ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 14 : PALI ROMAN An.A. (manoratha.1)

                         3. Tatiyavaggavannana
     [308] Tatiyassa pathame micchaditthikoti na yathavaditthiko. 1- Viparitadassanoti
tayeva micchaditthiya viparitadassano. Saddhamma vutthapetvati dasakusalakammapathadhammato
vutthapetva. Asaddhamme patitthapetiti dasakusalakammapathasankhate asaddhamme
patitthapeti. Ekapuggaloti cettha chahi sattharehi saddhim devadatto ca anne
ca evarupa veditabba.
     [309] Dutiye sammaditthikoti yathavaditthiko. Aviparitadassanoti tayeva
sammaditthiya aviparitadassano. Asaddhammati dasaakusalakammapathato. Saddhammeti
dasakusalakammapathasankhate saddhamme. Ekapuggaloti cettha anuppanne buddhe
cakkavattiraja sabbannubodhisattoti evamadayo labbhanti, uppanne buddhe
buddha 2- ceva buddhasavaka
      [310] Tatiye micchaditthiparamaniti micchaditthi parama etesanti
micchaditthiparamani. Panca hi anantariyakammani mahasavajjani nama, tehipi
micchaditthiyeva mahasavajjatarati adhippayo. Kasma? tesam hi paricchedo atthi.
Cattari hi anantariyakammani niraye nibbattapentiti vuttani. Samghabhedakammampi
niraye kappatthitikameva hoti. Evameva tesam 3- paricchedo atthi, koti pannayati,
niyatamicchaditthiya pana paricchedo natthi. Sa hi vattassa mulam, taya samannagatassa
bhavato vutthanam natthi. Ye tassa sotabbam mannanti, tepi vippatipadenti. 4- Taya ca
samannagatassa neva saggo atthi  na maggo. Kappavinase mahajane brahmaloke
nibbattentepi 5- niyatamicchaditthiko tattha anibbattitva pitthicakkavale
nibbattati. Kim pana pitthicakkavalam najjhayatiti? jhayati, tasmim hi 6- jhayamanepi esa
akase ekasmim okase paccatiyevati vadanti.
@Footnote: 1 cha.Ma. ayathavaditthiko 2 cha.Ma. buddho  3 cha.Ma. evametesam  4 Ma. vippatisarenti,
@cha. vippatipadeti  5 cha.Ma. nibbattepi  6 cha.Ma. ayam saddo na dissati
     [311] Catutthe makkhaliti "ma khali"ti vacanam upadaya evamladdhanamo titthakaro.
Nadimukheti dvinnam nadinam samagatatthane. Desanamattamevetam, dvinnam kandaranam,
dvinnam udakanam, samuddassa ca, loniya ca, nadiyati 1- etesampi yassa kassaci
samagatatthanam annampi tatharupam udakam. Khipanti 2- kuminam. Uddeyyati 3-
oddeyya. Manussa hi nalehi va ucchuhi va veluhi va palasindhisalakaya 4- va
ekam dve tayo va kumbhe ganhanappamanam kuminam katva mukhavattiya yottena
bandhitva nadimukham netva dvisu passesu khanuke kottetva yottehi tattha
bandhanti, tam sandhayetam vuttam. Tasmim hi pavitthassa khuddakamacchassapi mokkho
natthi. Anayayati avuddhiya. Byasanayati vinasaya. Makkhali moghapurisoti ayam
makkhaligosalo tucchapuriso. Manussakhipam 5- manne loke uppannoti mahajanassa
saggamokkhagamanamagge 6- tattha gamananivaranattham manussakuminam viya loke uppanno.
     [312] Pancamadisu durakkhate bhikkhave dhammavinayeti durakkhatadhammavinayo nama
bahirakassa sasanam. Tattha hi satthapi asabbannu hoti, dhammopi durakkhato,
ganopi duppatipanno. Yo ca samadapetiti yo acariyapuggalo samadapeti. Yanca
samadapetiti yam antevasikam samadapeti. Yo ca samadapito tathattaya patipajjatiti
yo antevasiko acariyena samadapito tassa vacanam karonto tathabhavaya patipajjati.
Bahum apunnam pasavantiti samadapento 7- hi panatipatadisu janasatam 8- samadapento
tesam sabbesampi akusalena samakameva akusalam papunati. Tenaha "sabbe te bahum
apunnam pasavanti"ti.
     [313] Svakkhateti sutthu akkhate sudesite. Evarupe hi dhammavinaye sattha
ca sabbannu hoti, dhammo ca svakkhato, gano ca supatipanno. Sabbe te
@Footnote: 1 Si.,cha.Ma. samuddassa ca nadiya cati  2 cha.Ma. khippanti  3 Si. oddeyya
@4 Si.....sinnusalakaya, cha.Ma. palasantisalakaya  5 cha.Ma. manussakhippam
@6 Ma. saggamokkhagamanamaggo  7 cha.Ma. samadapako  8 cha.Ma. janghasatam
Bahum punnam pasavantiti samadapito 1- hi bhikkhu pindaya pavitthe disva
yagubhattadini samadapento sabbesampi dayakanam kusalena samakam kusalam papunati.
Tena vuttam "bahum punnam pasavanti"ti.
     [314] Dayakena matta janitabbati dayakapuggalena pamanam janitabbam,
pamanena databbam, puretva atirekam na databbam. Na databbanti hi avatva 2-
pamanavasena thokam thokam databbanti vuttam. Kasma? puretva atireke dinnepi
hi atireka manussasampatti va dibbasampatti va nibbanasampatti va natthi.
No patiggahakenati patiggahakassa pana mattam janitva patiggahanakiccam nama natthi.
Kasma? tassa hi mattam natva puretva 3- mattapatiggahanamulika appicchapatipada
Nama natthi. Yattakam pana labhati, tattakam gahetabbam. Atirekagahanamulam hissa
puttadaragahanam 4- bhavissati.
     [315] Patiggahakena matta janitabbati patiggahakapuggalena pamanam
janitabbam. Katham? ganhantena 5- hi dayakassa vaso veditabbo, deyyadhammassa vaso
veditabbo, attano thamo veditabbo. Yadi hi deyyadhammo bahuko 6- hoti, dayako
appam datukamo, dayakassa vasena appam ganhitabbam. Deyyadhammo appo, dayako
bahum datukamo, deyyadhammassa vasena appam ganhitabbam. Deyyadhammopi bahu, dayakopi
bahum datukamo hoti, 7- attano thamam natva pamaneneva ganhitabbam. Evam mattam
natva patigganhanto hi appicchapatipadam pureti. Anuppannassa labho uppajjati,
uppanno labho thavarova hoti. Appasanna pasidanti, pasannapi bhiyyo pasidanti,  8-
mahajanassa cakkhubhuto hoti, sasanam ciratthitikam karoti.
@Footnote: 1 cha.Ma. samadapako  2 Ma. databbam na databbanti avatva  3 cha. puretabba
@4 cha.Ma. puttadarabharanam  5 cha.Ma. tena  6 cha.Ma. bahu  7 cha.Ma. ayam patho na dissati
@8 cha.Ma. pasadamapajjanti
     Tatrimani vatthuni:- rohanajanapade kira kulumariyavihare 1- eko daharo
dubbhikkhasamaye tasmim game ekassa lambakannassa 2- gehe bhunjanatthaya katacchubhattam
gahetva gamanatthaya ca katacchubhattameva labhati. So ekadivasam tasmim gehe ekam agantukam
disva ekameva katacchubhattam ganhi. Athassa tena karanena 3- so kulaputto pasiditva
"amhakam kulupakabhadanto evarupo nama"ti rajadvare mittamaccanam kathesi. Te
sabbepi tassa appicchagune pasanna ekadivaseneva satthi dhuvabhattani patthapesum. 4-
Evamdhammova 5- appiccho anuppannam labham uppadeti.
     Saddhatissamaharajapi culupatthakam 6- tissamaccam vimamsitva tena ekam
tittiram pacapetva aharapesi. Atha paribhogasamaye "aggam datva paribhunjissami"ti
kassatthasalaparivene 7- mahatherassa bhandakagahasamanerassa 8- tittiramamsam dento tasmim
thokamyeva patigganhante tassa appicchagune pasiditva "pasannosmi tata, attha te
dhuvabhattani 9- demi"ti aha. Tani 10- maharaja upajjhayassa demiti. Aparanipi attha
demiti. Tani amhakam acariyassa demiti. Aparanipi attha te demiti. 11- Tani
samanupajjhayanam dammiti. Aparanipi attha dammiti. Tani bhikkhusamghassa dammiti.
Aparanipi attha dammiti. So 12- samanero adhivasesiti. Evamassa uppanno labho
thavaro hoti.
     Appasanna pasidantiti etthapi:- dighabrahmano kira brahmane bhojento panca
panca bhattasarakani datva santappetum nasakkhi. Athekadivasam "samana kira nama appiccha"ti
katham sutva vimamsanatthaya bhattam gahapetva bhikkhusamghassa bhattakiccakaranavelaya viharam
gantva timsamatte bhikkhu bhojanasalayam bhunjanteva 13- disva ekabhattasarakam
gahetva samghattherassa santikam agamasi. Thero angulim caletva thokameva
@Footnote: 1 Si.,cha.Ma. rohanajanapade kira kutumbariyavihare  2 Si. lambakannakassa,
@cha.Ma. kammakarassa  3 cha.Ma. "kena karanena"ti vutte tamattham
@vatva...  4 cha.Ma. dhurabhattani thapesum  5 Ma. evam dhammo ca, cha. evam
@6 Si. culhaupatthakam  7 Si. kanthakasalaparivene, cha.Ma. atthakasalaparivene
@8 Si. bhandagahakasamanerassa, cha.Ma. bhandaggahasamanerassa  9 cha.Ma. dhurabhattani
@10 cha.Ma. ayam patho na dissati  11 cha.Ma. attha dammiti 12 cha.Ma. ayam patho na dissati
@13 cha.Ma. bhunjante
Aggahesi. Eteneva niyamena ekabhattasarakam sabbesam sampapuni. Tato brahmano
"sabboyeva kira etesam 1- samananam guno"ti appicchataya pasanno sahassam vissajjetva
tasmimyeva vihare cetiyam karesi. Evam appasanna pasidanti.
     Pasanna bhiyyo pasidantiti ettha vatthuna kiccam natthi. Pasannanam hi appiccham
disva pasado bhiyyo vaddhatiyeva.
     Majjhantikatissattheradisadise 2- pana appicche disva mahajano appiccho bhavitum
mannatiti appiccho mahajanassa cakkhubhuto nama hoti.
     "appicchata bhikkhave saddhammassa thitiya asammosaya anantaradhanaya samvattati"ti 3-
vacanato pana appiccho sasanam ciratthitikam karoti nama.
     No dayakenati svakkhate dhammavinaye pana dayakassa pamanam natva
databbakiccam nama natthi. Yattako deyyadhammo atthi, tattakam avattharitva datum
vattatiti. Avattharitva dinnakarana hi esa manussasampattim dibbasampattim
nibbanasampattim ca avattharitva uttaruttarim panitappanitameva 4- labhati.
     [316] Yo araddhaviriyo, so dukkham viharatiti pancatapamarupapatappadhanaadiccanu-
parivattitaukkutikappadhanadini 5- anuyunjanto dittheva 6- dhamme dukkham
vaharatiti, 7- tasseva bahirasamaye samadinnassa 8- tapacaranassa vipakena niraye
uppajjitva samparayepi dukkham viharati.
     [317] Yo kusito, so dukkham viharatiti ayampi ditthadhamme ceva samparaye
ca dukkham viharatiti. 9- Katham? yassa hi pabbajitakalato patthaya yoniso manasikaro
@Footnote: 1 cha.Ma. saccoyeva etesam  2 cha.Ma. majjhantikatissattherasadise
@3 an.ekaka. 20/119/18 dutiyapamadadivagga  4 cha.Ma. uttaruttari panitapanitameva
@5 Si. pancatapatappana...,
@cha.Ma. pancatapatappanamaruppapatapatanadiccanuparivattanaukkutikappadhanadini
@6 cha.Ma. ditthe ceva  7 cha.Ma. viharati  8 ka. samadinnassa  9 cha.Ma. viharati
Natthi, buddhavacanam na ugganhati, acariyupajjhayavattam na karoti, cetiyangana-
bodhiyanganavattam na karoti. Janassa pana saddhadeyyam apaccavekkhanaparibhogena 1-
paribhunjitva divasam seyyasukham 2- anuyunjitva pabuddhakale tayo vitakke
vitakketi. So katipaheneva bhikkhubhava cavati. Evam ditthadhammeva 3- dukkham viharati.
Pabbajitva pana samanadhammassa samma akatatta ca:-
              kuso yatha duggahito      hatthamevanukantati
              samannam dupparamattham      nirayayupakaddhatiti 4-
apayasmimyeva patisandhim ganhati. Evam samparayepi dukkham viharatiti.
     [318] Yo kusito, so sukham viharatiti kalena kalam vuttappakare tapacarane
kinci kinci tapacaranam katva kalena kalam odatavatthavasano malagandhavilepanadharo
madhuram bhojanam bhunjanto mudukasu seyyasu sayanto ditthadhamme ceva sukham viharati
samparaye ca. So hi tassa tapacaranassa agalham agahitatta natibahum niraye
dukkham anubhavati. Tasma samparaye sukham viharati nama.
     [319] Yo  araddhaviriyo, so sukham viharatiti araddhaviriyo hi pabbajitakalato
patthaya vattesu paripurakari hoti, buddhavacanam ugganhati, yoniso manasikare
kammam karoti. Athassa vattapurananceva uggahitabuddhavacananca samanadhammakiriyanca
avajjentassa cittam pasidatiti. 5- Evam dittheva dhamme sukham viharati. Ditthadhamme
pana arahattam papunitum asakkonto nibbattabhave khippabhinno hotiti samparayepi sukham
viharati nama.
     [320] Seyyathapi bhikkhave appamattakopi gutho duggandho hotiti idam
@Footnote: 1 cha.Ma. apaccavekkhitaparibhogena  2 Si. phassasukham, cha.Ma. seyyasukham passasukham
@3 cha.Ma. ditthadhamme ca  4 khu.dha. 25/311/70 dubbacabhikkhuvatthu  5 cha.Ma. pasidati
Suttam atthuppattiyam vuttam. Kataraatthuppattiyanti? navakanipate 1- satuppada-
suttaatthuppattiyam. 2- Tathagato hi tam attham 3- kathento "nava puggala nirayato
mutta, tiracchanayonito mutta, pittivisayato mutta"ti 4- kathesi. Athassa etadahosi
"sace kho pana me putta idam dhammadesanam sutva khinanirayamha khinatiracchanayonika
khinapittivisaya khinapayaduggativinipatati mannamana uparimaggaphalatthaya vayamitum
na manneyyum, tesam samvegam janessami"ti samvegajananattham "seyyathapi bhikkhave"ti
imam suttamarabhi. Tattha appamattakoti thokamattako parittappamano, antamaso kusaggenapi
gahetva upasinghiyamano duggandhova hoti. Appamattakampi bhavam na vannemiti
appamattakampi kalam bhave patisandhim na vanneyyami. 5- Idani saupamam 6- dassento
aha antamaso accharasanghatamattampiti. Ettha 7- sabbantimena paricchedena dve
anguliyo ekato katva paharanamattampi kalanti vuttam  hoti. Sesam sabbattha
uttanatthamevati.
                          Tatiyavaggavannana.
                           ----------
@Footnote: 1 an.navaka. 23/216(12)/391 saupadisesasutta (sya)  2 navakanipate ca
@saupadisesasuttanti patho dissati  3 Si. suttam
@4 an.navaka. 23/216/395  5 cha.Ma. vannayami  6 cha.Ma. idanissa upamam  7 cha.Ma. ayam
@patho na dissati



             The Pali Atthakatha in Roman Book 14 page 425-431. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=14&A=10152&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=14&A=10152&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=20&i=191              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=20&A=950              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=20&A=887              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=20&A=887              Contents of The Tipitaka Volume 20 http://84000.org/tipitaka/read/?index_20

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]