ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 13 : PALI ROMAN Sam.A. (sarattha.3)

                      6. Bojjhangasakacchavagga 1-
                        1. Aharasuttavannana
    [232] Chatthavaggassa pathame ayamaharo anuppannassa va
satisambojjhangassa uppadayatiadisu ayam purimanayato viseso. Na kevalanhi
satisambojjhangadinam ete vuttappakarava uppadaya, uppannanam va bhavanaya
paripuriya paccaya honti, annepi pana evam veditabba. Aparepi hi cattaro
dhamma satisambojjhangassa uppadaya samvattanti satisampajannam mutthassatipuggala-
parivajjanata upatthitassatipuggalasevanata tadadhimuttatati. Abhikkantadisupi hi sattasu
thanesu satisampajannena, bhattanikkhittakakasadise mutthassatipuggale parivajjanena,
tissadattattheraabhayattheradisadise upatthitassatipuggale sevanena, thananisajjadisu
satisamutthapanattham ninnaponapabbharacittataya ca satisambojjhango uppajjati. Evam
catuhi karanehi uppannassa panassa arahattamaggena bhavanaparipuri hoti.
    Satta dhamma dhammavicayasambojjhangassa uppadaya samvattanti:- paripucchakata
vatthuvisadakiriya indriyasamattapatipadana duppannapuggalaparivajjana
pannavantapuggalasevana gambhirannanacariyapaccavekkhana tadadhimuttatati, tattha
paripucchakatati khandhadhatuayatanaindriyabalabojjhangamaggangajhanangasamathavipassananam
atthasannissitaparipucchabahulata.
    Vatthuvisadakiriyati ajjhattikabahiranam vatthunam visadabhavakaranam. Yada hissa
kesanakhalomani dighani honti, sariram va ussannadosanceva sedamalamakkhitanca,
tada ajjhattikavatthu avisadam hoti aparisuddham. Yada pana civaram jinnam kilittham
@Footnote: 1 cha.Ma. sakacchavagga
Duggandham hoti, senasanam va uklapam, tada bahiravatthu avisadam hoti aparisuddham.
Tasma kesadichedanena uddhamvirecanaadhovirecanadihi sarirasallahukabhavakaranena
ucchadananhapanena ca ajjhattikavatthu visadam katabbam. Sucikammadhovanarajana-
paribhandakaranadihi bahiravatthu visadamkatabbam. Etasmim hi ajjhattikabahire vatthumhi
avisade uppannesu cittacetasikesu nanampi avisadam aparisuddham hoti aparisuddhani
dipakapallakavattitelani nissaya uppannadipasikhaya obhaso viya. Visade
pana ajjhattikabahire vatthumhi uppannesu cittacetasikesu nanampi visadam hoti
parisuddhani dipakapallakavattitelani nissaya uppannadipasikhaya obhaso viya.
Tena vuttam "vatthuvisadakiriya dhammavicayasambojjhangassa uppadaya samvattati"ti.
    Indriyasamattapatipadana nama saddhadinam indriyanam samabhavakaranam. Sace hissa
saddhindriyam balavam hoti, itarani mandani, tato viriyindriyam paggahakiccam,
satindriyam upatthanakiccam, samadhindriyam avikkhepakiccam, pannindriyam
dassanakiccam katum na sakkoti. Tasma tam dhammasabhavapaccavekkhanena va, yatha va
manasikaroto balavam jatam, tatha amanasikaranena hapetabbam. Vakkalittheravatthu cettha
nidassanam. Sace pana viriyindriyam balavam hoti, atha neva saddhindriyam adhimokkhakiccam
katum sakkoti, na itarani itarakiccabhedam. Tasma tam passaddhadibhavanaya hapetabbam.
Tatrapi 1- sonattherassa vatthu dassetabbam. Evam sesesupi ekassa balavabhave
sati itaresam attano kiccesu asamatthata veditabba.
    Visesato panettha saddhapannanam samadhiviriyananca samatam pasamsanti.
Balavasaddho hi mandapanno muduppasanno 2- hoti, avatthusmim pasidati. Balavapanno
pana mandasaddho keratikapakkham bhajati, bhesajjasamutthito viya rogo atekiccho
@Footnote: 1 cha.Ma. tatthapi                2 cha.Ma. mudhappasanno
Hoti. Cittuppadamatteneva kusalam hotiti atidhavitva danadini akaronto
niraye uppajjati. Ubhinnam samataya vatthusmimyeva pasidati. Balavasamadhim pana mandaviriyam
samadhissa kosajjapakkhatta kosajjam abhibhavati. Balavaviriyam mandasamadhim
viriyassa uddhaccapakkhatta uddhaccam abhibhavati. Samadhi pana viriyena samyojito
kosajje patitum na labhati, viriyam samadhina samyojitam uddhacce patitum na labhati.
Tasma tadubhayam samam katabbam ubhayasamataya hi appana hoti.
    Apica samadhikammikassa balavatipi saddha vattati. Evam saddahanto
okappento appanam papunissati. Samadhipannasu pana samadhikammikassa ekaggata
balavati vattati. Evam hi so appanam papunati. Vipassanakammikassa panna
balavati vattati. Evam hi so lakkhanapativedham papunati. Ubhinnam pana samatayapi
appana hotiyeva. Sati pana sabbattha balavati vattati. Sati hi cittam uddhaccapakkhikanam
saddhaviriyapannanam vasena uddhaccapatato, kosajjapakkhikena ca
ca samadhina kosajjapatato rakkhati. Tasma sa lonadhupanam viya sabbabyanjanesu,
sabbakammikaamacco viya ca sabbarajakiccesu sabbattha icchitabba. Tenaha
"sati ca pana sabbatthika vutta bhagavata, kimkarana? cittam hi satipatisaranam,
arakkhapaccupatthana ca sati, na vina satiya cittassa paggahaniggaho hoti"ti.
    Duppannapuggalaparivajjana nama khandhadibhede anogalhapannanam
dummedhapuggalanam araka parivajjanam. Pannavantapuggalasevana nama
samapannasakhanapariggahikaya udayabbayapannaya samannagatapuggalasevana.
Gambhirannanacariyapaccavekkhana nama gambhiresu khandhadisu pavattaya gambhirapannaya
pabhedapaccavekkhana. Tadadhimuttata nama thananisajjadisu dhammavicayasambojjhanga-
samutthapanattham ninnaponapabbharacittata. Evam uppannassa panassa arahattamaggena
bhavanaparipuri hoti.
    Ekadasa dhamma viriyasambojjhangassa uppadaya samvattanti:-
apayabhayapaccavekkhanata anisamsadassavita gamanavithipaccavekkhanata pindapatapacayanata
dayajjamahattapaccavekkhanata satthumahattapaccavekkhanata jatimahattapaccavekkhanata
sabrahmacarimahattapaccavekkhanata kusitapuggalaparivajjanata araddhaviriyapuggalasevanata
tadadhimuttatati.
    Tattha "nirayesu pancavidhabandhanakammakaranato patthaya mahadukkham anubhavanakalepi,
tiracchanayoniyam jalakhipanakuminadihi gahitakalepi, pajanakantakadippaharatunnassa
pana sakatavahanadikalepi, pettivisaye anekanipi vassasahassani ekam
buddhantarampi khuppipasahi aturibhutakalepi, kalakancikaasuresu
satthihatthaasitihatthappamajhena atthicammamatteneva attabhavena
vatatapadidukkhanubhavanakalepi na sakka viriyasambojjhangam uppadetum, ayameva te
bhikkhu kalo"ti evam apayabhayam paccavekkhantassapi viriyasambojjhango uppajjati.
    "na sakka kusitena navalokuttaradhammam laddhum, araddhaviriyeneva sakka
ayamanisamso viriyassa"ti evam anisamsadassavinopi uppajjati.
"sabbabuddhapaccekabuddhamahasavakeheva 1- gatamaggo te gantabbo, so ca na
sakka kusitena gantun"ti evam gamanavithim paccavekkhantassapi uppajjati.
    "ye tam pindapatadihi upatthahanti, ime te manussa neva nataka,
na dasakammakara, napi `tam nissaya jivissama'ti te panitani pindapatadini
denti. Athakho attano karanam mahapphalatam paccasimsamana denti. Sattharapi
`ayam ime paccaye paribhunjitva kayadalhibahulo sukham viharissati'ti nam evam
sampassata tuyham paccaya anunnata, athakho `ayam ime paribhunjamanova
samanadhammam katva vattadukkhato muccissati'ti te paccaya anunnata, so dani
@Footnote: 1 Ma. sabbannubuddhapacceka.....
Tvam kusito viharanto na tam pindam apacayissasi, araddhaviriyasseva hi
pindapatapacayanam nama hoti"ti evam pindapatapacayanam paccavekkhantassapi
uppajjati mahamittattherassa viya.
    Thero kira kassakalene nama pativasati. Tasseva gocaragame eka
mahaupasika theram puttam katva patijaggati. Sa ekadivasam arannam gacchanti dhitaram
aha "amma asukasmim thane puranatandula, asukasmim khiram, asukasmim sappi,
asukasmim phanitam, tava bhatikassa ayyamittassa agatakale bhattam pacitva
khirasappiphanitehi saddhim dehi, tvanca bhunjeyyasi, aham pana hiyyo pakkam
parivasikabhattam kanjiyena bhuttamhi"ti. Diva kim bhunjissasi ammati. Sakapannam
pakkhipitva kanatandulehi ambilayagum pacitva thapehi ammati.
    Thero civaram parupitva pattam niharantova tam saddam sutva attanam ovadi
"mahaupasika kira kanjiyena parivasikabhattam bhunjitva divapi sakapannambilayagum 1-
bhunjissati, tuyham atthaya pana puranatanduladini acikkhati, tam nissaya
kho panesa neva khettam na vatthum na bhattam na vattham paccasimsati, tisso pana
sampattiyo patthayamana deti, tvam etissa ta sampattiyo datum sakkhissasi,
na sakkhissasiti, ayam kho pana pindapato taya saragena sadosena samohena na
sakka ganhitun"ti 2- pattam thavikaya pakkhipitva ganthikam muncitva nivattitva
kasakalenameva gantva pattam hetthamance, civaram civaravamse thapetva "arahattam
apapunitva na nikkhamissami"ti viriyam adhitthahitva nisidi. Digharattam appamatto
hutva nivutthabhikkhu vipassanam vaddhetva purebhattameva arahattam patva
vikasamanamiva 3- padumam mahakhinasavo sitam karontova nikkhami. Lenadvare
rukkhamhi adhivattha devata:-
@Footnote: 1 cha.Ma. kanapannambilayagum      2 Ma. bhunjitunti        3 Ma. vikasitamiva
                 Namo te purisajanna       namo te purisuttama
                 yassa te asava khina     dakkhineyyosi marisati
udanam udanetva "bhante pindaya pavitthanam tumhadisanam arahantanam bhikkham
datva mahallakitthi dukkha muccissanti"ti aha. Thero utthahitva dvaram
vivaritva kalam olokento "patoyeva"ti natva pattacivaram adaya gamam
pavisi.
    Darikapi bhattam sampadetva "idani me bhata agamissati, idani
agamissati"ti dvaram olokayamana nisidi. Sa there gharadvaram sampatte pattam
gahetva sappiphanitayojitassa khirapindapatassa puretva hatthe thapesi. Thero
"sukham hotu"ti anumodanam katva pakkami. Sapi tam olokayamanava atthasi.
Therassa hi tada ativiya parisuddho chavivanno ahosi, vippasannani indriyani,
mukham bandhana muttatalapakkam viya ativiya virocittha.
    Mahaupasika arannato agantva "kim amma bhatiko te agato"ti
pucchi. Sa sabbam tam pavattim arocesi. Upasika "ajja me puttassa
pabbajitakiccam matthakam pattan"ti natva "abhiramati te amma bhata buddhasasane,
na ukkanthati"ti aha.
    "mahantam kho panetam satthu dayajjam, yadidam satta ariyadhanani nama,
tam na sakka kusitena gahetum. Yatha hi vippatipannam puttam matapitaro `ayam
amhakam aputto'ti paribahiram karonti, so tesam accayena dayajjam na labhati,
evam kusitopi idam ariyadhanadayajjam na labhati, araddhaviriyova labhati"ti dayajja
mahattam paccavekkhatopi uppajjati.
    "maha kho pana te sattha, satthuno hi te matu kucchismim
patisandhiggahanakalepi abhinikkhamanepi abhisambodhiyampi
Dhammacakkappavattanayamakapatihariya devorohanaayusankharavossajjanesupi parinibbanakalepi
dasasahassilokadhatu akampittha, yuttam nu kho te evarupassa satthu sasane pabbajitva
kusitena bhavitun"ti evam satthumahattam paccavekkhatopi uppajjati.
    "jatiyapi tvam idani na lamakajatiko, asambhinnaya mahasammatappaveniya
agataokkakarajavamse 1- jatosi, suddhodanamaharajassa ca mahamayaya
deviyaya 2- ca natta, rahulabhaddassa kanittho, taya nama evarupena jinaputtena
hutva na yuttam kusitena viharitun"ti evam jatimahattam paccavekkhatopi uppajjati.
    "sariputtamoggallana ceva asitimahasavaka ca viriyeneva lokuttaradhammam
pativijjhimsu, tvam pana etesam sabrahmacarinam maggam patipajjasi, na patipajjasi"ti
evam sabrahmacarimahattam paccavekkhatopi uppajjati.
    Kucchim puretva thitaajagarasadise vissatthakayikacetasikaviriye kusitapuggale
parivajjentassapi, araddhaviriye pahitatte puggale sevantassapi thananisajjadisu
viriyuppadanattham ninnaponapabbharacittassapi uppajjati. Evam uppannassa panassa
arahattamaggena bhavanaparipuri hoti.
    Ekadasa dhamma pitisambojjhangassa uppadaya samvattanti:- buddhanussati
dhammasamghasilacagadevatanussati upasamanussati lukhapuggalaparivajjanata
siniddhapuggalasevanata pasadaniyasuttantapaccavekkhanata tadadhimuttatati.
    Buddhagune anussarantassapi hi yava upacara sakalasariram pharamano
pitisambojjhango uppajjati, dhammasamghagune anussarantassapi, digharattam akhandam
katva rakkhitam catuparisuddhisilam paccavekkhantassapi, gihino dasasilapancasilani
paccavekkhantassapi, dubbhikkhabhayadisu panitabhojanam sabrahmacarinam datva "evam
@Footnote: 1 cha.Ma. agataukkakarajavamse        2 cha.Ma. mahamayadeviya
Nama adamha"ti cagam paccavekkhantassapi, gihinopi evarupe kale silavantanam
dinnadanam paccavekkhantassapi, yehi gunehi samannagata devattam patta,
tatharupanam attani atthitam paccavekkhantassapi, samapattiya vikkhambhita
kilesa satthipi sattatipi vassani na samudacarantiti paccavekkhantassapi,
cetiyanganabodhiyanganatheradassanesu 1- asakkaccakiriyaya samsucitalukhabhave 2- buddhadisu
pasadasinehabhavena gadrabhapittharajasadise lukhapuggale parivajjentassapi, buddhadisu
pasadabahule muducitte siniddhapuggale sevantassapi, ratanattayagunaparidipake
pasadaniye suttante paccavekkhantassapi, thananisajjadisu pitiuppadanattham
ninnaponapabbharacittassapi uppajjati. Evam uppannassa panassa arahattamaggena
bhavanaparipuri hoti.
    Satta dhamma passaddhisambojjhangassa uppadaya samvattanti:-
panitabhojanasevanata utusukhasevanata iriyapathasevanata majjhattappayogata
saraddhakayapuggalaparivajjanata passaddhakayapuggalasevanata tadadhimuttatati.
    Panitam hi siniddham bhojanam bhunjantassapi situnhesu utusu thanadisu
ca iriyapathesu sappayam utunca iriyapathanca sevantassapi passaddhi uppajjati.
Yo pana mahapurisajatiko sabbautuiriyapathakkhamova hoti, na tam sandhayetam
vuttam. Yassa sabhagavisabhagata atthi, tasseva visabhage utuiriyapathe vajjetva
sabhage sevantassa uppajjati. Majjhattappayogo vuccati attano ca parassa ca
kammassakatapaccavekkhana imina majjhattappayogena uppajjati. Yo
leddudandadihi param vihethayamanova vicarati, evarupam saraddhakayapuggalam
parivajjentassapi, samyatapadapanim passaddhakayam puggalam sevantassapi,
thananisajjadisu
@Footnote: 1 cha.Ma. cetiyadassanabodhidassanatheradassanesu    2 Si.,ka. samsappitalukhabhave
Passaddhipadanatthaya ninnaponapabbharacittassapi uppajjati, evam uppannassa panassa
arahattamaggena bhavanaparipuri hotiti.
    Dasa dhamma 1- samadhisambojjhangassa uppadaya samvattanti:- vatthuvisadakiriyata
indriyasamattapatipadanata nimittakusalata samaye cittassa pagganhanata
samaye cittassa nigganhanata samaye sampahamsanata samaye ajjhupekkhanata
asamahitapuggalaparivajjanata samahitapuggalasevanata tadadhimuttatati. Tattha
vatthuvisadakiriyata ca indriyasamattapatipadanata ca vuttanayeneva veditabba.
    Nimittakusalata nama kasinanimittassa uggahanakusalata. Samaye cittassa
pagganhanatati yasmim samaye atisithilaviriyatadihi linam cittam hoti, tasmim samaye
dhammavicayaviriyapitisambojjhangasamutthapanena tassa pagganhanam. Samaye cittassa
nigganhanatati yasmim samaye accaraddhaviriyatadihi uddhatam cittam hoti, tasmim
samaye passaddhisamadhiupekkhasambojjhangasamutthapanena tassa nigganhanam. Samaye
sampahamsanatati yasmim samaye cittam pannapayogamandataya va upasamasukhanam
vigamena va nirassadam hoti, tasmim samaye atthasamvegavatthupaccavekkhanena
samvejeti. Attha samvegavatthuni nama jatijarabyadhimaranani cattari, apayadukkham
pancamam, atite vattamulakam dukkham, anagate vattamulakam dukkham, paccuppanne
aharapariyetthimulakam dukkhanti. Ratanattayagunanussaranena ca pasadam janeti,
ayam vuccati "samaye sampahamsanata"ti.
    Samaye ajjhupekkhanata nama yasmim samaye sammapatipattim agamma alinam
anuddhatam anirassadam 2- arammane samappavattam samathavithim patipannam cittam hoti,
tadassa paggahaniggahasampahamsanesu na byaparam apajjati sarathi viya
@Footnote: 1 su.vi. 2/385/409, pa.su. 1/118/314      2 Si.,ka. nirassadam
Samappavattesu assesu. Ayam vuccati "samaye ajjhupekkhanata"ti. Asamahitapuggala-
parivajjanata nama upacaram va appanam va appattanam vikkhittacittanam puggalanam
araka parivajjanam. Samahitapuggalasevanata nama upacarena va appanaya va
samahitacittanam sevana bhajana payirupasana. Tadadhimuttata nama thananisajjadisu
samadhiuppadanatthameva ninnaponapabbharacittata. Evam hi patipajjato esa
uppajjati. Evam uppannassa panassa arahattamaggena bhavanaparipuri hoti.
    Panca dhamma upekkhasambojjhangassa uppadaya samvattanti:-
sattamajjhattata sankharamajjhattata sattasankharakelayanapuggalaparivajjanata sattasankhara-
majjhattapuggalasevanata tadadhimuttatati. Tattha dvihakarehi sattamajjhattatam
samutthapeti "tvam attano kammena agantva attanova kammena gamissasi, esopi
attano kammena agantva attanova kammena gamissati, tvam kam kelayasi"ti
evam kammassakatapaccavekkhanena ca, "paramatthato sattoyeva natthi, so tvam kam
kelayasi"ti evam nissattapaccavekkhanena ca. Dvihevakarehi sankharamajjhattatam
samutthapeti "idam civaram anupubbena vannavikaratanceva jinnabhavanca upagantva
padapunchanacolakam hutva yatthikotiya chaddaniyam bhavissati, sace panassa samiko
bhaveyya, nayam evam vinassitum dadeyya"ti evam assamikabhavapaccavekkhanena ca,
"anaddhaniyam idam tavakalikan"ti evam tavakalikabhavapaccavekkhanena ca. Yatha ca
civare, evam pattadisupi yojana katabba.
    Sattasankharakelayanapuggalaparivajjanatati ettha yo puggalo gihi va attano
puttadhitadike, pabbajito va attano antevasikasamanupajjhayakadike mamayati,
sahatthava nesam kesacchedanasucikammacivaradhovanarajanapattapacanadini karoti, muhuttampi
apassanto "asuko samanero kuhim, asuko daharo kuhin"ti bhantamigo viya ito
Cito ca aloketi, annena kesacchedanadinam atthaya "muhuttam tava asukam
pesetha"ti yaciyamanopi "amhepi tam attano kammam na karema, tumhe nam
gahetva kilamessatha"ti na deti, ayam sattakelayano nama. Yo pana
civarapattathalakakattarayatthiadini mamayati, annassa hatthena paramasitumpi na deti,
tavakalikam yacitopi "mayampi imam dhanayanta na paribhunjama, tumhakam kim dassama"ti
vadati, ayam sankharakelayano nama. Yo pana tesu dvisupi vatthusu majjhatto
udasino, ayam sattasankharamajjhatto nama. Iti ayam upekkhasambojjhango
evarupam sattasankharakelayanapuggalam araka parivajjentassapi, sattasankharamajjhattam
puggalam sevantassapi, thananisajjadisu taduppadanattham ninnaponapabbharacittassapi
uppajjati. Evam uppannassa panassa arahattamaggena bhavanaparipuri hoti.
    Asubhanimittanti uddhumatakadibheda dasa asubharammana dhamma.
Yonisomanasikarabahulikaroti ettha ca 1- yonisomanasikaro nama upayamanasikaro
pathamanasikaro uppadakamanasikaro. Apica cha dhamma kamacchandassa pahanaya samvattanti:-
asubhanimittassa uggaho, asubhabhavananuyogo, indriyesu guttadvarata, bhojane
mattannuta, kalyanamittata, sappayakathati.
    Dasavidhanhi asubhanimittam ugganhantassapi kamacchando pahiyati, bhaventassapi,
indriyesu guttadvarassapi, catunnam pancannam alopanam okase sati udakam
pivitva yapanasilataya bhojane mattannunopi. Tenetam vuttam:-
            "cattaro panca alope     abhutva udakam pive
             alam phasuviharaya          pahitattassa bhikkhuno"ti. 2-
    Asubhakammikatissattherasadise asubhabhavanarate kalyanamitte sevantassapi
kamacchando pahiyati, thananisajjadisu dasaasubhanimittaya sappayakathayapi pahiyati.
@Footnote: 1 cha.Ma. pana        2 khu.thera 26/983/395
Tena vuttam "../../bdpicture/cha dhamma kamacchandassa pahanaya samvattanti"ti. Imehi pana chahi
dhammehi pahinassa kamacchandassa arahattamaggena ayatim anuppado hoti.
    Metta cetovimuttiti ettha mettati vutte appanapi upacaropi vattati,
cetovimuttiti appanayeva. Yonisomanasikaro vuttalakkhanova. Apica cha dhamma
byapadassa pahanaya samvattanti:- mettanimittassa uggaho mettabhavananuyogo
kammassakatapaccavekkhanata patisankhanabahulata kalyanamittata sappayakathati.
    Odissakaanodissakadisapharanananhi annataravasena mettam ugganhantassapi
byapado pahiyati, tatha odisoanodisodisapharanavasena mettam bhaventassapi,
"tvam etassa kuddho kim karissasi, kimassa siladini nasetum sakkhissasi,
nanu tvam attano kammena agantva attano kammeneva gamissasi, parassa
kujjhanam nama vitaccitangaratattaayasalakaguthadini gahetva param paharitukamatasadisam
hoti. 1- Esopi tava kuddho kim karissati, kim te siladini vinasetum sakkhissati,
esa attano kammena agantva attano kammeneva gamissati, appaticchitapahenakam
viya pativatam khittarajomutthi viya ca etassevesa kodho matthake patissati"ti evam
attano ca parassa ca kammassakatam paccavekkhatopi, ubhayakammassakatam paccavekkhitva
patisankhane thitassapi, assaguttattherasadise mettabhavanarate kalyanamitte
sevantassapi byapado pahiyati, thananisajjadisu mettanissitasappayakathayapi
pahiyati. Tena vuttam "../../bdpicture/cha dhamma byapadassa pahanaya samvattanti"ti. Imehi
pana chahi dhammehi pahinassa byapadassa anagamimaggena ayatim anuppado hoti.
    Atthi bhikkhave aratitiadi vuttatthameva. Apica cha dhamma thinamiddhassa
pahanaya samvattanti:- atibhojane nimittaggaho iriyapathasamparivattanata
alokasannamanasikaro abbhokasavaso kalyanamittata sappayakathati.
@Footnote: 1 Ma. hoti, pativatam khittarajova
    Aharahatthakabhuttavamitakatatravattakaalamsatakakakamasakabhojanam bhunjitava
rattitthanadivatthane nisinnassa hi samanadhammam karoto thinamiddham mahahatthi viya
ottharantam agacchati, catupancaalopaokasam 1- pana thapetva paniyam pivitva
yapanasilassa bhikkhuno tam na hotiti evam atibhojane nimittam ganhantassapi thinamiddham
pahiyati. Yasmim iriyapathe thinamiddham okkamati, tato annam parivattentassapi,
rattim candalokadipalokaukkaloke diva suriyalokam manasikarontassapi,
abbhokase vasantassapi, mahakassapattherasadise pahinathinamiddhe kalyanamitte
sevantassapi thinamiddham pahiyati, thananisajjadisu dhutanganissitasappayakathayapi
pahiyati. Tena vuttam "../../bdpicture/cha dhamma thinamiddhassa pahanaya samvattanti"ti. Imehi pana chahi
dhammehi pahinassa thinamiddhassa arahattamaggena ayatim anuppado hoti.
    Atthi bhikkhave cetaso vupasamotiadini vuttatthaneva. Apica cha dhamma
uddhaccakukkuccassa pahanaya samvattanti:- bahussutata paripucchakata vinaye
pakatannuta vuddhasevitata kalyanamittata sappayakathati.
    Bahusaccenapi hi ekam va dve va tayo va cattaro va panca va
nikaye palivasena ca atthavasena ca ugganhantassapi uddhaccakukkuccam pahiyati,
kappiyakappiyaparipucachabahulassapi, vinayapannattiyam 2- cinnavasibhavataya pakatannunopi,
vuddhe mahallakatthere upasankamantassapi, upalittherasadise vinayadhare
kalyanamitte sevantassapi uddhaccakukkuccam pahiyati, thananisajjadisu
kappiyakappiyanissitasappayakathayapi pahiyati. Tena vuttam "../../bdpicture/cha dhamma
uddhaccakukkuccassa pahanaya samvattanti"ti. Imehi pana chahi dhammehi pahine
uddhaccakukkucce uddhaccassa arahattamaggena, kukkuccassa anagamimaggena
ayatim anuppado hotiti.
@Footnote: 1 Ma. catupancaalopakotthasam          2 Ma. vinayapakatiyam
    Kusalakusala dhammatiadinipi vuttatthaneva. Apica cha dhamma vicikicchaya
pahanaya samvattanti:- bahussutata paripucchakata vinaye pakatannuta adhimokkhabahulata
kalyanamittata sappayakathati. Bahusaccenapi hi ekam va .pe. Panca
va nikaye palivasena ca atthavasena ca ugganhantassapi vicikiccha pahiyati,
tini ratanani arabbha paripucchabahulassapi, vinaye cinnavasibhavassapi, tisu
ratanesu okappaniyasaddhasankhata adhimokkhabahulassapi, saddhadhimutte
vakkalittherasadise kalyanamitte sevantassapi vicikiccha pahiyati, thananisajjadisu
tinnam ratananam gunanissitasappayakathapi pahiyati. Tena vuttam "../../bdpicture/cha dhamma vicikicchaya
pahanaya samvattanti"ti. Imehi pana chahi dhammehi pahinaya vicikicchaya sotapattimaggena
ayatim anuppado hoti. Iti bhagava imasmim sutte desanam tihi bhavehi nivattetva 1-
arahattena kutam ganhi. Desanapariyosane pancasata bhikkhu arahattam papunimsu.



             The Pali Atthakatha in Roman Book 13 page 224-237. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=13&A=4860&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=13&A=4860&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=18&i=226              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=18&A=3430              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=18&A=3345              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=18&A=3345              Contents of The Tipitaka Volume 18 http://84000.org/tipitaka/read/?index_18

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]