ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 13 : PALI ROMAN Sam.A. (sarattha.3)

                      6. Dutiyakamabhusuttavannana *
    [348] Chatthe kati nu kho bhante sankharati ayam kira gahapati nirodham
valanjeti, tasma "nirodhapadake sankhare pucchissami"ti cintetva evamaha.
Theropissa adhippayam natva punnabhisankharadisu anekesu sankharesu
vijjamanesupi kayasankharadayova acikkhanto tayo kho gahapatitiadimaha. Tattha
kayapatibaddhatta kayena sankhariyati nibbattiyatiti kayasankharo. Vacaya sankharoti
karoti nibbattetiti 3- vacisankharo cittapatibaddhatta cittena sankhariyati
nibbattiyatiti cittasankharo.
@Footnote: 1 Si. otasedhiti               2 sam. ni. 16/245/269
@  * atthakathasu vedallangappakasanatthane "sankharabhajaniyan"ti imassa namam gahitam
@3 Si. sankhariyati nibbattiyatiti (pa.su. 2/463/272)

--------------------------------------------------------------------------------------------- page155.

Katama pana bhanteti idha kim pucchati? "ime sankhara annamannam missa alulita avibhuta duddipana. Tathahi kayadvare adanagahanamuncanacopanani papetva uppanna attha kamavacarakusalacetana dvadasa akusalacetanati evam kusalakusala visati cetanapi, assasapassasapi kayasankharo vuccanti. Vacidvare hanusancopanam vacibhedam papetva uppanna vuttappakarava visati cetanapi vitakkavicarapi vacisankharotveva vuccanti. Kayavacidvaresu copanam appatva raho nisinnassa cintayato uppanna kusalakusala ekunatimsa cetanapi, sanna ca vedana cati ime dve dhammapi cittasankharatveva vuccanti. Evam ime sankhara annamannam missa alulita avibhuta duddipana, te pakate vibhute akatva kathapessami"ti pucchi. Kasma pana bhanteti idha kayasankharadinamassa padattham pucchati. Tassa vissajjane kayappatibaddhati kayanissita. Kaye sati honti, asati na honti. Cittappatibaddhati cittanissita. Citte sati honti, asati honti. Idani "kim nu kho esa sannavedayitanirodham valanje no valanjeti, cinnavasi va tattha no cinnavasi"ti jananattham pucchanto katham pana bhante sannavedayitanirodhasamapatti hotiti aha. Tassa vissajjane samapajjissanti va samapajjamiti va padadvayena nevasannanasannayatanasamapattikalo kathito. Samapannoti padena anto nirodho. Tatha purimehi dvihi padehi sacittakakalo kathito, pacchimena acittakakalo. Pubbeva tatha cittam bhasitam hotiti nirodhasamapattito pubbe addhana- paricchedakaleyeva "ettakam kalam acittako bhavissami"ti addhanaparicchedo. Cittam bhavitam hoti. Yam tam tathattaya upanetiti yam pana evam bhavitam cittam, tam puggalam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page156.

Tathattaya acittakabhavaya upaneti. Vacisankharo pathamam nirujjhatiti sesasankharehi pathamam dutiyajjhaneyeva nirujjhati. Tato kayasankharoti tato param kayasankharo catutthajjhane nirujjhati. Tato param cittasankharoti tato param cittasankharo anto nirodhe nirujjhati. Ayuti rupajivitindriyam. Viparibhinnaniti upahatani vinatthani. Tattha keci "nirodhasamapannassa `cittasankharo ca niruddho'ti vacanato cittam aniruddham hoti, tasma sacittakapi ayam pana samapatti"ti vadanti. Te vattabba:- "vacisankharopissa niruddho"ti vacanato vaca aniruddha hoti, tasma nirodhasamapannena dhammampi kathentena sajjhayampi kathentena nisiditabbam siya. Yo cayam mato kalakato, tassapi cittasankharo nirodhoti vacanato cittam aniruddham bhaveyya, tasma kalakate matapitaro va arahante va jhapentena anantariyakammam katam bhaveyya. Iti byanjane abhinivesanam akatva acariyanam naye thatva attho upaparikkhitabbo. Attho hi patisaranam, na byanjanam. Indriyani vippasannaniti kiriyamayappavattasmim hi vattamane bahiddha arammanesu pasade ghatentesu indriyani kilamanti, upahatani makkhitani viya 1- na honti vatadihi utthitarajena catumahapathe thapitaadaso viya. Yatha pana thavikaya pakkhipitva manjusadisu thapito adasopi antoyeva virocati, evam nirodhasamapannassa bhikkhuno anto nirodhe pancappasada ativiya virocanti. Tena vuttam "indriyani vippasannani"ti. Vutthahissanti va vutthahamiti va padadvayena antonirodhakalo kathito, vutthitoti padena phalasamapattikalo. Tatha purimehi dvihi padehi acittakakalo @Footnote: 1 Ma. pakkhittani viya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page157.

Kathito, pacchimena sacittakakalo. Pubbeva tatha cittam bhavitam hotiti nirodhasamapattito pubbe addhanaparicchedakaloyeva "ettakam kalam acittako hutva tato param sacittako bhavissami"ti addhanaparicchedam cittam 1- bhavitam hoti. Yam tam tathattaya upanetiti yam evam bhavitam cittam, tam puggalam tathattaya sacittakabhavaya upaneti. Iti hettha nirodhasamapannakalo gahito, idha nirodhato vutthanakalo. Idani nirodhakatham kathetum kaloti nirodhakatha kathetabba siya. Sa ca panesa "dvihi balehi samannagatatta tinnam 2- sankharanam patippassaddhiya solasahi nanacariyahi navahi samadhicariyahi vasibhavatapanna nirodhasamapattiyam nanan"ti matikam thapetva sabbakarena visuddhimagge 3- kathita, tasma tattha kathitanayeneva gahetabba. Ko panayam nirodho nama? catunnam khandhanam patisankha appavatti. Atha kimatthametam samapajjantiti? sankharanam pavatte ukkanthita sattaham acittaka hutva sukham viharissami, ditthadhammanibbanam nametam yadidam nirodhoti etadattham samapajjanti. Cittasankharo pathamam uppajjatiti nirodha vutthahantassa hi phalasamapatticittam pathamam uppajjati, tam sampayuttam sannanca vedananca sandhaya "cittasankharo pathamam uppajjati"ti aha. Tato kayasankharoti tato param bhavangasamaye kayasankharo uppajjati. Kim pana phalasamapatti assasapassasena samutthapetiti? samutthapeti. Imassa pana catutthajjhanika phalasamapatti, sa na samutthapeti. Kim va etena, phalasamapatti pathamajjhanika va hotu dutiyatatiyacatutthajjhanika va, santasamapattiko vutthitassa bhikkhuno assasapassasa abboharika honti, tesam abboharikabhavo @Footnote: 1 Si. addhanaparicchedacittam 2 cha. tayo ca 3 visuddhi 3/362-3 (sya)

--------------------------------------------------------------------------------------------- page158.

Sanjivattheravatthuna veditabbo. Sanjivattherassa hi samapattito 1- vutthaya kimsukapupphasadise vitaccitangare mandamanassa gacchato civare amsumattampi na jhayi, usmakaramattampi nahosi. Samapattiphalam nametanti vadanti. Evameva sandhaya phalasamapattiya vutthitassa bhikkhuno assasapassasa abboharika hontiti 2- bhavangasamayenevetam kathitanti veditabbam. Tato vacisankharoti tato param kiriyamayappavattavalanjanakale vacisankharo uppajjati. Kim bhavangam vitakkavicarena samutthapetiti? samutthapeti. Tamsamutthana pana vitakkavicara vacam abhisankhatum na sakkontiti kiriyamayappavattavalanjanakalenevetam kathitam. Sunnato phassotiadayo sagunenapi arammanenapi kathetabba. Sagunena tava sunnata nama phalasamapatti, taya sahajataphassam sandhaya "sunnato phasso"ti vuttam. Animittappanihitesupi eseva nayo. Arammanena pana nibbanam ragadihi sunnatta sunnata nama, raganimittadinam abhava animittam, ragadosamohapanidhinam abhava appanihitam, sunnatam nibbanam arammanam katva uppannaphalasamapattisamphasso sunnato nama. Animittappanihitesupi eseva nayo. Apara agamaniyakatha nama hoti. Sunnataanimittaappanihitati hi vipassanapi vuccati. Tattha yo bhikkhu sankharena aniccato pariggahetva aniccato disva aniccato vutthati, tassa vutthanagaminivipassana animitta nama hoti. Yo dukkhato pariggahetva dukkhato disva dukkhato vutthati, tassa appanihita nama. Yo anattato pariggahetva anattato disva anattato vutthati, tassa @Footnote: 1 Si. pathamasamapattito 2 Si. honti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page159.

Sunnata nama. Tattha animittavipassanaya maggo animitto nama, animittamaggassa phalam animittam nama, animittaphalasamapattisahajate phasse phussante "animitto phasso phussati"ti vuccati. Appanihitasunnatesupi eseva nayo. Agamaniyena kathite pana sunnato va phasso animitto va phasso appanihito va phassoti vikappo apajjeyya, tasma sagunena ceva arammanena ca kathetabbam. Evam hi tayo phassa phussantiti sameti. Vivekaninnantiadisu nibbanam viveko nama, tasmim viveke ninnam onatanti vivekaninnam. Vivekaponanti annato agantva yena viveko, tena vankam viya hutva thitanti vivekaponam. Yena viveko, tena patamanam viya thitanti vivekapabbharam.


             The Pali Atthakatha in Roman Book 13 page 154-159. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=13&A=3378&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=13&A=3378&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=18&i=560              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=18&A=7456              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=18&A=7327              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=18&A=7327              Contents of The Tipitaka Volume 18 http://84000.org/tipitaka/read/?index_18

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]