ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 14 : PALI ROMAN An.A. (manoratha.1)

Macchagumbam. Carantampi titthantampiti ettha sakkharakathalam titthatiyeva, itarani
carantipi titthantipi. Yatha pana antarantara thitasupi nisinnasupi nipajjamanasupi
"eta gaviyo caranti"ti carantiyo upadaya itarapi "caranti"ti vuccanti, evam
titthantameva sakkharakathalam upadaya itarampi dvayam "titthantan"ti vuttam, itaradvayam
carantam upadaya sakkharakathalampi "carantan"ti vuttam.
      Avilenati pancahi nivaranehi pariyonaddhena. Attattham vatiadisu attano
ditthadhammiko lokiyalokuttaramissako attho attattho nama. Attano samparaye
lokiyalokuttaramissako attho parattho nama hoti. Sopi paratthayuttoti parattho. 1-
Tadubhayam ubhayattho nama. Apica attano ditthadhammikasamparayiko lokiyalokuttaro attho
attattho nama, parassa tadisova attho parattho nama, tadubhayampi ubhayattho nama. Uttarim
va manussadhammati dasakusalakammapathasankhata manussadhamma uttarim. Ayanhi dasavidho
dhammo vinapi annasamadapake 2- satthantarakappavasane jatasamvegehi manussehi sayameva
samadinnatta manussadhammoti vuccati, tato uttarim pana jhanavipassanamaggaphalani
veditabbani. Alamariyananadassanavisesanti ariyanam yuttam, ariyabhavam va katum samattham
nanadassanasankhatam visesam. Nanameva hi jananatthena nanam, dassanatthena dassananti
veditabbam, dibbacakkhunanavipassanananamaggananaphalananapaccavekkhananananametam
adhivacanam.
       [46] Chatthe acchoti amalo, 3- pasannotipi vattati. Vippasannoti sutthu
pasanno. Anaviloti na avilo, parisuddhoti attho, phenapubbulasankhasevalapanakarahitoti
vuttam hoti. Anavilenati pancanivaranavippayuttena. 4- Sesam catutthe vuttanayameva.
Imasmim suttadvaye vattavivattameva kathitam.
@Footnote: 1 cha.Ma.,i. so hi parattha atthoti parattho  2 cha.Ma.,i. annam samadapakam  3 cha.Ma. abahalo
@4 cha.Ma. pancanivaranavimuttena
      [47] Sattame rukkhajatananti paccatte samivacanam, rukkhajataniti attho.
Rukkhanametam adhivacanam. Yadidanti nipatamattam. Mudutayati mudubhavena. Koci hi rukkho
vannenapi aggo hoti, koci gandhena, koci rasena, koci thaddhataya. 1- Candano 2-
pana mudutaya ceva kammannataya ca aggo setthoti dasseti. Cittam bhikkhave
bhavitam bahulikatanti ettha samathavipassanavasena bhavitanceva punappunam katanca cittam
adhippetam. Kurundakavasipussamittatthero panaha "ekantam mudu ceva kammaniyanca
cittam nama abhinnapadakacatutthajjhanacittameva avuso"ti.
      [48] Atthame evam lahuparivattanti evam lahum uppajjitva lahum nirujjhanakam.
Yavancati adhimattasamanatthe nipato, ativiya na sukaroti attho. Idanti nipatamattam.
Cittanti ekacce tava acariya "bhavangacittan"ti vadanti, tam pana patikkhipitva
"idha cittanti yankinci antamaso cakkhuvinnanampi adhippetameva"ti vuttam.
Imasmimpana thane 3- milindaraja dhammakathikam nagasenattheram pucchi "bhante nagasena
ekasmim accharakkhane pavattitacittasankhara sace rupino assu, 4- kativa maharasi
bhaveyya"ti. "vahasatanam kho maharaja vihinam addhaculavaha vihinam satta ambanani
dve ca tumba ekaccharakkhane pavattitassa cittassa sankhampi na upenti,
kallampi na upenti, kallabhagampi na upenti"ti. 5- Atha kasma sammasambuddhena
"upamapi na sukara"ti vuttam. Yatheva vihiupamam 6- patikkhipitvapi kappadighabhavassa
yojanikapabbatena yojanikasasapapunnanagarena, ca nirayadukkhassa sattisatahatopamena,
sattasukhassa 7- ca cakkavattisampattiya upama kata, evamidhapi katabbati? tattha
"sakka pana bhante upama katun"ti evam pucchavasena upama kata, imasmim sutte
pucchaya abhavena na kata. Idanhi suttam dhammadesanapariyosane vuttam. Iti imasmim
sutte cittarasi nama kathitoti.
@Footnote: 1 Ma. phutthataya  2 cha.Ma. phandano  3 cha.Ma.,i. imasmim panatthe  4 Ma. pindo assa
@5 milinda. 2/109 sabbannubhavapanha (cula.)  6 cha.Ma.,i. yatheva hi upamam
@7 cha.Ma.,i. saggasukhassa
      [49] Navame pabhassaranti pandaram parisuddham. Cittanti bhavangacittam. Kim pana
cittassa vanno nama atthiti? natthi. Niladinanhi annataravannam hotu suvannavannam
va 1- yankinci parisuddhataya "pabhassaran"ti vuccati. Idampi nirupakkilesataya
parisuddhanti pabhassaram. Tanca khoti tam bhavangacittam. Agantukehiti asahajatehi paccha
javanakkhane uppajjanakehi. Upakkilesehiti ragadihi upakkilitthatta
upakkilittham namati vuccati. Katham? yatha hi silavanto acarasampanna matapitaro
va acariyupajjhaya va dussilanam duracaranam avattasampannanam puttananceva
antevasikasaddhiviharikananca vasena "attano putte va antevasikasaddhiviharike va
na tajjenti na sikkhapenti na ovadanti nanusasanti"ti avannam akittim labhanti,
evam sampadamidam veditabbam. Acarasampanna matapitaro viya ca acariyupajjhaya
viya ca bhavangacittam datthabbam, puttadinam vasena tesam akittilabho viya javanakkhane
rajjanadussanamuyhanasabhavanam lobhadosamohasahagatanam cittanam vasena uppannehi
agantukehi upakkilesehi pakatiparisuddhampi bhavangacittam upakkilittham nama
hotiti.
      [50] Dasame bhavangacittameva cittam. Vippamuttanti javanakkhane arajjamanam
adussamanam amuyhamanam tihetukananasampayuttadikusalavasena uppajjamanam agantukehi
upakkilesehi vimuttam nama hotiti. 2- Idhapi yatha silavantanam acarasampannanam
puttadinam vasena matadayo "sobhana eteyeva attano puttakadayo sikkhapenti
ovadanti anusasanti"ti vannakittilabhino honti, evam javanakkhane
uppannakusalacittavasena idam bhavangacittam agantukehi upakkilesehi
vippamuttanti vuccatiti.
                     Panihitaacchavaggavannana nitthita.
                           Pancamo vaggo.
@Footnote: 1 cha.,i. avannam va, Ma. suvannam va  2 cha.Ma.,i. vippamuttam nama hoti



             The Pali Atthakatha in Roman Book 14 page 51-53. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=14&A=1199&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=14&A=1199&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=20&i=42              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=20&A=161              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=20&A=166              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=20&A=166              Contents of The Tipitaka Volume 20 http://84000.org/tipitaka/read/?index_20

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]