ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ENGLISH letter  
Atthakatha Book 13 : PALI ROMAN Saṃ.A. (sārattha.3)

                      10. Tiracchānakathāsuttavaṇṇanā
    [1080] Dasame anekavihitanti anekavidhaṃ. Tiracchānakathanti aniyyānikattā
saggamokkhamaggānaṃ tiracchānabhūtaṃ kathaṃ. Rājakathantiādīsu rājānaṃ ārabbha
"mahāsammato mandhātā dhammāsoko evaṃ mahānubhāvo"tiādinā nayena
pavattakathā rājakathā. Esa nayo corakathādīsu. Tesu "asuko rājā abhirūpo
dassanīyo"tiādinā nayena gehasitakathāva tiracchānakathā hoti. "sopi nāma
evaṃ mahānubhāvo khayaṃ gato vayaṃ gato"ti evaṃ pavattā pana kammaṭṭhānabhāve
tiṭṭhati. Coresupi "mūladevo evaṃ mahānubhāvo meghamālo evaṃ mahānubhāvo"ti
tesaṃ kammaṃ paṭicca ahosūrā gehasitakathāva tiracchānakathā. Yuddhepi bhāratayuddhādīsu
"asukena asuko evaṃ mārito evaṃ viddho"ti kāmassādavaseneva kathā
tiracchānakathā, "tepi nāma khayaṃ gatā"ti evaṃ pavattā pana sabbattha kammaṭṭhānameva
hoti. Apica annādīsu "evaṃ vaṇṇavantaṃ gandhavantaṃ rasavantaṃ phassasampannaṃ
khādimha bhuñjimha pivimha paribhuñjimhā"ti kāmassādavasena kathetuṃ na vaṭṭati.
Sātthakaṃ pana katvā "pubbe evaṃ vaṇṇādisampannaṃ annaṃ pānaṃ vatthaṃ yānaṃ 1-
sayanaṃ mālaṃ gandhaṃ vilepanaṃ sīlavantānaṃ adamhā, cetiye pūjaṃ akarimhā"ti
kathetuṃ vaṭṭati.
@Footnote: 1 cha.Ma. yānanti pāṭho na dissati
    Ñātikathādīsupi "amhākaṃ ñātakā sūrā samatthā"ti vā, "pubbe mayaṃ
evaṃ vicitrehi yānehi vicarimhā"ti vā assādavasena vattuṃ na vaṭṭati. Sātthakaṃ
pana katvā "tepi no ñātakā khayaṃ gatā"ti vā, "pubbe mayaṃ evarūpā
upāhanā saṃghassa adamhā"ti vā kathetabbā. Gāmakathādīsupi suniviṭṭhadunniviṭṭha-
subhikkhadubbhikkhādivasena vā "asukagāmavāsino sūrā samatthā"ti vā evaṃ assādavasena
vattuṃ na vaṭṭati, sātthakaṃ pana katvā "saddhā pasannā"ti vā, "khayaṃ gatā
vayaṃ gatā"ti taṃ 1- vattuṃ vaṭṭati. Nigamanagarajanapadakathāsupi eseva nayo.
    Itthikathāpi vaṇṇasaṇṭhānādīni paṭicca assādavasena vattuṃ na vaṭṭati,
"saddhā pasannā khayaṃ gatā"ti evameva vaṭṭati. Sūrakathāpi "nandimitto nāma
yodho sūro ahosī"ti assādavasena vattuṃ na vaṭṭati, "saddho pasanno ahosi,
khayaṃ gato"ti evameva vaṭṭati. Surākathātipi pāṭho. Sāpi cesā surākathā "evarūpā
nāma surā pītā ratijananī hotī"ti assādavaseneva na vaṭṭati, ādīnavavaseneva 2-
pana "ummattakasaṃvattanikā"tiādinā nayena vaṭṭati. Visikhākathāpi "asukavisikhā
suniviṭṭhā dunniviṭṭhā"ti vā, "asukavisikhāya vāsino sūrā samatthā"ti vā
assādavaseneva vattuṃ na vaṭṭati, "saddhā pasannā khayaṃ gatā"ti iccevaṃ vaṭṭati.
Kumbhaṭṭhānakathāti kumbhaṭṭhānakathā 3- udakatitthakathā vuccati, kumbhadāsikathā vā.
Sāpi "pāsādikā naccituṃ gāyituṃ chekā"ti assādavasena na vaṭṭati, "saddhā
pasannā"tiādinā nayeneva vaṭṭati.
    Pubbapetakathāti atītañātikathā. Tattha vattamānañātikathāsadisova vinicchayo.
Nānattakathāti purimapacchimakathāhi vimuttā avasesā nānāsabhāvā niratthakakathā.
Lokakkhāyikāti "ayaṃ loko kena nimmito, asukena nāma nimmito, kāko
@Footnote: 1 cha.Ma. khayaṃ gatāti vā     2 cha.Ma. ādīnavavasena     3 cha.Ma. ayaṃ pāṭho na dissati
Seto aṭṭhīnaṃ setattā, balākā rattā lohitassa rattattā"ti evamādikā
lokāyatavitaṇḍasallāpakathā. Samuddakkhāyikā nāma "kasmā samuddo sāgaro, 1-
sāgaradevena khatattā 2- sāgaro, khato meti hatthamuddāya niveditattā
samuddo"ti evamādikā niratthakasamuddakkhāyikakathā. Iti bhavo iti abhavoti yaṃ vā
taṃ vā niratthakakāraṇaṃ vatvā pavattitakathā itibhavābhavakathā. Ettha ca bhavoti
sassataṃ, abhavoti ucchedaṃ. Bhavoti vuḍḍhi, abhavoti hāni. Bhavoti kāmasukhaṃ,
abhavoti attakilamatho. Iti imāya chabbidhāya itibhavābhavakathāya saddhiṃ bāttiṃsa
tiracchānakathā nāma honti. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
                           Paṭhamo vaggo.
                            ---------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 13 page 376-378. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=13&A=8185              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=13&A=8185              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=18&i=              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=18&A=              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=18&A=              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=18&A=              Contents of The Tipitaka Volume 18 http://84000.org/tipitaka/read/?index_18

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ENGLISH letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]