ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 25 : PALI ROMAN Dha.A.8 tanha-brahmana

                    25. Bhikkhuvaggavannana
                      -----------
                  1. Pancabhikkhuvatthu. (252)
     "cakkhuna samvaro sadhuti imam dhammadesanam sattha jetavane
viharanto panca bhikkhu arabbha kathesi.
     Tesu kira ekeko cakkhudvaradisu pancasu dvaresu ekekameva
rakkhati. Athekadivasam sannipatitva "aham durakkham rakkhami, aham durakkham
rakkhamiti vivaditva "sattharam pucchitva imamattham janissamati
sattharam upasankamitva "bhante mayam cakkhudvaradini rakkhanta
attano attano rakkhanadvarameva durakkhanti mannama, ko nu
kho amhesu durakkham rakkhatiti pucchimsu. Sattha ekam bhikkhumpi
anosadetva "bhikkhave sabbanipetani durakkhaneva; apica kho na
tumhe idaneva pancasu dvaresu 1- asamvuta, pubbepi asamvuta;
asamvutattayeva ca panditanam ovade avattitva jivitakkhayam
papunitthati vatva "kada bhanteti tehi yacito takkasilajatakassa
vatthum vittharetva rakkhasinam vasena rajakule jivitakkhayam patte
pattabhisekena mahasattena setacchattassa hettha rajasane
nisinnena attano sirisampattim oloketva "viriyam nametam sattehi
kattabbamevati vatva udanavasena udanitam
@Footnote: 1. Si. Ma. Yu. thanesu.
               "kusalupadese dhitiya dalhaya
                avatthitatta bhayabhirutaya ca
                na rakkhasinam vasamagamimha se,
                sa sotthibhavo mahata bhayena meti
imam gatham 1- dassetva "tadapi tumhe pancajana takkasilarajjam
gahanatthaya nikkhamantam mahasattam avudhahattha parivaretva maggam
gacchanta antaramagge rakkhasihi cakkhudvaradivasena upanitesu
ruparammanadisu asamvuta panditassa ovade avattitva
olokayanta rakkhasihi khadita jivitakkhayam papunittha, tesu pana
arammanesu samvuto pitthito pitthito anubandhantampi devavannam 2-
yakkhinim anadayitva sotthina takkasilam gantva rajjam patto
raja ahamevati jatakam samodhanetva "bhikkhuna nama sabbanipi
dvarani samvaritabbani, etani hi samvaritvaeva sabbadukkha
pamuccatiti vatva dhammam desento ima gatha abhasi
        "cakkhuna samvaro sadhu,      sadhu sotena samvaro,
         ghanena samvaro sadhu,      sadhu jivhaya samvaro,
         kayena samvaro sadhu,      sadhu vacaya samvaro,
         manasa samvaro sadhu,       sadhu sabbattha samvaro.
         Sabbattha samvuto bhikkhu       sabbadukkha pamuccatiti.
     Tattha "cakkhunati: yada hi bhikkhuno cakkhudvare
@Footnote: 1. khu. ja. 27/43.       2. Si. Ma. Yu. devavannim.
Ruparammanam apatham agacchati, tada ittharammane arajantassa
anittharammane adussantassa asamapekkhane moham anuppadentassa,
tasmim dvare samvaro thakanam pidahanam gutti kata nama hoti;
tassa so evarupo cakkhuna samvaro sadhu. Eseva nayo
sotadvaradisupi. Cakkhudvaradisuyeva pana samvaro va asamvaro
va nuppajjati, purato pana javanavithiyam esa labbhati: tada hi
asamvaro uppajjanto "assaddha akkhanti kosajjam mutthasaccam
annananti akusalavithiyam ayam pancavidho labbhati. Samvaro
uppajjanto "saddha khanti viriyam sati nananti kusalavithiyam ayam
pancavidho labbhati.
     Kayena samvaroti ettha pana pasadakayopi copanakayopi
labbhati. Ubhayampi panetam kayadvarameva. Tattha pasadadvare
samvarasamvaro kathito va. Copanadvarepi tamvatthuka panatipata
adinnadanamicchacaRa. Tehi pana saddhim akusalavithiyam uppajjantehi
tehi tam dvaram asamvutam hoti, kusalavithiyam uppajjantehi
panatipataveramaniadihi samvutam.
     Sadhu vacayati etthapi copanavaca. Taya saddhim uppajjantehi
musavadadihi tam dvaram asamvutam hoti, musavadaveramaniadihi samvutam.
     Manasa samvaroti etthapi javanamanato annena manena saddhim
abhijjhadayo natthi; manodvare pana javanakkhane uppajjamanehi
Abhijjhadihi tam dvaram asamvutam hoti, anabhijjhadihi samvutam.
     Sadhu sabbatthati: tesu cakkhudvaradisu sabbesupi samvaro
sadhu. Ettavata hi attha samvaradvarani attha ca asamvaradvarani
kathitani. Tesu atthasu asamvaradvaresu thito bhikkhu sakalavattamulakadukkhato
na muccati, samvaradvaresu pana thito sabbasmapi vattamulakadukkha muccati;
tena vuttam "sabbattha samvuto bhikkhu sabbadukkha pamuccatiti.
     Desanavasane panca bhikkhu sotapattiphale patitthahimsu,
sampattanampi satthika desana ahositi.
                      Pancabhikkhuvatthu.
                      ----------
                2. Hamsaghatakabhikkhuvatthu. (253)
     "hatthasannatoti imam dhammadesanam sattha jetavane viharanto
ekam hamsaghatakam bhikkhum arabbha kathesi.
     Savatthivasino kira dve sahayaka bhikkhusu pabbajitva
laddhupasampada yebhuyyena ekato vicaranti. Ekadivasam aciravatim
gantva nahatva atape tappamana saraniyam katham kathenta
atthamsu. Tasmim khane dve hamsa akasena gacchanti. Atheko
Daharabhikkhu sakkharam gahetva "ekassa hamsapotakassa akkhim paharissamiti
aha. Itaro "na sakkhissasiti aha. "titthatu imasmim passe
akkhi, parapasse akkhim paharisasamiti. "idampi na sakkhissasiyevati.
"tenahi upadharehiti dutiyam sakkharam gahetva hamsassa pacchabhage
khipi. Hamso sakkharasaddam sutva nivattitva olokesi. Atha nam
itaram vattasakkharam gahetva parapasse akkhimhi paharitva
orimakkhina nikkhamesi. Hamso viravanto parivattitva tesam
padamuleyeva pati. Tattha tattha thita bhikkhu disva "avuso
buddhasasane pabbajitva ananucchavikam vo katam panatipatam karontehiti
vatva te adaya gantva tathagatassa dassesum. Sattha "saccam kira
taya bhikkhu panatipato katoti pucchitva, "saccam bhanteti
vutte, "bhikkhu kasma evarupe niyyanikasasane pabbajitva
evamakasi? poranakapandita, anuppanne buddhe, agaramajjhe
vasamana appamattakesupi thanesu kukkuccam karimsu, tvam pana
evarupe buddhasasane pabbajitva kukkuccamattampi na akasiti vatva
tehi yacito atitam ahari:
     "atite kururatthe indapattanagare dhananjaye rajjam karente,
bodhisatto tassa aggamahesiya kucchimhi patisandhim gahetva
anupubbena vinnutam patto takkasilayam sippani uggahetva pitara
uparajje patitthapito aparabhage pitu accayena rajjam patva
dasa rajadhamme akopento kurudhamme pavattittha. Kurudhammo nama
Panca silani. Tani bodhisatto parisuddhani katva rakkhati. Yatha
bodhisatto, evamassa mata aggamahesi kanitthabhata uparaja
purohito brahmano rajjuggahako amacco sarathi setthi
donamapako mahamatto dovariko nagarasobhana 1- vannadasiti
evametesu ekadasasu janesu kurudhammam rakkhantesu, kalingaratthe
dantapuranagare kalinge rajjam karente, tassa ratthe devo na
vassi; mahasattassa pana anjanasabho nama mangalahatthi mahapunno
hoti. Ratthavasino "tasmim anite, devo vassissatiti sannaya
arocesum. Raja tassa hatthissa anayanatthaya brahmane
pahini. Te gantva mahasattam hatthim yacimsu. Sattha imam tesam
yacanakaram 2- dassetum
        "tava saddhanca silanca     viditvana janadhipa
         vannam anjanavannena     kalingasmim vinimhaseti
imam tikanipate jatakam 3- kathesi. Hatthimhi pana anitepi, deve
avassante, "so raja kurudhammam rakkhati, tenassa ratthe devo
vassatiti sannaya "yam so kurudhammam rakkhati, tam suvannapatte
likhitva anethati puna kalingo brahmane ca amacce ca
pesesi. Tesu gantva yacantesu, rajanam adim katva sabbepi
te attano attano silesu kinci kukkuccamattam katva "aparisuddham
no silanti patikkhipitva "na ettavata silabhedo hotiti
@Footnote: 1. Ma. nagarasobhinim. 2. Si. yacane karanam. Ma. Yu. yacanakaranam. 3. khu. ja. 27/112.
Tehi punappunam yacita attano attano silani kathayimsu. Kalingo
suvannapatte likhitva abhatam kurudhammam disva samadaya sadhukam
puresi. Tassa ratthe devo pavassi, rattham khemam subhikkham ahosi.
     Sattha imam atitam aharitva
        "ganika uppalavanna ca,      punno dovariko tada,
         rajjugaho ca kaccano,     donamata ca kolito,
         sariputto tada setthi,     anuruddho ca sarathi,
         brahmano kassapo thero,   uparaja nandapandito,
         mahesi rahulamata,        mayadevi janettika,
         kururaja bodhisatto:       evam dharetha jatakanti
jatakam samodhanetva "bhikkhu evam pubbe pandita, appamattakepi
kukkucce uppanne, attano silabhede asankam karimsu; tvam pana
madisassa buddhassa sasane pabbajitva panatipatam karonto
atibhariyam kammamakasi; bhikkhuna nama hatthehi padehi vacaya
ca sannatena bhavitabbanti vatva imam gathamaha
               "hatthasannato padasannato
                vacasannato sannatattamo
                ajjhattarato samahito
                eko santusito tamahu `bhikkhuti.
     Tattha hatthasannatoti: hatthakilapanadinam va hatthena
Paresam paharanadinam va abhavena hatthasannato. Dutiyapadepi
eseva nayo. Vacaya pana musavadadinam akaranato vacasannato.
     Sannatattamoti: sannatattabhavo, kayacalanasisukkhipanabhamukavikaradinam
akarakoti 1- attho.
     Ajjhattaratoti: gocarajjhattasankhataya kammatthanabhavanaya
rato.
     Samahitoti: sutthu samahito.
     Eko santusitoti: ekavihari hutva sutthu tusito vipassanacarato
patthaya attano adhigamena tutthamanaso. Puthujjanakalyanakam hi adim
katva sabbepi sekha attano adhigamena santusantiti santusita,
araha pana ekantasantusitova; tam sandhayetam vuttam.
         Desanavasane bahu sotapattiphaladini papunimsuti.
                     Hamsaghatakabhikkhuvatthu.
                      ----------
@Footnote: 1. Si. Ma. Yu. akaranatoti.
                  3. Kokalikavatthu. (254)
     "yo mukhasannatoti imam dhammadesanam sattha jetavane viharanto
kokalikam arabbha kathesi.
     Vatthu "athakho kokaliko bhikkhu, yena bhagava, tenupasankamiti
sutte 1- agatameva. Atthopissa atthakathayam vuttanayeneva veditabbo.
Kokalike pana padumaniraye uppanne, dhammasabhayam katham samutthapesum
"aho kokaliko bhikkhu attano mukham nissaya vinasam
patto, dve aggasavake akkosantasseva hissa pathavi vivaram
adasiti. Sattha agantva "kaya nuttha bhikkhave etarahi kathaya
sannisinnati pucchitva, "imaya namati vutte, "na bhikkhave
idaneva, pubbepi kokaliko attano mukhameva nissaya natthoti
vatva tamattham sotukamehi bhikkhuhi yacito tassa pakasanattham
atitam ahari:
      "atite himavantappadese ekasmim sare kacchapo vasati. Dve
hamsapotaka gocaraya caranta tena saddhim vissasam katva
dalhavissasika hutva ekadivasam kacchapam pucchimsu "samma amhakam
himavante cittakutapabbatatale kancanaguhaya vasanatthanam ramaniyo
padeso, gacchissasi amhehi saddhinti. "aham katham gamissamiti.
"mayam tam nessama, sace mukham rakkhitum sakkhissasiti. "sakkhissami,
@Footnote: 1. khu. su. 25/458.
Samma gahetva mam gacchathati. Te "sadhuti vatva ekam dandakam
kacchapena damsapetva sayam tassa ubho kotiyo damsitva akasam
pakkhandimsu. Tam tatha hamsehi niyamanam gamadaraka disva "dve
hamsa kacchapam dandena harantiti ahamsu. Kacchapo "yadi mam sahayaka
nenti, tumhakam ettha kim dutthapetakati vattukamo, hamsanam
sighavegataya baranasinagare rajanivesanassa uparibhagam sampattakale
damsanatthanato dandakam vissajjetva rajangane 1- patitva dvidha
bhijji. Sattha imam atitam aharitva
        "avadhi vata attanam      kacchapo vyaharam giram,
         suggahitasmim katthasmim     vacaya sakiya vadhi.
                Etampi disva naravirasettha
                vacam pamunce kusalam nativelam.
        Passasi bahubhanena       kacchapam vyasanam gatanti
imam dukanipate bahubhanijatakam 2- vittharetva "bhikkhave bhikkhuna
nama mukhasannatena samacarina anuddhatena nibbutacittena bhavitabbanti
vatva imam gathamaha
        "yo mukhasannato bhikkhu    mantabhani anuddhato
         attham dhammanca dipeti,   madhurantassa bhasitanti.
     Tattha mukhasannatoti: dasacandaladayopi "tvam dujjato
@Footnote: 1. Si. Ma. Yu. akasangane.  2. jatakatthakathayam kacachapajatakam vuccati. khu. ja. 27/80.
@ tadatthakatha 3/235.
Tvam dussilotiadinam avadanataya mukhena sannato.
     Mantabhaniti: manta vuccati panna, taya bhananasilo.
     Anuddhatoti: nibbutacitto.
     Attham dhammanca dipetiti: bhasitatthanceva desanadhammanca
katheti.
     Madhuranti: evarupassa bhikkhuno bhasitam madhuram nama. Yo pana
atthameva sampadeti, na palim; palimyeva 1- sampadeti, na attham;
ubhayam va pana na sampadeti, tassa bhasitam madhuram nama na hotiti.
          Desanavasane bahu sotapattiphaladini papunimsuti.
                      Kokalikavatthu.
                      ----------
               4. Dhammaramattheravatthu. (255)
     "dhammaramo dhammaratoti imam dhammadesanam sattha jetavane
viharanto dhammaramattheram arabbha kathesi.
     Satthara kira "ito me catummasaccayena parinibbanam
bhavissatiti arocite, anekasahassabhikkhu sattharam parivaretva vicarimsu.
Tattha puthujjana assuni sandharetum nasakkhimsu, khinasavanam dhammasamvego
uppajji. Sabbepi "kim nu kho karissamati vaggabandhanena vicaranti.
@Footnote: 1. ito param vasaddena bhavitabbam.
     Eko pana dhammaramo nama bhikkhu bhikkhunam santikam na
upasankamati, bhikkhuhi "kim avusoti vuccamano pativacanampi adatva
"sattha kira catummasaccayena parinibbayissati, ahancamhi
avitarago, satthari dharamaneyeva, vayamitva arahattam papunissamiti
ekakova viharanto satthara desitam dhammam avajjati cinteti
anussarati. Bhikkhu tathagatassa arocesum "bhante dhammaramassa
tumhesu sinehamattampi natthi, `sattha kira parinibbayissati, kim nu
kho karissamati amhehi saddhim sammantanamattampi na karotiti.
Sattha tam pakkosapetva "saccam kira tvam evam karositi pucchi.
"saccam bhanteti. "kimkaranati. "tumhe kira catummasaccayena
parinibbayissatha, ahancamhi avitarago, tumhesu dharantesuyeva,
vayamitva 1- arahattam papunissamiti tumhehi desitam dhammam
avajjami cintemi anussaramiti. Sattha "sadhu sadhuti tassa
sadhukaram datva "bhikkhave annenapi mayi sinehavantena bhikkhuna
dhammaramasadiseneva bhavitabbam, na hi mayham malagandhadihi pujam
karonta pujam karonti nama, dhammanudhammam patipajjantayeva mam
pujenti namati vatva imam gathamaha
       "dhammaramo dhammarato     dhammam anuvicintayam
        dhammam anussaram bhikkhu       saddhamma na parihayatiti.
     Tattha "nivasanatthena samathavipassanadhammo aramo assati
@Footnote: 1. Si. Ma. Yu. "vayamitvati natthi.
Dhammaramo, tasmimyeva dhamme ratoti dhammarato, tasseva dhammassa
punappunam cintanataya dhammam anuvicintayam, tam dhammam avajjantoti
attho.
     Anussaranti: tameva dhammam anussaranto.
     Saddhammati: evarupo bhikkhu sattattimsabheda bodhipakkhiyadhamma
navalokuttaradhamma ca na parihayatiti attho.
     Desanavasane so bhikkhu arahatte patitthahi, sampattanampi
satthika desana ahositi.
                    Dhammaramattheravatthu.
                       --------
             5. Annataravipakkhasevakabhikkhuvatthu. (256)
     "salabham natimanneyyati imam dhammadesanam sattha veluvane
viharanto annataram vipakkhasevakam bhikkhum arabbha kathesi.
     Tassa kireko devadattapakkhiko bhikkhu sahayo ahosi. So
tam bhikkhuhi saddhim pindaya caritva katabhattakiccam agacchantam
disva "kuhim gatositi pucchi. "asukatthanam nama pindaya caritunti.
"laddho te pindapatoti. "ama laddhoti. "idheva amhakam
mahalabhasakkaro, katipaham idheva hohiti. So tassa vacanena
katipaham tattha vasitva sakatthanameva agamasi. Atha nam bhikkhu "ayam
Bhante devadattassa uppannam labhasakkaram paribhunjati, devadattassa
pakkhiko esoti tathagatassa arocesum. Sattha tam pakkosapetva
"saccam kira tvam evamakasiti pucchi. "ama bhante, aham tattha ekam
daharam nissaya katipaham vasim; na ca pana devadattassa laddhim rocemiti.
     Atha nam bhagava "kincapi laddhim na rocesi, ditthaditthanamyeva
pana laddhim rocento viya vicarasi; na tvam idaneva evam karosi,
pubbepi evarupoyevati vatva "idani tava bhante amhehi
samam dittho, pubbe panesa kesam laddhim rocento vicari? acikkhatha
noti bhikkhuhi yacito, atitam aharitva
               "puranacorana vaco nisamma
                mahilamukho pothayamanucarim
                susannatanam hi vaco nisamma
                gajuttamo sabbagunesu atthati
     imam mahilamukhajatakam 1- vittharetva "bhikkhave bhikkhuna nama
sakalabheneva santutthena bhavitabbam, paralabham patthetum na vattati;
paralabham patthentassa hi jhanavipassanamaggaphalesu ekadhammopi
nuppajjati, sakalabhasantutthasseva pana jhanadini uppajjantiti
vatva dhammam desento ima gatha abhasi
        "salabham natimanneyya,     nannesam pihayam care;
         annesam pihayam bhikkhu,      samadhim nadhigacchati;
@Footnote: 1. khu. ja. 27/9. tadatthakatha. 1/279.
         Appalabhopi ce bhikkhu     salabham natimannati,
         tam ve deva pasamsanti     suddhajivamatanditanti.
     Tattha "salabhanti: attano uppajjanakalabham. Sapadanacaram hi
vajjetva anesanaya jivitam kappento salabham atimannati hileti
jigucchati nama; tasma evam akaranena salabham natimanneyya.
     Annesam pihayanti; annesam labham patthento na careyyati
attho.
     Samadhim nadhigacchatiti: annesam hi labham pihayanto tesam
civaradikarane ussukkam apanno bhikkhu appanasamadhim va upacarasamadhim
va nadhigacchati.
     Salabham natimannatiti: appalabhopi samano uccanicakulappatipatiya
sapadanam caranto bhikkhu salabham natimannati nama.
     Tam veti: tam evarupam bhikkhum sarajivitataya suddhajivam janghabalam
nissaya jivitakappanena akusitataya atanditam devata pasamsanti
thomentiti attho.
         Desanavasane bahu sotapattiphaladini papunimsuti.
                 Annataravipakkhasevakabhikkhuvatthu.
                      ----------
             6. Pancaggadayakabrahmanavatthu. (257)
     "sabbaso namarupasminti imam dhammadesanam sattha jetavane
viharanto pancaggadayakam nama brahmanam arabbha kathesi.
     So kira sassakkhettassa sodhitakaleyeva khettaggam nama
deti, khalakale khalaggam nama deti, khalabhandakale khalabhandaggam
nama deti, ukkhalikakale ukkhalikaggam nama deti, patiyam
vaddhitakale patiggam nama deti: imani panca aggadanani
deti. Sampattassa adatva nama na bhunjati. Tena tassa
"pancaggadayakotveva namam ahosi.
     Sattha tassa ca brahmaniya cassa tinnam phalanam upanissayam
disva brahmanassa bhojanavelaya gantva dvare atthasi. Sopi
dvarasammukhe antogehabhimukho nisiditva bhunjati, sattharam dvare
thitam na passati. Brahmani panassa tam parivisamana sattharam
disva cintesi "ayam brahmano pancasu thanesu aggam datva
bhunjati, idani ca samano gotamo agantva dvare thito;
sace brahmano etam disva attano bhattam haritva dassati,
punassaham pacitum na sakkhissamiti. Sa "evamayam samanam gotamam
na passissatiti satthu pitthim datva tassa pacchato tam paticchadenti
onamitva punnacandam panina paticchadenti viya atthasi.
Tatha thitaeva "gato nu kho noti sattharam addhakkhikena
Olokesi. Sattha tattheva atthasi. Brahmanassa pana savanabhayena
"aticchathati na vadeti, osakkitva pana sanikameva "aticchathati
aha. Sattha "na gamissamiti sisam calesi. 1- Lokagaruna buddhena
"na gamissamiti sise calite, sa sandharetum asakkonti mahahasitam
hasi. Tasmim khane sattha gehabhimukham obhasam munci. Brahmanopi
pitthim datva nisinnoyeva brahmaniya hasitasaddam sutva
chabbannananca ramsinam obhasam oloketva sattharam addasa.
Buddha hi nama game va aranne va hetusampannanam
attanam adassetva na pakkamanti. Brahmanopi sattharam
disva "bhoti nasitomhi taya rajaputtam agantva dvare
thitam mayham anacikkhantiya, bhariyante kammam katanti vatva
addhabhuttabhojanapatim adaya satthu santikam gantva "bho gotama aham
pancasu thanesu aggam datva bhunjami; ito ca me majjhe
bhinditva ekova bhattakotthaso bhutto, eko bhattakotthaso
avasittho; patigganhatu me idam bhattanti. Sattha "na me tava
ucchitthabhattena atthoti avatva "brahmana aggampi mayhameva
anucchavikam, majjhe bhinditva bhuttabhattampi, carimakabhattapindopi
mayhameva anucchaviko; mayam hi brahmana paradattupajivino
petasadisati vatva imam gathamaha
@Footnote: 1. kathetumeva pekkhamano sekhiyam na manasakasi.
               "yadaggato majjhato sesato va
                pindam labhetha paradattupajivi.
                Nalam thutum napi nipaccakhadi
                tam vapi dhira muni vedayantiti.
     Brahmano tam sutva va pasannacitto hutva "aho acchariyam;
dipasamiko nama rajaputto "na me tava ucchitthabhattena atthoti
avatva evam vakkhatiti dvare thitakova sattharam panham pucchi
"bho gotama tumhe attano savake `bhikkhuti vadatha: kittavata
bhikkhu nama hotiti. Sattha "kathamrupa nu kho imassa dhammadesana
sappayati upadharento "ime dvepi jana kassapabuddhakale
`namarupanti vadantanam katham sunimsu, namarupam avissajjitvava
nesam dhammam desetum vattatiti, "brahmana namarupe arajjanto
asajjanto bhikkhu nama hotiti vatva imam gathamaha
        "sabbaso namarupasmim      yassa natthi mamayitam,
         asata ca na socati,     sa ve `bhikkhuti vuccatiti.
     Tattha sabbasoti: sabbasmim "vedanadinam catunnam rupakkhandhassa
cati pancannam khandhanam vasena pavatte namarupe.
     Mamayitanti: yassa "ahanti va "mamanti va gaho
natthi.
     Asata ca na socatiti: tasmim namarupe khayavayam patte
"mama rupam khinam .pe. Mama vinnanam khinanti na socati na
Vihannati "khayavayadhammameva 1- khinanti passati.
     Sa veti: so evarupo vijjamanepi namarupe mamayitarahito
asatapi tena asocanto "bhikkhuti vuccatiti attho.
     Desanavasane ubhopi jayapatika anagamiphale patitthahimsu.
Sampattanampi satthika desana ahositi.
                  Pancaggadayakabrahmanavatthu.
                      ----------
                 7. Sambahulabhikkhuvatthu. (258)
     "mettavihariti imam dhammadesanam sattha jetavane viharanto
sambahule bhikkhu arabbha kathesi.
     Ekasmim hi samaye ayasmante mahakaccane avantijanapadesu 2-
kuraragharam nissaya pavatte pabbate viharante, sono nama kutikanno
upasako therassa dhammakathaya pasiditva therassa santike
pabbajitukamo therena "dukkaram kho sona yavajivam ekabhattam
ekaseyyam brahmacariyanti vatva dve vare patikkhittopi
pabbajjaya ativiya ussahajato tatiyavare theram yacitva
pabbajitva appabhikkhukatta dakkhinapathassa tinnam vassanam
accayena laddhupasampado sattharam sammukha datthukamo hutva
@Footnote: 1. Si. Yu. khayavayadhammam me. Ma. khayavayadhammam me khinanti.   2. Si. Yu. avantijanapade.
Upajjhayam apucchitva tena dinnam sasanam gahetva anupubbena
jetavanam gantva sattharam vanditva katappatisantharo satthara
ekagandhakutiyamyeva anunnatasenasano bahudeva rattim ajjhokase
vitinametva rattibhage gandhakutim pavisitva attano pattasenasane
tam rattibhagam vitinametva paccusasamaye satthara ajjhittho
solasa atthakavaggikani sabbaneva sarena abhani. Athassa bhagava
sarabhannapariyosane abbhanumodanto "sadhu sadhu bhikkhuti sadhukaram
adasi. Satthara dinnam sadhukaram sutva bhummatthakadevanagasupannati
evam yava brahmaloka ekasadhukarameva ahosi. Tasmim khane
jetavanato visayojanasatamatthake kuraragharanagare therassa matu
mahaupasikaya gehe adhivattha devatapi mahantena saddena sadhukaram
adasi. Atha nam mahaupasika aha "ko esa sadhukaram detiti.
"aham bhaginiti. "kosi tvanti. "tava gehe adhivattha devatati.
"tvam ito pubbe mayham sadhukaram adatva ajja kasma desiti.
"naham tuyham sadhukaram dammiti. "atha kassa te sadhukaro dinnoti.
"tava puttassa kutikannasonattherassati. "kim me puttena katanti.
"putto te ajja satthara saddhim ekagandhakutiyam vasitva satthu
dhammam desesi, sattha tava puttassa dhammam sutva pasanno
sadhukaramadasi, tenassa mayapi sadhukaro dinno; sammasambuddhassa
hi sadhukaram sampaticchitva bhummatthakadeve adim katva yava
brahmaloka ekasadhukarameva jatanti. "kim pana sami mama puttena
Satthu dhammo kathito, 1- satthara mama puttassa kathitoti. "tava
puttena satthu kathitoti. Evam devataya kathentiya, upasikaya
pancavanna piti uppajjitva sakalasariram phari. Athassa etadahosi
"sace me putto satthara saddhim ekagandhakutiyam vasitva satthu
dhammam kathetum asakkhi, mayhampi kathetum sakkhissatiyeva; puttassa
agatakale dhammassavanam karetva dhammakatham sunissamiti.
Sonattheropi kho, satthara sadhukare dinne, "ayam upajjhayena
dinnam sasanam arocetum kaloti bhagavantam paccantimesu janapadesu
vinayadharapancamena ganena upasampadam adim katva panca vare yacitva 2-
katipaham satthu santikeyeva vasitva "upajjhayam passissamiti
sattharam apucchitva jetavana nikkhamitva anupubbena upajjhayassa
santikam agamasi. Thero punadivase tam adaya pindaya caranto
matu upasikaya gehadvaram agamasi. Sapi puttam disva
tutthamanasa vanditva sakkaccam parivisitva pucchi "saccam kira tvam
tata satthara saddhim ekagandhakutiyam vasitva satthu dhammakatham
kathesiti. "upasike tuyham kenidam kathitanti. "tata imasmim gehe
adhivattha devata mahantena saddena sadhukaram datva, maya `ko
esoti vutte, "ahanti vatva evameva kathesi; tam sutva mayham
etadahosi `sace me putto satthu dhammakatham kathesi, mayhampi kathetum
sakkhissatiti. Atha nam aha "tata yato taya satthu sammukha
@Footnote: 1. etthantare udahusaddena bhavitabbam.   2. vi. mahavagga. 5/34.
Dhammo kathito, mayhampi kathetum sakkhissasieva; asukadivase nama
dhammassavanam karetva tava dhammam sunissamiti. So adhivasesi.
Upasika "bhikkhusanghassa danam datva pujam katva puttassa me
dhammakatham sunissamiti ekameva dasim geharakkhikam thapetva sabbam
parijanam adaya antonagare dhammassavanatthaya karite mandape
alankatadhammasanam abhiruyha dhammam desentassa puttassa dhammakatham
sotum agamasi.
     Tasmim pana kale navasata cora tassa upasikaya gehe
otaram olokenta vicaranti. Tassa pana geham sattahi pakarehi
parikkhittam sattadvarakotthakayuttam tattha tattha tesu tesu thanesu
cande sunakhe bandhitva thapayimsu; antogehacchadanassa udakapatatthane
pana parikham khanitva tipuna purayimsu, tam diva atapena vilinam
pakkutthitam 1- viya titthati, rattim thinam kakkhalam hutva titthati;
tassanantara mahantani ayasinghatakani nirantaram bhumiyam odahimsu.
Iti imanca rakkham upasikaya ca antogehe thitabhavam paticca te
cora okasam alabhanta tamdivasam tassagatabhavam natva ummangam
bhinditva tipuparikhaya ca ayasinghatakananca hetthabhageneva
geham pavisitva corajetthakam tassa santikam pahinimsu "sace sa
amhakam idha pavitthabhavam sutva nivattitva gehabhimukhi 2- agacchati
asina nam paharitva marethati. So gantva tassa santike
@Footnote: 1. Si. Yu. pakkatthitam.   2. gehabhimukhinitipi patho.
Atthasi. Corapi antogehe dipam jaletva kahapanagabbhadvaram
vivarimsu. Sa dasi core disva upasikaya santikam gantva
"ayye bahu cora geham pavisitva kahapanagabbhadvaram vivarimsuti
arocesi. "cora attana ditthakahapane harantu; aham mama
puttassa dhammakatham sunami, ma me dhammassa antarayam kari,
geham gacchati. [1]- Corapi kahapanagabbham tuccham katva rajatagabbham
vivarimsu. Sa punapi agantva tamattham arocesi. Upasika "cora
attana icchitam harantu, ma me antarayam kariti puna tam pahini.
Cora rajatagabbhampi tuccham katva suvannagabbham vivarimsu. Sa punapi
gantva upasikaya tamattham arocesi. Atha nam upasika
amantetva "[bhoti] je tvam anekavaram mama santikam agantva
`cora yatharucitam harantu, aham mama puttassa dhammakatham sunami,
ma me antarayam kariti maya vuttapi mama katham anadayitva
punappunam agacchasiyeva, sace idani agacchissasi, janissami te
kattabbam, gehameva gacchati pahini. Corajetthako tassa katham
sutva "evarupaya itthiya santakam harantanam asani patitva
matthakam bhindeyyati coranam santikam gantva "sigham upasikaya
santakam patipakatikam karothati aha. Te kahapanehi kahapanagabbham
rajatasuvannehi rajatasuvannagabbhe purayimsu. Dhammata kiresa: yam
dhammo dhammacarinam rakkhati; tenevaha
@Footnote: 1. etthantare pahiniti atthi.
               "dhammo have rakkhati dhammacarim,
                dhammo sucinno sukhamavahati,
                esanisamso dhamme sucinne:
                na duggatim gacchati dhammacariti.
     Cora gantva dhammassavanatthane atthamsu. Theropi dhammam
kathetva, vibhataya rattiya, asana otari. Tasmim khane
corajetthako upasikaya padamule nipajjitva "khamahi me ayyeti
aha. "kim idam tatati. "aham tumhesu aghatam katva tumhe
maretukamo atthasinti. "tenahi tata khamamiti. Sesacorapi
tatheva katva, "tata khamamiti vutte, ahamsu "ayye sace no
khamatha, puttassa vo santike amhakam pabbajjam dapethati. Sa
puttam vanditva aha "tata ime cora mama gunesu tumhakanca
dhammakathaya pasanna pabbajjam yacanti, pabbajetha neti.
Thero "sadhuti vatva tehi nivatthavatthanam dasani chindapetva
tambamattikaya rajapetva te pabbajetva silesu patitthapesi.
Upasampannakalepi nesam ekekassa satassa visum visum kammatthanamadasi.
Te navasata bhikkhu visum visum nava kammatthanani gahetva
ekam pabbatam abhiruyha tassa tassa rukkhassa chayaya nisiditva
samanadhammam karimsu.
     Sattha visayojanasatamatthake jetavanamahavihare nisinnova
te bhikkhu oloketva tesam cariyavasena dhammadesanam vavatthapetva
Obhasam pharitva sammukhe nisiditva kathento viya ima gatha
abhasi.
        "mettavihari yo bhikkhu      pasanno buddhasasane,
         adhigacche padam santam         sankharupasamam sukham.
         Sinca bhikkhu imam navam,       sitta te lahumessati;
         chetva raganca dosanca     tato nibbanamehisi.
         Panca chinde panca jahe      panca cuttari bhavaye,
         pancasangatigo bhikkhu        `oghatinnoti vuccati.
                Jhaya bhikkhu ma ca pamado,
                ma te kamagune bhamassu cittam,
                ma lohagulam gili pamatto,
                ma kandi `dukkhamidanti dayhamano.
         Natthi jhanam apannassa,       natthi panna ajhayino,
         yamhi jhananca panna ca,     sa ve nibbanasantike.
         Sunnagaram pavitthassa        santacittassa bhikkhuno
         amanusi rati hoti          samma dhammam vipassato.
         Yato yato sammasati         khandhanam udayabbayam,
         labhati pitipamojjam          amatantam vijanatam.
         Tatrayamadi bhavati          idha pannassa bhikkhuno;
         indriyagutti santutthi        patimokkhe ca samvaro.
         Mitte bhajassu kalyane      suddhajive atandite,
         Patisantharavutyassa          acarakusalo siya;
         tato pamojjabahulo        dukkhassantam karissasiti. 1-
     Tattha "mettavihariti: mettakammatthane kammam karontopi
mettavasena tikacatukkajjhanam nibbattetva thitopi mettavihariyeva nama.
     Pasannoti: yo pana buddhasasane pasanno hoti, pasadam
ropetiyevati attho.
     Padam santanti: nibbanassetam namam. Evarupo hi bhikkhu
santikotthasam sabbasankharanam upasantataya sankharupasamam paramasukhataya
"sukhanti laddhanamam nibbanam adhigacchati, vindatiyevati attho.
     Sinca bhikkhu imam navanti: bhikkhu imam attabhavasankhatam
navam micchavitakkaudakam sincitva chaddento sinca.
     Sitta te lahumessatiti: yatha hi mahasamudde udakasseva
bharita nava chiddani pidahitva udakassa sittataya sitta sallahuka
hutva mahasamudde anosiditva sigham supattanam gacchati; evam tavapi
ayam micchavitakkaudakabharita attabhavanava cakkhudvaradini chiddani
samvarena pidahitva uppannassa micchavitakkaudakassa sittataya sitta
sallahuka samsaravatte anosiditva sigham nibbanam gamissati.
     Chetvati: ragadosabandhanani chinda, etani chinditva arahattam
@Footnote: 1. ima gatha ekasseva kathita khayati, vatthumhi pana sambahule bhikkhu arabbha
@ kathesiti vuttam.
Patto, tato aparabhage anupadisesam nibbanamehisiti attho.
     Panca chindeti: hetthaapayasampapakani pancorambhagiyasannojanani
pade baddharajjum puriso satthena viya hetthamaggattayena chindeyya.
     Panca jaheti: uparidevalokasampapakani pancuddhambhagiyasannojanani
puriso givaya baddharajjukam [1]-  arahattamaggena jaheyya pajaheyya,
chindeyyati attho.
     Panca cuttari bhavayeti: uddhambhagiyasannojananam pahanatthaya
saddhadini pancindriyani uttarim bhaveyya.
     Pancasangatigoti: evam sante pancannam ragadosamohamanaditthisanganam
atikkamanena pancasangatigo bhikkhu "oghatinnoti vuccati, "cattaro
oghe tinnoevati vuccatiti attho.
     Jhaya bhikkhuti: bhikkhu tvam dvinnam jhananam vasena jhaya ceva
kayakammadisu ca appamattaviharitaya ma pamajji.
     Bhamassuti: pancavidhe ca te kamagune cittam ma bhamatu.
     Ma lohagulanti: sativossaggalakkhanena hi pamadena pamatta
niraye tattam lohagulam gilanti, tena tam vadami: ma pamatto hutva
lohagulam gili. Ma niraye dayhamano `dukkhamidam dukkhamidanti kanditi
attho.
     Natthi jhananti: jhanuppadikaya vayamappannaya appannassa
@Footnote: 1. Si. Yu. etthantare viyati atthi
Jhanam nama natthi.
     Natthi pannati: ajjhayantassa ca `samahito bhikkhu yathabhutam
janati passatiti vuttalakkhana panna natthi.
     Yamhi jhananca panna cati: yamhi puggalamhi idam ubhayampi
atthi, so nibbanasseva santike thitoyevati attho.
     Sunnagaram pavitthassati: kismincideva vivittokase
kammatthanam avijahitva kammatthanamanasikarena nisinnassa.
     Santacittassati: nibbutacittassa.
     Sammati: hetuna karanena dhammam vipassantassa vipassanasankhata
amanusi rati atthasamapattisankhata dibbapi rati hoti, uppajjatiti attho.
     Yato yato sammasatiti: atthattimsaya arammanesu kammam
karonto yena yenakarena, purebhattadisu va kalesu yasmim yasmim
attana abhirucite kale, abhirucite va kammatthane kammam karonto
sammasati.
     Udayabbayanti: pancannam khandhanam pancavisatiya lakkhanehi
udayam pancavisatiyaeva ca lakkhanehi vayam.
     Pitipamojjanti: evam khandhanam udayabbayam sammasanto
dhammapitim dhammapamojjanca labhati.
     Amatanti: tam, sappaccaye namarupe pakate hutva upatthahante,
uppannam pitipamojjam amatamahanibbanasampapakatta vijanatam
Panditanam amatamevati attho.
     Tatrayamadi bhavatiti: tattha ayam adi idam pubbatthanam hoti.
     Idha pannassati: imasmim sasane panditabhikkhuno. Idani
tam "aditi vuttam pubbatthanam dassento indriyaguttitiadimaha.
Catuparisuddhisilam hi pubbatthanam nama. Tattha indriyaguttiti
indriyasamvaro.
     Santutthiti: catupaccayasantoso. Tena ajivaparisuddhi ceva
paccayasannissitanca silam kathitam.
     Patimokkheti: patimokkhasankhate jetthakasile paripurikarita
kathita.
     Mitte bhajassu kalyaneti: vissatthakammante appatirupasahaye
vajjetva sarajivitataya suddhajive janghabalam nissaya jivitakappanaya
akusite kalyanamitte bhajassu sevassuti attho.
     Patisantharavutyassati: amisapatisantharena ca dhammapatisantharena
ca sampannavuttitaya patisantharavutti assa, patisantharakarako bhaveyyati
attho.
     Acarakusaloti: silampi acaro vattappativattampi acaro,
tattha kusalo siya, cheko bhaveyyati attho.
     Tato pamojjabahuloti: tato patisantharavuttito ca acarakosallato
ca uppannena dhammapamojjena pamojjabahulo hutva tvam sakalassapi
vattadukkhassa antam karissasiti attho.
     Evam satthara desitasu imasu gathasu ekamekissa gathaya
pariyosane ekamekam bhikkhusatam nisinnanisinnatthaneyeva saha
patisambhidahi arahattam patva vehasam abbhuggantva, sabbepi te
bhikkhu akaseneva visayojanasatikam kantaram atikkamitva tathagatassa
suvannavannam sariram vannenta 1- pade vandimsuti.
                     Sambahulabhikkhuvatthu.
                      -----------
                 8. Pancasatabhikkhuvatthu. (259)
     "vassika viya pupphaniti imam dhammadesanam sattha jetavane
viharanto pancasate bhikkhu arabbha kathesi.
     Te kira satthu santike kammatthanam gahetva aranne
samanadhammam karonta patova pupphitani vassikapupphani sayam
vantato muccantani disva "pupphanam vantehi muccanato mayam
pathamataram ragadihi muccissamati vayamimsu. Sattha te bhikkhu
oloketva "bhikkhave bhikkhuna nama vantato muccanakapupphena
viya vattadukkhato muccitum vayamitabbamevati vatva gandhakutiyam
nisinnova alokam pharitva imam gathamaha
@Footnote: 1. thomenta.
        "vassika viya pupphani      majjavani 1- pamuncati,
         evam raganca dosanca     vippamuncetha bhikkhavoti.
     Tattha "vassikati: sumana.
     Majjavaniti: milatani [2]- idam vuttam hoti "yatha vassika
hiyyo pupphitapupphani punadivase puranabhutani muncati vantato
vissajjeti: evam tumhepi ragadayo dose vippamuncethati.
       Desanavasane sabbepi bhikkhu arahatte patitthahimsuti.
                     Pancasatabhikkhuvatthu.
                       --------
                9. Santakayattheravatthu. (260)
     "santakayoti imam dhammadesanam sattha jetavane viharanto
santakayattheram arabbha kathesi.
     Tassa kira hatthapadakukkuccannama nahosi, kayavijambhanarahito
santaattabhavo ahosi. So kira sihayoniya agato
[thero]. Siha kira ekadivasam gocaram gahetva rajatasuvannamanipavalaguhanam
annataram pavisitva manosilaharitalacunnesu sattaham nipajjitva
sattame divase utthaya nipannatthanam oloketva,
sace nangutthassa va kannanam va padanam va calitatta
@Footnote: 1. Si. Yu. maddavani. Ma. maccavani.   2. Si. Yu. etthantare "idaniti atthi.
Manosilaharitalacunnanam vippakinnatam passanti, "na te idam
jatiya va gottassa va patirupanti puna sattaham nirahara
nipajjanti; cunnanam pana vippakinnabhave asati "idam te
jatigottanam anucchavikanti asaya nikkhamitva vijambhitva disa
anuviloketva tikkhattum sihanadam naditva gocaraya pakkamanti:
evarupaya sihayoniya agato ayam bhikkhu. Tassa kayasamacaram
disva bhikkhu satthu arocesum "na no bhante santakayattherasadiso
bhikkhu ditthapubbo, imassa hi nisinnatthane hatthacalanam va padacalanam
va kayavijambhita 1- va natthiti. Tam sutva sattha "bhikkhave
bhikkhuna nama santakayattherena viya kayadihi upasanteneva
bhavitabbanti vatva imam gathamaha
        "santakayo santavaco      santamano 2- susamahito
         vantalokamiso bhikkhu       upasantoti vuccatiti.
     Tattha "santakayoti: panatipatadinam abhavena santakayo,
musavadadinam abhavena santavaco, abhijjhadinam abhavena santamano 2-,
kayadinam tinnampi sutthu samahitatta susamahito, catuhi maggehi
lokamisassa vantataya vantalokamiso, [bhikkhu] abbhantare ragadinam
upasantataya upasanto 3- vuccatiti attho.
     Desanavasane thero arahatte patitthahi, sampattanampi satthika
desana ahositi.
                    Santakayattheravatthu.
@Footnote: 1. Si. Yu. kayavijambhika.
@2. Si. Ma. Yu. santava.                3. Si. Ma. Yu. upasantoti.
              10. Nangalakutattheravatthu 1-. (261)
     "attana codayattananti imam dhammadesanam sattha jetavane
viharanto nangalakutattheram arabbha kathesi.
     Eko kira duggatamanusso paresam bhatim katva jivati. Tam eko
bhikkhu pilotikakhandanivattham nangalam ukkhipitva gacchantam disva
evamaha "kim pana te evam jivanato pabbajitum na varanti. "ko
mam bhante evam jivantam pabbajessatiti. "sace pabbajissasi,
ahantam pabbajessamiti. "sadhu bhante, sace mam pabbajessatha,
pabbajissamiti. Atha nam [so] thero jetavanam netva sahatthena
nahapetva malake thapetva pabbajetva nivatthapilotikakhandena
saddhim nangalam malakasimayameva rukkhasakhaya thapapesi. So
upasampadakalepi "nangalakutattherotveva pannayi. So buddhanam
uppannalabhasakkaram nissaya jivanto ukkanthitva vinodetum asakkonto
"nadani saddhadeyyani kasayani paridahitva gamissamiti
rukkhamulam gantva attanava attanam ovadi "ahirika nillajja idam
nivasetva vibbhamitva bhatim katva jivitukamo jatoti. Tassevam
attanam ovadantasseva, cittam tanubhavam gatam. So nivattitva
puna katipahaccayena ukkanthitva tatheva attanam ovadi.
Punassa cittam nivattati. So iminava niharena ukkanthita-
kale tattha gantva attanam ovadi. Atha nam bhikkhu tattha
@Footnote: 1. Ma. nangalakulattheravatathu.
Abhinham gacchantam disva "avuso nangalakutatthera kasma ettha
gacchasiti pucchimsu. So "acariyassa santikam gacchami bhanteti
vatva katipahasseva 1- arahattam papuni. Bhikkhu tena saddhim kelim
karonta ahamsu "avuso nangalakutatthera tava vicaranamaggo
avalanjo viya jato, acariyassa santikam na gacchasi manneti.
"ama bhante: mayam, samsagge sati, agamimha, idani pana no
samsaggo chinno, tena na gacchamati. Tam sutva bhikkhu "esa
abhutam vatva annam byakarotiti satthu tamattham arocesum. Sattha
"ama bhikkhave mama putto attanava attanam codetva
pabbajitakiccassa matthakam pattoti vatva dhammam desento ima
gatha abhasi
        "attana codayattanam,      patimamsetamattana 2-,
         so attagutto satima      sukham bhikkhu vihahisi.
         Atta hi attano natho,   attava attano gati;
         tasma samyama attanam       assam bhadramva vanijoti.
     Tattha "codayattananti: attanava attanam codaya saraya.
     Patimamseti: attanava attanam parivimamsa.
     Soti: so tvam bhikkhu, evam sante, attanava guttataya
attagutto upatthitassatitaya satima hutva sabbiriyapathesu sukham
viharissasiti attho.
@Footnote: 1. Si. Yu. katipahaccayena. Ma. katipaheneva.   2. Ma. patimamsetha attana.
     Nathoti: avassayo patittha. [ko hi natho paro bhaveyya.]
yasma parassa attabhave patitthaya kusalam va katva saggaparayanena
maggam va bhavetva sacchikataphalena bhavitum na sakka; tasma "ko hi
nama paro natho bhaveyyati attho.
     Tasmati: yasma attava attano gati patittha saranam;
tasma yatha bhadram assajaniyam tam 1- nissaya labham patthayanto
tassa visamatthanacaram paricchinditva divasassa tikkhattum nahapento
bhojento samyameti patijaggati, evam tvampi anuppannassa akusalassa
uppadam nivarento satisammosena uppannam pajahanto attanam
samyama gopaya; evam sante, pathamajjhanam adim katva
lokiyalokuttaravisesam adhigamissasiti attho.
        Desanavasane bahu sotapattiphaladini papunimsuti.
                    Nangalakutattheravatthu.
                      ----------
                11. Vakkalittheravatthu. (262)
     "pamojjabahulo bhikkhuti imam dhammadesanam sattha veluvane
viharanto vakkalittheram arabbha kathesi.
     So kirayasma savatthiyam brahmanakule nibbattitva vayappatto,
pindaya pavittham tathagatam disva satthu sarirasampattim
@Footnote: 1. Ma. tanti natthi.
Oloketva sarirasampattidassanena atitto, "evam aham niccakalam
tathagatam datthum labhissamiti satthu santike pabbajitva, yattha
thitena sakka dasabalam passitum, tattha thito, sajjhayakammatthana-
manasikaradini pahaya sattharam olokento vicarati. Sattha tassa
nanaparipakam agamento kinci avatva "idanissa nanam
paripakam gatanti natva "kim te vakkali imina putikayena
ditthena, yo kho vakkali dhammam passati, so mam passati; yo mam
passati, so dhammam passatiti vatva ovadi. So evam ovaditopi
satthu dassanam pahaya neva annattha gantum sakkoti. Atha nam
sattha "nayam bhikkhu samvegam alabhitva bujjhissatiti, upakkatthaya
vassupanayikaya, rajagaham gantva vassupanayikadivase "apehi
vakkaliti panameti. So "na mam sattha alapatiti temasam
satthu sammukhe thatum asakkonto "kim mayham jivitena, pabbata
attanam patessamiti gijjhakutam abhiruhi. Sattha tassa kilamanabhavam
natva "ayam bhikkhu mama santika assasam alabhanto, maggaphalanam
upanissayam naseyyati attanam dassetum obhasam munci. Athassa
satthu ditthakalato patthaya tavamahantopi soko pahiyi.
     Sattha sukkhatalakam oghena purento viya therassa balavappitipamojjam
uppadetum imam gathamaha
        "pamojjabahulo bhikkhu      pasanno buddhasasane
         adhigacche padam santam       sankharupasamam sukhanti.
     Tassattho: pakatiyapi pamojjabahulo bhikkhu buddhasasane
pasadam ropeti 1-, so evam pasanno buddhasasane "santam padam
sankharupasamam sukhanti laddhanamam nibbanam adhigaccheyyati.
     Imanca pana gatham vatva sattha vakkalittherassa hattham pasaretva
        "ehi vakkali ma bhayi     olokehi tathagatam,
         ahantam uddharissami       panke sannamva kunjaram.
         Ehi vakkali ma bhayi     olokehi tathagatam,
         ahantam uddharissami       rahuggahitamva 2- candimanti
ima gatha abhasi. So "dasabalo me dittho `ehiti ca avhanam
laddhanti balavappitim uppadetva "kuto nu kho gantabbanti
gamanamaggam apassanto dasabalassa sammukhe akase uppatitva
pathamapade pabbate thiteyeva, satthara vuttagatham avajjanto
akaseyeva pitim vikkhambhetva saha patisambhidahi arahattam patva
tathagatam vandamanova otaritva satthu santike atthasi. Atha
nam sattha aparabhage saddhadhimuttanam aggatthane thapesiti.
                     Vakkalittheravatthu.
                      ----------
@Footnote: 1. Ma. roceti.   2. Ma. rahuggahamva.
                12. Sumanasamaneravatthu. (263)
     "yo haveti imam dhammadesanam sattha pubbarame viharanto
sumanasamaneram arabbha kathesi.
     Tatrayam anupubbikatha: "padumuttarakalasmim hi eko kulaputto
sattharam catuparisamajjhe ekam bhikkhum dibbacakkhukanam aggatthane
thapentam disva tam sampattim patthayamano sattharam nimantetva
sattaham buddhappamukhassa bhikkhusanghassa danam datva "bhante ahampi
anagate ekassa buddhassa sasane dibbacakkhukanam aggo bhaveyyanti
patthanam thapesi. Sattha kappasatasahassam olokento tassa patthanaya
samijjhanabhavam viditva "ito kappasatasahassamatthake gotamabuddhassa
sasane dibbacakkhukanam aggo anuruddhatthero nama bhavissasiti
byakasi. So tam byakaranam sutva sve pattabbam
viya tam sampattim mannamano, parinibbute satthari, bhikkhu
dibbacakkhuparikammam pucchitva sattayojanikam kancanathupam parikkhipitva
anekani diparukkhasahassani karetva dipapujam karetva tato
cuto devaloke nibbattitva devamanussesu satasahassakappani
samsaritva imasmim kappe baranasiyam daliddakule nibbatto
sumanasetthim nissaya tassa tinaharako hutva jivitam kappesi.
"annabharotissa namam ahosi. Sumanasetthipi tasmim nagare niccakalam
mahadanam deti. Athekadivasam uparittho nama paccekabuddho
gandhamadane nirodhasamapattito vutthaya "kassa nu kho ajja anuggaham
Karissamiti cintetva "ajja maya annabharassa anuggaham katum
vattati, idani ca so atavito tinam adaya geham agamissatiti
natva pattacivaramadaya iddhiya gantva annabharassa sammukhe
paccutthasi. Annabharo tam tucchapattahattham disva "api bhante
bhikkham labhitthati pucchitva, "labhissami mahapunnati vutte,
"tenahi bhante thokam agamethati tinakajam chaddetva vegena
geham gantva "bhadde mayham thapitabhagabhattam atthi natthiti bhariyam
pucchitva, "atthi samiti vutte, vegena paccagantva
paccekabuddhassa pattam adaya "mayham datukamataya sati, deyyadhammo
na hoti, deyyadhamme sati, patiggahakam na labhami, ajja pana
me patiggahako ca dittho deyyadhammo ca atthi, labha vata
meti geham gantva patte bhattam akirapetva 1- paccaharitva
paccekabuddhassa hatthe patitthapetva
        "imina pana danena     ma me daliddiyam ahu,
        `natthiti vacanam nama      ma ahosi bhavabhave.
Bhante evarupa dujjivita mucceyyam; `natthiti padameva na
suneyyanti patthanam thapesi. Paccekabuddho "evam hotu mahapunnati
anumodanam katva pakkami. Sumanasetthinopi chatte adhivattha devata
     "aho danam paramadanam     uparitthe suppatitthitanti
vatva tikkhattum sadhukaram adasi. Atha nam setthi "kim mam ettakam
@Footnote: 1. Ma. pakkhipapetva.
Kalam danam dadamanam na passasiti aha. "naham tava danam arabbha
sadhukaram demi annabharena pana uparitthassa dinnapindapate
pasiditva maya esa sadhukaro pavattitoti. So "acchariyam vata
bho: aham ettakam kalam danam dento devatam sadhukaram dapetum
nasakkhim, annabharo mam nissaya jivanto ekapindapateneva
sadhukaram dapesi; tassa dane anucchavikam katva tam pindapatam
mama santakam karissamiti cintetva tam pakkosapetva "ajja
taya kassaci kinci dinnanti pucchi. "ama sami, uparittha-
paccekabuddhassa me ajja bhattam dinnanti. "handa bho kahapanam
gahetva etam mayham pindapatam dehiti. "na demi samiti. So
yava sahassam vaddhesi. Itaro sahassenapi nadasi. Atha nam
"hotu bho, yadi pindapatam na desi, sahassam gahetva pattim
me dehiti aha. So "ayyena saddhim mantetva janissamiti
vegena paccekabuddham sampapunitva "bhante sumanasetthi sahassam
datva tumhakam pindapate pattim yacati, kim karomiti pucchi.
Athassa so upamam ahari:  seyyathapi pandita kulasatike game
ekasmim ghare dipo jaleyya, sesa attano telena vattim
temetva gantva jalapetva ganheyyum; purimadipassa pabha
`atthiti vattabba `natthiti. "atirekatara bhante pabha hotiti.
"evameva pandita ulunkayagu va hotu katacchubhikkha va,
attano pindapate paresam pattim dentassa, yattakanam deti,
Tattakam vaddhati; tvam hi ekameva pindapatam adasi; setthissa
pana pattiya dinnaya, dve pindapata honti: eko tava
eko tassati. So "sadhu bhanteti tam abhivadetva setthissa
santikam gantva "ganha sami pattinti aha. "tenahi ime
kahapane ganhati. "naham pindapatam vikkinami, saddhaya te
pattim dammiti. "tvam saddhaya desi, saddhaya ahampi tava gunam pujemi;
ganha tata, ito patthaya pana ma sahattha kammam akasi.
Vithiyam gharam mapetva vasa, yena ca te attho hoti, sabbam mama
santika ganhahiti aha. Nirodha vutthitassa pana dinno pindapato
tadaheva vipakam deti; tasma rajapi tam pavattim sutva
annabharam pakkosapetva pattim gahetva mahantam bhogam datva
tassa setthitthanam dapesi. So sumanasetthissa sahayako hutva
yavajivam punnani katva tato cuto devaloke nibbattitva
devamanussesu samsaranto, imasmim buddhuppade kapilavatthunagare
amitodanassa sakkassa gehe patisandhim ganhi. "anuruddhotissa
namam karimsu. So mahanamasakkassa kanitthabhata satthu cullapitu
putto paramasukhumalo mahapunno ahosi.
     Ekadivasam kira chasu khattiyesu puve lakkham katva gulehi
kilantesu, anuruddho parajito, puvanam atthaya matu santikam
pahini. Sa mahantam suvannathalam puretva puve pesesi. Puve
khaditva puna kilanto parajito tatheva pahini. Evam tikkhattum
Puvesu ahatesu, catutthe vare mata "idani puva natthiti
pahini. Tassa vacanam sutva "natthiti padassa assutapubbataya
"natthipuva nama idani bhavissantiti sannam katva "gaccha,
natthipuve aharati pesesi. Athassa mata, "natthipuve kira
ayye dethati vutte, "mama puttena `natthiti padam assutapubbam,
katham nu kho tam natthibhavam janapeyyanti, suvannapatim dhovitva
aparaya suvannapatiya patikujjitva "handa tata imam mama
puttassa dehiti pahini. Tasmim khane nagarapariggahaka devata
"amhakam samina annabharakale uparitthapaccekabuddhassa bhagabhattam
datva `natthiti padameva na suneyyanti patthana thapita:
sace mayam tamattham natva ajjhupekkheyyama, muddhapi no sattadha
phaleyyati cintetva dibbapuvehi patim purayimsu. So puriso patim
aharitva tesam santike thapetva vivari. Tesam gandho sakalanagaram
phari. Puve pana mukhe thapitamatte, sattarasaharanisahassani pharitva
atthasi. Anuruddho cintesi "na mam manne ito  pubbe mata
piyayati, na hi me annada taya natthipuva nama pakkapubbati.
So gantva mataram evamaha "amma naham tava piyoti. "tata
kim vadesi, mama akkhihipi hadayamamsatopi tvam piyataroti. "sacaham
amma tava piyo, kasma mama pubbe evarupe natthipuve nama
na adasiti. Sa tam purisam pucchi "tata kinci patiyam ahositi.
"ama ayye, puvanam pati paripunna ahosi, na me evarupa
Ditthapubbati. Sa cintesi "putto me katapunno, devatahissa
dibbapuva pahita bhavissantiti. Sopi mataram aha  "amma
na maya evarupa puva khaditapubba, ito patthaya me
natthipuvameva 1- paceyyasiti. Sa tato patthaya tena "puve
khaditukamomhiti vuttakale suvannapatim dhovitva annaya
patiya patikujjitva pahinati. Devata patim purenti. Evam
so agaramajjhe vasanto "natthiti padassa attham ajanitva
dibbapuveyeva paribhunji. Satthu pana parivarattham kulappatipatiya
sakiyakumaresu pabbajantesu, mahanamena sakkena "tata amhakam
kule koci pabbajito natthi, taya va pabbajitabbam maya vati
vutte, so aha "aham atisukhumalo pabbajitum na sakkhissamiti.
"tenahi kammantam ugganha, aham pabbajissamiti. "ko esa
kammanto namati. So hi bhattassa utthanatthanampi na janati,
kammantam kimeva janissati; tasma evamaha.
     Ekadivasam hi "anuruddho bhaddiyo kimbiloti tayo jana
"bhattam nama kaham utthatiti mantayimsu. Tesu kimbilo "kotthesu
utthatiti aha. So kirekadivasam vihi kotthamhi pakkhipante
addasa; tasma "kotthe bhattam uppajjatiti sannaya evamaha.
Atha nam bhaddiyo "tvam na janasiti vatva "bhattam nama ukkhaliyam
utthatiti aha. So kirekadivasam ukkhalito bhattam vaddhente
@Footnote: 1. natthipuveyevati yuttataram.
Disva "etthevetam uppajjatiti sannamakasi; tasma evamaha. Anuruddho
te "ubhopi tumhe na janathati vatva "ratanubbedhamakulaya
mahasuvannapatiyam bhattam utthatiti aha. Tena kira neva vihi
kottenta na bhattam pacanta ditthapubba, suvannapatiyam
vaddhetva purato thapitabhattameva passati; tasma "patiyamyevetam
[bhattam] uppajjatiti sannamakasi; tasma evamaha. Evam
bhattutthanatthanampi ajananto mahapunno kulaputto kammante
kim janissati.
     So "ehi kho te anuruddha gharavasattham anusasissami:
pathamam khettam kasapetabbantiadina nayena bhatara vuttanam
kammantanam apariyantabhavam sutva "na me gharavasena atthoti
mataram apucchitva bhaddiyapamukhehi pancahi sakiyakumarehi saddhim
nikkhamitva anupiyambavane sattharam upasankamitva pabbaji. Pabbajitva
ca pana sammapatipadam patipanno anupubbena tisso vijja sacchikatva
dibbena cakkhuna ekasane nisinnova hatthatale thapitaamalakani
viya sahassalokadhatuyo olokanasamattho hutva
        "pubbenivasam janami,      dibbacakkhu visodhitam,
         tevijjo iddhipattomhi,    katam buddhassa sasananti
udanam udanetva "kinnu kho me katva ayam sampatti laddhati
olokento "padumuttarapadamule patthanam thapesinti natva puna
"samsare samsaranto asukasmim nama kale baranasiyam sumanasetthim
Nissaya jivanto annabharo nama ahosinti natva
        "annabharo pure asim      daliddo tinaharako, 1-
         pindapato maya dinno     uparitthassa yasassinoti 2-
aha. Athassa etadahosi "yo so tada maya uparitthassa
dinnapindapatato kahapane datva pattim aggahesi mama sahayako
sumanasetthi, kaham nu kho so etarahi nibbattoti. Atha nam
"vijjhataviyam pabbatapade mundanigamo nama atthi, tattha
mahamundassa nama upasakassa `mahasumano culasumanoti dve
putta, tesu so culasumano hutva nibbattoti addasa; disva
ca pana cintesi "atthi nu kho, tattha mayi gate, upakaro
natthiti. So upadharento idam addasa "so, tattha mayi gate,
sattavassikova nikkhamitva pabbajissati, khuraggeyeva ca arahattam
papunissatiti; disva ca pana, upakatthe antovasse, akasena
gantva gamadvare otari. Mahamundo pana upasako therassa
pubbepi vissasikoeva. So theram pindapatakale civaram
parupantam disva puttam mahasumanam aha "tata ayyo me
anuruddhatthero agato, yavassa anno koci pattam na ganhati,
tavassa gantva pattam ganha; aham asanam pannapessamiti.
So tatha akasi. Upasako theram antonivesane sakkaccam parivisitva
temasam vasanatthaya patinnam ganhi. Thero adhivasesi. Atha nam
@Footnote: 1. Si. Yu. kajaharako.      2. Ma. tadino.
Ekadivasam patijagganto viya temasam patijaggitva mahapavaranaya
ticivaranceva gulatelatanduladini ca aharitva therassa padamule
thapetva "ganhatha bhanteti aha. "alam upasaka na me imina
atthoti. "bhante vassavasikalabho namesa, ganhatha nanti.
"alam upasakati. "kimattham na ganhatha bhanteti. "mayham santike
kappiyakarako samaneropi natthiti. "tenahi bhante mama putto
mahasumano samanero bhavissatiti. "na me upasaka mahasumanena
atthoti. "tenahi bhante culasumanam pabbajethati. Thero "sadhuti
sampaticchitva culasumanam pabbajesi. So khuraggeyeva arahattam
papuni. Thero tena saddhim addhamasamattam tattha vasitva
"sattharam passissamati tassa natake apucchitva akasena
gantva himavantappadese arannakutikayam otari. Thero pana
pakatiyapi araddhaviriyo, tassa tattha pubbarattapararattam cankamantassa
udaravato samutthahi. Atha nam kilantarupam disva samanero pucchi
"bhante kim vo rujjatiti. "udaravato me samutthitoti. "annadapi
samutthitapubbo bhanteti aha. "ama avusoti. "kena phasukam
hoti bhanteti. "anotattato paniye laddhe, phasu hoti avusoti.
"tenahi bhante aharamiti. "sakkhissasi samanerati. "ama
bhanteti. "tenahi anotatte pannako nama nagaraja mam janati,
tassa acikkhitva bhesajjatthaya ekam paniyavarakam aharati. So
"sadhuti upajjhayam vanditva vehasam abbhuggantva pancayojanasatam
Thanam agamasi. Tamdivasam pana nagaraja naganatakaparivuto udakakilam
kilitukamo hoti. So samaneram gacchantam disvava kujjhi "ayam
mundakasamano attano padapamsum mama matthake okiranto vicarati,
anotatte paniyatthaya agato bhavissati, nadanissa paniyam
dassamiti pannasayojanikam anotattadaham mahapatiya ukkhalim
pidahanto viya phanena pidahitva nipajji. Samanero nagarajassa
akaram oloketvava "kuddho ayanti natva imam gathamaha
        "sunohi me nagaraja       uggateja mahabbala,
         dehi me paniyaghatam,       bhesajjatthamhi agatoti.
Tam sutva nagaraja imam gathamaha
        "puratthimasmim disabhage      ganga nama mahanadi
         mahasamuddam appeti,       tato tvam paniyam harati.
     Tam sutva samanero "ayam nagaraja attano icchaya
na dassati, aham balakaram katva mahanubhavam 1- janapetva imam
abhibhavitva paniyam ganhissamiti cintetva "maharaja upajjhayo
mam anotattatova paniyam aharapeti, tenaham idameva harissami,
apehi ma mam varehiti vatva imam gathamaha
        "itova paniyam hassam 2-    imina vamhi atthiko,
         yadi [3]- thamabalam atthi,   nagaraja nivarayati.
       Atha nam nagaraja aha
@Footnote: 1. Si. manussabhavam. Ma. anubhavam.  2. Si. Yu. harissam.
@3. Si. Ma. Yu. etthantare "teti atthi.
        "samanera sace atthi       tava vikkamaporisam,
         abhinandami te vacam,      harassu paniyam mamati.
     Atha nam samanero "evam maharaja haramiti vatva
"sakkonto harahiti vutte, "tenahi sutthu janassuti tikkhattum
patinnam gahetva `buddhasasanassa anubhavam dassetva maya
paniyam haritum vattatiti cintetva akasatthakadevatanam tava
santikam agamasi. Ta agantva vanditva "kim bhanteti vatva
atthamsu. "etasmim anotattadahapitthe pannakanagarajena saddhim mama
sangamo bhavissati, tattha gantva jayaparajayam olokethati aha.
So eteneva niharena cattaro lokapale sakkasuyamasantusita
sunimmita 1-  vasavatti ca upasankamitva tamattham arocesi.
Tato param patipatiya yava brahmaloka gantva tattha tattha
brahmehi agantva vanditva thitehi "kim bhanteti puttho,
tamattham arocesi. Evam so asanne ca arupibrahmano ca
thapetva sabbattha muhuttameva ahinditva arocesi. Tassa
vacanam sutva sabbapi devata anotattadahapitthe naliyam pakkhitta
puvacunna 2- viya akasam nirantaram puretva sannipatimsu. Sannipatite
devasanghe, samanero akase thatva nagarajanam aha
        "sunohi me nagaraja      uggateja mahabbala,
         dehi me paniyaghatam,      bhesajjatthamhi agatoti.
     Atha nam nago aha
@Footnote: 1. Ma. paranimmita.    2. Ma. pakkhittani pitthacunnani.
        "samanera sace atthi      tava vikkamaporisam,
         abhinandami te vacam,     harassu paniyam mamati.
     So tikkhattum nagarajassa patinnam gahetva akase thitakova
dvadasayojanikam brahmattabhavam mapetva akasato oruyha
nagarajassa phane akkamitva adhomukham nippilesi. Tavadeva balavata
purisena akkantaallacammam viya, nagarajassa phane akkantamatte,
obhijjitva 1- dabbimatta phanaputaka ahesum. Nagarajassa phanehi
muttatthane 2- talakkhandhappamana udakavattiyo uggacchimsu. Samanero
akaseyeva paniyavarakam puresi. Devasangho sadhukaram adasi.
Nagaraja lajjitva samanerassa kujjhi. Jayakusumavannanissa
akkhini ahesum. So "ayam mam devasangham sannipatetva paniyam 3-
gahetva 3- lajjapesi, etam gahetva mukhe hattham pakkhipitva
hadayamamsam tassa maddami, pade va nam gahetva paragangaya
khipamiti vegena anubandhi. Anubandhantopi nam papunitum nasakkhiyeva.
Samanero agantva upajjhayassa hatthe paniyam thapetva
"pivatha bhanteti aha. Nagarajapi pacchato agantava "bhante
anuruddha samanero maya adinnameva paniyam gahetva agato,
ma pivathati aha. "evam kira samanerati. "pivatha bhante,
imina me dinnam paniyam ahatanti. Thero "khinasavasamanerassa
@Footnote: 1. Ma. ogalitva.   2. Ma. muttamuttatthanato.  3. Si. Yu. phane thatva.
Musakatham 1- nama natthiti natva paniyam pivi. Tamkhanannevassa
abadho patipassambhi. Puna nago theram aha "bhante samanerenamhi
sabbam devaganam sannipatetva lajjapito, ahamassa hadayam va
phalessami, pade va nam gahetva paragangayam khipissamiti.
"maharaja samanero mahanubhavo, tumhe samanerena saddhim
sangametum na sakkhissatha; khamapetva nam gacchathati. So sayampi
samanerassa anubhavam janati, lajjaya pana anubandhitva agato.
Atha nam therassa vacanena khamapetva tena saddhim mittasanthavam
katva "ito patthaya anotattadahaudakena atthe sati, tumhakam
agamanakiccam natthi, mayham pahineyyatha, ahameva aharitva
dassamiti vatva pakkami. Theropi samaneram adaya payasi.
Sattha therassa agamanabhavam natva migaramatupasade therassa
agamanam olokento nisidi. Bhikkhupi theram agacchantam disva
paccuggantva pattacivaram patiggahesum. Athekacce samaneram sisepi
kannesupi bahayapi gahetva sancalenta "kim samanera [2]- na
ukkanthasiti ahamsu. Sattha tesam kiriyam disva cintesi "bhariyam
vatimesam bhikkhunam kammam, asivisam givayam ganhanta viya samaneram
ganhanti, nassa anubhavam jananti; ajja maya sumanasamanerassa
gunam pakatam katum vattatiti. Theropi agantva sattharam vanditva
@Footnote: 1. Si. Ma. Yu. musakathanam.
@2. Si. Yu. etthantare "pillaka iti atthi. Ma. culakanittha.
Nisidi. Sattha tena saddhim patisantharam katva anandattheram
amantesi "ananda anotattadahaudakenamhi pade dhovitukamo,
samaneranam ghatam datva paniyam aharapehiti. Thero vihare
pancamattani samanerasatani sannipatesi. Tesam sumanasamanero
sabbanavako ahosi. Thero sabbamahallakam samaneram aha "samanera
sattha anotattadahaudakena pade dhovitukamo, ghatam adaya
gantva paniyam aharati. So "na sakkomi bhanteti na icchi.
Thero sesepi patipatiya pucchi. Tepi tatheva vatva patikkhipimsu.
"kim panettha khinasavasamanera natthiti. "atthi, te pana `nayam
amhakam baddho, malaputo sumanasamanerasseva baddhoti na icchimsu.
Puthujjana pana attano asamatthatayeva na icchimsu. Pariyosane
pana sumanassa vare sampatte, "samanera sattha anotattadaha-
udakena pade dhovitukamo, ghatam gahetva kira udakam aharati
aha. So "satthari aharapente, aharissamiti sattharam vanditva
"bhante anotattato kira mam udakam aharapethati aha. "ama
sumanati. So visakhaya karitesu ghanasuvannakotimesu senasanakutesu
ekam satthikutaudakagganhanakam mahaghatam hatthena gahetva "imina
me ukkhipitva amsakute thapitena attho natthiti olambakam
katva vehasam abbhuggantva himavantabhimukho pakkhandi. Nagaraja
samaneram duratova agacchantam disva paccuggantva kutam amsakutenadaya
"bhante tumhe, madise dase vijjamane, kasma sayam
Agata; udakena atthe sati, kasma sasanamattam na pahinitthati
kutena udakam adaya sayam ukkhipitva "purato hotha bhante,
ahameva aharissamiti aha. "titthatha tumhe maharaja, ahameva
sammasambuddhena anattoti nagarajanam nivattetva kutamukhavattiyam
hatthena gahetva akasena aganchi. Atha nam sattha
agacchantam oloketva bhikkhu amantetva "passatha bhikkhave
samanerassa lilham akase hamsaraja viya sobhatiti aha. Sopi
paniyaghatam thapetva sattharam vanditva atthasi. Atha nam sattha
aha "kativassosi tvam sumanati. "sattavassomhi bhanteti. "tenahi
sumana ajjato patthaya bhikkhu hohiti vatva dayajjaupasampadam
adasi. Dveyeva kira samanera sattavassa upasampadam labhimsu:
"ayanca sumano sopako cati. Evam tasmim upasampanne,
dhammasabhayam katham samutthapesum "acchariyam avuso: evarupopi nama
daharassa samanerassa anubhavo hoti, na no ito pubbe
evarupo anubhavo ditthapubboti. Sattha agantva "kaya
nuttha bhikkhave etarahi kathaya sannisinnati pucchitva, "imaya
namati vutte, "bhikkhave mama sasane daharopi sammapatipanno
evarupam sampattim labhatiyevati vatva dhammam desento imam
gathamaha
        "yo have daharo bhikkhu     yunjati buddhasasane,
         somam lokam pabhaseti      abbha muttova candimati.
     Tattha yunjatiti: ghatati vayamati.
Pabhasetiti: so bhikkhu attano arahattamaggannanena abbhadihi
mutto candima viya [lokam] khandhadibhedam lokam obhaseti
ekalokam karotiti attho.
        Desanavasane bahu sotapattiphaladini papunimsuti.
                     Sumanasamaneravatthu.
                  Bhikkhuvaggavannana nitthita.
                    Pancavisatimo vaggo.
                      ----------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 25 page 48-100. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=25&A=949&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=25&A=949&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=35              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=1244              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=1248              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=1248              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]