ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 12 : PALI ROMAN Sam.A. (sarattha.2)

                       3. Puttamamsasuttavannana *-
    [63] Tatiye cattarome bhikkhave aharatiadisu 2- vuttanayameva. Yasma
panassa atthuppattinikkhepo, 3- tasma tam dassetvavettha anupubbapadavannanam
karissami. Kataraya pana idam atthuppattiya nikkhittanti? labhasakkarena. 4-
Bhagavato kira mahalabhasakkaro uppajji, yatha tam cattaro asankheyye
puritaparamisancayassa. 5- Sabbadisasu hi sayam mahamegho 6- vutthahitva mahogham
viya sabbaparamiyo "ekasmim attabhave vipakam dassama"ti sampindita viya
labhasakkaramahogham nibbattayimsu. Tato tato annapanayanavatthamalagandhavilepanadihattha
khattiyabrahmanadayo agantva "kaham buddho, kaham  bhagava, kaham devadevo narasabho
purisasiho"ti bhagavantam pariyesanti, sakatasatehipi paccaye aharitva okasam
alabhamana samanta gavutappamanampi sakatadhurena sakatadhuram ahacca titthanti ceva
anuppavattanti ca andhakavindabrahmanadayo viya. Sabbam khandhake 7- tesu
tesu suttesu 8- ca agatanayena veditabbam.
    Yatha ca bhagavato, evam bhikkhusamghassapi. Vuttam cetam:-
           "tena kho pana samayena bhagava sakkato hoti garukato manito
@Footnote: 1 cha.Ma. aggicunno  * cha.Ma. puttamamsupana....  2 cha.Ma.,i......adi
@3 Ma. atthuppattito, cha.i. atthuppattiko nikkhepo  4 Si.,i. labhasakkare
@5 cha.Ma.,i. puritadanaparamisanacayassa   6 cha.Ma. hissa yamakamahamegho, i. hi yamakamahamegho
@7 vimaha. 5/295/74   8 sam.ni 16/70/116, khu.u. 25/14/107
      Pujito apacito labhi civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharanam.
      Bhikkhusamghopi kho sakkato hoti .pe. Parikkharanan"ti. 1-
          Tatha "yavata kho cunda etarahi samgho va gano va loke
      uppanno, naham cunda annam ekasamghampi samanupassami evam
      labhaggayasaggappattam yatharivayam cunda bhikkhusamgho"ti. 2-
      Svayam bhagavato ca samghassa ca uppanno labhasakkaro ekato hutva
dvinnam mahanadinam udakam viya appameyyo ahosi. Atha sattha rahogato cintesi
"mahalabhasakkaro atitabuddhanampi evarupo ahosi, anagatanampi evarupo
bhavissati, kim nu kho bhikkhu aharapariggahakena satisampajannena samannagata
majjhatta nicchandaraga hutva aharam paribhunjitum sakkonti, na sakkonti"ti
    so addasa ekacce adhuna pabbajite kulaputte apaccavekkhitva aharam
paribhunjamane. Disvanassa etadahosi "maya kappasatasahassadhikani cattari
asankheyyani paramiyo purentena na civaradihetu purita, uttamaphalassa pana
arahattassatthaya purita. Imepi bhikkhu mama santike pabbajanta na civaradihetu
pabbajita, arahattasseva pana atthaya pabbajita. Te idani asarameva saram 3-
anatthameva ca attham karonti"ti evamassa dhammasamvego udapadi. Tato cintesi
"sace pancamam parajikam pannapetum sakka abhavissa, apaccavekkhitaharaparibhogo
pancamam parajikam katva pannapetabbo bhaveyya. Na pana sakka evam katum,
dhuvapatisevanatthanam hetam sattanam. Yatha kathanci pana te 4- pancamam parajikam
viya nam passissanti, evam dhammadasam samvaram mariyadam thapessami, yam
@Footnote: 1 sam.ni 16/70/116, khu.u. 25/14/157
@2 di.pa. 11/176/109  3 Ma. assadameva sadam
@4 cha.Ma., i. yatha pana kathite
Avajjitva 1- anagate bhikkhu cattaro paccaye paccavekkhitva
paribhunjissanti"ti. Imaya atthuppattiyam 2- imam puttamamsupamasuttantam
nikkhipi. Tattha cattarome bhikkhave aharatiadi hettha vuttatthameva.
    Cattaro pana ahare vittharetva idani tesu adinavam dassetum
kathanca bhikkhave kavalikaro aharo datthabbotiadimaha. Tattha jayapatikati 3-
jaya ceva pati ca. Parittam sambalanti putabhattasattumodakadinam annataram appamattakam
patheyyam. Kantaramagganti kantarabhutam maggam kantare va maggam. Kantaranti 4-
corakantaram valakantaram amanussakantaram nirudakakantaram appabhakkhakantaranti
pancavidham. Tesu yattha corabhayam atthi, tam corakantaram. Yattha sihabyagghadayo
vala atthi, tam valakantaram. Yattha balavamukhayakkhiniadinam amanussanam vasena
bhayam atthi, tam amanussakantaram. Yattha patum va nhayitum va udakam natthi, tam
nirudakakantaram. Yattha khaditabbam va bhunjitabbam va antamaso kandamuladimattampi
natthi, tam appabhakkhakantaram nama. Yattha panetam pancavidhampi bhayam atthi, tam
kantarameva. Tam panetam ekahadvihatihadivasena nittharitabbampi atthi, na tam idha
adhippetam. Idha pana nirodakaappabhakkham yojanasatikakantaram 5- adhippetam. Evarupe
kantare maggam kantaramaggam. 6- Patipajjeyyunti chatakabhayena ceva rogabhayena
ca rajabhayena ca upadduta patipajjeyyum "etam kantaram nittharitva dhammikassa
ranno nirupaddave rajje 7- sukham vasissama"ti mannamana.
    Ekaputtakoti ukkhipitva gahito anukampitabbayuttako kisasariro 8- ekaputtako.
Valluranca sondikancati ghanaghanatthanato gahetva valluram,
@Footnote: 1 cha.Ma., i. avajjitva avajjitva   2 cha.Ma. imaya atthuppattiya
@3 cha.Ma., i. jayampatika  4 Si., i. kantaram hi  5 Si.,Ma., i. yojanasatam kantaram
@6 cha.Ma. evarupe kantare maggam, Si.,i. evarupam kantaramaggam
@7 cha.Ma., i. ratthe    8 Ma. atisariro, cha. athirasariro
Atthinissitasiranissitatthanani gahetva thulamamsancati 1- attho. Patipimseyyunti
pahareyyum. Kaham ekaputtakati ayantesam paridevanakaro.
    Ayam panettha bhutamattham katva adito patthaya sankhepato atthavannana:-
dve kira jayapatika puttam gahetva parittena patheyyena yojanasatikam
kantaramaggam patipajjimsu. Te 2- pannasa yojanani gantva 3- patheyye
nitthapite 4- khuppipasatura virulhacchayayam 5- nisidimsu. Tato puriso bhariyam aha
"bhadde ito samanta pannasa yojanani gamo va nigamo va natthi,
tasma yantam purisena katabbam bahumpi kasigorakkhadikammam, na dani sakka tam
maya katum, ehi mam maretva upaddhamamsam khaditva upaddham patheyyam katva
puttena saddhim kantaram nittharahi"ti. Sapi 6- tam aha "sami maya dani yantam
itthiya katabbam bahumpi suttakantanadikammam, tam katum na sakka, ehi mam
maretva upaddhamamsam khaditva upaddham patheyyam katva puttena saddhim kantaram
nittharahi"ti. Puna sopi tam aha "bhadde matugamamaranena dvinnam maranam
pannayati. Na hi mando kumaro matara vina jivitum sakkoti. Yadi pana mayam
jivama. Puna darakam labheyyama. Handa dani puttakam maretva mamsam gahetva
kantaram nittharama"ti. Tato mata puttamaha "tata pitu santikam gaccha"ti,
so agamasi. Athassa pita "maya `puttakam posessami'ti kasigorakkhadihi anappakam
dukkhamanubhutam, na sakkomi puttam maretum, tvamyeva tava puttam marehi"ti vatva
"tata matu santikam gaccha"ti aha. So agamasi. Athassa matapi "maya
puttam patthentiya govattakukkuravattadevatayacanadihipi tava anappakam dukkhamanubhutam,
ko pana vado kucchina pariharantiya, na sakkomaham puttam maretun"ti vatva
@Footnote: 1 cha., i. sulamamsancati          2 cha.Ma., i. tesam
@3 Si., i. gatanam               4 cha.Ma., i. patheyyam nitthasi, te
@5 cha.Ma., i. viralacchayayam       6 cha.Ma. puna sapi
"tata pitu santikameva gaccha"ti aha. Evam so dvinnam antara gacchantoyeva
mato. Te tam disva paridevitva vuttanayena mamsani gahetva khadanta pakkamimsu.
    Tesam so puttamamsaharo navahi karanehi patikulatta neva davaya hoti, na
madaya, na mandanaya, na vibhusanaya, kevalam kantaranittharanatthayeva hoti.
Katamehi navahi karanehi patikuloti ce? sajatimamsataya natimamsataya puttamamsataya
Piyaputtamamsataya tarunamamsataya amakamamsataya agorasataya 1- alonataya adhupitatayati.
Evam hi tehi 2- navahi karanehi patikulam tam puttamamsam khadanta na saratta
bhijjamanasa 3- hutva khadimsu, majjhattabhaveyeva pana nicchandaragaparibhoge thita
khadimsu. Na atthinaharucammanissitatthanani apanetva thulathulam varamamsameva khadimsu,
hatthasampattam mamsameva pana khadimsu. Na yavadattham kanthapamanam katva khadimsu, thokam
thokam pana ekadivasam yapanamattameva khadimsu. Na annamannam maccharayanta
khadimsu, vigatamaccheramalena pana parisuddheneva cetasa khadimsu. Na annam kinci
migamamsam va moramamsadinam va annataram khadamati sammulha khadimsu,
piyaputtamamsabhavam pana janantava khadimsu. Na "aho vata mayam punapi evarupam
puttamamsam khadeyyama"ti patthanam katva khadimsu, patthanam pana vitivatta hutva
khadimsu. Na "ettakam kantare khaditva avasittham kantaram atikkamma
lonambiladihi yojetva khadissama"ti sannidhim akamsu, kantarapariyosane
pana "pure mahajano passati"ti bhumiyam va nikkhanimsu, aggina va jhapayimsu. Na
"koci anno amhe viya evarupam puttamamsam khaditum na labhati"ti manam va dappam
va akamsu, nihatamana pana nihatadappa hutva khadimsu. "kim imina alonena
anambilena adhupitena duggandhena"ti na hiletva khadimsu, hilanam pana vitivatta
@Footnote: 1 cha.Ma. abhogamamsataya   2 cha.Ma., i evam hi te
@3 cha.Ma., i. giddhamanasa
Hutva khadimsu. Na "tuyham bhago mayham bhago tava putto mama putto"ti
annamannam atimannimsu. Samagga pana sammodamana hutva khadimsu. Imam
nesam evarupam vicchandaragadiparibhogam sampassamano sattha bhikkhusamghampi tam karanam
anujanapento tam kim mannatha bhikkhave, api nu te davaya va aharam
ahareyyuntiadimaha. Tattha davaya vatiadini visuddhimagge 1- vittharitaneva.
Kantarassati nitthinnavasesassa 2- kantarassa.
    Evameva khoti navannam patikulyanam vasena evampi puttamamsasadiso 3-
katva datthabboti attho. Katamesam navannam? gamanapatikulyatadinam. Gamanapatikulyatam
paccavekkhantopi hi kabalinkaraharam parigganhati, pariyesanapatikulyatam
paccavekkhantopi, paribhoganidhanaasayaparipakkaparipakkasammakkhananissandapatikulyatam
paccavekkhantopi. Tani panetani gamanapatikulyatadini visuddhimagge 4-
aharapatikulyataniddese vittharitaneva. Iti imesam navannam patikulyanam vasena
puttamamsupamameva katva aharo paribhunjitabbo.
    Yatha te jayapatika patikulyam piyaputtamamsam khadanta na saratta bhijjamanasa 5-
hutva khadimsu, majjhattabhaveyeva pana 6- nicchandaragaparibhoge thita khadimsu, evam
nicchandaragaparibhogam katva paribhunjitabbo. Yatha ca te na atthinaharucammanissitam
apanetva thulathulam varamamsameva khadimsu, hatthasampattameva pana khadimsu, evam
sukkhabhattathaddhabyanjanadini  7- pitthihatthena apakkhipitva 8- vattakena viya
kukkutena viya ca odhim adassetva tato tato sappimamsadisamsatthavarabhojanamyeva
vicinitva abhunjantena sihena viya sapadanam paribhunjitabbo.
@Footnote: 1 visuddhi. 1/39    2 cha.Ma. nittinna....., i. nittharam avasesassa
@3 cha.Ma., i. vasena piyaputtasadiso  4 visuddhi. 2/155
@5 cha.Ma., i. giddhamanasa    6 cha.Ma. ayam saddo na dissati
@7 Si. sukkhabhattabaddhabyanjanadini, cha.Ma. sukkhabhattamandabyanjanadini
@8 cha. apatikkhipitva
    Yatha ca te na yavadattham kanthappamanam khadimsu, thokam thokam pana
ekekadivasam yapanamattameva khadimsu, evameva aharahatthakadibrahmananam
annatarena viya yavadattham udaravadehakam abhunjantena catunnam pancannam va
alopanam okasam thapetvava dhammasenapati 1- viya paribhunjitabbo. Thero
kira 2- pancacattalisa vassani titthamano "pacchabhatte ambiluggarasamutthapakam
katva ekadivasampi aharam na aharesin"ti vatva sihanadam nadanto imam
gathamaha:-
           "cattaro panca alope   abhutva udakam pive
            alam phasuviharaya        pahitattassa bhikkhuno"ti. 3-
    Yatha ca te na annamannam maccharayanta khadimsu, vigatamalamaccherena pana
parisuddheneva cetasa khadimsu, evameva pindapatam labhitva amaccharayitva "imam
sabbam ganhantassa sabbam dassami, upaddham ganhantassa upaddham, sace
gahitavaseso bhavissati, attana paribhunkhissami"ti saraniyadhamme thiteneva
paribhunjitabbo. Yatha ca te na "annam kinci mayam migamamsam va moramamsadinam
va annataram khadama"ti sammulha khadimsu, piyaputtamamsabhavam pana janantava
khadimsu, evameva pindapatam labhitva "aham khadami bhunjami"ti attupaladdhisammoham
anuppadetva "kabalinkaraharo na janati `aham catummahabhutikakayam vaddhemi'ti,
kayopi na janati `kabalinkaraharo mam vaddheti"ti, evam sammoham pahaya
paribhunjitabbo. Satisampajannavasenapi cesa asammulheneva hutva paribhunjitabbo.
    Yatha ca te na "aho vata mayam punapi evarupam puttamamsam khadeyyama"ti
patthanam katva khadimsu, patthanam pana vitivatta hutva khadimsu, evameva panitabhojanam
laddha "aho vataham svepi punadivasepi evarupam labheyyam" , lukham va pana laddha
@Footnote: 1 cha.Ma., i. dhammasenapatina     2 cha.Ma., i. so kira  3 khu.thera. 26/983/395
"hiyyo viya me ajja panitabhojanam na laddhan"ti patthanam va anusocanam va
akatva nittanhena:-
            "atitam nanusocami      na jappaminagatam 1-
             paccuppannena yapemi   tena vanno pasidati"ti 2-
imam ovadam anussarantena "paccuppanneneva yapessami"ti paribhunjitabbo.
    Yatha ca te na "ettakam kantare khaditva avasittham kantaram atikkamma
lonambiladihi yojetva khadissama"ti sannidhim akamsu, kantarapariyosane pana
"pure mahajano passati"ti bhumiyam va nikhanimsu, aggina va jhapayimsu, evameva:-
                "annanamatho pananam
                 khadaniyanam athopi vatthanam
                 laddha na sannidhim kayira
                 na ca parittase tani alabhamano"ti 3-
imam ovadam anussarantena catusu paccayesu yam yam labhati, tato tato attano
yapanamattam gahetva sesam sabrahmacarinam vissajjetva sannidhim parivajjantena
paribhunjitabbo. Yatha ca te na "koci anno amhe viya evarupam puttamamsam
khaditum na labhati"ti manam va dappam va akamsu, nihatamana pana nihatadappa
hutva khadimsu, evameva panitabhojanam labhitva "ahamasmi labhi civarapindapatadinan"ti
na mano va dappo va katabbo. "nayam pabbajja civaradihetu, arahattahetu
panayam pabbajja"ti paccavekkhitva nihatamanadappeneva paribhunjitabbo.
    Yatha ca te "kim imina alonena anambilena adhupitena duggandhena"ti
hiletva na khadimsu, hilanam pana vitivatta hutva khadimsu, evameva pindapatam
labhitva "kim imina asukkena bhattasadisena 4- lukhena nirasena, suvanadoniyam 5-
tam pakkhipatha"ti evam pindapatam va "ko imam bhunjissati, kakasunakhadinam dehi"ti
evam dayakam va ahilentena:-
@Footnote: 1 Si., i. nappajappamanagatam  2 khu.ja. 28/435/162 (sya)  3 khu.su. 25/931/516
@4 cha.Ma. assagonabhattasadisena  5 i. supanadoniyam
            "sa pattapani caranto 1-     amugo mugasammato
             appam danam na hileyya       dataram navajaniya"ti 2-
imam ovadam anussarantena paribhunjitabbo. Yatha ca te na "tuyham bhago,
mayham bhago, tava putto, mama putto"ti annamannam atimannimsu, samagga pana
sammodamana hutva khadimsu, evameva pindapatam labhitva yatha ekacce
"ko tumhadisanam dassati nikkarana ummaresu pakkhalanta ahindatha, 3-
vijatamatapi te databbam na mannati, mayam pana gatagatatthane panitani
civaradini labhama"ti silavante sabrahmacari atimannanti, yam sandhaya vuttam:-
           "so tena labhasakkarasilokena abhibhuto pariyadinnacitto
         anne pesale bhikkhu atimannati. Tam hi tassa bhikkhave
         moghapurisassa hoti digharattam ahitaya dukkhaya"ti. 4-
    Evam kanci anatimannitva sabbehi sabrahmacarihi saddhim samaggena
sammodamanena hutva paribhunjitabbam.
    Parinnateti nataparinna tiranaparinna pahanaparinnati imahi tihi
parinnahi parinnate. Katham? idha bhikkhu "kabalinkaraharo nama ayam savatthukavasena
ojatthamakarupam hoti, ojatthamakarupam kattha patihannati? jivhapasade,
jivhapasado kimnissito? catumahabhutanissito. Iti ojatthamakam jivhapasado
tassa paccayani mahabhutaniti ime dhamma rupakkhandho nama, tam parigganhato
uppanna phassapancamaka dhamma cattaro arupakkhandha. Iti sabbepime
pancakkhandha sankhepato namarupamattam hoti"ti pajanati. So te dhamme
sarasalakkhanato vavatthapetva tesam paccayam pariyesanto anulomam 5- paticcasamuppadam
passati. Ettavatanena kabalinkaraharamukhena sappaccayassa namarupassa
@Footnote: 1 cha.Ma. vicaranto    2 khu.su. 25/719/474  3 cha.Ma. pakkhalantanam ahindantanam
@4 sam.ni. 16/161/219  5 cha. anulomapatilomam
Yathavato ditthatta kabalinkaraharo nataparinnaya parinnatova hoti. So tadeva
sappaccayam namarupam aniccam dukkham anattati tini lakkhanani aropetva sattannam
anupassananam vasena sammasati. Ettavatanena so tilakkhanapativedhasammasanananasankhataya
tiranaparinnaya parinnato hoti. Tasmimyeva pana 1- namarupe chandaragavakaddhanena
anagamimaggena parijanata pahanaparinnaya parinnato hotiti.
    Pancakamagunikoti pancakamagunasambhavo rago parinnato hoti. Ettha pana
tisso parinna ekaparinna sabbaparinna mulaparinnati. Katama ekaparinna?
yo bhikkhu jivhadvare ekarasatanham parijanati, tena pancakamaguniko rago
parinnatova hotiti. Kasma? tassayeva tattha uppajjanato. Sayeva hi tanha
cakkhudvare uppanna ruparago nama hoti, sotadvaradisu uppanna
saddaragadayo. Iti yatha ekasseva corassa panca magge hanato ekasmim magge gahetva
sise chinne pancapi magga khema honti, evam jivhadvare rasatanhaya
parinnataya pancakamaguniko rago parinnato hotiti ayam ekaparinna nama.
    Katama sabbaparinna? patte pakkhittapindapatasmim hi ekasmimyeva
Pancakamagunikarago labbhati. Katham? parisuddham tavassa vannam olokayato ruparago
Hoti, unhe sappimhi tattha asincante patapatati saddo utthahati, tatharupam
khadaniyam va khadantassa murumuradisaddo 2- uppajjati, tam assadayato saddarago.
Jirakadisambharagandham 3- assadentassa gandharago, sadhurasavasena rasarago. Mudubhojanam
phassavantanti assadayato photthabbarago. Iti imasmim ahare satisampajannena
pariggahetva nicchandaragaparibhogena paribhutte sabbopi so parinnato hotiti
ayam sabbaparinna nama.
@Footnote: 1 cha.Ma. ayam saddo na dissati 2 cha.Ma., i. murumuruti saddo 3 cha.Ma. jirakadivasagandham
    Katama mulaparinna? pancakamagunikaragassa hi kabalinkaraharo mulam.
Kasma? tasmim sati tassuppattito. Brahmanatissabhaye kira dvadasa vassani
jayapatikanam upanijjhanacittannama nahosi. Kasma? aharamandataya. Bhaye pana
vupasante yojanasatiko tambapannidipo darakanam jatamangalehi ekamangalo
ahosi. Iti mulabhute ahare parinnate pancakamaguniko rago parinnatova
hotiti ayam mulaparinna nama.
    Natthi nam sannojananti tena ragena saddhim pahanekatthataya pahinatta
natthi. Evamayam desana yava anagamimagga kathita. "ettakena pana ma vosanam
apajjimsu"ti etesamyeva rupadinam vasena pancasu khandhesu vipassanam vaddhetva
yava arahatta kathetum vattatiti. Pathamaharo nitthito.
    Dutiye niccammati khurato patthaya yava singamula sakalasarirato uddalitacamma
kimsukarasivanna. Kasma pana annam hatthiassagonadiopammam agahetva
niccammagavupama gahitati? titikkhitum asamatthabhavadipanattham. Matugamo hi uppannam
dukkhavedanam titikkhitum adhivasetum na sakkoti, evameva phassaharo abalo dubbaloti
dassanattham sadisameva upamam ahari. Kuddanti silakuddadinam annataram. Kuddanissita
pana nama unnanabhisarabumusikadayo. Rukkhanissitati uccalingapanakadayo.
Udakanissitati macchasumsumaradayo. Akasanissitati damsamakasakakakulaladayo.
Khadeyyunti luncitva khadeyyum. Sa tasmim tasmim thane tamtamthanasannissayamulakam
panakhadanabhayam sampassamana neva attano sakkarasammanam, na
pitthiparikammasarirasambahanaunhodakani icchati, evameva bhikkhu phassaharamulakam
kilesapanakakhadanabhayam sampassamano tebhumikaphassena anatthiko hoti.
    Phasse bhikkhave ahare parinnateti tihi parinnahi parinnate.
Idhapi tisso parinna. Tattha "phasso sankharakkhandho, tamsampayutta vedana
Vedanakkhandho, sanna sannakkhandho, cittam vinnanakkhandho, tesam
vattharammanani rupakkhandho"ti evam sappaccayassa namarupassa yathavasarasadassanam 1-
nataparinna. Tattheva tilakkhanam aropetva sattannam anupassananam vasena
aniccadito tulanam tiranaparinna. Tasmimyeva pana namarupe chandaraganikkaddhano
arahattamaggo pahanaparinna. Tisso vedanati evam phassahare tihi parinnahi
parinnate tisso vedana parinnatava honti tammulakatta tamsampayuttatta ca.
Iti phassaharavasena desana yava arahatta kathita. Dutiyaharo.
    Tatiye angarakasuti angaranam kasu. Kasuti rasipi vuccati avatopi.
           "angarakasum apare thunanti 2-
            nara rudanta paridaddhagatta
            bhayam hi mam vindati suta disva
            pucchami tam matali devasarathi"ti 3-
ettha rasi "kasu"ti vutto.
           "kim nu santaramanova kasum khanasi sarathi"ti 4-
ettha avato. Idhapi ayameva adhippeto. Sadhikaporisati atirekaporisa
pancaratanappamana. Vitacchikanam vitadhumananti etenassa mahaparilahatam dassesi.
Jalaya va hi dhume va sati vato samutthati, parilaho maha na hoti,
tadabhave vatabhavato parilaho maha hoti. Arakavassati dureyeva bhaveyya.
    Evameva khoti ettha idam opammasamsandanam:- angarakasu viya hi tebhumikavattam
datthabbam. Jivitukamo puriso viya vattanissito balaputhujjano. Dve balavanto
purisa viya kusalakusalakammam. Tesam tam purisam nanabahasu gahetva angarakasum
@Footnote: 1 cha.Ma. yathavato dassanam       2 Ma. punanti, cha. phunanti
@3 khu.ja. 28/546/203 (sya)  4 khu.ja. 28/396/153 (sya)
Upakaddhanakalo viya puthujjanassa kammayuhanakalo. Kammanhi ayuhiyamanameva
patisandhim akaddhati nama. Angarakasunidanam dukkham viya kammanidanam vattadukkham
veditabbam.
    Parinnateti tihi parinnahi parinnate. Parinnayojana panettha
phasse vuttanayeneva veditabba. Tisso tanhati kamatanha bhavatanha
vibhavatanhati ima parinnatava honti. Kasma? tanhamulakatta manosancetanaya.
Na hi hetumhi appahine phalam pahiyati. Iti manosancetanaharavasenapi yava
arahatta desana kathita. Tatiyaharo.
    Catutthe agucarinti papacarim dosakarakam. Katham so purisoti so puriso
kathambhuto, kim yapeti na yapetiti pucchati. Tatheva deva jivatiti yatha pubbe,
idanipi tatheva jivati.
    Evameva khoti idhapi idam opammasamsandanam:- raja viya hi kammam
datthabbam, agucari puriso viya vattasannissito balaputhujjano, tini
sattisatani viya patisandhivinnanam, agucarim purisam "tihi sattisatehi hanatha"ti
ranna anattakalo viya kammaranna vattasannissitaputhujjanam gahetva patisandhiyam
khipanakalo. 1- Tattha kincapi tini sattisatani viya patisandhivinnanam, sattisu
pana dukkham natthi, sattihi pahatavanamukhamulam 2- dukkham, evameva patisandhiyampi dukkham
natthi, dinnaya pana patisandhiya pavatte vipakadukkham sattihi pahatavanamukhamuladukkham 3-
viya hoti.
    Parinnateti tiheva parinnahi parinnate. Idhapi parinnayojana
phassahare vuttanayeneva veditabba. Namarupanti vinnanapaccaya namarupam.
@Footnote: 1 cha.Ma., i. pakkhipanakalo  2 cha.Ma., i. pahatavanamulakam 3 cha.Ma. sattipahatavanamulakam dukkham
Vinnanasmim hi parinnate tam parinnatameva hoti tammulakatta sahuppannatta
ca. Iti vinnanaharavasenapi yava arahatta desana kathitati. Catutthaharo.
Tatiyam.



             The Pali Atthakatha in Roman Book 12 page 116-129. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=12&A=2582&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=12&A=2582&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=16&i=240              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=16&A=2620              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=16&A=2386              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=16&A=2386              Contents of The Tipitaka Volume 16 http://84000.org/tipitaka/read/?index_16

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]