ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 14 : PALI ROMAN An.A. (manoratha.1)

                         2. Dutiyavaggavannana
     [278] Apubbam acarimanti ettha cakkaratanapatubhavato pubbe pubbam, tasseva
antaradhanato paccha carimam. Tattha dvidha cakkaratanassa antaradhanam hoti cakkavattino
kalakiriyaya va pabbajjaya va. Antaradhananca pana tam kalakiriyato va pabbajitato 1-
va sattame divase antaradhayati, tato param cakkavattino patubhavo avarito.
     Kasma pana ekacakkavale dve cakkavattino na uppajjantiti? vivadupacchedato
Anacchariyabhavato 2- cakkaratanassa mahanubhavato ca. Dvisu hi uppajjantesu "amhakam
raja mahanto, amhakam raja mahanto"ti vivado uppajjeyya, "ekasmim dipe
cakkavatti, ekasmim dipe cakkavatti"ti ca anacchariyo bhaveyya. Yo cayam cakkaratanassa
dvisahassadipaparivaresu catusu mahadipesu issariyanuppadanasamattho mahanubhavo, sopi
parihayetha. Iti vivadupacchedato anacchariyabhavato cakkaratanassa mahanubhavato ca
na ekacakkavale dve uppajjanti.
     [279] Yam itthi araham assa sammasambuddhoti ettha titthatu tava sabbannugune
nibbattetva lokanittharanasamattho buddhabhavo, panidhanamattampi itthiya na sampajjati.
               "manussattam lingasampatti     hetu sattharadassanam
                pabbajja gunasampatti      adhikaro ca chandata
                atthadhammasamodhana       abhiniharo samijjhati"ti 3-
imani hi panidhanasampattikaranani. Idam 4- panidhanampi sampadetum asamatthaya 5-
itthiya kuto buddhabhavoti. "atthanametam bhikkhave anavakaso yam itthi araham assa
@Footnote: 1 cha.Ma. pabbajjato 2 cha. acchariyabhavato  3 syamaratthapotthakassa paliyam ayam gatha na
@dissati,  khu.buddha. 33/59-dipankarabuddhavamsa  4 cha. iti  5 Si. asamatthataya
Sammasambuddho"ti vuttam. Sabbakaraparipurova punnussayo sabbakaraparipunnameva
attabhavam nibbattetiti puriso hoti araham 1- sammasambuddho, na itthi.
     [280] Raja assa cakkavattitiadisupi yasma itthiya kosohitavatthuguyhatadinam
2- abhavena lakkhanani na paripurenti, 3- itthiratanabhavena sattaratanam 4- na
sampajjati, sabbamanussehi ca adhiko attabhavo na hoti. Tasma "atthanametam
bhikkhave anavakaso yam itthi raja assa cakkavatti"ti vuttam.
     [281] Yasma ca sakkattadini tini thanani uttamani, itthilinganca hinam, 5-
tasmapassa sakkattadini na patisiddhani. 5- Nanu ca yatha itthilingam, evam
purisalingampi brahmaloke natthi. Tasma "yam puriso brahmattam kareyya, thanametam
vijjati"tipi na vattabbam siyati. No na vattabbam. Kasma? idha purisassa tattha
nibbattanato. Brahmattanti hi mahabrahmattam adhippetam. Itthi ca idha jhanam
bhavetva kalam katva brahmaparisajjanam sahabyatam 6- upapajjati, na mahabrahmanam.
Puriso pana tattha na uppajjatiti na vattabbo. Samanepi cettha ubhayalingabhave
purisasanthanava brahmano, na itthisanthana. Tasma suvuttamevetam.
     [284] Kayaduccaritassatiadisu yatha nimbavijakosatakivijani madhuraphalam na
nibbattenti, asatam amadhurameva nibbattenti, evam kayaduccaritadini madhuram
vipakam na nibbattenti, amadhurameva nibbattenti. Yatha ca ucchuvijasalivijadini
madhuram sadhumeva 7- phalam nibbattenti, na asatam katukam. Evam kayasucaritadini madhurameva
vipakam nibbattenti, na amadhuram. Vuttampi cetam:-
               "yadisam vapate bijam      tadisam labhate 8- phalam
                kalyanakari kalyanam    papakari ca papakan"ti. 9-
@Footnote: 1 cha.Ma. purisova araham hoti  2 cha.Ma. kosohitavatthaguyhatadinam  3 cha.Ma. paripuranti
@4 cha.Ma. sattaratanasamangita  5-5 cha.Ma. tasma cassa sakkattadinipi patisiddhani
@6 Si. sahavyatam  7 cha.Ma. sadurasameva  8 cha.Ma.,i. harate
@9 sam.sa. 15/256/273 samuddakasutta
     Tasma "atthanametam bhikkhave anavakaso yam kayaduccaritassa"tiadi vuttam. 1-
     [290-295] Kayaduccaritasamangitiadisu samangiti pancavidhasamangita
ayuhanasamangita cetanasamangita kammasamangita vipakasamangita upatthanasamangitati.
Tattha kusalakusalakammayuhanakkhane ayuhanasamangitati vuccati. Tatha cetanasamangita. 2-
Yava pana satta arahattam na papunanti, tava sabbepi satta pubbe upacitacetanaya
samangitaya cetanasamanginoti vuccanti. Esa cetanasamangita. 2- Yava satta 3-
arahattam na papunanti, tava sabbepi satta pubbe upacitavipakaraham kammam sandhaya
"kammasamangino"ti vuccanti. Esa kammasamangita. Vipakasamangita vipakakkhaneyeva
veditabba. Yava ca 4- na satta arahattam papunanti, tava tesam tato cavitva niraye
tava uppajjamananam aggijalalohakumbhiadihi upatthanakarehi nirayo,
gabbhaseyyakattam apajjamananam matukucchi, devesu uppajjamananam
kapparukkhavimanadihi upatthanakarehi devalokoti evam uppattinimittam 5-
upatthati. Iti nesam iminauppattinimittupatthanena aparimuttaka 6-
upatthanasamangita nama. Sa calati, sesa niccala. Niraye hi upatthitepi devaloko
upatthati, devaloke upatthitepi nirayo upatthati, manussaloke upatthitepi
tiracchanayoni upatthati, tiracchanayoniya ca upatthitayapi  manussaloko
upatthatiyeva.
      Tatridam vatthum:- sonagiripade kira khelavihare 7- sonatthero nama eko
dhammakathiko. Tassa pita sunakharajiko 8- nama ahosi, thero tam patibahantopi samvare
thapetum asakkonto "ma nassi varako"ti 9- mahallakakale akamakam nam pabbajesi.
Tassa gilanaseyyaya nipannassa nirayo upatthasi. Sonagiripadato mahanta sunakha
agantva khaditukama viya samparivaresum. So pana maranabhayabhito 10- "varehi tata
@Footnote: 1 idheva vaggo navamoti pali  2-2 etthantare patha sihalapotthake na dissanti
@3 cha.Ma. ayam patho na dissati  4 cha.Ma. yava pana  5 cha.Ma. upapattinimittam. evamuparipi
@6 cha.Ma. aparimuttata  7 Si. pancalavihare, cha.Ma. acelavihare  8 Si.,cha.Ma. sunakhavajiko
@9 Ma. papakoti  10 cha.Ma. mahabhayabhito
Sona, varehi tata sona"ti aha. Kim mahatherati. Na passasi tatati tam
pavuttim acikkhi. Sonatthero "kathanhi nama madisassa pita niraye nibbattissati,
patitthapi tassa 1- bhavissami"ti 2- samanerehi nanapupphani aharitva 3-
cetiyanganabodhiyanganesu talasantharanapujam 4- asanapujanca karitva 5- pitaram mancakena
cetiyanganam haritva mance nisidapetva "ayam mahatherena puja 6- tumhakam atthaya
kata, `ayam me bhagava duggatapannakaro'ti vatva bhagavantam vanditva cittam pasadehi"ti
aha. So mahathero pujam disva tatha karonto cittam pasadesi. Tavadevassa
devaloko upatthasi. Nandavanacittalatavanamissakavanavimanani 7- ceva devanatakani ca
parivaretva thitani viya ahesum. So "apetha sona, apetha sona"ti theram aha.
Kimidam therati. 8- Eta te mataro agacchantiti. Thero "saggo upatthito
mahatherassa"ti cintesi. Evam upatthanasamangita calatiti veditabba. Etasu idha 9-
ayuhanacetanakammasamangitavasena kayaduccaritasamangitavasena ca 10-
"kayaduccaritasamangi"tiadi vuttam.
     Tattha eke acariya "yasmim khane kammam ayuhati, tasmimyeva khane tassa
saggo avarito"ti 11- vadanti. Apare pana "ayuhanakammam 12- nama vipakavaram labhantampi
atthi alabhantampi. Tattha yada kammam vipakavaram labhati, tasmimyeva kale tassa
saggo varito"ti vadanti. Sesam sabbattha uttanatthamevati. 13-
                      Atthanapalivannana nitthita.
                       ------------------
@Footnote: 1 cha.Ma. patitthassa 2 Ma. patitthanamassa karissamiti  3 cha.Ma. aharapetva
@4 cha.Ma. talasantharanapujam  5 cha.Ma. karetva  6 cha.Ma. mahathera puja
@7 cha.Ma. nandanavanacittalatavanamissakavanapharusakavanavimanani  8 cha.Ma. mahatherati
@9 cha.Ma. samangitasu idha  10 cha.Ma. kayaduccaritasamangitavasena cati patho na dissati
@11 cha.Ma. varitoti  12 cha.Ma. ayuhitakammam 13 idheva vaggo dasamoti pali



             The Pali Atthakatha in Roman Book 14 page 414-417. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=14&A=9898&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=14&A=9898&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=20&i=163              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=20&A=790              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=20&A=734              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=20&A=734              Contents of The Tipitaka Volume 20 http://84000.org/tipitaka/read/?index_20

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]