ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
previous bookno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 24 : PALI ROMAN Dha.A.7 mala-nagavagga

page1.

18. Malavaggavannana ---------- 1. Goghatakaputtavatthu. (181) "pandupalasova danisiti imam dhammadesanam sattha jetavane viharanto ekam goghatakaputtam arabbha kathesi. Savatthiyam kireko goghatako gavo vadhitva varamamsani gahetva pacapetva puttadarena saddhim nisiditva mamsanca 1- khadati mulena ca vikkinati. So evam pancapannasavassani goghatakakammam karonto dhuravihare viharantassa satthuno ekadivasam katacchumattampi yagum va bhattam va na adasi. So vina mamsena bhattam na bhunjati. So ekadivasam divasabhage mamsam vikkinitva, attano atthaya pacitum ekam mamsakhandam bhariyaya 2- datva nahayitum agamasi. Athassa sahayako geham agantva bhariyam aha "thokam me vikkiniyamamsam dehi, gehe me pahunako agatoti. "natthi vikkiniyamamsam, sahayako te mamsam vikkinitva idani nahayitum gatoti. "ma evam kari, sace mamsakhandam atthi; dehiti. "sahayakassa te nikkhittam mamsakhandam thapetva annam mamsam natthiti. So "sahayakassa me atthaya thapitamamsato annam natthi; so ca vina mamsena na bhunjati, nayam dassatiti samam tam mamsam gahetva pakkami. Goghatakopi nahatva agato, taya @Footnote: 1. Yu. samam ca. 2. Si. Yu. "bhariyayati natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page2.

Attano pakkapannena saddhim vaddhetva bhatte upanite, aha "kaham mamsanti. "natthi samiti. "nanu aham pacanatthaya mamsam datva gatoti. "tava sahayako agantva `pahunako me agato, vikkiniyamamsam me dehiti vatva, maya `sahayakassa te thapitamamsato annam natthi, so ca vina mamsena na bhunjatiti vuttepi, 1- balakarena tam mamsam samamyeva gahetva gatoti. So "aham vina mamsena bhattam na bhunjami, harahi nanti. "kim sakka katum, bhunaja samiti. So "naham bhattam bhunjamiti tam bhattam harapetva sattham adaya, pacchagehe thito gono atthi, tassa santikam gantva mukhe hattham pakkhipitva jivham niharitva satthena mule chinditva adaya gantva angaresu pacapetva bhattamatthake thapetva nisinno ekam bhattapindam bhunjitva ekam mamsakhandam mukhe thapesi. Tamkhanannevassa jivha chinditva 2- bhattapatiyam pati. Tamkhanamyeva kammasarikkhakam vipakam labhi. Sopi kho gono viya lohitadharaya mukhato paggharantiya antogeham pavisitva jannukehi vicaranto viravi. Tasmim samaye goghatakassa putto pitaram oloketva samipe thito hoti. Atha nam mata aha "passa putta imam gonam viya gehamajjhe jannukehi vicaritva viravantam, idam dukkham tava matthake patissati, mamampi anoloketva attano sotthim karonto palayassuti. So maranabhayatajjito mataram vanditva palayi, palayitva ca pana takkasilam agamasi. Goghatakopi gono viya @Footnote: 1. Si. Yu. vuttopi. 2. Ma. chijjitva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page3.

Gehamajjhe viravanto vicaritva kalam katva avicimhi nibbatti. Gonopi kalamakasi. Goghatakaputtopi takkasilam gantva suvannakarakammam ugganhi. Athassacariyo gamam gacchanto "evarupam nama alankaram kareyyasiti vatva pakkami. Sopi tatharupam alankaram akasi. Athassacariyo agantva alankaram disva "ayam yattha katthaci gantva jivitum samatthoti vayappattam attano dhitaram adasi. So puttadhitahi vaddhi. Athassa putta vayappatta sippam ugganhitva, aparabhage savatthim gantva tattha gharavasam santhapetva vasanta saddha pasanna ahesum. Pitapi nesam takkasilayam kinci kusalam akatvava jaram papuni. Athassa putta "pita no mahallakoti attano santikam pakkosapetva "pitu atthaya danam dassamati buddhappamukham bhikkhusangham nimantayimsu. Te punadivase antogehe buddhappamukham bhikkhusangham nisidapetva sakkaccam parivisitva, bhattakiccavasane sattharam ahamsu "bhante amhehi idam pitu jivabhattam dinnam, pitu no anumodanam karothati. Sattha tam amantetva "upasaka tvam mahallako paripakkasariro pandupalasasadiso, tava paralokagamanaya kusalapatheyyam natthi, attano patittham karohi, pandito bhava ma baloti vatva anumodanam karonto ima gatha abhasi pandupalasova danisi, yamapurisapi ca te 1- upatthita. @Footnote: 1. Si. Yu. tam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page4.

Uyyogamukhe patitthasi, 1- patheyyampi ca te na vijjati. So karohi dipamattano, khippam vayama pandito bhava niddhantamalo anangano dibbam ariyabhumimehisiti. Tattha "pandupalasova danisiti: upasaka tvam idani chijjitva bhumiyam patanapandupalaso viya ahosi. Yamapurisati yamaduta vuccanti. Idam pana maranameva sandhaya vuttam. Maranante paccupatthitanti attho. Uyyogamukheti: parihanimukhe avuddhimukhe ca thitositi attho. Patheyyanti: gamikassa tanduladipatheyyam viya paralokam gacchantassa tava kusalapatheyyampi natthiti attho. So karohiti: so tvam samudde navaya bhinnaya dipasankhatam patittham viya attano kusalapatittham karohi, karonto ca khippam vayama sigham sigham viriyam arabha attano kusalakammapatitthakaranena pandito bhava. Yo hi maranamukham apatva katum samatthakaleyeva kusalam karoti, esa pandito nama. Tadiso bhava ma andhabaloti attho. Dibbam ariyabhuminti: evam viriyam karonto ragadinam malanam nihatataya niddhantamalo, anganabhavena anangano nikkileso hutva pancavidham suddhavasabhumim papunissasiti attho. Desanavasane upasako sotapattiphale patitthahi. Sampattanampi @Footnote: 1. Si. Yu. ca titthasi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page5.

Satthika desana ahositi. Te punadivasatthayapi sattharam nimantetva danam datva katabhattakiccam sattharam anumodanakale ahamsu "bhante idampi amhakam pitu jivabhattameva, imasseva anumodanam karothati. Sattha tassa anumodanam karonto ima dve gatha abhasi "upanitavayova danisi, sampayatosi yamassa santikam, 1- vasopi ca te natthi antara, patheyyampi ca te na vijjati. So karohi dipamattano, khippam vayama pandito bhava niddhantamalo anangano na puna jatijaram upehisiti. Tattha "upanitavayoti: upati nipatamattam. Nitavayo gatavayo atikkantavayo. Tvamasi idani tayo vaye atikkamitva maranamukhe thitoti attho. Sampayatosi yamassa santikanti: maranamukham gantum sajjo hutva thitositi attho. Vasopi ca te natthi antarati: yatha maggam gacchanta tani tani kiccani karonta antaramagge vasanti; na evam paralokam gacchanta. Na hi sakka paralokam gacchantena "adhivasetha katipaham, danam tava demi, dhammam tava @Footnote: 1. Yu. santike.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page6.

Sunamitiadini vattum. Ito pana cavitva paraloke nibbattova hoti. Imamattham sandhayetam vuttam. Patheyyanti idam kincapi hettha vuttameva, upasakassa pana punappunam dalhikaranattham idhapi satthara gahitam. Jatijaranti ettha byadhimarananipi gahitaneva honti. Hetthimagathahi ca anagamimaggo kathito, idha arahattamaggo. Evam santepi, yatha nama ranna attano mukhappamanam kabalam vaddhetva puttassa upanite [1] kumaro attano mukhappamaneneva ganhati; evameva satthara uparimaggavasena dhamme desitepi upasako attano upanissayabalena hettha sotapattiphalam patva imissa anumodanaya avasane anagamiphalam 2- patto. Sesaparisayapi satthika dhammadesana ahositi. Goghatakaputtavatthu. ------------ 2. Annatarabrahmanavatthu. (182) "anupubbena medhaviti imam dhammadesanam sattha jetavane viharanto annataram brahmanam arabbha kathesi. So kira ekadivasam patova nikkhamitva, bhikkhunam civara- parupanatthane bhikkhu civaram parupante olokento atthasi. Tam pana thanam virulhatinam hoti. Athekassa bhikkhuno civaram parupantassa, @Footnote: 1. Si. Yu. etthantare "soti atthi. 2. Si. Yu. "patva....anagamiphalanti natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page7.

Civarakanno tinesu pavattento 1- ussavabinduhi temi. Brahmano tam disva "imam thanam appaharitam 2- katum vattatiti punadivase kuddalam adaya gantva tam thanam tacchetva khalamandalasadisam akasi. Punadivasepi tam thanam agantva, bhikkhusu civaram parupantesu, ekassa civarakannam bhumiyam patitva pamsumhi pavattamanam disva "idha valukam okiritum vattatiti cintetva valukam aharitva okiri. Athekadivasam purebhattam cando atapo ahosi. Tadapi bhikkhunam civaram parupantanam gattato sede muncante disva "idha maya mandapam karetum vattatiti cintetva mandapam karesi. Punekadivasam pato va vaddalika ahosi. Tadapi barahmano bhikkhu olokento, tintacivarake bhikkhu disva "ettha maya salam karetum vattatiti salam karetva "idani salamaham karissamiti cintetva, buddhappamukham bhikkhusangham nimantetva anto ca bahi ca bhikkhu nisidapetva danam datva, bhattakiccavasane anumodanatthaya satthu pattam gahetva "bhante aham bhikkhunam civaraparupanakale imasmim thane olokento thito, idancidanca disva idancidanca karesinti adito patthaya sabbantam pavattim arocesi. Sattha tassa vacanam sutva "brahmana pandita nama khane khane thokam thokam kusalam karonta, anupubbena attano akusalamalam niharantiyevati vatva imam gathamaha @Footnote: 1. "pavattantoti yuttataram . 2. "apaharitanti yuttataram.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page8.

"anupubbena medhavi thokam thokam khane khane kammaro rajatasseva niddhame malamattanoti. Tattha "anupubbenati: anupatipatiya. Medhaviti: dhammojapannaya samannagato. Khane khaneti: okase okase kusalam karonto. Kammaro rajatassevati: yatha suvannakaro ekavarameva suvannam tapetva kottetva malam niharitva pilandhanavikatim katum na sakkoti, punappunam tapento kottento pana malam niharati, tato anekavidham pilandhanavikatim karoti; evameva punappunam kusalam karonto pandito attano ragadimalam niddhameyya, evam niddhantamalo hi nikkileso hotiti attho. Desanavasane brahmano sotapattiphale patitthahi. Mahajanassapi satthika desana ahositi. Annatarabrahmanavatthu. ----------- 3. Tissattheravatthu. (183) "ayasava malam samutthayati imam dhammadesanam sattha jetavane viharanto tissattheram namekam bhikakhum arabbha kathesi. Eko kira savatthivasi kulaputto pabbajitva laddhupasampado "tissattheroti pannayi. So aparabhage janapadavihare vassupagato, atthahattham thulasatakam labhitva vutthavasso pavaretva, tam adaya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page9.

Gantva bhaginiya hatthe thapesi. Sa "na me esa satako bhatu anucchavikoti tam tikhinaya vasiya chinditva hirahiram katva, udukkhale kottetva vijatetva pothetva vattetva sukhumasuttam kantitva satakam vayapesi. Theropi suttanceva suciyo ca samvidahitva civarakarake daharasamanere sannipatetva bhaginiya santikam gantva "tam me satakam detha, civaram karapessamiti aha. Sa navahattham satakam niharitva kanitthabhatikassa hatthe thapesi. So tam gahetva vicaretva "mama satako thulo atthahattho, ayam sukhumo navahattho, nayam mama satako, tumhakam esa, na me imina attho, tameva me dethati aha. "bhante tumhakameva eso, ganhatha nanti. So neva icchi. Athassa attana katakiccam sabbam arocetva "bhante tumhakameva esa, ganhatha nanti adasi. So tam adaya viharam gantva civarakammam patthapesi. Athassa bhagini civarakarakanam atthaya yagubhattadini sampadesi. Civarassa nitthitadivase pana atirekasakkaram karesi. So civaram oloketva tasmim uppannasineho "svedani nam parupissamiti samharitva civaravamse thapetva, tam rattim bhuttaharam jirapetum asakkonto kalam katva tasmimyeva civare uka hutva nibbatti. Bhaginipissa kalakiriyam sutva bhikkhunam padesu pavattamana rodi. Bhikkhu tassa sarirakiccam katva "gilanupatthakassa abhavena tam sanghasseva papunati, bhajessama nanti tam civaram niharapesum. Uka "ime mama santakam vilumpantiti viravanti ito cito ca sandhavi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page10.

Sattha gandhakutiyam nisinnova dibbaya sotadhatuya tam saddam sutva "ananda tissassa civaram abhajetva 1- sattaham nikkhipitum vadehiti aha. Thero tatha karesi. Sapi sattame divase kalam katva tusitavimane nibbatti. Sattha atthame divase "tissassa civaram bhajetva ganhantuti anapesi. Bhikkhu tatha karimsu. Bhikkhu dhammasabhayam katham samutthapesum "kasma nu kho sattha tissassa civaram satta divase thapapetva atthame divase ganhitum anujaniti. Sattha agantva "kaya nuttha bhikkhave etarahi kathaya sannisinnati pucchitva, "imaya namati vutte, "bhikkhave tisso attano civare uka hutva nibbatto, tumhehi tasmim bhajiyamane `ime mama santakam vilumpantiti viravanto ito cito ca dhavi, so tumhehi civare gayhamane tumhesu manam padussitva niraye nibbatteyya, tenaham civaram nikkhipapesim; idani pana so tusitavimane nibbatto, tena vo maya civaraggahanam anunnatanti vatva, puna tehi "bhariya vata ayam bhante tanha namati vutte, "ama bhikkhave imesam sattanam tanha nama bhariya; yatha ayato malam utthahitva ayameva khadati vinaseti aparibhogam karoti; evamevayam tanha imesam sattanam abbhantare uppajjitva te satte nirayadisu nibbattapeti vinasam papetiti vatva imam gathamaha @Footnote: 1. Si. Yu. "abhajetvati natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page11.

"ayasa va malam samutthaya tadutthaya tameva khadati; evam atidhonacarinam sani kammani nayanti duggatinti. Tattha "ayasati: ayato. Samutthayati: samutthahitva. Tadutthayati: tato utthahitva. Atidhonacarinanti: dhona vuccati cattaro paccaye "idamattham etehiti 1- paccavekkhitva paribhunjanapanna, tam atikkamitva caranto atidhonacari nama. Idam vuttam hoti "yatha ayato malam samutthaya ayato samutthitam tameva khadati; evameva catuppaccaye appaccavekkhitva paribhunjantam atidhonacarinam sani kammani attani utthitatta attano santakaneva tani kammani duggatim nayantiti. Desanavasane bahu sotapattiphaladini papunimsuti. Tissattheravatthu. ----------- 4. Loludayittheravatthu. (184) "asajjhayamala mantati: imam dhammadesanam sattha jetavane viharanto loludayittheram 2- arabbha kathesi. Savatthiyam kira pancakotimatta ariyasavaka purebhattam danam @Footnote: 1. Yu. idamatthitaya alametenati. 2. "laludayittherantipi patho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page12.

Datva pacchabhattam sappitelamadhuphanitavatthadini gahetva viharam gantva dhammakatham sunanti, dhammam sutva gamanakale ca sariputta- moggallananam gune kathenti. Udayitthero tesam katham sutva "etesam tava dhammakatham sutva tumhe evam kathetha, mama dhammakatham sutva kinnu kho kathessathati vadati. Manussa tassa katham sutva "ayampi eko dhammakathiko bhavissati, imassapi amhehi dhammakatham sotum vattatiti cintesum. Te ekadivasam theram yacitva "bhante ajja amhakam dhammassavanadivasoti, sanghassa danam datva "tumhe bhante diva dhammakatham katheyyathati ahamsu. Sopi tesam adhivasesi. Tehi dhammassavanavelaya agantva "bhante dhammam no kathethati vutte, loludayitthero asane nisiditva cittavijanim gahetva calento, ekampi dhammapadam adisva "aham padabhanam 1- bhanissami, anno dhammakatham kathetuti vatva otari. Te annena dhammakatham kathapetva padabhanatthaya puna tam asanam aropayimsu. So punapi kinci adisva "aham rattim kathessami, anno padabhanam bhanatuti vatva otari. Te annena padabhanam bhanapetva puna rattim theram anayimsu. So rattimpi kinci adisva "aham paccuse va kathessami, rattim anno kathetuti vatva otari. Te annena [2]- kathapetva puna paccuse tam anayimsu. So paccusepi 3- kinci naddasa. Mahajano leddudandadini gahetva "andhabala tvam sariputtamoggallananam vanne kathiyamane @Footnote: 1. "sarabhannanti patho. 2. Si. Yu. etthantare "rattinti atthi. @3. Si. Yu. punapi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page13.

Evancevanca vadesi, idani kasma na kathesiti santajjetva palayantam anubandhi. So palayanto ekissa vaccakutiya pati. Mahajano katham samutthapesi "loludayi sariputtamoggallananam gunakathaya vattamanaya usuyanto attano dhammakathikabhavam pakasetva, manussehi sakkaram katva `dhammam sunomati vutte, catukkhattum asane nisiditva kathetabbayuttakam kinci apassanto `tvam amhakam ayyehi sariputtamoggallanattherehi saddhim yugaggaham ganhasiti leddudandadini gahetva santajjetva palapiyamano vaccakutiyam patitoti. Sattha agantva "kaya nuttha bhikkhave etarahi kathaya sannisinnati pucchitva, "imaya namati vutte, "na bhikkhave idaneva, pubbepesa guthakupe nimuggoyevati vatva atitam aharitva "catuppado aham samma, tvampi samma catuppado. Ehi siha nivattassu, kinnu bhito palayasi. Asuci putilomosi duggandho vayasi sukara, sace yujjhitukamosi, jayam samma dadami teti imam jatakam 1- vittharetva kathesi "tada siho sariputto ahosi, sukaro loludayiti. Sattha imam dhammadesanam aharitva "bhikkhave loludayina appamattako dhammo uggahito, sajjhayam pana neva akasi; yankinci pariyattim gahetva tassa asajjhayakaranam malamevati vatva imam gathamaha @Footnote: 1. sukarajatakam khu. ja. duka. 27/51. tadatthakatha. 3/11.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page14.

"asajjhayamala manta, anutthanamala ghara, malam vannassa kosajjam, pamado rakkhato malanti. Tattha "asajjhayamalati: 1- ya kaci pariyatti va sippam va yasma asajjhayantassa ananuyunjantassa vinassati va nirantaram va na upatthati; tasma "asajjhayamala mantati vuttam. Yasma pana gharavasam vasantassa utthayutthaya jinnappatisankharanadini akarontassa gharam nama vinassati; tasma "anutthanamala gharati vuttam. Yasma gihissa va pabbajitassa va kosajjavasena sarirapatijagganam va parikkharapatijagganam va akarontassa kayo dubbannoti; 2- tasma "malam vannassa kosajjanti vuttam. Yasma pana gavo rakkhantassa pamadavasena niddayantassa va kilantassa va ta gavo atittha- pakkhandanadina va balamigacoradiupaddavena va paresam salik- khettadini otaritva khadanavasena va vinasam apajjanti, sayampi dandam va paribhasam va papunati. Pabbajitam va pana 3- cha dvarani arakkhantam pamadavasena kilesa otaritva sasana caventi; tasma "pamado rakkhato malanti vuttam. So hissa vinasaharanena malatthaniyatta malanti attho. Desanavasane bahu sotapattiphaladini papunimsuti. Loludayittheravatthu. -------------- @Footnote: 1. Si. Yu. asajjhayamalatiti natthi. 2. Si. Yu. dubbanno hoti. @3. Si. Yu. pabbajitva ca pana.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page15.

5. Annatarakulaputtavatthu. (185) "malitthiya duccaritanti imam dhammadesanam sattha veluvane viharanto annataram kulaputtam arabbha kathesi. Tassa kira samanajatikam kulakumarikam anesum. Sa anitadivasato patthaya aticarini ahosi. So kulaputto tassa aticarena lajjito kassaci sammukhibhavam upagantum asakkonto buddhupatthanadini pacchinditva katipahaccayena sattharam upasankamitva vanditva ekamantam nisinno, "kim upasaka na dissasiti vutte, tamattham arocesi. Atha nam sattha "upasaka pubbepi maya `itthiyo nama nadiadisadisa, tasu panditena kodho na katabboti vuttam, tvam pana bhavapaticchannatta na sallakkhesiti vatva tena yacito "yatha nadi ca pantho ca panagaram sabha papa, evam lokitthiyo nama, vela tasam na vijjatiti 1- jatakam 2- vittharetva "upasaka itthiya hi aticarinibhavo, danam dentassa maccheram, idhalokaparalokesu sattanam akusalakammam vinasanatthena malam, avijja pana sabbamalanam uttamam malanti vatva ima gatha abhasi "malitthiya duccaritam maccheram dadato malam, mala ve papaka dhamma asmim loke paramhi ca, @Footnote: 1. anabhiratijatake "nasam kujjhanti panditati dissati tampana asatamantajatake @dissati. pamadalikhitena bhavitabbam. 2. anabhiratijatakam khu. ja. eka. 27/21. @tadatthakatha. 2/98.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page16.

Tato mala malataram avijja paramam malam, etam malam pahantvana nimmala hotha bhikkhavoti. Tattha "duccaritanti: [1]- aticaro. Aticarininhi itthim samikopi geha niharati, matapitunam santikam gacchantam "tvam kulassa agaravabhuta akkhihipi na datthabbati tam niharanti; sa anatha vicaranti mahadukkham papunati; tenassa duccaritam "malanti vuttam. Dadatoti: dayakassa. Yassa hi khettakasanakale "imasmim khette sampanne salakabhattadini dassamiti cintentassa, nipphanne sasse, maccheram uppajjitva cagacittam nivareti; so, maccheravasena cagacitte aviruhante, "manussasampattim dibbasampattim nibbanasampattinti tisso sampattiyo na labhati; tena vuttam "maccheram dadato malanti. Annesupi evarupesu eseva nayo. Papaka dhammati: akusala dhamma pana idhaloke ca paraloke ca malameva. Tatoti: hettha vuttamalato. Malataranti: atirekamalam vo kathemiti attho. Avijjati: atthavatthukam annanameva paramam malam. Pahantvanati: etam malam jahitva bhikkhave tumhe nimmala hothati attho. Desanavasane bahu sotapattiphaladini papunimsuti. Annatarakulaputtavatthu. ---------- @Footnote: 1. Si. Yu. etthantare "etthati atthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page17.

6. Culasaribhikkhuvatthu. (186) "sujivam ahirikenati imam dhammadesanam sattha jetavane viharanto culasarinnama sariputtattherassa saddhiviharikam arabbha kathesi. So kira ekadivasam vejjakammam katva panitabhojanam labhitva adaya nikkhamanto antaramagge theram disva "bhante idam maya vejjakammam katva laddham, tumhe annattha evarupam bhojanam na labhissatha, imam bhunjatha, aham te vejjakammam katva niccakalam evarupam aharam aharissamiti aha. Thero tassa vacanam sutva tunhibhutova pakkami. Bhikkhu viharam agantva satthu tamattham arocesum. Sattha "bhikkhave ahiriko nama pagabbho kakasadiso hutva ekavisatividhaya anesanaya thatva sukham jivati, hirottappasampanno pana dukkham jivatiti vatva ima gatha abhasi "sujivam ahirikena kakasurena dhamsina pakkhandina pagabbhena sankilitthena jivitam; hirimata ca dujjivam niccam sucigavesina alinenapagabbhena 1- suddhajivena passatati. Tattha "ahirikenati: chinnahirottappakena. Evarupena hi amatarameva "mata meti apitadayo eva "pita metiadina nayena vatva ekavisatividhaya anesanaya patitthaya sukhena jivitum sakka. Kakasurenati: surakakasadisena. Yatha hi surakako kulagharesu @Footnote: 1. Si. Yu. alinenappagabbhena.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page18.

Yaguadini ganhitukamo bhittiadisu nisiditva attano olokanabhavam natva anolokento 1- viya annavihitako viya niddayanto viya ca hutva manussanam pamadam sallakkhetva anupatitva, "susuti vadantesu yeva, bhajanato mukhapuram gahetva palayati; evameva ahirikapuggalopi bhikkhuhi saddhim gamam pavisitva yagubhattatthanadini vavatthapeti, tattha bhikkhu pindaya caritva yapanamattam adaya asanasalam gantva paccavekkhanta yagum pivitva kammatthanam manasikaronta sajjhayanti asanasalam sammajjanti; ayam pana kinci akatva gamabhimukhova hoti, so bhikkhuhi "passathimanti olokiyamanopi anolokento viya annavihito viya niddayanto viya ganthikam patimuncanto viya civaram samvidahanto viya hutva "asukam nama me kammam atthiti vadanto utthayasana gamam pavisitva pato vavatthapitesu gehesu annataram geham upasankamitva, gharamanusakesu thokam kavatam pidhaya dvare nisiditva kantantesupi, ekena hatthena kavatam panametva anto pavisati; atha nam disva akamakapi asane nisidapetva yaguadisu yam atthi tam denti; so yavadattham bhunjitva avasesam pattena adaya pakkamati; ayam kakasuro nama; evarupena ahirikena sujivanti attho. Dhamsinati: "asukatthero nama appicchotiadini vadantesu, "kim pana mayampi na appicchatiadina vacanena paresam gunadhamsanataya dhamsina. Tatharupassa hi vacanam sutva "ayampi appicchatadigunayuttoti @Footnote: 1. Si. olokento.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page19.

Mannamana manussa databbam mannanti. So pana tato patthaya vinnupurisanam cittam aradhetum asakkonto tamhapi labha parihayati. Evam dhamsi puggalo attanopi parassapi labham nasetiyeva. Pakkhandinati: pakkhandacarina paresam kiccani attano kiccani viya dassentena. Patova bhikkhusu cetiyanganadisu vattam katva kammatthanamanasikarena thokam nisiditva utthaya gamam pindaya pavisantesu, mukham dhovitva pandukasavaparupanaakkhianjanasisamakkhanadihi attabhavam mandetva sammajjanto viya dve tayo sammajjanipahare datva dvarakotthakabhimukho hoti; manussa patova "cetiyam vandissama malapujam karissamati agata tam disva "ayam viharo imam daharam nissaya patijagganam labhati, imam ma pamajjitthati vatva tassa databbam mannanti. Evarupena pakkhandina sujivam. Pagabbhenati: kayapagabbhiyadihi samannagatena. Sankilitthena jivitanti: evam jivitam kappetva jivantena hi puggalena sankilitthena hutva jivitam nama hoti. Tam dujjivitam papajivitamevati attho. Hirimata cati: hirottappasampannena puggalena dujjivam. So hi amatadayo "mata metiadini avatva adhammike paccaye gutham viya jigucchanto dhammena samena pariyesanto sapadanam pindaya caritva jivitam kappento lukhajivitam jivatiti attho. Sucigavesinati: sucini kayakammadini gavesantena. Alinenati: jivitavuttiya alinena. Suddhajivena passatati: evarupo hi puggalo suddhajivo nama

--------------------------------------------------------------------------------------------- page20.

Hoti, tena evam suddhajivena tameva suddhajivam sarato passata lukhajivitavasena dujjivam hotiti attho. Desanavasane bahu sotapattiphaladini papunimsuti. Culasaribhikkhuvatthu. ----------- 7. Pancaupasakavatthu. (187) "yo panamatimapetiti imam dhammadesanam sattha jetavane viharanto panca upasake arabbha kathesi. Tesu hi eko panatipataveramanisikkhapadameva rakkhati. Itare itarani. Te ekadivasam "aham dukkaram karomi, durakkham rakkhamiti vivadapanna satthu santikam gantva vanditva tamattham arocesum. Sattha tesam katham sutva ekasilampi kanitthakam akatva "sabbaneva durakkhaniti vatva ima gatha abhasi "yo panamatimapeti, musavadanca bhasati, loke adinnam adiyati, paradaranca gacchati, suramerayapananca yo naro anuyunjati: idhevameso lokasmim mulam khanati attano. Evam bho purisa janahi `papadhamma asannata' ma tam lobho adhammo ca ciram dukkhaya randhayunti. Tattha "yo panamatimapetiti: sahatthikadisu chasu payogesu

--------------------------------------------------------------------------------------------- page21.

Ekappayogenapi parassa jivitindriyam upacchindati. Musavadanti: paresam atthabhanjanakam musavadanca bhasati. Loke adinnam adiyatiti: imasmim sattaloke theyyavaharadisu ekenapi avaharena parapariggahitam adiyati. Paradaranca gacchatiti: parassa rakkhitagopitesu bhandesu aparajjhanto uppathacaram carati. Suramerayapananti: yassa kassaci 1- suraya ceva merayassa ca panam. Anuyunjatiti: sevati bahulikaroti. Mulam khanatiti: titthatu paraloko, eso pana idha lokasmimyeva, yena khettavatthuadina mulena patitthaheyya; tampi atthapetva va vissajjetva va suram pivanto attano mulam khanati anatho kapano hutva vicarati. Evam bhoti: pancadussilakammakarakam puggalam alapati. Papadhammati: lamakadhamma. Asannatati: kayasannamadivirahita. Acetasatipi patho. Acittakati attho. Lobho adhammo cati; lobho ceva doso ca. Ubhayampi hetam akusalameva. 2- Ciram dukkhaya randhayunti: ciram kalam nirayadukkhadinam atthaya ete dhamma ma ghatentu ma maddantuti attho. Desanavasane te panca upasaka sotapattiphale patitthahimsu. Sampattanampi satthika dhammadesana ahositi. Pancaupasakavatthu. ------- @Footnote: 1. "yaya kayaciti yuttataram. itthilingikassa padassa anantaram thapitatta @yambhavissati bhayam va chambhitattam va lomahamso va so na bhavissatiti nidassanam. @2. Si. Yu. akusalamulatthena.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page22.

8. Tissadaharavatthu. (188) "dadati ve yathasaddhanti imam dhammadesanam sattha jetavane viharanto tissadaharam nama arabbha kathesi. So kira "anathapindikassa gahapatino visakhaya upasikayati pancannampi ariyasavakakotinam danam nindanto vicari, asadisadanampi nindiyeva, tesam danagge sitalam labhitva "sitalanti nindati, unham labhitva "unhanti nindati, appam dentepi "kim ime appamattakam dentiti nindati, bahum dentepi "imesam gehe thapanatthanam manne natthi, nanu nama bhikkhunam yapanamattam databbam, ettakam yagubhattam niratthakameva vipajjatiti nindati; attano pana natake arabbha "aho amhakam natakanam geham catuhi disahi agatanam bhikkhunam opanabhutantiadini vatva pasamsam pavatteti. So panekassa dovarikassa putto janapadam vicarantehi vaddhakihi saddhim vicaranto savatthim patva pabbajito. Atha nam bhikkhu evam manussanam danani nindantam disva "pariggahissama 1- nanti cintetva "avuso tava nataka kaham vasantiti pucchitva "asukagame namati sutva katipaye dahare pesesum. Te tattha gantva gamavasikehi asanasalaya nisidapetva katasakkara pucchimsu "imamha gama nikkhamitva pabbajito tisso nama daharo atthi? tassa katame natakati. Manussa "idha kulagehato nikkhamitva @Footnote: 1. parigganhissamatipi patho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page23.

Pabbajitadarako natthi: kannu kho ime vadantiti cintetva "bhante eko dovarikaputto vaddhakihi saddhim vicaritva pabbajitoti sunoma, tam sandhaya vadetha manneti ahamsu. Daharabhikkhu tassa tattha issarannatakanam abhavam natva savatthim gantva "akaranameva bhante tisso vilapanto vicaratiti tam pavattim bhikkhunam arocesum. Bhikkhupi tathagatassa arocesum. Sattha "na bhikkhave idaneva esa vikatthanto vicarati; pubbepi vikatthako ahositi vatva, bhikkhuhi yacito atitam aharitva "bahumpi so vikattheyya annam janapadam gato. Anvagantvana duseyya, bhunja bhoge katahakati imam katahakajatakam 1- vittharetva "bhikkhave yo hi puggalo parehi appe va bahuke va lukhe va panite va dinne annesam va datva attano adinne manku hoti; tassa jhanam va vipassana va maggaphalani va na uppajjantiti vatva dhammam desento ima gatha abhasi "dadati ve yathasaddham yathapasadanam jano; tattha yo mankuto hoti paresam panabhojane, na so diva va rattim va samadhim adhigacchati. Yassa cetam samucchinnam mulaghaccham 2- samuhatam, sa ve diva va rattim va samadhim adhigacchatiti. @Footnote: 1. khu. ja. eka. 27/40. tadatthakatha. 2/326. 2. mulaghaccantipi patho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page24.

Tattha "dadati ve yathasaddhanti: lukhappanitadisu yankinci dento jano yathasaddham attano saddhanurupameva deti. Yathapasadananti: theranavadisu cassa yasmim yasmim pasado uppajjati, tassa dento yathapasadanam attano pasadanurupameva deti. Tatthati: tasmim parassa dane "maya appam laddham, lukham laddhanti mankubhavam apajjati. Samadhinti: so puggalo diva va rattim va upacarappanavasena va maggaphalavasena va samadhim nadhigacchati. Yassa cetanti: yassa puggalassa etam etesu thanesu mankubhava- sankhatam akusalam samucchinnam mulaghaccham katva arahattamaggananena samuhatam. So vuttappakaram samadhim adhigacchatiti attho. Desanavasane bahu sotapattiphaladini papunimsuti. Tissadaharavatthu. ------ 9. Pancaupasakavatthu. (189) "natthi ragasamo aggiti imam dhammadesanam sattha jetavane viharanto panca upasake arabbha kathesi. Te kira dhammam sotukama viharam gantva sattharam vanditva ekamantam nisidimsu. Buddhananca "ayam khattiyo ayam brahmano ayam addho ayam duggato, imassa ularam katva dhammam desissami, imassa noti cittam na uppajjati. Yankanci arabbha dhammam desento

--------------------------------------------------------------------------------------------- page25.

Dhammagaravam purakkhatva akasagangam otarento viya deseti. Evam desentassa pana tathagatassa santike nisinnanam tesam eko nisinnakova niddayi, eko anguliya bhumim vilikhanto 1- nisidi, eko rukkham calento nisidi, eko akasam ullokento nisidi, eko pana sakkaccam dhammam assosi. Anandatthero sattharam vijamano tesam akaram olokento sattharam aha "bhante tumhe imesam mahameghagajjitam gajjanta dhammam desetha, ete pana tumhesu dhammam kathentesu, idancidanca karonta nisinnati. "ananda tvam ete na janasiti. "ama na janami bhanteti. "etesu hi yo esa niddayanto nisinno, esa panca jatisatani sappayoniyam nibbattitva bhogesu sisam thapetva niddayi, idanipissa niddaya titti natthi, nassa kannam mama saddo pavisatiti. "kim pana bhante patipatiya kathetha udahu antarantarati. "ananda etassa hi kalena manussattam kalena devattam kalena nagattanti evam antarantara upapajjantassa 2- upapattiyo sabbannutananenapi na sakka paricchinditum, patipatiya panesa panca jatisatani nagayoniyam nibbattitva niddayantopi niddaya atittoyeva, anguliya bhumim vilikhanto nisinnapurisopi patipatiya panca jatisatani gandupadayoniyam nibbattitva bhumim khani, idanipi pubbacinnavasena bhumim vilikhantova mama saddam na sunati, esa rukkham calento nisinnapurisopi patipatiya panca @Footnote: 1. Si. Yu. khananto. 2. Ma. Si. Yu. uppajjantassa.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page26.

Jatisatani makkatayoniyam nibbatti, idanipi pubbacinnavasena rukkham caletiyeva. Nassa kannam mama saddo pavisati, esa akasam ullokento nisinnabrahmanopi patipatiya panca jatisatani nakkhattapathako hutva nibbatti, idanipi pubbacinnavasena ajjapi akasameva ulloketi, nassa kannam mama saddo pavisati, esa sakkaccam dhammam sunanto nisinnabrahmano pana patipatiya panca jatisatani tinnam vedanam paragu mantajjhayakabrahmano hutva nibbatti, idanipi mantam samsandanto viya sakkaccam sunatiti. "bhante tumhakam dhammadesana chaviadini chetva atthiminjam ahacca titthati; kasma ime, tumhesupi dhammam desentesu, sakkaccam na sunantiti. "ananda mama dhammo sussavaniyoti sannam karosi manneti. "kim pana bhante dussavaniyoti. "ama anandati. "kasma bhanteti. "ananda buddhoti va dhammoti va sanghoti va padam imehi sattehi anekesupi kappasatasahassesu assutapubbam; tasma imam 1- dhammam sotum na sakkonti; anamatagge pana samsare ime satta anekavihitam tiracchanakathamyeva sunanta agata; tasma surapanakelimandaladisu gayanta naccanta caranti, dhammam sotum na sakkontiti. "kim nissaya panete na sakkonti bhanteti. Athassa sattha "ananda ragam nissaya dosam nissaya moham nissaya tanham nissaya na sakkonti; ragaggisadiso aggi nama natthi, yo charikampi 2- adassetva satte dahati; kincapi hi @Footnote: 1. "imeti padena bhavitabbam. 2. Si. Yu.so charikampi asesetva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page27.

Sattasuriyapatubhavam nissaya uppanno kappavinasako aggipi kinci anavasesetva lokam dahati, so pana kadaciyeva dahati; ragaggino adahanakalo nama natthi; tasma ragasamo va aggi dosasamo va gaho mohasamam va jalam tanhasama va nadi nama natthiti vatva imam gathamaha "natthi ragasamo aggi, natthi dosasamo gaho, natthi mohasamam jalam, natthi tanhasama naditi. Tattha "ragasamoti: dhumadisu kinci adassetva antoyeva utthaya jhayanavasena ragena samo aggi nama natthi. Dosasamoti: yakkhaggahaajagaraggahakumbhilaggahadayo ekasmimyeva attabhave ganhitum sakkonti, dosaggaho pana ekantameva ganhatiti dosena samo gaho nama natthi. Mohasamam jalanti: onaddhana pariyonaddhanatthena pana mohena samam jalam nama natthi. Tanhasamati: gangadinam nadinam punnakalopi unakalopi sukkhakalopi pannayati, tanhaya pana punnakalo va sukkhakalo va natthi, niccam unava pannayatiti duppuranatthena tanhaya sama nadi nama natthiti attho. Desanavasane so sakkaccam dhammam sunanto upasako sotapattiphale patitthahi. Sampattanampi satthika dhammadesana ahositi. Pancaupasakavatthu. --------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page28.

10. Mendakasetthivatthu. (190) "sudassam vajjamannesanti imam dhammadesanam sattha bhaddiyam nissaya jatiyavane viharanto mendakasetthim arabbha kathesi. Sattha kira anguttarapathesu 1- carikam caranto "mendakasetthino ca bhariyaya cassa candapadumaya puttassa ca dhananjayasetthino sunisaya ca sumanadeviya nattaya ca visakhaya dasassa ca punnassati imesam sotapattiphalupanissayam disva bhaddiyanagaram gantva jatiyavane vihasi. Mendakasetthi satthu agamanam assosi. "kasma panesa mendakasetthi nama jatoti. Tassa kira pacchimagehe atthakarisamatte thane hatthiassausabhappamana suvannamendaka pathavim bhinditva pitthiya pitthim paharamana utthahimsu. Tesam mukhesu pancavannanam suttanam genduka pakkhitta honti. Sappitelamadhuphanitadihi va vatthacchadanahirannasuvannadihi va atthe sati tesam mukhato gendukam apanenti. Ekassapi mendakassa mukhato jambudipavasinam pahonakam sappitelamadhuphanitavatthacchadanahirannasuvannam nikkhami. Tato patthaya "mendakasetthiti pannayati. "kim panassa pubbakammanti. Vipassibuddhakale kira esa avarojassa nama kutumbikassa bhagineyyo matulena samananamo avarojo nama ahosi. Athassa matulo satthu gandhakutim katum arabhi. @Footnote: 1. Si. Yu. anguttarapesu.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page29.

So tassa santikam gantva "matula ubhopi saheva karomati vatva "aham annehi saddhim asadharanam ekakova karissamiti tena patikkhittakale "imasmim thane gandhakutiya kataya imasmim nama 1- thane kunjarasalam nama laddhum vattatiti cintetva arannato dabbasambhare aharapetva "ekam thambham suvannakhacitam ekam rajatakhacitam ekam manikhacitanti evam thambhe 2- tulasanghatadvarakavatavatapana- gopanasicchadanitthaka sabbapi suvannadikhacitava karetva gandhakutiya sammukhatthane tathagatassa sattaratanamayam kunjarasalam karesi. Tassa upari ghanarattasuvannaphalikapavalamaya tisso sikharathupiyo ahesum. Kunjarasalaya majjhatthane ratanamandapam karesi, dhammasanam patitthapesi. Tassa ghanarattasunnamaya pada ahesum, tatha catasso ataniyo, cattaro pana suvannamendake karetva asanassa catunnam padanam hettha thapesi, dve mendake karetva padapithakaya hettha thapesi, cha suvannamendake karetva mandapam parikkhipanto thapesi; dhammasanam pathamam suttamayehi rajjukehi vayapetva majjhe suvannasuttamayehi upari muttamayehi 3- vayapesi; tassa candanamayo apassayo ahosi. Evam kunjarasalam nitthapetva salamaham karonto atthasatthibhikkhusatasahassehi saddhim sattharam nimantetva cattaro mase danam adasi. Osanadivase ticivaram adasi. Tattha sanghanavakassa sahassagghanikam papuni. @Footnote: 1. Si. Yu. "namati natthi. 2. Si. Yu. thambha tula.... @3. Si. Yu. rajatamayehi suttehi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page30.

Evam vipassibuddhakale punnakammam katva tato cuto devesu ca manussesu ca samsaranto imasmim bhaddakappe baranasiyam mahabhoge setthikule nibbattitva baranasisetthi nama ahosi. Ekadivasam rajupatthanam gacchanto purohitam disva "kim acariya nakkhattamuhuttam upadharethati aha. "ama upadharemi, kim annam amhakam kammanti. "tenahi kidisam janapadacarittanti. "ekam bhayam bhavissatiti. "kim bhayam namati. "../../bdpicture/chatakabhayam setthiti. "kada bhavissatiti. "ito tinnam samvaccharanam accayenati. Tam sutva setthi bahum kasikammam karetva gehe vijjamanadhanenapi dhannameva gahetva addhaterasani kotthasatani karetva sabbakotthe vihinam puresi. Kotthesu appahontesu, catiadini puretva avasesam bhumiyam avatam 1- katva nikhani. Nidhanavasesam mattikaya saddhim madditva bhittiyo limpapesi. So aparena samayena, chatakabhaye sampatte, yathanikkhittam dhannam paribhunjanto, kotthesu ca catiadisu ca nikkhittadhanne parikkhine, parijane pakkosapetva aha "gacchatha tata, pabbatam pavisitva jivanta subhikkhakale mama santikam agantukama agacchatha, no ce, 2- tattheva jivathati. Te tatha akamsu. Tassa pana santike veyyavaccakaro eko punno nama daso ohiyi. "tena saddhim setthi setthijaya setthiputto setthisunisati panceva jana ahesum. Te, bhumiyam avatesu nihitadhannepi parikkhine, bhittimattikam patetva temetva tato laddhadhannena @Footnote: 1. Si. Yu. avate. 2. Si. Yu. anagantukama.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page31.

Yapayimsu. Athassa jaya, chatake avattharante, mattikaya khiyamanaya, bhittipadesesu 1- avasitthamattikam patetva temetva addhalhakamatte vihi labhitva kottetva ekam tandulanalim gahetva "../../bdpicture/chatakakale bahu cora hontiti corabhayena ekasmim kute pakkhipitva pidahitva bhumiyam nikkhanitva thapesi. Atha nam setthi rajupatthanato agantva aha "bhadde chatomhi, atthi kinciti. Sa vijjamanam "natthiti avatva "sami eka tandulanali atthiti aha. "kaham sati. "corabhayena me nikhanitva thapitati. "tenahi nam uddharitva kinci pacahiti. "sace yagum pacissami, dve vare bhavissati: sace bhattam pacissami, ekavarameva bhavissati; kim pacami samiti. "amhakam anno paccayo natthi, bhattam bhunjitvava marissama, bhattameva pacahiti. Sa bhattam pacitva panca kotthase katva setthino bhattakotthasam vaddhetva purato thapesi. Tasmim khane gandhamadana- pabbate eko paccekabuddho samapattito vutthahi. Antosamapattiyam kira samapattiphalena jighaccha na badhati, samapattivutthitanam pana balavati hutva udarapatalam dahanti viya uppajjati; tasma te labhanatthanam oloketva gacchanti. Tam divasanca tesam danam datva senapatitthanadisu annataram sampattim labhanti; tasma sopi dibbena cakkhuna olokento "sakalajambudipe chatakabhayam uppannam, setthigehe ca pancannam jananam nalikodanova pakko; saddha nu kho @Footnote: 1. Si. bhittipadayeva. Yu. bhittipadesu.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page32.

Ete sakkhissanti va mama sangaham katunti tesam saddhabhavanca sangaham katum samatthabhavanca disva pattacivaramadaya gantva setthissa purato dvare thitameva attanam dassesi. So tam disvava pasannacitto "pubbepi maya danassa adinnatta evarupam chatakam dittham, idam kho pana bhattam mam ekadivasanneva rakkheyya, ayyassa pana dinnam anekasu kappakotisu mama 1- hitavaham bhavissatiti tam bhattapatim apanetva paccekabuddham upasankamitva pancapatitthitena vanditva geham pavesetva asane nisinnassa pade dhovitva suvannapithe thapetva tam bhattapatim adaya paccekabuddhassa patte okiri. Upaddhavasese bhatte [2]- paccekabuddho hatthena pattam pidahi. Atha nam "bhante ekaya tandulanaliya pancannam jananam pakkaodanassa ayam eko kotthaso, imam dvidha katum na sakka, ma mayham idha loke sangaham karotha, niravasesam datukamomhiti vatva sabbam bhattamadasi, datva ca pana patthanam thapesi "ma bhante puna nibbattatthane evarupam chatakabhayam addasam, ito patthaya sakalajambudipavasinam vijabhattam datum samattho bhaveyyam, sahatthena kammam katva jivitam na kappeyyam, addhaterasakotthasatani sodhapetva sisam nahayitva tesam dvare nisiditva uddham olokitakkhaneyeva me rattasalidhara patitva sabbakotthe pureyyum, nibbattanibbattatthane ca me ayameva bhariya, ayameva putto, ayameva sunisa, ayameva daso @Footnote: 1. Yu. "mamati natthi, 2. Si. Yu. etthantare "dinneti dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page33.

Hotuti. Bhariyapissa "mama samike jighacchaya piliyamane, na sakka maya bhunjitunti cintetva attano kotthasam paccekabuddhassa datva patthanam thapesi "bhante ito patthaya nibbattatthane evarupam chatakabhayam na passeyyam, bhattathalikam 1- purato katva sakalajambudipavasinam bhattam dentiyapi ca me, yava na utthahami; tava gahitaggahitatthanam puritameva hotu, ayameva samiko, ayameva putto, ayameva sunisa, ayameva daso hotuti. Puttopissa attano kotthasam paccekabuddhassa datva patthanam thapesi "ito patthaya evarupam chatakabhayam na passeyyam, ekanca me sahassatthavikam gahetva sakalajambudipavasinam kahapanam dentassapi, ayam thavika paripunna va hotu, imeyeva me matapitaro hontu, ayam bhariya, ayam dasoti. Sunisapissa attano kotthasam paccekabuddhassa datva patthanam thapesi "ito patthaya evarupam chatakabhayam na passeyyam, ekanca me dhannapitakam purato thapetva sakalajambudipavasinam vijabhattam dentiyapi, khinabhavo ma pannayittha, imeyeva sassusassura hontu, ayameva samiko, ayameva dasoti. Dasopissa attano kotthasam paccekabuddhassa datva patthanam thapesi "ito patthaya evarupam chatakabhayam na passeyyam, sabbe ime samika hontu, kasantassa ca me, `ito tisso eto tisso majjhe ekati daruambanamatta satta sitayo gacchantuti. So tam divasam senapatitthanam patthetva laddhum samatthova, samikesu pana sinehena "imeyeva me @Footnote: 1. Si. Yu. alhakathalikam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page34.

Samika hontuti patthanam thapesi. Paccekabuddho sabbesampi vacanavasane "evam hotuti vatva paccekabuddhagathahi anumodanam katva "maya imesam cittam pasadetum vattatiti cintetva "yava gandhamadanapabbata ime jana mam passantuti adhitthahitva pakkami. Tepi olokentava atthamsu. So gantva tam bhattam pancahi paccekabuddhasatehi saddhim samvibhaji. Tam tassanubhavena sabbesam pahosi. Tepi olokentava atthamsu. Atikkante pana majjhantike, setthibhariya ukkhalim dhovitva pidahitva thapesi. Setthipi jighacchaya pilito nipajjitva niddam okkami. So sayanhasamaye pabujjhitva bhariyam aha "bhadde ativiya chatomhi, atthi nu kho ukkhaliya tale jhamakasitthaniti. Sa dhovitva ukkhaliya thapitabhavam janantipi "natthiti avatva "ukkhalim vivaritva acikkhissamiti utthaya ukkhaliya mulam gantva ukkhalim vivari. Tavadeva sumanamakulasadisavannassa bhattassa pura ukkhali pidhanam ukkhipitva atthasi. Sa tam disva pitiya phutthasarira setthim aha "utthehi sami, aham ukkhalim dhovitva pidahim, sa panesa sumanamakulasadisavannassa bhattassa pura, punnani nama kattabbarupani, danam nama databbayuttakam; utthehi sami, bhunjassuti. Sa dvinnam pitaputtanam bhattam adasi. Tesu bhunjitva utthitesu sunisaya saddhim nisiditva bhunjitva punnassa bhattam adasi. Gahitaggahitatthanam na khiyati. Katacchuna sakim gahitatthanameva pannayati. Tam divasameva kotthadayo pubbe puritaniyameneva puna purimsu. "setthissa gehe

--------------------------------------------------------------------------------------------- page35.

Bhattam uppannam, vijabhattehi atthika agantva ganhantuti nagare ghosanam karesi. Manussa tassa gehato vijabhattam ganhimsu. Sakalajambudipavasinopi tam nissaya jivitam labhimsuyeva. So tato cuto devaloke nibbattitva devamanussesu samsaranto imasmim buddhuppade bhaddiyanagare setthikule nibbatti. Bhariyapissa mahabhogakule nibbattitva vayappatta tasseva geham agamasi. Tassa pubbakammam nissaya pacchagehe vuttappakara mendaka utthahimsu. Puttopi nesam puttova, sunisa sunisava, daso dasova ahosi. Athekadivasam setthi attano punnam vimamsitukamo addhaterasani kotthasatani 1- sodhapetva sisam nahato dvare nisiditva uddham ullokesi. Sabbanipi vuttappakaranam rattasalinam purimsu. So sesanampi punnani vimamsitukamo bhariyanca puttadayo ca "tumhakampi punnani vimamsathati aha. Athassa bhariya sabbalankarehi 2- alankaritva, mahajanassa passantasseva, tandule minapetva tehi bhattam pacapetva dvarakotthake pannattasane nisiditva suvannakatacchum adaya "bhattena atthika agacchantuti ghosapetva agatagatanam gahitabhajanani 3- puretva adasi. Sakaladivasampi dentiya katacchuna gahitatthanameva pannayi. Tassa pana purimabuddhanampi bhikkhusanghassa vamahatthena ukkhalim dakkhinahatthena katacchum gahetva evameva patte puretva bhattassa dinnatta vamahatthatalam puretva @Footnote: 1. Si. Yu. kotthagarani. 2. Si. Yu. sabbalankaram. @3. Ma. Si. Yu. upanitabhajanani.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page36.

Padumalakkhanam nibbatti, dakkhinahatthatalam puretva candalakkhanam nibbatti. Yasma pana dhamakarakam adaya bhikkhusanghassa udakam parissavetva dadamana aparaparam vicari; tenassa dakkhinapadatalam puretva candalakkhanam nibbatti, vamapadatalam puretva padumalakkhanam nibbatti. Tassa 1- imina karanena "candapadumati namam karimsu. Puttopissa sisam nahato sahassatthavikam adaya "kahapanehi atthika agacchantuti vatva agatagatanam gahitabhajanani puretva adasi. Thavikaya kahapanasahassam ahosiyeva. Sunisapissa sabbalankarehi alankaritva vihipitakam adaya akasangane nisinna "vijabhattena atthika agacchantuti vatva agatagatanam gahitabhajanani puretva adasi. Pitakam yathapuritameva ahosi. Dasopissa sabbalankarehi alankaritva 2- suvannayuge suvannayottehi gone yojetva suvannapatodayatthim adaya gonanam gandhapancangulikani datva visanesu suvannakosake patimuncitva khettam gantva pajesi. "ito tisso eto tisso majjhe ekati satta sita bhijjitva agamamsu. Jambudipavasino bhattavijahirannasuvannadisu yatharucitam setthigehatoyeva ganhimsu. Evam mahanubhavo setthi "sattha kira agatoti sutva "satthu paccuggamanam karissamiti nikkhamanto antaramagge titthiye disva, tehi "kasma tvam gahapati kiriyavado samano akiriyavadassa samanassa gotamassa santikam gacchasiti nivariyamanopi tesam vacanam @Footnote: 1. Si. Yu. tasma. 2. pamadalikhitam manne. idha `sisam nahatoti likhitabbam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page37.

Anadayitvava gantva sattharam vanditva ekamantam nisidi. Athassa sattha anupubbikatham kathesi. So desanavasane sotapattiphalam patva satthu titthiyehi avannam vatva attano nivaritabhavam arocesi. Atha nam sattha "gahapati ime satta nama mahantampi attano dosam na passanti, avijjamanampi paresam dosam vijjamanakam katva tattha tattha bhusam viya opunantiti vatva imam gathamaha "sudassam vajjamannesam, attano pana duddasam; paresam hi so vajjani opunati yatha bhusam, attano pana chadeti kalimva kitava sathoti. Tattha "sudassanti; parassa anumattampi vajjam khalitam sudassam sukheneva passitum sakka, attano pana atimahantampi duddasam. Paresam hiti: teneva karanena so puggalo sanghamajjhadisu paresam vajjani uccatthane thatva bhusam opunanto viya opunati. Kalimva kitava sathoti ettha sakunesu aparajjhanavasena attabhavo kali nama, sakhabhangadikam paticchadanam kitava nama, sakuniko satho nama. Yatha sakunaluddako sakune gahetva maretukamo kitavaya attabhavam paticchadeti; evam attano vajjam chadetiti attho. Desanavasane bahu sotapattiphaladini papunimsuti. Mendakasetthivatthu -----------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page38.

11. Ujjhanasannittheravatthu. (191) "paravajjanupassissati imam dhammadesanam sattha jetavane viharanto ujjhanasannim namekam theram arabbha kathesi. So kira "ayam evam nivaseti, evam parupatiti bhikkhunam antarameva 1- gavesanto vicarati. Bhikkhu "asuko nama bhante thero evam karotiti satthu arocesum. Sattha "bhikkhave vattasise thatva evam ovadanto ananuvado, 2- yo pana ujjhanasannitaya paresam antaram pariyesamano evam vatva vicarati; tassa jhanadisu ekopi viseso nuppajjati, kevalam asavayeva vaddhantiti vatva imam gathamaha "paravajjanupassissa niccam ujjhanasannino asava tassa vaddhanti ara so asavakkhayati. Tattha "ujjhanasanninoti: "evam nivasetabbam, evam parupitabbanti paresam antaram gavesitaya 3- ujjhanabahulassa puggalassa jhanadisu ekadhammopi na vaddhiti, athajo asava vaddhanti; tena karanena so arahattasankhata asavakkhaya ara duratova hoti. Desanavasane bahu sotapattiphaladini papunimsuti. Ujjhanasannittheravatthu. --------- @Footnote: 1. Si. Yu. randhameva. 2. "ananuvajjoti yuttataram. 3. Si. Yu. randhagavesitaYu.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page39.

12. Subhaddavatthu. (192) "akaseva padam natthiti imam dhammadesanam sattha kusinarayam upavattane mallanam salavane parinibbanamancake nipanno subhaddam paribbajakam arabbha kathesi. So kira atite, kanitthabhatari ekasmim sasse navakkhattum aggadanam dente, datum anicchanto osakkitva avasane adasi. Tasma pathamabodhiyampi majjhimabodhiyampi sattharam datthum nalattha, pacchimabodhiyam pana satthu parinibbanakale "aham tisu panhesu attano kankham mahallake paribbajake pucchitva samanam gotamam `daharoti sannaya na pucchim, tassa cadani parinibbanakalo, paccha me samanassa gotamassa aputthakarana vippatisaro uppajjeyyati sattharam upasankamitva anandattherena nivariyamanopi satthara okasam katva "ananda ma subhaddam nivarayi, pucchatu mam panhanti vuttatta antosanim pavisitva hettha mancake 1- nisinno "bho samana 2- kinnu kho akase padam atthi, ito bahiddha samano nama atthi, sankhara sassata nama atthiti ime panhe pucchi. Athassa sattha tesam abhavam acikkhanto imahi gathahi dhammam desesi "akaseva padam natthi, samano natthi bahiro; papancabhirata paja, nippapanca tathagata. @Footnote: 1. "mancassa padapasseti yuttataram. 2. "gotamati padena bhavitabbam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page40.

Akaseva padam natthi, samano natthi bahiro 1-, sankhara sassata natthi, natthi buddhanaminjitanti. Tattha "padanti: imasmim akase vannasanthanavasena 2- "evarupanti pannapetabbam kassaci padam nama natthi. Bahiroti: mama sasanato bahiddha maggaphalattho samano nama natthi. Pajati: ayam sattalokasankhata paja tanhadisu papancesuyeva abhirata. Nippapancati: bodhimuleyeva pana sabbapapancanam samucchinnatta nippapanca tathagata. Sankharati: pancakkhandha, tesu eko sassato nama natthi. Injitanti: buddhanam pana, tanhamanaditthiinjitesu yena "sankhara sassatati ganheyyum; tam ekam injitampi natthiti attho. Desanavasane subhaddo anagamiphale patitthahi. Sampattaparisayapi satthika dhammadesana ahositi. Subhaddavatthu. Malavaggavannananitthita. Attharasamo vaggo. ----------- @Footnote: 1. Si. Yu. bahire. 2. pamadalikhitena bhavitabbam.


             The Pali Atthakatha in Roman Book 24 page 1-40. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=24&A=1&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=24&A=1&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=28              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=895              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=888              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=888              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

previous bookno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]