ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 12 : PALI ROMAN Sam.A. (sarattha.2)

                         11. Civarasuttavannana
    [154] Ekadasame dakkhinagirisminti rajagaham parivaretva thitassa girino
dakkhinabhage janapado dakkhinagiri nama, tasmim carikam caratiti attho. Carika ca
nama duvidha hoti turitacarika ca aturitacarika ca. Tattha yam ekacco ekam
kasavam nivasetva ekam parupitva pattacivaram amse laggetva chattam adaya
sarirato sedehi paggharantehi divasena sattatthayojanani gacchati, yam va pana
buddha kincideva bodhaneyyasattam disva yojanasatampi yojanasahassampi khanena
gacchanti, esa turitacarika nama. Devasikam pana gavutam addhayojanam tigavutam
yojananti ettakam addhanam ajjatanaya nimantanam adhivasayato janasangaham karoto
gamanam, esa aturitacarika nama. Ayam idha adhippeta.
    Nanu ca thero pancavisati vassani chaya viya dasabalassa pacchato pacchato
gacchantova ahosi, "kaham anando"ti vacanassa okasameva na adasi, so
ekasmim 2- kale bhikkhusamghena saddhim carikam caritum okasam labhatiti? satthu
@Footnote: 1 Ma. kacchusankha        2 cha.Ma. kismim
Parinibbanasamvacchare. Parinibbute kira satthari mahakassapatthero satthu parinibbane
sannipatitassa bhikkhusamghassa majjhe nisiditva dhammavinayasangayanattham pancasate bhikkhu
uccinitva "avuso mayam rajagahe vassam vasanta dhammavinayam sangayissama,
tumhe pure vassupanayikaya attano palibodham pacchinditva 1- rajagahe sannipatatha"ti
vatva attana rajagaham gato. Anandattheropi bhagavato pattacivaram adaya
mahajanam sannapento savatthim gantva tato nikkhamma rajagaham gacchanto
dakkhinagirismim carikam cari. Tam sandhayetam vuttam.
    Yebhuyyena kumarabhutati ye te hinayavatta nama, te yebhuyyena kumarabhuta 2-
dahara taruna ekavassika dvevassika bhikkhu ceva anupasampannakumaraka ca.
Kasma panete pabbajita, kasma hinayavattati? tesam kira matapitaro
Cintesum "anandatthero satthu vissasiko attha vare yacitva upatthahati,
icchiticchitatthanam sattharam gahetva gantum sakkoti, amhakam darake etassa
santike pabbajema, so sattharam gahetva agamissati, tasmim agate mayam
mahasakkaram katum labhissama"ti. Imina tava karanena nesam nataka te pabbajesum.
Satthari pana parinibbute tesam sa patthana upacchinna, atha te ekadivaseneva
uppabbajesum.
    Yathabhirantanti yatharuciya yathaajjhasayena. Tikabhojanam pannattanti idam
"ganabhojane annatra samaya pacittiyan"ti 3- idam sandhaya vuttam. Tattha hi tinnam
jananam akappiyanimantanam sadiyitva ekato patigganhantanampi anapatti, tasma
"tikabhojanan"ti vuttam.
    Dummankunam puggalanam niggahayati dussilapuggalanam niggahanattham. Pesalanam
bhikkhunam phasuviharayati dummankunam niggaheneva pesalanam uposathapavarana pavattanti,
@Footnote: 1 Si. upacchinditva, cha.Ma. ucchinditva    2 cha.Ma. kumaraka
@3 vi. mahavi. 2/214/217
Samaggavaso hoti, ayam tesam phasuviharo hoti, imassa phasuviharassa atthaya. Ma
papiccha pakkham nissaya samgham bhindeyyunti yatha devadatto sapariso kulesu
vinnapetva bhunjanto papicche nissaya samgham bhindi, evam annepi papiccha
ganabandhena kulesu vinnapetva bhunjamana ganam vaddhetva tam pakkham nissaya
ma samgham bhindeyyunti, iti imina karanena pannattanti attho. Kulanudayataya
cati bhikkhusamghe uposathapavaranam katva samaggavasam vasante manussa salakabhattadini
datva saggaparayana bhavanti, iti imaya kulanudayataya ca pannattanti attho.
    Sassaghatam manne carasiti sassam ghatento viya ahindasi. Kulupaghatam manne
carasiti kulani paghatento viya hananto viya ahindasi. Olujjatiti visesena
palujjati bhijjati. Palujjanti kho te avuso navappayati avuso ete tuyham
payena yebhuyyena navaka ekavassikaduvassika dahara ceva samanera ca palujjanti
bhijjanti. Na vayam kumarako mattamannasiti ayam kumarako attano pamanam na
janatiti theram tajjento aha.
    Kumarakavada na muccamati kumarakavadato na muccama. Tatha hi pana tvanti
idamassa evam vattabbataya karanadassanattham vuttam. Ayam hettha adhippayo:-
yasma tvam imehi navehi bhikkhuhi indriyasamvararahitehi saddhim vicarasi, tasma
kumarakehi saddhim vicaranto kumarakoti vattabbatam arahasiti.
     Annatitthiyapubbo samanoti idam yasma 1- therassa imasmim sasane neva
acariyo na upajjhayo pannayati, sayam kasayani gahetva nikkhanto, tasma
anattamanataya annatitthiyapubbatam aropayamana aha.
    Sahasati ettha ragamohacaropi sahasacarova, idam pana dosacaravasena
vuttam. Appatisankhati apaccavekkhitva. Idani attano pabbajjam sodhento yatoham
@Footnote: 1 Si. ayasmato
Avusotiadimaha. Tattha annam sattharam uddisitunti thapetva bhagavantam
annam mayham satthati evam uddisitum na janami. Sambadho gharavasotiadisu
sacepi satthihatthe ghare yojanasatantarepi va dve jayapatika vasanti, tathapi
tesam sakincanasapalibodhatthena gharavaso sambadhoyeva. Rajapathoti ragarajadinam
utthanatthananti mahaatthakathayam vuttam. "agamanapatho"tipi vattum
vattati. Alagganatthena abbhokaso viyati abbhokaso. Pabbajito hi
kutagararatanapasadadevavimanadisu pihitadvaravatapanesu paticchannesu vasantopi
neva laggati na sajjati na bajjhati, tena vuttam "abbhokaso pabbajja"ti.
Apica sambadho gharavaso kusalakiriyaya okasabhavato, rajapatho asamvutam
sankaratthanam viya rajanam, kilesarajanam sannipatatthanato, abbhokaso
pabbajja kusalakiriyaya yathasukham okasasabbhavato.
    Nayidam sukaram .pe. Pabbajeyyanti ettha ayam sankhepakatha:- yadetam
sikkhattayabrahmacariyam ekampi divasam akhandam katva carimakacittam papetabbataya
ekantaparipunnam caritabbam, ekadivasampi ca kilesamalena amalinam katva carimakacittam
papetabbataya ekantaparisuddham, sankhalikhitanti likhitasankhasadisam dhotasankhasappatibhagam
caritabbam. Idam na sukaram agaram ajjhavasatati agaramajjhe vasantena ekantaparipunnam
.pe. Caritum, yannunaham kesamassum oharetva kasayarasapitataya kasayani brahmacariyam
carantanam anucchavikani vatthani acchadetva paridahetva agarasma nikkhamitva
anagariyam pabbajeyyanti. Ettha ca yasma agarassa hitam kasivanijjadikammam
agariyanti vuccati, tam pabbajjaya natthi, tasma pabbajja anagariyati natabba,
tam anagariyam, pabbajeyyanti patipajjeyyam. 1-
    Patapilotikananti jinnapilotikanam. Terasahatthopi hi navasatako dasanam
chinnakalato patthaya pilotikati vuccati. Iti maharahani vatthani chinditva
@Footnote: 1 Ma. parivajeyyam
Katasanghatim sandhaya "patapilotikanam sanghatin"ti vuttam. Addhanamaggam patipannoti
addhayojanato patthaya maggo addhananti vuccati, tam addhanamaggam patipanno,
dighamaggam patipannoti attho.
    Idani yatha esa pabbajito, yatha ca addhanamaggam patipanno, imassatthassa
avibhavattham abhiniharato patthaya ayamanupubbikatha kathitabba:-
    atite kira kappasatasahassa matthake padumuttaro nama sattha udapadi,
tasmim hamsavatinagaram upanissaya kheme migadaye viharante vedeho nama kutumbiko
asitikotidhanavibhavo patova subhojanam bhunjitva uposathangani adhitthaya gandhapupphadini
gahetva viharam gantva sattharam pujetva vanditva ekamantam nisidi. Tasmim
khane sattha mahanisabhattheram nama tatiyasavakam "etadaggam bhikkhave mama savakanam
bhikkhunam dhutavadanam yadidam nisabho"ti etadagge thapesi. Upasako tam sutva
pasanno dhammakathavasane mahajane utthaya gate sattharam vanditva "bhante
sve mayham bhikkham adhivasetha"ti aha. Maha kho upasaka bhikkhusamghoti. Kittako
bhagavati. Atthasatthibhikkhusatasahassanti. Bhante ekam samanerampi vihare asesetva
bhikkham adhivasethati. Sattha adhivasesi. Upasako satthu adhivasanam viditva
geham gantva mahadanam sajjetva punadivase satthu kalam arocapesi.
Sattha pattacivaramadaya bhikkhusamghaparivuto upasakassa gharam gantva pannattasane
nisinno dakkhinodakavasane yagubhattadini sampaticchanto bhattavissaggam
akasi. Upasakopi satthu santike nisidi.
    Tasmim antare mahanisabhatthero pindaya caranto tameva vithim patipajji.
Upasako disva utthaya gantva theram vanditva "pattam bhante no dethati aha.
Thero pattam adasi. Bhante idheva pavisatha, satthapi gehe nisinnoti. Na vattissati
Upasakati. Upasako therassa pattam gahetva pindapatassa puretva niharitva
adasi. Tato 1- theram anugantva nivatto satthu santike nisiditva evamaha "bhante
mahanisabhatthero `sattha gehe nisinno'ti vuttepi pavisitum na icchi, atthi
nu kho etassa tumhakam gunehi atireko guno"ti. Sambuddhananca vannamaccheram
nama natthi. Atha sattha evamaha "upasaka mayam bhikkham agamayamana gehe nisidama,
so bhikkhu na evam nisiditva bhikkham udikkhati. Mayam gamantasenasane vasama,
so arannasmimyeva vasati. Mayam channe vasama, so abbhokasamhiyeva vasati. Iti
tassa ayanca ayanca guno"ti mahasamuddam purayamanova kathesi. Upasako pakatiyapi
jalamanapadipo telena asitto viya sutthutaram 2- pasanno hutva cintesi "kim
mayham annaya sampattiya, anagate ekassa buddhassa santike dhutavadanam 3-
aggabhavatthaya patthanam karissami"ti.
    So punapi sattharam nimantetva teneva niyamena satta divasani danam
datva sattame divase atthasatthibhikkhusatasahassassa ticivarani datva satthu padamule
nipajjitva evamaha "yam me bhante satta divasani danam dentassa mettam
kayakammam mettam vacikammam mettam manokammam, iminaham na annam devasampattim
va sakkamarabrahmasampattim va patthemi, idam pana me kammam anagate ekassa
buddhassa santike mahanisabhattherena pattam thanantaram papunanatthaya terasadhutangadharanam
aggabhavassa paccayo hotu"ti. Sattha "mahantam thanam imina patthitam,
samijjhissati nu kho"ti olokento samijjhanabhavam disva aha "manapam
te thanam patthitam. Anagate satasahassakappamatthake gotamo nama buddho
uppajjissati, tassa tvam tatiyasavako mahakassapatthero nama bhavissasi"ti. Tam
sutva upasako "buddhanam dve katha nama natthi"ti punadivase pattabbam viya
@Footnote: 1 Ma. tam   2 Si. sutthu      3 Si. dhutangadharanam
Tam sampattim amannittha. So yavatayukam silam rakkhitva tattha kalakato sagge
nibbatti.
    Tato patthaya devamanussesu sampattim anubhavanto ito ekanavutikappe
vipassimhi sammasambuddhe bandhumatinagaram nissaya kheme migadaye viharante
devaloka cavitva annatarasmim parijinnabrahmanakule nibbatti. Tasmim ca kale
"vipassi bhagava sattame sattame samvacchare dhammam katheti"ti. Mahantam kolahalam hoti.
Sakalajambudipe devata "sattha dhammam kathessati"ti arocenti, brahmano tam
sasanam assosi. Tassa ca nivasanasatako eko hoti, tatha brahmaniya,
parupanam pana dvinnampi ekameva. Sakalanagare "ekasatakabrahmano"ti pannayati.
Brahmananam kenacideva kiccena sannipate sati brahmanim gehe thapetva
sayam gacchati, brahmaninam sannipate sati sayam gehe titthati, brahmani tam
vattham parupitva gacchati. Tasmim pana divase brahmano brahmanim aha "bhoti
kim rattim dhammassavanam sunissasi, diva"ti. "mayam matugamajatika nama rattim
sotum na sakkoma, diva sossami"ti tam brahmanam gehe thapetva vattham
parupitva upasikahi saddhim diva gantva sattharam vanditva ekamante nisinna
dhammam sutva upasikahiyeva saddhim agamasi. Atha brahmano brahmanim gehe
thapetva vattham parupitva viharam gato.
    Tasmim ca samaye sattha parisamajjhe alankatadhammasane sannisinno
cittavijanim adaya akasagangam otarento viya sinerumatthakam 1- katva sagaram
nimmathento viya dhammakatham katheti. Brahmanassa parisante 2- nisinnassa dhammam
sunantassa pathamayamasmimyeva sakalasariram purayamana pancavanna piti uppajji.
So parutavattham sangharitva 3- "dasabalassa dassami"ti cintesi. Athassa adinavasahassam
@Footnote: 1 cha.Ma.,i. sinerum mattham   2 ka. pariyante   3 Si. samharitva
Dassayamanam maccheram uppajji, so "brahmaniya ca mayhanca ekameva vattham,
annam kinci parupanam natthi, aparupitva ca nama bahi caritum na sakka"ti sabbathapi
adatukamo ahosi. Athassa nikkhante pathamayamepi majjhimayamepi tatheva piti
uppajji, so tatheva ca cintetva tatheva adatukamo ahosi. Athassa majjhimayame
nikkhante pacchimayamepi tatheva piti uppajji, so "taranam va 1- hotu amaranam
va, pacchapi janissami"ti vattham sangharitva satthu padamule thapesi. Tato
vamahattham abhujitva dakkhinena hatthena tikkhattum apphotetva "jitam me, jitam
me"ti tayo vare nadi.
    Tasmim ca samaye bandhuraja dhammasanassa pacchato antosaniyam nisinno
dhammam sunati. Ranno ca nama "jitam me, jitam me"ti saddo amanapo hoti.
So purisam pesesi "gaccha etam puccha kim vadesi"ti, so tena gantva pucchito
"avasesa hatthiyanadini aruyha asicammadini gahetva parasenam jinanti,
na tam acchariyam, aham pana pacchato agacchantassa kutagonassa muggarena sisam
bhinditva tam palapento viya maccheracittam madditva 2- parutavattham dasabalassa
adasim, tam me macchariyam jitan"ti aha. Puriso gantva tam pavuttim ranno
arocesi. Raja aha "amhe bhane dasabalassa anurupam na janimha, brahmano
pana jani"ti 3- vatthayugampi pesesi. Tam disva brahmano cintesi "ayam mayham
tunhi nisinnassa pathamam kinci adatva satthu gune kathentassa adasi, satthu
gune paticca uppannena mayham ko attho"ti tampi vatthayugam dasabalasseva adasi.
Raja "kim brahmanena katan"ti pucchitva "tampi tena 4- vatthayugam tathagatasseva
dinnan"ti sutva annani dve vatthayugani pesesi. So tanipi adasi. Raja
@Footnote: 1 ka. maranam va      2 ka. kajetva
@3 Si., Ma. janatiti      4 Si. tampi dinnam
Annanipi cattariti evam yava dvattimsa vatthayugani pesesi. Atha brahmano
"idam vaddhetva gahanam viya hoti"ti attano atthaya ekam, brahmaniya
atthaya ekanti dve vatthayugani gahetva timsa yugani tathagatasseva adasi.
Tato patthaya ca satthu vissasiko jato.
    Atha nam raja ekadivasam sitasamaye satthu santike dhammam sunantam disva
satasahassagghanikam attano parutam rattakambalam datva aha "ito patthaya imam
parupitva dhammam sunahi"ti. So "kim me imina kambalena imasmim putikaye
upanitena"ti cintetva antogandhakutiyam tathagatamancassa upari vitanam katva
agamasi. Atha ekadivasam raja patova viharam gantva antogandhakutiyam satthu
santike nisidi. Tasmim ca samaye chabbanna buddharasmiyo kambalam patihannanti, kambalo
ativiya virocati. Raja uddham olokento sanjanitva aha "bhante amhakam esa
kambalo, amhehi ekasatakabrahmanassa dinno"ti. Tumhehi maharaja brahmano
pujito, brahmanena aham pujitati. Raja "brahmano yuttakam annasi, na
mayan"ti pasiditva yam manussanam upakarabhutam, tam sabbam atthatthakam katva sabbatthakam
nama danam datva purohitatthane thapesi. Sopi "atthatthakam nama catusatthi
hoti"ti catusatthi salakabhattani upanametva 1- yavajivam danam datva silam
rakkhitva tato cuto sagge nibbatti.
    Puna tato cuto imasmim kappe konagamanassa ca bhagavato kassapadasabalassa
cati dvinnam buddhanam antare baranasiyam kutumbiyaghare nibbatto, so
vuddhimanvaya gharavasam vasanto ekadivasam aranne janghaviharam carati.
Tasmim ca samaye paccekabuddho naditire civarakammam karonto anuvate appahonte
sangharitva thapetum araddho. So disva "kasma bhante sangharitva thapetha"ti
@Footnote: 1 cha.Ma. upanibandhapetva
Aha. Anuvato nappahotiti. "imina bhante karotha"ti satakam datva
"nibbattanibbattatthane me kenaci parihani ma hotu"ti patthanam thapesi. 1-
Gharepissa bhaginiya saddhim bhariyaya kalaham karontiya paccekabuddho pindaya
pavisi.
    Athassa bhagini paccekabuddhassa pindapatam datva tassa bhariyam sandhaya
"evarupam balam yojanasatena parivajjeyyan"ti patthanam thapesi. 1- Sa gehadvare
thita tam sutva "imaya dinnam bhattam esa ma bhunjatu"ti pattam gahetva
pindapatam chaddetva kalalassa puretva adasi. Itara disva "bale
mam tava akkosa va pahara va, evarupassa pana dve asankheyyani
puritaparamissa pattato bhattam chaddetva kalalam datum na yuttan"ti aha.
Athassa bhariyaya patisankhanam uppajji. Sa "titthatha bhante"ti kalalam chaddetva
pattam dhovitva gandhacunnena ubbattetva pavarassa catumadhurassa puretva
upari asittena padumagabbhavannena sappina vijjotamanam paccekabuddhassa hatthe
thapetva "yatha ayam pindapato obhasajato, evam obhasajatam me sariram
hotu"ti patthanam thapesi. 1- Paccekabuddho anumoditva akasam pakkhandi. 2- Tepi
jayapatika yavatayukam kusalam katva sagge nibbattitva puna tato cavitva
upasako baranasiyam asitikotivibhavassa setthino putto hutva nibbatti, itara
tadisasseva dhita hutva nibbatti.
    Tassa vuddhippattassa tameva setthidhitaram anayimsu. Tassa pubbe
adinnavipakassa tassa kammassa anubhavena patikulam pavitthamattaya ummarabbhantare
sakalasariram ugghatitavaccakuti viya duggandham jatam. Setthikumaro "kassayam gandho"ti
pucchitva "setthikannaya"ti sutva "niharatha niharatha"ti abhataniyameneva 3-
@Footnote: 1 cha.Ma. patthapesi       2 Si.,Ma. pakkhando
@3 Ma. agatanayeneva
Kulagharam pesesi. Sa eteneva niharena sattasu thanesu patinivattita cintesi
"aham sattasu thanesu patinivatta, kim me jivitena"ti attano abharanabhandam
bhanjapetva suvannitthakam karesi. Ratanayatam vidatthivitthatam caturangulubbedham.
Tato haritalamanosilapindam gahetva attha uppalahatthake adaya kassapadasabalassa
cetiyakaranatthanam gata. Tasmim ca khane eka itthakapanti parikkhipitva
agacchamana ghatanitthakaya una hoti. Setthidhita vaddhakim aha "imam itthakam
ettha thapetha"ti. Amma bhaddake kale agatasi, sayameva thapehiti. Sa aruyha
telena haritalamanosilam yojetva tena bandhanena itthakam patitthapetva upari
atthahi uppalahatthakehi pujam katva vanditva "nibbattanibbattatthane me
kayato candanagandho vayatu, mukhato uppalagandho"ti patthanam katva cetiyam
vanditva padakkhinam katva agamasi.
    Atha tasmimyeva khane yassa setthiputtassa pathamam geham nita, tassa tam
arabbha sati udapadi. Nagarepi nakkhattam sanghuttham hoti. So upatthake aha
"tada idha anita setthidhita atthi, kaham sa"ti. Kulagehe samiti. 1- Anetha nam,
nakkhattam kilissamati. Te gantva tam vanditva thita "kim tata agatattha"ti
taya puttha tam pavuttim acikkhimsu. Tata maya abharanabhandena cetiyam pujitam,
abharanam me natthiti. Te gantva setthiputtassa arocesum. Anetha nam, pilandhanam
labhissamati. Te anayimsu. Tassa saha gharappavesanena sakalageham candanagandhanceva
niluppalagandhanca vayati. 2-
    Setthiputto tam pucchi "pathamam tava sarirato duggandho vayi, idani
pana te sarirato candanagandho, mukhato uppalagandho vayati, kim etan"ti. Sa
adito patthaya attano katakammam arocesi. Setthiputto "niyyanikam vata
@Footnote: 1 Si. vasati samiti       2 cha.Ma.,i. vayi
Buddhanam sasanan"ti pasiditva yojanikam suvannacetiyam kambalakancukena parikkhipitva
tattha tattha rathacakkappamanehi suvannapadumehi alankari. Tesam dvadasahattha
olambaka 1- honti. So tattha yavatayukam thatva sagge nibbattitva tato
cuto baranasito yojanamatte thane annatarasmim amaccakule nibbatti,
setthikanna devalokato cavitva rajakule jetthadhita hutva nibbatti.
    Tesu vayappattesu kumarassa vasanagame nakkhattam sanghuttham, so mataram
aha "satakam me amma dehi, nakkhattam kilissami"ti. Sa dhotavattham niharitva
adasi. Amma thulam idanti. Annam niharitva adasi, tampi patikkhipi. Annam
niharitva adasi, tampi patikkhipi. Atha nam mata aha "tata yadise gehe
mayam jata, natthi no tato 2- sukhumatarassa patilabhaya punnan"ti. Labhanatthanam
gacchami ammati. Putta aham ajjeva tuyham baranasinagare rajjam patilabhampi
icchamiti. So mataram vanditva aha "gacchami amma"ti. Gaccha tatati. Evam
kirassa cittam ahosi "kaham gamissati, idha va ettha va gehe nisidissati"ti.
So pana punnaniyamena nikkhamitva baranasim gantva uyyane mangalasilapatte
sasisam parupitva nipajji. So ca baranasi ranno kalakatassa sattamo divaso
hoti.
    Amacca ranno sarirakiccam katva rajangane nisiditva mantayimsu "ranno ekava
dhita atthi, putto natthi, arajakam rajjam na titthati, ko raja hoti"ti mantetva
"tvam hohi, tvam hohi"ti. Purohito aha "bahum oloketum na vattati, pussaratham 3-
vissajjema"ti. Te kumudavanne cattaro sindhave yojetva pancavidham rajakakudhabhandam
setacchattam ca rathasmimyeva thapetva ratham vissajjetva pacchato pacinadvarena
nikkhamitva uyyanabhimukho ahosi, "pariccayena uyyanabhimukho turiyani
pagganhapesum.
@Footnote: 1 ka. terasadvadasahattha olambika
@2 cha.Ma.,i. ito     3 cha.Ma. phussaratham
Ratho gacchati, nivattema"ti keci ahamsu. Purohito "ma nivattayittha"ti aha.
Ratho kumaram padakkhinam katva arohanasajjo hutva atthasi. Purohito
parupanakannam apanetva padatalani olokento "titthatu ayam dipo,
dvisahassadipaparivaresu catusu dipesu esa rajjam katum yutto"ti vatva "punapi
turiyani pagganhatha punapi pagganhatha"ti tikkhattum turiyani pagganhapesi.
    Atha kumaro mukham vivaritva oloketva "kena kammena agatattha
tata"ti 1- aha. Deva tumhakam rajjam papunatiti. Raja kahanti. Devattam gato 2-
samiti. Kati divasa atikkantati. Ajja sattamo divasoti. Putto va dhita va
natthiti. Dhita atthi deva, putto natthiti. Tena hi karessami 3- rajjanti. Te
tavadeva abhisekamandapam katva rajadhitaram sabbalankarehi alankaritva uyyanam
anetva kumarassa abhisekam akamsu.
    Athassa katabhisekassa satasahassagghanikam vattham upaharimsu. So "kimidam
tata"ti aha. Nivasanavattham devati. Nanu tata thulanti. Manussanam paribhogavatthesu
ito sukhumataram natthi devati. Tumhakam raja evarupam nivasetiti. Ama devati.
Na manne punnava tumhakam raja, suvannabhingaram 4- aharatha, labhissami 5-
vatthanti. Suvannabhingaram aharimsu. So utthaya hatthe dhovitva mukham vikhaletva
hatthena udakam adaya puratthimadisaya abbhukkiri, ghanapathavim bhinditva attha
kapparukkha utthahimsu, puna udakam gahetva dakkhinam pacchimam uttaranti evam
catassopi disa abbhukkiri, sabbadisasu atthattham katva dvattimsa kapparukkha
utthahimsu. 6- So ekam dibbadussam ekam nivasetva ekam parupitva "nandaranno
vijite suttakantika itthiyo ma suttam kantimsuti evam bherim carapetha"ti
@Footnote: 1 cha.Ma.,i. agatatthati       2 ka. devam gato
@3 cha.Ma.,i. karissami         4 Si.,i. suvannabhimkaram, evamuparipi
@5 cha.Ma.,i. labhissama         6 i. utthayimsu
Vatva chattam ussapetva alankatapatiyatto hatthikkhandhavaragato nagaram pavisitva
pasadam aruyha mahasampattim anubhavi.
    Evam kale gacchante ekadivasam devi ranno sampattim disva "aho vata
tapassi"ti 1- karunnakaram dassesi. "kimidam devi"ti ca puttha "atimahati deva
sampatti, atite buddhanam saddahitva kalyanam akattha, idani anagatassa
paccayam kusalam na karotha"ti aha. Kassa dassami, silavanto natthiti. "asunno
deva jambudipo arahantehi, tumhe danameva sajjetha, aham arahante lacchami"ti
aha. Raja punadivase pacinadvare danam sajjapesi. Devi patova uposathangani
adhitthaya uparipasade puratthabhimukha urena nipajjitva "sace etissa
disaya arahanto atthi, agacchantu amhakam bhikkham ganhantu"ti aha. Tissam
disaya arahanto nahesum. Tam sakkaram kapanaddhikayacakanam 3- adamsu.
    Punadivase dakkhinadvare danam sajjetva tatheva akasi, punadivase
pacchimadvare. Uttaradvare sajjitadivase pana deviya tatheva nimantentiya
himavante vasantanam padumavatiya puttanam pancasatanam paccekabuddhanam jetthako
mahapadumapaccekabuddho bhatike amantesi "marisa nandaraja tumhe
nimanteti, adhivasetha tassa"ti. Te adhivasetva punadivase anotattadahe
mukham dhovitva akasena agantva uttaradvare otarimsu. Manussa
gantva "pancasata deva paccekabuddha agata"ti ranno arocesum. Raja
saddhim deviya gantva vanditva pattam gahetva paccekabuddhe pasadam
aropetva tesam danam datva bhattakiccavasane raja samghattherassa, devi
samghanavakassa padamule nipajjitva "ayya paccayehi na kilamissanti, mayam
@Footnote: 1 cha.Ma. aho tapassiti, i. aho passiti  2 ka. sve agantva
@3 ka. kapanayacakanam, i. kapanayacakadinam
Punnena na hayissama, amhakam yavajivam idha nivasaya patinnam detha"ti
patinnam karetva uyyane panca pannasalasatani panca cankamanasataniti
sabbakarena nivasanatthanam sampadetva tattha vasapesum.
    Evam kale gacchante ranno paccanto kupito. "aham paccantam vupasametum
gacchami, tvam paccekabuddhesu ma pamajji"ti devim ovaditva gato. Tasmim anagateyeva
paccekabuddhanam ayusankhara khina. Mahapadumapaccekabuddho tiyamarattim jhanakilam
kilitva arunuggamane alambanaphalakam alambitva thitakova anupadisesaya
nibbanadhatuya parinibbayi, etenupayena sesapiti sabbepi parinibbuta.
Punadivase devi paccekabuddhanam nisidanatthanam haritupalittam karetva pupphani
vikiritva pujam katva 1- tesam agamanam olokayanti nisinna agamanam
apassanti purisam pesesi "gaccha tata janahi, kim ayyanam kinci aphasukan"ti.
So gantva mahapadumassa pannasaladvaram vivaritva tattha apassanto cankamanam
gantva alambanaphalakam nissaya thitam disva vanditva "kalo bhante"ti aha.
Parinibbutasariram kim kathessati, so "niddayati manne"ti gantva pitthipade
hatthena paramasi. Padanam sitalataya ceva thaddhataya ca parinibbutabhavam natva
dutiyassa santikam agamasi, evam tatiyassati sabbesam parinabbutabhavam natva
rakulam gato. "kaham tata paccekabuddha"ti puttho "parinibbuta devi"ti
aha. Devi kandanti rodanti nikkhamitva nagarehi saddhim tattha gantva
sadhukilikam karetva paccekabuddhanam sarirakiccam katva dhatuyo gahetva cetiyam
patitthapesi.
    Raja paccantam vupasametva agato paccuggamanam agatam devim pucchi "kim
bhadde paccekabuddhesu nappamajji, niroga ayya"ti. Parinibbuta devati.
@Footnote: 1 cha.Ma.,i. dhupam datva
Raja cintesi "evarupanampi panditanam maranam uppajjati, amhakam kuto
mokkho"ti. So nagaram agantva 1- uyyanameva pavisitva jetthaputtam pakkosapetva
tassa rajjam patiyadetva sayam samanapabbajjam pabbaji, devipi "imasmim pabbajite
aham kim karissami"ti tattheva uyyane pabbajita. Dvepi jhanam bhavetva tato
cuta brahmaloke nibbattimsu.
    Tesu tattheva vasantesu amhakam sattha loke uppajjitva pavattitapavaradhammacakko
anupubbena rajagaham pavisi. Ayam pipphalimanavo 2- magadharatthe mahatitthabrahmanagame
kapilabrahmanassa aggamahesiya kucchismim nibbatto, ayam bhaddakapilani maddaratthe
sagalanagare kosiyagottabrahmanassa aggamahesiya kucchismim nibbatta. Tesam
kho anukkamena vaddhamananam pipphalimanavassa visatime vasse bhaddaya solasame
vasse sampatte matapitaro puttam oloketva "tata tvam vayappatto, kulavamso
nama patitthapetabbo"ti ativiya nippilayimsu. Manavo aha "mayham sotapathe evarupam katham
ma kathetha, aham yava tamhe dharatha, tava patijaggissami, tumhakam pacchato nikkhamitva
pabbajissami"ti. Te katipaham atikkamitva puna kathayimsu, sopi tatheva patikkhipati. 3-
Puna kathayimsu, punapi patikkhipi. Tato patthaya mata nirantaram kathetiyeva.
    Manavo "mama mataram sannapessami"ti rattasuvannassa nikkhasahassam datva
suvannakarehi ekam itthirupam karapetva tassa majjanaghattanadikammapariyosane
tam rattavattham nivasetva vannasampannehi pupphehi ceva nanaalankarehi ca
alankarapetva mataram pakkosapetva aha "amma evarupam arammanam labhanto
gehe vasami 4- alabhanto na vasami"ti. 5- Pandita brahmani cintesi "mayham
@Footnote: 1 Si. anagantva, agantva    2 cha.Ma. pippalimanavo
@3 cha.Ma. patikkhipi, i. nikkhipi      4 ka. thassami    5 ka. thassamiti
Putto punnava dinnadano katabhiniharo, punnam karonto na ekakova akasi,
addha etena saha katapunna suvannarupakapatibhaga bhavissati"ti attha brahmane
pakkosapetva sabbakamehi santappetva suvannarupakam ratham aropetva "gacchatha
tata, yattha amhakam jatigottabhogehi samane kule evarupam darikam passatha,
imameva suvannarupakam lancakarakam 1- katva detha"ti uyyojesi.
    Te "amhakam nama etam kamman"ti nikkhamitva "kattha gamissama"ti
cintetva "maddarattham nama itthakaro, maddarattham 2- gamissama"ti maddaratthe
sagalanagaram agamamsu. Tattha tam suvannarupakam nhanatthe 3- thapetva ekamante
nisidimsu. Atha bhaddaya dhati bhaddam nhapetva alankaritva sirigabbhe
nisidapetva nhayitum agacchanti tam rupakam disva "ayyadhita me idhagata"ti
sannaya tajjetva "dubbinite kim tvam idhagata"ti talasattikam uggiritva "gaccha
sighan"ti gandim passe pahari. Hattho pasane patihato viya kampittha. Sa
patikkamitva "evam thaddham nama mahajivam disva `ayyadhita me'ti sannam
uppadesim, ayyadhitaya hi me ayam nivasanapatiggahikapi 3- ayutta"ti aha.
Atha nam te manussa parivaretva "evarupa te samidhita"ti pucchimsu. Kim esa,
imaya satagunena sahassagunena mayham ayya abhirupatara, dvadasahatthe gabbhe
nisinnaya padipakiccam natthi, sarirobhaseneva tamam vidhamatiti. "tenahi agaccha"ti
tam khujjam gahetva suvannarupakam ratham aropetva kosiyagottassa gharadvare
thapetva agamanam nivedayimsu.
    Brahmano patisantharam katva "kuto agatattha"ti pucchi. Magadharatthe
mahatitthagame kapilabrahmanassa gharatoti. Kim karana agatati. Imina nama
@Footnote: 1 cha.Ma.,i. pannakaram        2 Si. tattha
@3 Ma. nadititthe       3. Si. nivasanapatiggahikayapi
Karanenati. "kalyanam tata, samajatigottavibhavo amhakam brahmano, dassami
darikan"ti pannakaram ganhi. Te kapilabrahmanassa sasanam pahinimsu "laddha
darika, kattabbam karotha"ti. Tam sasanam sutva pipphalimanavassa arocayimsu
"laddha kira darika"ti. Manavo "aham na labhissamiti cintesim, ime laddhati
ca vadanti, anatthiko hutva pannam pesessami"ti rahogato pannam likhi
"bhadda attano jatigottabhoganurupam gharavasam labhatu, aham nikkhamitva pabbajissami,
ma paccha vippatisarini ahosi"ti. Bhaddapi "asukassa kira mam datukama"ti
sutva rahogata pannam likhi "ayyaputto attano jatigottabhoganurupam gharavasam
labhatu, aham nikkhamitva pabbajissami, ma paccha vippatisari ahosi"ti. Dvepi
pannani antaramagge samagacchimsu. "idam kassa pannan"ti pipphalimanavena
bhaddaya pahinanti. Idam kassa pannanti. Bhaddaya pipphalimanavassa pahinanti ca
vutte dvepi vacetva "passatha darakanam kamman"ti phaletva aranne chaddetva
samanapannam likhitva ito ca eto ca pesesum. Iti tesam anicchamananamyeva
samagamo ahosi.
    Tamdivasamyeva ca manavopi ekam pupphadamam ganthapesi, bhaddapi ekam
ganthapesi. Tani sayanamajjhe 1- thapetva bhuttasayamasa ubhopi "sayanam
aruhissama"ti samagantva manavo dakkhinapassena sayanam aruhi. Bhadda
vamapassena aruhitva aha "yassa passe pupphani milayanti, tassa ragacittam
uppannanti vijanissama, imam pupphadamam na alliyitabban"ti. Te pana
annamannassa sarirasamphassabhayena tiyamarattim niddam anokkamantava vitinamenti,
diva pana hasitamattam na hoti. Te lokamisena asamsattha. Yava matapitaro
dharanti, tava kutumbam avicaretva tesu kalakatesu vicarayimsu. Mahati manavassa
@Footnote: 1 cha.Ma.,i. asanamajjhe
Sampatti, ekadivasam sariram ubbattetva chaddetabbam suvannacunnameva magadhanalika
dvadasanalimattam laddhum vattati. Yantabaddhani satthi mahatalakani, kammanto
dvadasaynoiko, anuradhapurappamana cuddasa dasagama, cuddasa hatthanika,
cuddasa assanika, cuddasa rathanika.
    So ekadivasam alankatam assam aruyha mahajanaparivuto kammantam gantva
khettakotiyam thito nangalehi bhinnatthanato kakadayo sakune ganduppadakadipane
uddharitva khadante disva "tata ime kim khadanti"ti pucchi. Ganduppade
ayyati. Etehi katam papam kassa hotiti. Tumhakam ayyati. So cintesi "sace
etehi katam papam mayham hoti, kim me karissati sattaasitikotidhanam, kim
dvadasayojano kammanto, kim yantabaddhani satthi mahatalakani, kim cuddasa
gama, sabbametam bhaddaya kapilaniya niyyadetva nikkhamitva pabbajissami"ti.
    Bhaddapikapilani tasmim khane abbhantaravatthumhi tayo tilakumbhe
pattharapetva dhatihi parivuta nisinna kake tilapanake khadamane disva
"amma kim ime khadanti"ti pucachi. Panake ayyeti. Akusalam kassa hotiti.
Tumhakam ayyeti. Sa cintesi "mayham catuhattham vattham nalikodanamattam ca
laddhum vattati, yadi ca panetam ettakena janena katam akusalam mayham hoti,
bhavasahassenapi vattato sisam ukkhipitum na sakka, ayyaputte agatamatteyeva
sabbam tassa niyyadetva nikkhamma pabbajissami"ti.
    Manavo agantva nhatva pasadam aruyha maharahe pallanke nisidi,
athassa cakkavattino anucchavikam bhojanam sajjayimsu. Dvepi bhunjitva parijane
nikkhante rahogata phasukatthane nisidimsu. Tato manavo bhaddam aha "bhadde
tvam imam gharam agacchanti kittakam dhanam ahari"ti. Pancapannasa sakatasahassani
Ayyati. "etam sabbam, ya ca imasmim ghare sattaasitikotiyo, yantabaddha
satthitalakadibheda sampatti atthi, sabbam tuyhamyeva niyyademi"ti. Tumhe
pana ayyati. Aham pabbajissamiti. Ayya ahampi tumhakamyeva agamanam olokayamana
nisinna, ahampi pabbajissamiti. Tesam adittapannakuti viya tayo bhava upatthahimsu.
Te "pabbajissama"ti vatva antarapanato kasayarasapitani vatthani mattikapatte
ca aharapetva annamannam kese oharetva "ye loke arahanto,
te uddissa amhakam pabbajja"ti pabbajitva thavikasu patte osapetva 1-
amse laggetva pasadato otarimsu. Gehe dasesu ca kammakaresu ca na koci
sanjani.
    Atha ne brahmanagamato nikkhamma dasagamadvarena gacchante akappakuttavasena
dasagamavasino sanjanimsu. Te rudanta padesu nipatitva "kim amhe
anathe karotha ayya"ti ahamsu. "mayam bhane `adittapannasala viya tayo
bhava'ti pabbajimha, sace tumhesu ekekam bhujissam karoma, vassasatampi nappahoti,
tumheva tumhakam sisam dhovitva bhujissa hutva jivatha"ti vatva tesam
rodantanamyeva pakkamimsu. Thero purato gacchanto nivattitva olokento cintesi
"ayam bhadda kapilani sakalajambudipagghanika itthi mayham pacchato agacchati.
Thanam kho panetam vijjati, yam kocideva evam cinteyya `ime pabbajitvapi vina
bhavitum na sakkonti, ananucchavikam karonti'ti. Koci va pana manam padusetva
apayapurako 2- bhaveyya. Imam pahaya maya gantum vattati"ti cittam uppadesi.
    So purato gacchanto dvedhapatham disva tassa matthake atthasi. Bhaddapi
agantva vanditva atthasi. Atha nam aha "bhadde tadisim itthim mama pacchato
@Footnote: 1 Si. osaretva      2 Si.,i. apayupago
Agacchantim disva `ime pabbajitvapi vina bhavitum na sakkonti'ti cintetva
amhesu padutthacitto mahajano apayapurako bhaveyya, imasmim dvedhapathe tvam
ekam ganha, aham ekena gamissami"ti. "ama ayya pabbajitanam matugamo nama
malam, `pabbajitvapi vina na bhavanti'ti amhakam dosam passanti, 1- tumhe ekam
maggam ganhatha, vina bhavissama"ti tikkhattum padakkhinam katva catusu thanesu
pancapatitthitena vanditva dasanakhasamodhanasamujjalam anjalim paggayha "satasahassakappamane
addhane kato mittasanthavo ajja bhijjati"ti vatva "tumhe dakkhinajatika nama,
tumhakam dakkhinamaggo vattati, mayam matugama nama vamajatika, amhakam vamamaggo
vattati"ti vanditva maggam patipanna. Tesam dvedhabhutakale ayam mahapathavi "aham
cakkavalagirisinerupabbate dharetum sakkontipi tumhakam gune dharetum na sakkomi"ti
vadanti viya viravamana akampi, akase asanisaddo viya pavatti, cakkavalapabbato
unnadi.
    Sammasambuddho veluvanamahavihare gandhakutiyam nisinno pathavikampanasaddam
sutva "kassa nu kho pathavi kampati"ti avajjentopi 2- "pipphalimanavo ca
bhadda ca kapilani mam uddissa appameyyam sampattim pahaya pabbajita, tesam
viyogatthane ubhinnampi gunabalena ayam pathavikampo jato, mayapi etesam sangaham
katum vattati"ti gandhakutito nikkhamma sayameva pattacivaram adaya asitimahatheresu
kanci anamantetva tigavutam maggam paccuggamanam katva rajagahassa ca nalandaya
ca antare bahuputtakanigrodharukkhamule pallankam abhujitva nisidi. Nisidanto
pana annataro pamsukuliko viya anisiditva buddhavesam gahetva asitihattha
ghanabuddharasmiyo vissajjento nisidi. Iti tasmim khane
@Footnote: 1 ka. dassanti          2 cha.Ma. pi-saddo na dissati
Pannachattasakatacakkakutagaradippamana buddharasmiyo ito cito ca vippharantiyo 1-
vidhavantiyo candasahassasuriyasahassauggamanakalo viya kurumana tam pavanantaram 2-
ekobhasam akamsu. Dvattimsamahapurisalakkhanasiriya samujjalitataraganam viya gaganam,
supupphitakamalakuvalayam viya salilam, vanantaram virocittha. Nigrodharukkhassa nama khandho
soto hoti, pattani nilani pakkani rattani. Tasmim pana divase satasakho
nigrodharukkho suvannavanno ahosi.
    Iti ya sa addhanamaggapatipannoti padassa attham vatva "idani yatha
esa pabbajito, yatha ca addhanamaggam patipanno, imassa atthassa avibhavattham
abhiniharato patthaya ayam anupubbikatha veditabbati 3- vutta, sa evam veditabba.
    Antara ca rajagaham antara ca nalandanti rajagahassa ca nalandaya
ca antare. Sattharanca vataham passeyyam bhagavantameva passeyyanti sace aham
sattharam passeyyam, imamyeva bhagavantam passeyyam. Na hi me ito annena
satthara bhavitum sakkati. Sugatanca vataham passeyyam bhagavantameva passeyyanti
sace aham sammapatipattiya sutthu gatatta sugatam nama passeyyam, imamyeva
bhagavantam passeyyam. Na hi me ito annena sugatena bhavitum sakkati. Sammasambuddhanca
vataham passeyyam bhagavantameva passeyyanti sace aham samma samam ca saccani
buddhatta sammasambuddham nama passeyyam, imamyeva bhagavantam passeyyam. Na hi
me ito annena sammasambuddhena bhavitum sakkati ayamettha adhippayo. Evam
dassaneneva "bhagavati 4- `ayam sattha, ayam sugato, ayam sammasambuddho'ti nikkankho
aham avuso ahosin"ti dipeti. Sattha me bhanteti idam kincapi dve vare
agatam, tikkhattum pana vuttanti veditabbam. Imina hi so "evam tikkhattum
savakattam savesim avuso"ti dipeti.
@Footnote: 1 cha.Ma.,i. vipphandantiyo        2 cha.Ma.,i. anantaram
@3 cha.Ma. kathetabbati            4 Si.,Ma. bhagavanti, i. bhagavantam
    Ajanannevati ajanamanova. Dutiye padepi eseva nayo. Muddhapi tassa
vipateyyati yassa annassa "ajanamyeva janami"ti patinnassa bahirakassa satthuno
evam sabbacetasa samannagato pasannacitto savako evarupam paramanipaccakaram
kareyya, tassa vantachinnatalapakkam viya givato muddhapi vipateyya, sattadha pana
phaleyyati attho. Kim va etena, sace mahakassapatthero imina cittappasadena
imam paramanipaccakaram mahasamuddassa kareyya, tatthakapale pakkhittaudakabindu viya
vilayam gaccheyya. Sace cakkavalassa kareyya, thusamutthi viya vikireyya. Sace
sinerupabbatassa kareyya, kakatundena pahatapitthimutthi viya viddhamseyya. Sace
mahapathaviya kareyya, vatahatabhasmapunjo viya vikireyya. Evarupopi pana therassa
nipaccakaro satthu suvannavanne padapitthe lomamattampi vikopetum nasakkhi.
Titthatu ca mahakassapo, mahakassapasadisanam bhikkhunam sahassampi satasahassampi
nipaccakaradassanena neva dasabalassa padapitthilomamattampi vikopetum pamsukulacivare va
amsumattampi caletum sakkoti. Evam mahanubhavo hi sattha.
    Tasmatiha te kassapati yasma aham jananto eva "pajanami"ti 1-
passanto eva ca "passami"ti vadami, tasma kassapa taya evam sikkhitabbam. Tibbanti
bahalam mahantam. Hirottappanti hiri ca otappanca. Paccupatthitam bhavissatiti pathamatarameva
upatthitam bhavissati. Yo hi theradisu hirottappam upatthapetva upasankamati,
theradayopi tam sahirika saottappa ca hutva upasankamantiti ayamettha anisamso.
Kusalupasanhitanti kusalasannissitam. Atthikatvati attanam tena dhammena atthikam
katva, tam va dhammam "esa mayham attho"ti atthim katva. Manasikaritvati citte
thapetva. Sabbacetasa samannaharitvati cittassa thokampi bahi gantum adento sabbena
@Footnote: 1 cha.Ma.,i. janamiti
Samannaharacittena samannaharitva. Ohitasototi thapitasoto, nanasotanca
pasadasotanca odahitva maya desitam dhammam sakkaccameva sunissamiti evam hi te
sikkhitabbam. Satasahagata ca me kayagatasatiti asubhesu ceva anapane ca
pathamajjhanavasena sukhasampayutta kayagatasati. Yo ca panayam tividho ovado,
therassa ayameva pabbajja ca upasampada ca ahosi.
    Sanoti 1- sakileso saino hutva. Ratthapindam bhunjinti saddhadeyyam bhunjim.
Cattaro hi paribhoga theyyaparibhogo inaparibhogo dayajjaparibhogo samiparibhogoti.
Tattha dussilassa samghamajjhe nisiditva bhunjantassapi theyyaparibhogo nama.
Kasma? catusu paccayesu anissarataya. Silavato apaccavekkhitaparibhogo inaparibhogo
Nama. Sattannam sekkhanam paribhogo dayajjaparibhogo nama. Khinasavassa
paribhogo samiparibhogo nama. Iti khinasavo sami hutva anano paribhunjati.
Thero attana puthujjanena hutva paribhuttaparibhogam inaparibhogamyeva karonto evamaha.
Atthamiya anna udapaditi atthame divase arahattaphalam uppajji.
    Athakho avuso bhagava magga okkammati maggato okkamanam pathamataram
tamdivaseyeva ahosi, arahattadhigamo paccha. Desanavarassa pana evam agatta
arahattadhigamo pathamam dipito. Kasma pana bhagava magga okkantoti? evam kirassa
ahosi "imam bhikkhum jatiarannikam jatipamsukulikam jatiekasanikam karissami"ti.
Tasma okkami.
    Muduka kho tyayanti muduka kho te ayam. Imanca pana vacam bhagava tam
civaram padumapupphavannena panina antantena paramasanto aha. Kasma
evamahati? therena saha civaram parivattetukamataya. Kasma parivattetukamo jatoti?
theram attano thane thapetukamataya. Thero pana yasma civarassa va pattassa
va vanne kathite "imam tumhakam ganhatha"ti vacanam carittameva, tasma "patigganhatu
@Footnote: 1 cha.Ma. saranoti
Me bhante bhagava"ti aha. Dharessasi pana me tvam kassapa sanani pamsukulani
nibbasananiti kassapa tvam imani paribhogajinnani pamsukulani parupitum sakkhissasiti
vadati. Tanca kho na kayabalam sandhaya, patipattipuranam pana sandhaya evamaha.
Ayam hettha adhippayo:- aham idam 1- civaram punnam nama dasim parupitva
amakasusane chadditam tam susanam pavisitva tumbamattehi panakehi samparikinnam
te panake vidhunitva mahaariyavamse thatva aggahesim, tassa me imam civaram
gahitadivase pana dasasahassacakkavale mahapathavi mahaviravam viravamana kampittha, akaso
tatatatayi. 2- Cakkavale devata sadhukaram adamsu "imam civaram ganhantena bhikkhuna
jatipamsukulikena jatiarannikena jatiekasanikena jatisapadanacarikena bhavitum vattati,
tvam imassa civarassa anucchavikam katum sakkhissasi"ti. Theropi attana paccannam
hatthinam balam dhareti, so tam atakkayitva "ahametam patipattim puressami"ti ussahena
sugatacivarassa anucchavikam katukamo "dharessamaham bhante"ti aha. Patipajjinti
patipannosmi. Evam pana civaraparivattanam katva therena parutacivaram bhagava parupi,
satthu civaram thero. Tasmim samaye mahapathavi udakapariyantam katva unnadanti kampittha.
    Bhagavato puttotiadisu thero bhagavantam nissaya ariyaya jatiya jatoti bhagavato
putto. Ure 3- vasitva mukhato nikkhantaovadavasena pabbajjaya ceva upasampadaya
ca patitthitatta oraso mukhato jato. Ovadadhammato jatatta ovadadhammena ca
nimmitatta dhammajo dhammanimmito. Ovadadhammadayadam navalokuttaradhammadayadameva
va arahatiti dhammadayado. Patiggahitani sanani pamsukulaniti satthara parutam
pamsukulacivaram parupanatthaya patiggahitani. 4-
    Samma vadamano vadeyyati yam puggalam "bhagavato putto"tiadihi gunehi
samma vadamano vadeyya, mamam tam samma vadamano vadeyya, aham evarupoti.
@Footnote: 1 cha.Ma.,i. imam          2 Si. akase vato vayi
@3 cha.Ma.,i. urena        4 Si. patiggaheta, cha.Ma. patiggahitam
Ettavata therena pabbajjava 1- parisodhita hoti. Ayam hettha adhippayo:- avuso
yassa na upajjhayo pannayati, na acariyo, kim so anupajjhayo anacariyo
nhapitamundako sayam gahitakasavo "titthiyapakkantako"ti sankham gato evam tigavutam
maggam paccuggamanam labhati, tihi ovadehi pabbajjam va upasampadam va labhati,
kayena kayam civaraparivattanam labhati passa yava dubbhasitampi 2- vacanam thullanandaya
bhikkhuniyati. Evam pabbajjam sodhetva idani chahi abhinnahi sihanadam naditum
aham kho avusoti adimaha. Sesam purimanayeneva veditabbam.



             The Pali Atthakatha in Roman Book 12 page 198-223. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=12&A=4415&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=12&A=4415&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=16&i=518              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=16&A=5721              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=16&A=5184              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=16&A=5184              Contents of The Tipitaka Volume 16 http://84000.org/tipitaka/read/?index_16

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]