ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 15 : PALI ROMAN An.A. (manoratha.2)

                         5. Parisavaggavannana
      [43] Pancamassa pathame uttanati pakata appaticchanna. Gambhirati
gulha paticchanna. Uddhatati uddhaccena samannagata. Unnalati uggatanala,
utthitatucchamanati vuttam hoti. Capalati pattacivaramandanadina capalyena 1- yutta.
Mukharati mukhakhara kharavaca. 2- Vikinnavacati asannatavacana divasampi niratthakavacanapalapino.
Mutthassatiti vissatthasatino. Asampajanati nippanna. Asamahitati cittekaggata-
mattassapi alabhino. Pakatindriyati pakatiya thitehi vivatehi arakkhitehi
indriyehi samannagata. Sukkapakkho vuttavipallasena veditabbo.
      [44] Dutiye bhandanajatati bhandanam vuccati kalahassa pubbabhago, tam tesam
jatanti bhandanajata. Tatha "mayam tumhe dandapessama bandhapessama"ti-
adivacanappavattiya sanjatakalaha. Ayam tava gihisu nayo. Pabbajita pana apatti-
vitikkamavacam vadanta kalahajata nama. Vivadapannati viruddham vadam apanna.
Mukhasattihi vitudantati gunanam chindanatthena dubbhasita vaca mukhasattiyoti
vuccanti, tahi vitudanta vijjhanta. Samaggati ekakammam ekuddeso samasikkhatati
etesam karanena samaggataya sahita. 3- Piyacakkhuhiti mettacakkhuhi.
@Footnote: 1 cha.Ma. capallena  2 cha.,i. kharavacana  3 Ma. samahita
      [45] Tatiye aggavatiti uttamapuggalavati, aggaya va uttamaya patipattiya
samannagata. Tato viparita anaggavati. Bahullikati civaradibahullaya patipanna.
Sasanam sithilam ganhantiti sathalika. Okkamane pubbangamati ettha okkamanam vuccati
adhogamanatthena 1- pancanivaranani, te pancanivaranapuranena 2- pubbangamati vuttam
hoti. Paviveketi upadhiviveke nibbane. Nikkhittadhurati tividhepi viveke
oropitadhuRa. 3- Na viriyam arabhantiti duvidhampi viriyam na karonti. Appattassa
pattiyati pubbe appattajjhanavipassanamaggaphalavisesassa pattiatthaya. Itaram
padadvayam tasseva vevacanam. Pacchima janatati saddhiviharikaantevasikajano. Ditthanugatim
apajjatiti acariyupajjhayehi katam anukaronto ditthassa tesam acarassa anugatim
apajjati nama. Sesam vuttapatipakkhanayena veditabbam.
      [46] Catutthe ariyati ariyasavakaparisa. Anariyati puthujjanaparisa. "idam
dukkhan"ti yathabhutam nappajanantiti thapetva tanham tebhumika pancakkhandha
dukkhasaccam nama, ettakameva dukkham, ito uddham dukkham natthiti yathasabhavato
nappajananti. Esa nayo sabbattha. Sesapadesu pana tassa dukkhassa samutthapika
purimatanha dukkhasamudayo nama, tassayeva tanhaya, dvinnampi va tesam saccanam
accantakkhayo asamuppatti dukkhanirodho nama, atthangiko ariyamaggo
dukkhanirodhagamini patipada namati evam imasmim sutte catuhi saccehi cattaro
magga ca cattari ca phalani kathitani.
      [47] Pancame parisakasatoti sakataparisa kacavaraparisa palasaparisati 4-
attho. Parisamandoti pasannaparisa saraparisati attho. Chandagatim gacchantiti
chandena agatim gacchanti, akattabbam karontiti attho. Sesapadesupi eseva nayo.
@Footnote: 1 cha.Ma.,i. avagamanatthena  2 cha.Ma.,i. tena pancanivaranapurane, Ma. te pancanivarane purane
@3 Si.,i. nikkhittadhura oropitadhura  5 Ma. palapaparisati
Imani pana cattari agatigamanani bhandabhajaniye ca vinicchayatthane ca labbhanti.
Tattha bhandabhajaniye tava attano bhariyatthane pana 1- attano bharabhutanam bhikkhunam
amanape bhandake patte tam parivattetva amanapam dento chandagatim gacchati
nama. Attano pana abharabhutanam manape bhandake patte tam parivattetva manapam
dento dosagatim gacchati nama. Bhandabhajaniyavatthunca thitikanca 2- ajananto mohagatim
gacchati nama. Mukharanam va rajadinissitanam va "ime me 3- amanape bhandake
dinne anatthampi kareyyun"ti bhayena parivattetva manapam dento bhayagatim gacchati
nama. Yo ca evam na gacchati, sabbesam tulabhuto majjhatto pamanagato 4- hutva
yam yassa papunati, tanneva tassa deti, ayam catubbidhampi agatigamanam 5- na gacchati
nama. Vinicchayatthane pana attano bharabhutassa garukapattim lahukapattiti katva
kathento chandagatim gacchati nama. Itarassa lahukapattim garukapattiti katva
kathento dosagatim gacchati nama. Apattivutthanam pana apattikkhandhakam 6- ca
ajananto mohagatim gacchati nama. Mukharassa va rajuhi pujitassa va "ayam
me garukam katva apattim kathentassa anatthampi kareyya"ti garukameva lahukati
katva kathento bhayagatim gacchati nama. Yo pana sabbesam yathabhutameva katheti,
ayam catubbidhampi agatigamanam na gacchati namati. 7-
      [48] Chatthe ukkacitavinitati dubbinita. No patipucchavinitati na
pucchitva 8- vinita. Gambhirati palivasena gambhira culavedallasuttasadisa. 9-
Gambhiratthati atthavasena gambhira mahavedallasuttasadisa. Lokuttarati
lokuttaraatthadipaka. Sunnatapatisamyuttati sattasunnatadhammamattameva pakasaka
asankhatasamyuttasadisa. 10- Na annacittam
@Footnote: 1 cha.Ma.,i. bhariyatthane panati patho na dissati  2 Ma. bhandabhajaniyam vattanca
@1 vihitanca   3 Ma. imesam  4 cha.Ma. pamanabhuto  5 Si.,i. agatim
@6 cha.,i. samuccayakkhandhakanca  7 cha.Ma.,i. nama  8 Si.,i. pucchitva pucchitva
@9 cha.Ma.,i. sallasuttasadisa  10 Si.,i. sannasankhatasamyuttasadisa,
@Ma. sankhatasamyuttasadisa
Upatthapentiti vijananatthaya cittam na upatthapenti, niddayanti va annavihita
va honti. Uggahetabbam pariyapunitabbanti uggahetabbe ca pariyapunitabbe ca.
Kavikatati 1- kavihi kata. Itaram tasseva vevacanam. Cittakkharati vicitraakkhaRa. Itaram
tasseva vevacanam. Bahirakati sasanato bahibhuta. Savakabhasitati tesam 2- savakehi
bhasita. Sussusantiti akkharacittataya ceva padasampattiya 3- ca attamana hutva
sunanti. Na ceva annamannam patipucchantiti annamannam attham va anusandhim
va pubbaparam va neva pucchanti. Na pativicarantiti 4- pucchanatthaya carikam na
vicaranti. Idam kathanti idam byanjanam katham ropetabbam kinti ropetabbam. Imassa
kvatthoti imassa bhasitassa ko attho, ka anusandhi, kim pubbaparam. Avivatanti
paticchannam. Na vivarantiti na ugghatenti. Anuttanikatanti apakatam. Na
uttanikarontiti pakatam na karonti. Kankhathaniyesuti kankhaya karanabhutesu.
Sukkapakkho vuttavipallasena veditabbo.
      [49] Sattame amisagaruti catupaccayagaruka lokuttaradhamme 5- lamakato gahetva
thitaparisa. Saddhammagaruti navalokuttaradhamme garuke katva cattaro paccaye lamakato 6-
gahetva thitaparisa. Ubhatobhagavimuttoti dvihi bhagehi vimutto. Pannavimuttoti
pannaya vimutto sukkhavipassakakhinasavo. Kayasakkhiti kayena jhanaphassam phusitva
paccha nirodham nibbanam sacchikatva thito. Ditthippattoti 7- ditthantam patto.
Ime dvepi catusu thanesu labbhanti. Saddhavimuttoti saddahanto vimutto.
Ayampi chasu thanesu labbhati. Dhammam anussaratiti dhammanusari. Saddham anussaratiti
saddhanusari. Ime dvepi pathamamaggasamangino. Kalyanadhammoti sundaradhammo. Dussilo
papadhammoti dussilo 8- lamakadhammo. Imam kasma ganhanti? sabbesu hi ekasadisesu
@Footnote: 1 cha.Ma. kavitati  2 cha.Ma.,i. tesam tesam  3 cha.,i. sarasampattiya
@4 cha.Ma. na ca pativicarantiti, i. pativicarantiti   5 cha.Ma.,i. lokuttaradhammam
@6 Si.,i. omakato   7 Si. ditthappattoti  8 cha.Ma.,i. nissilo
Jatesu silavantesu balavagaravam na hoti, ekaccesu pana dussilesu sati silavantanam
upari balavagaravam 1- hotiti mannanta ganhanti. Te tena labham labhantiti te
bhikkhu ekaccanam vannam ekaccanam avannam 2- kathetva cattaro paccaye labhanti.
Gadhitati tanhaya gadhita. Mucchitati tanhavasena mucchita. Ajjhopannati ajjhosaya
gilitva parinitthapetva thita. Anadinavadassavinoti apaccavekkhitaparibhoge adinavam
apassanta. Anissaranapannati catusu paccayesu chandaragaapakaddhanaya nissaranapannaya
virahita idamattham etanti ajananta. Paribhunjantiti sacchandaraga hutva
paribhunjanti.
      Sukkapakkhe ubhatobhagavimuttotiadisu ayam sattannam ariyapuggalanam
sankhepappakasana:- eko bhikkhu pannadhurena abhinivittho attha samapattiyo
nibbattetva sotapattimaggam papunati. So tasmim khane dhammanusari nama hoti,
sotapattiphaladisu chasu thanesu kayasakkhi nama, arahattaphalakkhane ubhatobhagavimutto nama
hoti. Samapattihi vikkhambhanavimuttiya maggena samucchedavimuttiyati dvikkhattum
va dvihi va bhagehi vimuttoti attho. Aparo pannadhurena abhinivittho samapattiyo
nibbattetum asakkonto sukkhavipassakova hutva sotapattimaggam papunati. So
tasmim khane dhammanusari nama hoti, sotapattiphaladisu chasu thanesu ditthippatto
nama hoti, arahattaphalakkhane pannavimutto nama. Aparo saddhadhurena abhinivittho
attha samapattiyo nibbattetva sotapattimaggam papunati. So tasmim khane
saddhanusari nama hoti, sotapattiphaladisu chasu thanesu kayasakkhi nama, arahatta-
phalakkhane ubhatobhagavimutto nama. Aparo saddhadhurena abhinivittho samapattiyo
nibbattetum asakkonto sukkhavipassakova hutva sotapattimaggam papunati. So
tasmim khane saddhanusari nama hoti, sotapattiphaladisu chasu thanesu saddhavimutto
@Footnote: 1 Ma. balavabhavam  2 Ma. vannam
Nama, arahattaphalakkhane pannavimutto nama.
      [50] Atthame visamati pakkhalanatthena 1- visama. Samati nippakkhalanatthena 2-
sama. Adhammakammaniti uddhammani kammani. Avinayakammaniti ubbinayani kammani.
      [51] Navame adhammikati niddhamma. 3- Dhammikati dhammayutta.
      [52] Dasame adhikarananti vivadadhikaranadi catubbidham adhikaranam. Adiyantiti
ganhanti. Sannapentiti janapenti. Na ca sannattim upagacchantiti sannapanatthampi
na sannipatanti. Na ca nijjhapentiti na pekkhapenti. Na ca nijjhattim upagacchantiti
annamannam nijjhapanatthaya na sannipatanti. Asannattibalati asannattiyeva balam
etesanti asannattibala. Appatinissaggamantinoti yesanhi evam hoti "sace
amhe hi gahitam adhikaranam dhammikam bhavissati, ganhissama. Sace adhammikam,
vissajjessama"ti, te patinissaggamantino nama honti. Ime pana na tatha
mantetiti appatinissaggamantino. Thamasa paramasa abhinivissati ditthithamena ca
ditthiparamasena ca abhinivisitva. Idameva saccanti idam amhakam vacanameva saccam.
Moghamannanti avasesanam vacanam mogham tuccham. Sukkapakkho uttanatthoyevati.
                         Parisavaggo pancamo.
                        Pathamapannasako nitthito.
                          ------------
@Footnote: 1 cha.Ma.,i. sapakkhalanatthena  2 Si.,i. vinipakkhalanatthena  3 Ma. adhammayutta



             The Pali Atthakatha in Roman Book 15 page 52-57. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=15&A=1186&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=15&A=1186&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=20&i=287              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=20&A=1841              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=20&A=1820              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=20&A=1820              Contents of The Tipitaka Volume 20 http://84000.org/tipitaka/read/?index_20

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]