihetu ciram titthanti, atha kho saraseneva attano ayusankharassa parikkhayam agamenti. Yathaha:- "nabhikankhami maranam nabhikankhami jivitam kalanca patikankhami nibbisam bhatako yatha"ti. 1- Bhagavapissa ayusankharam oloketva parikkhinabhavam natva "yassadani tvam dabba kalam mannasi"ti aha. Vehasam abbhuggantvati akasam abhiuggantva, vehasam gantvati attho. Abhisaddayogena hi idam upayogavacanam, attho pana bhummavasena veditabbo. Vehasam abbhuggantva kim akasiti aha "akase antalikkhe pallankena nisiditva"tiadi. 1- Tattha tejodhatum samapajjitvati tejokasinacatutthajjhanasamapattim samapajjitva. Thero hi tada bhagavantam vanditva tikkhattum padakkhinam katva ekamantam thito "bhagava kappasatasahassam tumhepi saddhim tattha tattha vasanto punnani karonto imamevattham sandhaya akasim, svayamattho ajja matthakam patto, idam pacchimadassanan"ti aha. Ye tattha puthujjanabhikkhu sotapannasakadagamino ca, tesu ekaccanam mahantam karunnam ahosi, ekacce arodanappatta ahesum. Athassa bhagava cittavaram 2- natva "tenahi dabba mayham bhikkhusamghassa ca iddhipatihariyam dassehi"ti aha. Tavadeva sabbo bhikkhusamgho sannipati. Athayasma dabbo "ekopi hutva bahudha hoti"tiadina 3- nayena agatani savakasadharanani sabbani patihariyani dassetva puna ca bhagavantam vanditva akasam abbhuggantva akase pathavim nimminitva tattha pallankena nisinno tejokasinasamapattiya @Footnote: 1 khu.thera. 26/196/302 khu.thera. 26/606/356 @2 cha.Ma. cittacaram 3 di.Si. 9/484/216, khu.pati. 31/102/115--------------------------------------------------------------------------------------------- page461.
Parikammam katva samapattim samapajjitva vutthaya sariram avajjitva puna samapattim samapajjitva sarirajjhapanatejodhatum adhitthahitva parinibbayi. Saha adhitthanena sabbo kayo aggina aditto ahosi. Khaneneva ca so aggi kappavutthanaggi viya anumattampi sankharagatam masimattampi tattha kinci anavasesento adhitthanabalena jhapetva nibbayi. Tena vuttam "atha kho ayasma dabbo mallaputto"tiadi. Tattha vutthahitva parinibbayiti iddhicittato vutthahitva bhavangacittena parinibbayi. Jhayamanassati jaliyamanassa. Dayhamanassati tasseva vevacanam. Atha va jhayamanassati jalapavattikkhanam sandhaya vuttam. Dayhamanassati vitaccitangarakkhanam. Charikati bhasmam. Masiti kajjalam. 1- Na pannayitthati na passittha, adhitthanabalena sabbam khaneneva antaradhayitthati attho. Kasma pana thero uttarimanussadhammam iddhipatihariyam dassesi, nanu bhagavata iddhipatihariyakaranam patikkhittanti? na codetabbametam gihinam sammukha patihariyakaranassa patikkhitatta. Tanca kho vikubbanavasena, na panevam adhitthanavasena. Ayam panayasma dhammasamina anattova patihariyam dassesi. Etamattham viditvati etam ayasmato dabbassa mallaputtassa anupadaparinibbanam sabbakarato viditava tadatthaparidipanam imam udanam udanesi. Tattha abhedi kayoti sabbo bhutupadayappabhedo catusantitarupakayo bhijji, anavasesato dayhi, 2- antaradhayi, anuppattidhammatam apajji. Nirodhi sannati rupayatanadigocarataya rupasannadibheda sabbapi sanna appatisandhikena nirodhena nirujjhi. Vedana sitibhavimsu sabbati vipakavedana kiriyavedanati sabbapi vedanaappatisandhikanirodhena niruddhatta anumattampi vedanadarathassa @Footnote: 1 Ma. masiti ajhamam kajjalam 2 ka. nassi--------------------------------------------------------------------------------------------- page462.
Abhavato sitibhuta ahesum, kusalakusalavedana pana arahattaphalakkhaneyeva nirodham gata. "sitirahimsu"tipi pathanti. Santa 1- niruddha ahesunti attho. Vupasamimsu sankharati vipakakiriyappabheda sabbepi phassadayo sankharakkhandhadhamma appatisandhikanirodheneva niruddhatta visesena upasamimsu. Vinnanam atthamagamati vinnanampi vipakakiriyappabhedam sabbam appatisandhikanirodheneva attham vinasam upacchedam agama agacchi. Iti bhagava ayasmato dabbassa mallaputtassa pancannampi khandhanam pubbeyeva kilesabhisankharupadanassa anavasesato niruddhatta anupadano viya jatavedo appatisandhikanirodhena niruddhabhavam nissaya pitivegavissattham udanam udanesiti. Navamasuttavannana nitthita. -----------The Pali Atthakatha in Roman Book 26 page 458-462. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=26&A=10254&modeTY=2&pagebreak=1 อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=26&A=10254&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=177 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=4353 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=4667 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=4667 Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25
|
บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]