ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 12 : PALI ROMAN Sam.A. (sarattha.2)

                        3. Candupamasuttavannana
    [146] Tatiye candupamati candasadisa hutva. Kim parimandalataya? no,
apica kho yatha cando gaganatalam pakkhandamano na kenaci saddhim santhavam va
sineham va alayam va nikantim va patthanam va pariyutthanam va karoti, na
ca na 2- hoti mahajanassa piyo manapo, tumhepi evam kenaci saddhim santhavadinam
akaranena bahujanassa piya manapa candupama hutva khattiyakuladini cattari
kulani upasankamathati attho. Apica yatha cando andhakaram vidhamati, alokam
pharati, evam kilesandhakaravidhamanena nanalokapharanena capi candupama hutvati
evamadihipi nayehi ettha attho datthabbo.
@Footnote: 1 cha.Ma. evampettha     2 Si. apica
    Apakasseva kayam apakassa cittanti teneva santhavadinam akaranena
kayanca cittanca apakassitva akaddhitva, 1- apanetvati attho. Yo hi
bhikkhu arannepi na vasati, kamavitakkadayopi vitakketi, ayam neva kayam
apakassati, na cittam. Yo hi arannepi kho viharati, kamavitakkadayo pana
vitakketi, ayam kayameva apakassati, na cittam. Yo gamante vasati, kamavitakkadayopi
kho na ca vitakketi, ayam cittameva apakassati, na kayam. Yo pana aranne
ceva vasati, kamavitakkadayo ca na vitakketi, ayam ubhayampi apakassati. Evarupa
hutva kulani upasankamathati dipento "apakasseva kayam apakassa cittan"ti
aha.
    Niccanavakati niccam navakava, agantukasadisa eva hutvati attho. Agantuko
hi patipatiya sampattageham pavisitva sace nam 2- gharasamika disva "amhakam
puttabhataro vippavasam gata evam vicarimsu"ti anukampamana nisidapetva bhojenti,
bhuttamattoyeva "tumhakam bhojanam ganhatha"ti utthaya pakkamati, na tehi saddhim santhavam
va karoti, na kiccakaraniyani va samvidahati, evam tumhepi patipatiya sampattagharam
pavisitva yam iriyapathesu pasanna manussa denti, tam gahetva chinnasanthava
tesam kiccakaraniye abyavata hutva nikkhamathati dipeti.
    Imassa pana niccanavakabhavassa avibhavattham dvebhatikavatthu kathetabbam:-
vasolanagaragamato 3- kira dve bhatika nikkhamitva pabbajita, te
culanagatthero ca mahanagatthero cati pannayimsu. Te cittalapabbate timsa
vassani vasitva arahattam patva "mataram passissama"ti agantva
vasolanagaravihare vasitva punadivase matu gamam pindaya pavisimsu. Matapi tesam
ulunkena
@Footnote: 1 cha.Ma. ayam patho na dissati      2 Si.,i. yam
@3 cha.Ma. vasalanagaragamato, i. vadhatalanagaragamato
Yagum niharitva ekassa patte akiri. Tassa tam olokayamanaya puttasineho
uppajji. Atha nam aha "tvam tata mayham putto mahanago"ti. Thero "pacchimam
theram puccha upasike"ti vatva pakkami. Pacchimattherassapi yagum datva "tata
tvam mayham putto culanago"ti pucchi. Thero "kim upasike purimam theram na
pucchasi"ti vatva pakkami. Evam matarapi saddhim chinnasanthavo bhikkhu niccanavako
nama hoti.
    Appagabbhati na pagabbha, atthatthanena kayapagabbhiyena, catutthanena
vacipagabbhiyena, anekatthanena manopagabbhiyena ca virahitati attho. Atthatthanam
kayapagabbhiyam nama samghaganapuggalabhojanasalajantagharanhanatitthabhikkhacaramagga-
antaragharappavesanesu kayena appatirupakaranam. Seyyathidam? idhekacco samghamajjhe
pallatthikaya va nisidati pade padam adhayitva 1- vati evamadi. Tatha
ganamajjhe. Ganamajjheti 2- catuparisasannipate va suttantikaganadisannipate va.
Tatha vuddhatare puggale. Bhojanasalaya pana vuddhanam asanam na deti, navanam
asanam patibahati. Tatha jantaghare. Vuddhe cettha anapuccha aggijalanadini
karoti. Nhanatitthe ca yadidam "daharo vuddhoti pamanam akatva agatapatipatiya
nhayitabban"ti vuttam, tampi anadiyanto paccha agantva udakam otaritva
vuddhe ca nave ca badhati. Bhikkhacaramagge pana aggasanaaggodakaaggapindanam
atthaya purato purato gacchati bahaya baham paharanto. Antaragharappavesane
vuddhehi pathamataram pavisati, daharehi saddhim kayakilanakam karotiti evamadi.
    Catutthanam vacipagabbhiyam nama samghaganapuggalaantaragharesu appatirupam
vacaniccharanam. Seyyathidam? idhekacco samghamajjhe anapuccha dhammam bhasati. Tattha
pubbe vuttappakarassa ganassa majjhe puggalassa ca santike tattheva manussehi
@Footnote: 1 Si.,i. accadhayitva, ka. adiyitva   2 Si. tatha ganamajjhepi
Panham puttho vuddhataram anapuccha vissajjeti. Antaraghare pana `itthanname
kim atthi, kim yagu, udahu khadaniyam bhojaniyam, kim me dassasi, kim ajja khadissama,
kim bhunjissama, kim pivissama"tiadini bhasati.
    Anekatthanam manopagabbhiyam nama tesu tesu thanesu kayavacahi ajjhacaram
anapajjitvapi manasava kamavitakkadinam vitakkanam apica dussilasseva sato "silavati
mam mano janatu"ti evam pavatta papicchatapi manopagabbhiyam. Iti sabbesampi
imesam pagabbhiyanam abhavena appagabbha hutva upasankamathati vadati.
    Jarudapananti jinnakupam. Pabbatavisamanti pabbate visamam papatatthanam.
Nadividugganti nadiya viduggam chinnatatatthanam. Apakasseva kayanti tadisani
thanani yo khiddadipasuto kayam anapakassa ekatobhariyam akatvava vayupatthambhakam 1-
aggahapetva cittampi anapakassa "ettha patito hatthapadabhanjanadini
papunati"ti adinavadassavitaya 2- anupubbena avajjetva 3- sampiyayamano
oloketi, so patitva hatthapadabhanjanadianattham papunati. Yo pana udakatthiko
va annena va kenaci kiccena oloketukamo kayam apakassa ekato bhariyam
katva vayupatthambhakam gahapetva cittampi apakassa adinavadassanena samvejetva
oloketi, so na patati, yatharucim oloketva sukhi yenakamam pakkamati.
    Evameva khoti ettha idam opammasamsandanam:- jarudapanadayo viya hi
cattari kulani, olokanapuriso viya bhikkhu. Yatha anapakatthakayacitto tani
olokento puriso tattha patati, evam arakkhitehi kayadihi kulani upasankamanto
bhikkhu kulesu bajjhati, tato nanappakaram silapadabhanjanadianattham papunati.
Yatha pana apakatthakayacitto puriso tattha na patati, evam rakkhiteneva
@Footnote: 1 Si., ka. dhatupatthambhakam     2 Si. adinavaadassavitaya
@3 cha.Ma.,i. anubbejetva
Kayena rakkhitehi cittehi rakkhitaya vacaya suppatthitaya satiya apakatthakayacitto
hutva kulani upasankamanto bhikkhu kulesu na bajjhati. Athassa yatha tattha
apatitassa purisassa na pada bhanjanti, evam silapado na bhijjati. Yatha hattha
na bhanjanti, evam saddhahattho na bhijjati. Yatha kucchi na bhijjati, evam
samadhikucchi na bhijjati. Yatha sisam na bhijjati, evam nanasisam na bhijjati.
Yatha ca tam khanukantakadayo na vijjhanti, evamimam ragakantakadayo na vijjhanti.
Yatha so nirupaddavo yatharucim oloketva sukhi yenakamam pakkamati, evam bhikkhu
kulani nissaya civaradayo paccaye patisevanto kammatthanam vaddhetva sankhare
sammasanto arahattam patva lokuttarasukhena sukhito yenakamam agatapubbam
nibbanadisam gacchati.
    Idani yo hinadhimuttiko micchapatipanno evam vadeyya "sammasambuddho
`tividham pagabbhiyam pahaya niccanavakattena candupama kulani upasankamatha'ti
vadanto atthane thapeti, asayham bharam aropeti, yam na sakka katum, tam
kareti"ti, tassa vadapatham pacchinditva "sakka evam katum, atthi evarupo
bhikkhu"ti dassento kassapo bhikkhavetiadimaha.
    Akase panim calesiti nile gaganantare yamakavijjutam carayamano 1-
viya hetthabhagam uparibhagam ubhatopassesu panim sancaresi. Idanca pana
tepitake buddhavacane asambhinnapadam nama. Attamanoti tutthacitto sakamano, na
domanassena pacchinditva 2- gahitamano. Kassapassa bhikkhaveti idampi purimanayeneva
paravadam pacchinditva atthi evarupo bhikkhuti dassanattham vuttam.
    Pasannakaram kareyyunti civaradayo paccaye dadeyyum. Tathattaya patipajjeyyunti
silassa agatatthane silam purayamana, samadhivipassanamaggaphalanam agatatthane
@Footnote: 1 ka. haramano          2 Si.,i. acchinditva
Tani tani sampadayamana tathabhavaya patipajjeyyum. Anudayanti rakkhanabhavam. 1-
Anukampanti muducittatam. Ubhayam cetam karunnasseva vevacanam. Kassapo bhikkhaveti
idampi purimanayeneva paravadam pacchinditva atthi evarupo bhikkhuti dassanattham
vuttam. Kassapena vati ettha candopamadivasena yojanam katva purimanayeneva
attho veditabbo. Tatiyam.



             The Pali Atthakatha in Roman Book 12 page 186-191. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=12&A=4149&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=12&A=4149&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=16&i=470              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=16&A=5212              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=16&A=4693              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=16&A=4693              Contents of The Tipitaka Volume 16 http://84000.org/tipitaka/read/?index_16

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]