ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 15 : PALI ROMAN An.A. (manoratha.2)

                       10. Sangaravasuttavannana
     [61] Dasame sangaravoti evamnamako rajagahanagare jinnapatisankharanakarako
ayuttakabrahmano. Upasankamiti bhuttapataraso hutva mahajanaparivuto upasankami,
mayamassuti ettha assuti nipatamattam, mayam bho gotama brahmana namati
@Footnote: 1 cha.Ma.,i. ayam patho na dissati                 2 cha.Ma.,i. vosito
@3 ka. yassapi                             4 cha.Ma.,i. databbayuttam
Idameva atthapadam. Yannam yajamati bahirasamaye sabbacatukkena sabbatthakena
sabbasolasakena sabbadvattimsaya sabbacatusatthiya sabbasatena sabbapancasatenati ca evam
panaghatapatisamyutto yanno nama hoti. Tam sandhayevamaha. Anekasaririkanti
anekasarirasambhavam. Yadidanti ya esa. Yannadhikarananti yannakarana ca yajanakarana
cati 1- attho. Ekasmim hi bahunnam dadantepi dapentepi bahusupi bahunnam
dadantesupi dapentesupi punnapatipada anekasaririka nama hoti. Tam sandhayetam
vuttam. Tuyhanca tuyhanca yajamiti vadantassapi tvanca tvanca yajahiti
anapentassapi ca anekasaririkayeva hoti.  tampi sandhayetam vuttam. Yassa va tassa
vati yasma va tasma va. Ekamattanam dametiti attano indriyadamanavasena
ekam attanam 2- dameti. Ekamattanam sametiti attano ragadiupasamavasena 3-
ekam attanameva sameti. Parinibbapetiti ragadiparinibbaneneva parinibbapeti.
Evamassayanti evam santepi ayam.
     Evamidam brahmanassa katham sutva sattha  cintesi "ayam brahmano
pasughatakasamyuttamahayannam anekasaririkam  punnapatipadam vadeti, pabbajjamulakam pana
punnuppattipakipadam 4- ekasaririkanti vadeti, nevayam ekasaririkam janati, na
anekasaririkam, handassa ekasaririkanca anekasaririkanca patipadam desessami"ti
upari desanam vaddhento tenahi brahmanatiadimaha. Tattha yatha te khameyyati yatha
tuyham rucceyya. Idha tathagato loke uppajjatitiadi visuddhimagge 5- vittharita-
meva. Etthayam 6- maggoti ettha 7- tumhe, aham anusasami, ayam maggo. Ayam
patipadati tasseva vevacanam. Yatha patipannoti yena maggena patipanno. Anuttaram
brahmacariyogadhanti arahattamaggasankhatassa brahmacariyassa anuttaram ogadham
uttamapatitthabhutam nibbanam. Iccayanti iti ayam.
@Footnote: 1 cha.,i. yajanakarana ceva yajanakarana cati       2 cha.Ma.,i. attanameva
@3 cha.,i. ragadisamanavasena                     4 Ma. punnasampattipatipadam
@5 visuddhi. 1/253         6 cha.Ma.,i. ethayam    7 cha.Ma.,i. etha
     Appatthatarati 1- yattha bahuhi veyyavaccakaranehi upakaranehi va attho natthi.
Appasamarambhatarati yattha bahunnam kammacchedavasena pilasankhato samarambho natthi.
Seyyathapi bhavam gotamo bhavancanando, ete me pujjati yatha bhavam gotamo
bhavanca anando, evarupa mama pujita, tumheyeva dve jana mayham pujja
ca pasamsa cati imamattham sandhayeva tam vadati. Tassa kira evam ahosi "anandatthero
mamyeva imam panham kathapetukamo, attano kho pana vanne vutte atussanako 2-
nama natthi"ti. Tasma panham kathetukamo 3- vannabhananena vikkhepam karonto evamaha.
     Na kho tyahanti na kho te aham. Theropi kira cintesi "ayam brahmano
panham kathetukamo parivattati, imam panham etamyeva kathapessami"ti. Tasma nam
evamaha.
     Sahadhammikanti sakaranam. Samsadetiti samsidapeti. No vissajjetiti na katheti.
Yannunaham parimoceyyanti yannuna aham ubhopete vihesato parimoceyyam. Brahmano
hi anandena pucchitam panham akathento vihesati, 4- anandopi brahmanam akathentam
kathapento. Iti ubhopete vihesato mocessamiti cintetva evamaha. Kanujjati
ka nu ajja. Antarakatha udapaditi annissa kathaya antarantare katara
katha uppajjiti pucchati. Tada kira rajantepure 5- tini patihariyani arabbha
katha udapaditi, 6- tam pucchamiti sutva 7- evamaha. Atha brahmano "idani vattum
sakkhissami"ti rajantepure uppannam katham aropento ayam khvajja bho gotamati-
adimaha. Tattha ayam khvajjati ayam kho ajja. Pubbe sudanti ettha sudanti
nipatamattam. Uttarimanussadhammati dasakusalakammapathasankhata manussadhamma uttari.
Iddhipatihariyam dassesunti bhikkhacaram gacchanta akaseneva gamimsu ceva agamimsu
cati evam pubbe pavattam akasagamanam sandhayevamaha. Etarahi pana bahutara
@Footnote: 1 Ma. appatthatarati       2 cha.Ma.,i. padussanako    3 cha.Ma.,i. akathetukamo.
@evamuparipi   4 cha.Ma.,i. viheseti    5 Ma. antepure    6 cha.Ma.,i. udapadi
@7 cha.Ma.,i. sattha
Ca bhikkhuti idam so brahmano "pubbe bhikkhu `cattaro paccaye uppadessami'ti
manne evamakamsu, idani paccayanam uppannabhavam natva mohena 1- ceva pamadena
ca vitinamenti"ti laddhiya evamaha.
     Patihariyaniti paccanikapatiharanavasena patihariyani. Iddhipatihariyanti
ijjhanavasena iddhi, patiharanavasena patihariyam, iddhiyeva patihariyam
iddhipatihariyam. Itaresupi eseva nayo. Anekavihitam iddhividhantiadinam attho
ceva bhavananayo ca visuddhimagge 2- vittharitova.
     Nimittena adisatiti agatanimittena va gatanimittena va thitanimittena va
"idam nama bhavissati"ti katheti. Tatridam vatthu:- eko kira raja tisso mutta
gahetva purohitam pucchi "kim me acariya hatthe"ti. So ito cito ca olokesi,
tena ca samayena eka sarabu "makkhikam gahessami"ti pakkhanta, 3- gahanakale makkhika
palata. So makkhikaya muttatta "mutta maharaja"ti aha. Mutta tava hontu,
kati muttati. So puna nimittam olokesi. Avidure 4- kukkuto tikkhattum saddam
niccharesi. Brahmano "tisso maharaja"ti aha. Evam ekacco agatanimittena
katheti. Etenupayena gatatthitanimittehipi kathanam veditabbam. Evampi te manoti evam
tava mano somanassito va domanassito va kamavitakkadisamyutto vati. Dutiyam
tasseva vevacanam. Itipi te cittanti itipi tava cittam, imanca imanca attham
cintayamanam pavattanti 5- attho. Bahuncepi adisatiti bahuncepi katheti. Tatheva tam
hotiti yatha kathitam, tatheva hoti.
     Amanussananti yakkhapisacadinam. Devatananti catummaharajikadinam. Saddam
sutvati annassa cittam natva kathentanam sutva. Vitakkavippharasaddanti 6-
@Footnote: 1 cha.Ma.,i. soppena    2 visuddhi. 2/200 iddhividhaniddesa    3 Ma. pakkhanda
@4 cha.Ma.,i. athavidure   5 cha.Ma.,i. pavattatiti
@6 ka. vitakkavicarasaddanti. evamuparipi
Vitakkavippharavasena uppannam 1- vippalapantanam suttappamattadinam saddam.
Sutvati tam sutva. Yam vitakkayato tassa so saddo uppanno, tassa vasena uppannam
"evampi te mano"ti adisati.
     Tatrimani vatthuni:- eko kira manusso "attam karissami"ti gamato nagaram
gacchanto nikkhantatthanato patthaya "vinicchayasabhayam ranno ca rajamahamattananca
idam kathessami idam kathessami"ti vitakkento rajakulam gato viya ranno purato
thito viya attakarakena saddhim kathento viya ca ahosi, tassa tam vitakkavippharavasena
niccharantam saddam sutva eko puriso "kenatthena agacchasi"ti aha. Attakammenati.
Gaccha, jayo te bhavissatiti. So gantva attam katva jayameva papuni.
     Aparopi thero poliyavasi game 2- pindaya vicari. Atha nam nikkhantam eka
darika annavihita  na addasa. So gamadvare thatva nivattitva oloketva
tam disva vitakkayanto agamasi. Gacchantoyeva ca "kim nu kho kurumana darika
na addasa"ti vacibhedam akasi. Passe thito eko puriso sutva "tumhe bhante
poliyagame carittha"ti aha.
     Manosankhara panihitati cittasankhara sutthapita. Vitakkessatiti vitakkayissati
pavattayissatiti pajanati. Pajananto ca agamaneneva pajanati, pubbabhagena
janati, antosamapattiyam cittam apaloketva janati. Agamanena janati nama
kasinaparikammakaleyeva "yenakareneva 3- kasinabhavanam araddho pathamajjhanam va
.pe. Catutthajjhanam va attha va samapattiyo nibbattessati"ti janati. Pubbabhagena
janati nama samathavipassanaya 4- araddhayeva janati, "yenakarena esa vipassanam
araddho sotapattimaggam va nibbattessati .pe. Arahattamaggam va
@Footnote: 1 cha.Ma.,i. ayam patho na dissati                2 cha.Ma.,i. moliyagame
@3 cha.Ma.,i. yenakarenesa             4 cha.Ma.,i. pathamavipassanaya
Nibbattessati"ti janati. Antosamapattiyam cittam oloketva janati nama
"yenakarena imassa manosankhara sutthapita, imassa nama cittassa anantara
imam nama vitakkam vitakkessati, ito vutthitassa etassa hanabhagiyo va samadhi
bhavissati thitibhagiyo va visesabhagiyo va nibbedhabhagiyo va, abhinnasacchikiriya 1-
va nibbattessati"ti janati. Tattha puthujjano cetopariyananalabhi puthujjananamyeva
cittam janati, na ariyanam. Ariyesupi hetthimo uparimassa cittam na janati,
uparimo pana hetthimassa janati. Etesu ca sotapanno sotapattiphalasamapattim
samapajjati. .pe. Araha arahattaphalasamapattim samapajjati. Uparimo hetthimam na samapajjati.
Tesanhi hetthima hetthima samapatti tatravattiyeva hoti. Tatheva tam hotiti etam
ekamsena tatheva hoti. Cetopariyananavasena natanhi annathabhavam nama natthi.
     Evam vitakkethati evam nekkhammavitakkadayo pavattenta vitakketha. Ma
evam vitakkayitthati evam kamavitakkadayo pavattenta ma vitakkayittha. Evam
manasikarothati evam aniccasannameva, dukkhasannadisu va annataram manasikarotha. Ma
evanti niccantiadina nayena ma manasa karittha. Idanti idam pancakamagunaragam
pajahatha. Idam pana upasampajjati idam catumaggaphalappabhedam lokuttaradhammameva upasampajja
papunitva nipphadetva viharatha.
     Mayasahadhammarupam viya khayatiti mayasamanakaranajatikam viya hutva upatthati.
Mayakaropi hi udakam gahetva telam karoti, telam gahetva udakanti evam anekarupam
mayam dasseti. Idampi patihariyam tatharupamevati. Idampime bho gotama patihariyam
mayasahadhammarupam viya khayatiti cintamanikavijjasarikkhatam sandhaya evamaha.
Cintamanikavijjam janantapi hi agacchantameva disva "ayam idam nama vitakkento
agacchati"ti jananti. Tatha "idam nama vitakkento thito, idam nama vitakkento
nisinno, idam nama vitakkento nipanno"ti jananti.
@Footnote: 1 cha.Ma.,i. abhinnayo
     Abhikkantataranti sundarataram. Panitataranti uttamataram.  bhavanhi gotamo avitakkam
avicaranti idha brahmano avasesam 1- adesanapatihariyam bahirakanti na ganhi.
Idanca pana sabbampi so brahmano tathagatassa vannam kathentoyeva aha.
Addha kho tyayanti 2- ekamseneva taya ayam. 3- Asajja upaniya vaca bhasitati
mama gune ghattetva mameva gunanam santikam upanita vaca bhasita. Apica
tyaham byakarissamiti apica te ahameva kathessamiti. Sesam uttanatthamevati.
                        Brahmanavaggo pathamo.
                        -----------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 15 page 167-173. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=15&A=3830&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=15&A=3830&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=20&i=500              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=20&A=4426              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=20&A=4471              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=20&A=4471              Contents of The Tipitaka Volume 20 http://84000.org/tipitaka/read/?index_20

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]