ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 12 : PALI ROMAN Sam.A. (sarattha.2)

                        10. Nidanasuttavannana
    [60] Dasame kurusu viharatiti kuruti evam bahuvacanavasena laddhavohare
janapade viharati. Kammasadhammam 4- nama kurunam nigamoti evamnamako kurunam nigamo,
@Footnote: 1 Si. palisattheyya, cha.Ma. palimajjeyya   2 Ma.... cunnamayamadhurapamsum
@3 Si. mulapalisatthanadini               4 Ma. kammasadammam
Tam gocaragamam katvati attho. Ayasmati piyavacanametam garuvacanametam. Anandoti tassa
therassa namam. Ekamantam nisiditi cha nisajjadose vajjento 1- dakkhinajanumandalassa
abhimukhatthane chabbannanam buddharamsinam anto pavilitva pasannalakharasam
vigahanto viya suvannapatam parupanto viya rattakambalavitanamajjham 2- pavisanto
viya dhammakandagariko ayasma anando nisidi. Tena vuttam "ekamantam
nisidi"ti.
    Kaya pana velaya kena karanena ayamayasma bhagavantam upasankamantoti?
Sayanhavelaya paccayakarapanhapucchanakaranena. Tamdivasam kira ayamayasma
kulasangahatthaya gharadvare gharadvare sahassabhandikam nikkhipanto viya kammasadhammam
pindaya caritva pindapatapatikkanto satthu vattam dassetva satthari gandhakutim
pavitthe sattharam vanditva attano divatthanam gantva antevasikesu vattam
dassetva patikkantesu divatthanam patisammajjitva cammakkhandam pannapetva
udakatumbato udakena hatthapade sitalam katva pallankam abhujitva nisinno
sotapattiphalasamapattim samapajjitva. Atha paricchinnakalavasena samapattito vutthaya
paccayakare nanam otaresi. So "avijjapaccaya sankhara"ti adito patthaya
antam, antato patthaya adim, ubhayantato patthaya majjham, majjhato patthaya
ubho ante papento tikkhattum dvadasapadapaccayakaram sammasi. Tassevam sammasantassa
paccayakaro vibhuto hutva uttanako 3- viya upatthasi. Tato cintesi "ayam
paccayakaro sabbabuddhehi gambhiro ceva gambhirabhaso cati kathito, mayham kho
pana padesanane thitassa savakassa sato uttano viya vibhuto pakato hutva
upatthasi, 4- mayhamyeva nu kho esa uttanako viya upatthati, udahu annesampiti
@Footnote: 1 cha.Ma.,i. vivajjento       2 Si. rattuppalavitanamajjham, su.vi. 2/95/81
@3 cha.Ma.,i. uttanakuttanako    4 cha.Ma. upatthati
Attano upatthanakaranam satthu arocessami"ti nisidanatthanato 1- utthaya
cammakhandam papphotetva adaya sayanhasamaye bhagavantam upasankami. Tena vuttam
"sayanhavelaya paccayakarapanham pucchanakaranena upasankamanto"ti.
    Yavagambhiroti ettha yavasaddo pamanatikkame. Atikkamma pamanam
gambhiro, atigambhiroti attho. Gambhiravabhasoti gambhirova hutva avabhasati,
dissatiti attho. Ekam hi uttanameva gambhiravabhasam hoti putipannarasavasena
kalavannam puranaudakam viya. Tam hi januppamanampi sataporisam viya
dissati. Ekam gambhiram uttanavabhasam hoti manigangaya 2- vippasannam udakam viya.
Tam hi sataporisampi januppamanam viya khayati. Ekam uttanam uttanavabhasam hoti
catiadisu 3- udakam viya. Ekam gambhiram gambhiravabhasam hoti sinerupadakamahasamudde
udakam viya. Evam udakameva cattari namani labhati. Paticca samuppade panetam
natthi. Ayam hi gambhiro 4- gambhiravabhaso cati ekameva namam labhati. Evarupo
samanopi atha capana me uttanakuttanako viya khayati, tadidam acchariyam
bhante, abbhutam bhanteti evam attato vimhayam pakasento panham pucchitva
tunhibhuto nisidi.
    Bhagava tassa vacanam sutva "anando bhavaggaggahanaya hattham pasarento
viya sinerum bhinditva minjam niharitum vayamamano viya vina navaya mahasamuddam
taritukamo 5- viya pathavim parivattetva pathavojam gahetum vayamamano viya buddhavisayam
panham attano attanuttananti vadati, handassa gambhirabhavam acikkhami"ti
cintetva ma hevan"tiadimaha.
    Tattha ma hevanti hakaro nipatamattam, evam ma bhaniti attho. "ma
hevan"ti ca idam vacanam bhagava ayasmantam anandam ussadentopi bhanati
@Footnote: 1 cha.Ma.,i. nisinnatthanato     2 cha.Ma.,i. manibhasam, su.vi. 2/95/83
@3 cha.Ma.,i. pati.....   4 cha.Ma.,i. ca-saddo dissati  5 A. caritukamo
Apasadentopi. Tattha ussadentopiti ananda tvam mahapanno visadanano,
tena te gambhiropi paticcasamuppado uttanako viya khayati, annesam panesa
uttanakoti na sallakkhetabbo, gambhiroyeva cesa gambhiravabhaso ca.
    Tattha catasso upama vadanti:-  cha mase subhojanarasaphutthassa kira katayogassa
mahamallassa samajjasamaye katamallapasanaparicayassa yuddhabhumim gacchantassa antara
mallapasanam dassesum. So "kim etan"ti aha. Mallapasanoti. Aharatha nanti.
"ukkhipitum na sakkoma"ti vutte sayam katva 1- "kuhim imassa bhariyatthanan"ti
vatva dvihi hatthehi dve pasane ukkhipitva kilagule viya khipitva agamasi.
Tattha mallassa mallapasano lahukoti na annesampi lahukoti vattabbo.
Cha mase subhojanarasaputtho mallo viya hi kappasatasahassam abhiniharasampanno
ayasma anando. Yatha mallassa mahabalataya mallapasano lahuko. Evam
therassa mahapannataya paticcasamuppado uttanoti vattabbo, so annesam
uttanoti na vattabbo.
    Mahasamudde ca 2- timi nama mahamaccho dviynosatiko, timingalo tiyojanasatiko,
timi kira rapingalo pancayojanasatiko, anando timinando ajjharoho mahatimiti
ime cattaro yojanasahassika. Tattha timirapingaleneva dipenti. Tassa
dakkhinakannam calentassa pancaynosate padese udakam calati, tatha vamakannam,
tatha nanguttham, tatha sisam, dve pana kanne caletva nangutthena paharitva
sisam aparaparam katva kilitum araddhassa sattatthayojanasate thane bhajane
@Footnote: 1 cha.Ma.,i. sayam gantva    2 Si.,i. mahasamudde ca satta mahamaccha honti
Pakkhipitva uddhane aropitam viya udakam pakkuthati. Tijonasatamatte 1- padese udakam
pitthim chadetum na sakkoti. So evam vadeyya "ayam mahasamuddo gambhiroti 2-
vadanti, kutassa gambhirata, mayam pitthicchadanamattampi 3- udakam na labhama"ti. Tattha
kayupapannassa timirapingalassa mahasamuddo uttanoti annesam 4- khuddakamacchanam
uttanoti na vattabbo, evameva nanupapannassa therassa paticcasamuppado
uttanoti annesampi uttanoti na vattabbo. Supannaraja ca diyaddhayojanasatiko
hoti, tassa dakkhinapakkho pannasayojaniko hoti, tatha vamapakkho, pinchavatti
ca satthiyojanika, 5- giva timsayojanika, 5- mukham navayojanam, pada dvadasayojanika,
tasmim supannavatam dassetum araddhe sattatthayojanasatam thanam nappahoti. So evam vadeyya
"ayam akaso anantoti 6- vadanti, kutassa anantata, mayam pakkhavatappasaranokasampi 7-
na labhama"ti. Tattha kayupapannassa supannaranno akaso parittoti annesam 8-
khuddakapakkhinam parittoti na vattabbo, evameva nanupapannassa therassa paticcasamuppado
uttanoti annesampi uttanoti na vattabbo.
    Rahuasurindo pana padantato yava kesanta yojananam cattari
sahassani attha ca sattani honti, tassa dvinnam bahanam antaram 9-
dvadasayojanasatikam, bahalattena chayojanasatikam, hatthapadatalani tiyojanasatikani,
tatha mukham, ekekangulipabbam 10- pannasaynom, tatha bhamukantaram, nalatam
tiyojanasatikam, sisam navayojanasatikam. Tassa mahasamuddam otinnassa gambhiram udakam
@Footnote: 1 cha.Ma.,i. yojanasatamatte, su.vi. 2/95/84  2 Si. gambhiro gambhiroti
@3 cha.Ma.,i. pitthimattacchadanampi   4 cha.Ma.,i. annesanca  5 Si. tiyojanika
@6 Si. ananto anantoti 7 Si. pakkhavatappaharanokasampi, cha.Ma. pakkhavatappattharanokasampi
@8 cha.Ma.,i. annesanca    9 cha.Ma.,i. antare  10 cha.Ma.,i. ekangulipabbam
Januppamanam hoti. So evam vadeyya "ayam mahasamuddo gambhiroti vadanti,
kutassa gambhirata, mayam januppaticchadanamattampi udakam na labhama"ti. Tattha
kayupapannassa rahuno mahasamuddo uttanoti annesam 1- uttanoti na
vattabbo, evameva nanupapannassa therassa paticcasamuppado uttanoti
annesampi uttanoti na vattabbo. Etamattham sandhaya bhagava ma hevam
ananda avacati 2- aha.
    Therassa hi catuhi karanehi gambhiropi 3- paticcasamuppado uttanoti
upatthasi. Katamehi catuhi? pubbupanissayasampattiya titthavasena sotapannataya
bahussutabhavenati.
    Ito kira satasahassime kappe padumuttaro nama sattha loke uppajji.
Tassa hamsavati nama nagaram ahosi, anando nama raja pita, sumedha nama
devi mata, bodhisatto uttarakumaro nama ahosi. So puttassa jatadivase
mahabhinikkhamanam nikkhamma pabbajitva padhanamanuyutto anukkamena sabbannutam
patva "anekajatisamsaran"ti udanam udanetva sattaham bodhipallanke
vitinametva "pathaviyam padam thapessami"ti padam abhinihari. Atha pathavim bhinditva
mahantam padumam utthasi. Tassa dhurapattani navutihatthani, kesaram timsahattham, kannika
dvadasahattha, navaghatappamana renu ahosi.
    Sattha pana ubbedhato atthapannasahattho ahosi, tassa ubhinnam
bahanamantaram attharasahattham, nalatam pancahattham, hatthapada ekadasahattha.
@Footnote: 1 cha.Ma.,i. annesanca         2 cha.Ma. anandati
@3 cha.Ma.,i. pisaddo na dissati
Tassa ekadasahatthena padena dvadasahatthaya kannikaya akkantamattaya
navaghatappamana renu utthaya atthapannasahattham padesam uggantva
okinnamanosilacunnam viya paccokinnam. Tadupadaya bhagava "padumuttaro"tveva
pannayittha. Tassa devilo ca sujato ca dve aggasavaka ahesum, amita ca
asama ca dve aggasavika, sumano nama upatthako. Padumuttaro bhagava
pitusangaham kurumano bhikkhusatasahassaparivaro hamsavatiya rajadhaniya vasati.
    Kanitthabhata panassa sumanakumaro nama. Tassa raja hamsavatito
visaynosate bhogam adasi, so kadaci agantva pitaranca sattharanca passati.
Athekadivasam paccanto kupito. Sumano ranno sasanam pesesi. Raja "tvam maya tata
kasma thapito"ti patipesesi. So core vupasametva "upasanto deva janapado"ti
ranno pesesi. Raja tuttho "sigham mama putto agacchatu"ti aha. Tassa
sahassamatta amacca honti. So tehi saddhim antaramagge mantesi "mayham
pita tuttho sace me varam deti, kim ganhami"ti. Atha nam ekacce "hatthim
ganhatha, assam ganhatha, janapadam ganhatha, sattaratanani ganhatha"ti ahamsu.
Apare "tumhe pathavissarassa putta, na tumhakam dhanam dullabham, laddhantametam 1-
sabbam pahaya gamaniyam, punnameva ekam adaya gamaniyam, tasma deve varam
dadamane temasam padumuttaram bhagavantam upatthatum varam ganhatha"ti. So tumhe
mayham kalyanamitta nama, mametam cittam atthi, 2- tumhehi pana uppaditam, evam
karissami"ti gantva pitaram vanditva pitara alingetva matthake cumbitva
"varante putta dammi"ti vutte "icchamaham maharaja bhagavantam temasam catuhi
paccayehi upatthahanto jivitam avanjham katum, imam me varam dehi"ti aha.
@Footnote: 1 cha.Ma.,i. laddhampi cetam  2 cha.Ma. mametam cittam natthi, i. na mametam cittam atthi
Na sakka tata, annam varehiti. Deva khattiyanam nama dve katha natthi, etameva
varam me dehi, na mamannena atthoti. Tata buddhanam nama cittam dujjanam,
sace bhagava na icchissati, maya dinnepi 1- kim bhavissatiti. "sadhu deva aham
bhagavato cittam janissami"ti viharam gato.
    Tena ca samayena bhattakiccam nitthapetva bhagava gandhakutim pavittho hoti.
So pandalamale sannisinnanam bhikkhunam santikam agamasi. Te tam ahamsu
"rajaputta kasma agatosi"ti. Bhagavantam dassanaya, dassetha me bhagavantanti.
"na mayam rajaputta icchiticchitakkhane sattharam datthum labhama"ti. Ko pana bhante labhatiti.
Sumanatthero nama rajaputtati. So "kuhim bhante thero"ti therassa nisinnatthanam
pucchitva gantva vantitva "icchamaham bhante bhagavantam passitum, dassetha me
bhagavantan"ti aha. Thero "ehi rajaputta"ti tam gahetva gandhakutiparivene thapetva
gandhakutim aruhi. Atha nam bhagava "sumana kasma agatosi"ti aha. Rajaputto
bhante bhagavantam dassanaya agatoti. Tenahi bhikkhu asanam pannapehiti.
Thero asanam pannapesi. Nisidi bhagava pannatte asane. Rajaputto
bhagavantam vanditva patisantharam akasi "kada agatosi rajaputta"ti. Bhante
tumhesu gandhakutim pavitthesu, bhikkhu pana "mayam icchiticchitakkhane bhagavantam datthum
na labhama"ti mam therassa santikam pahesum, thero pana ekavacaneneva dassesi,
thero bhante tumhakam sasane vallabho manneti. Ama rajakumara vallabho esa
bhikkhu mayham sasaneti. Bhante buddhanam sasane kim katva vallabho hotiti.
Danam datva silam samadiyitva uposathakammam katva kumarati. Bhagava aham 2-
thero viya buddhasasane vallabho hotukamo, temasam me vassavasam adhivasethati.
Bhagava "atthi nu kho gatena attho"ti 3- oloketva "atthi"ti disva
@Footnote: 1 cha.Ma.,i. dinnampi          2 cha.Ma.,i. ahampi
@3 tattha gatena, su.vi. 2/95/88
Gare kho rajakumara tathagata abhiramanti"ti aha. Kumaro "annatam bhagava,
annatam sugata"ti vatva "aham bhante purimataram gantva viharam karemi,
maya pesite bhikkhusatasahassena saddhim agacchatha"ti patinnam gahetva pitu
santikam gantva "dinna me deva bhagavata patinna, maya pahite bhagavantam
peseyyatha"ti pitaram vanditva nikkhamitva yojane yojane viharam karonto 1-
visayojanasatam addhanam gato. Gantva attano nagare viharatthanam vicinanto sobhanassa nama
kutumbikassa uyyanam disva satasahassena kinitva satasahassam vissajjetva viharam
karesi. Tattha bhagavato gandhakutim sesabhikkhunanca rattitthanadivatthanatthaya
kutilenamandape karetva 2- pakaraparikkhepam dvarakotthakanca
nitthapetva pitu santikam pesesi "nitthitam mayham kiccam, sattharam pahinatha"ti.
    Raja bhagavantam bhojetva "bhagava sumanassa kiccam nitthitam, tumhakam
gamanam 3- paccasimsati"ti. Bhagava satasahassabhikkhuparivaro yojane yojane viharesu
vasamano agamasi. Kumaro "sattha agacchati"ti sutva yojanam paccuggantva
gandhamaladihi pujayamano viharam pavesetva:-
               "satasahassena me kitam    satasahassena mapitam
                sobhanam nama uyyanam    patigganha mahamuni"ti
viharam niyyadesi. So vassupanayikadivase danam datva attano puttadare ca amacce
ca pakkosapetva aha:- "sattha amhakam santikam durato agato, buddha ca
nama dhammagarunova, na amisacakkhuka. 4- Tasma aham imam temasam dve satake
nivasetva dasa silani samadiyitva idheva vasissami, tumhe khinasavasatasahassassa
iminava niharena temasam danam dadeyyatha"ti.
@Footnote: 1 cha.Ma. karetva             2 cha.Ma. karapetva
@3 cha.Ma.,i. agamanam            4 cha.Ma. namisagaruka
    So sumanattherassa vasanatthanasabhageyeva thane vasanto yam thero bhagavato
vattam karoti, tam sabbam disva "thane 1- ekantavallabho esa thero, etasseva
me 2- thanantaram patthetum vattati"ti cintetva upakatthaya pavaranaya gamam
pavisitva sattaham mahadanam datva sattame divase bhikkhusatasahassassa
padamule ticivaram thapetva bhagavantam vanditva "bhante yadetam mahamagge 3-
yojanayojanaviharakarapanato 4- patthaya punnam katam, tanneva sakkasampattim, na
marabrahmasampattim patthayantena, buddhassa pana upatthakabhavam patthentena katam.
Tasma ahampi bhagava anagate sumanatthero viya ekassa buddhassa upatthako
homi"ti pancapatitthitena 5- vanditva nipanno. Bhagava "mahantam kulaputtassa cittam
ijjhissati nu kho, no"ti 6- olokento "anagate ito satasahassime kappe
gotamo nama buddho uppajjissati, tasseva upatthako bhavissati"ti natva:-
            "icchitam patthitam tuyham       sabbameva 7- samijjhatu
             sabbe purentu sankappa   cando pannaraso yatha"ti
aha. Kumaro sutva "buddha nama advejjhakatha honti"ti dutiyadivaseyeva tassa
bhagavato pattacivaram gahetva pitthito pitthito gacchanto viya ahosi. So tasmim
buddhuppade vassasatasahassam danam datva sagge nibbattitva kassapabuddhakalepi
pindaya carato therassa pattaggahanattham uttarisatakam datva pujam akasi. Puna
sagge nibbattitva tato cuto baranasiraja hutva atthannam paccekabuddhanam
pannasalayo karetva maniadharake upatthapetva catuhi paccayehi
dasavassasahassani upatthanam akasi. Etani pakatatthanani.
@Footnote: 1 cha.Ma. imasmim thane     2 cha.Ma. ayam patho na dissati
@3 cha.Ma.,i. maya magge   4 cha.Ma.,i. yojanantarikaviharakarapanato
@5 cha.Ma.,i. pancapatitthitena patitva
@6 Si.,i. na nu khoti       7 si. khippameva
    Kappasatasahassam pana danam dadamanova ca amhakam bodhisattena saddhim
tusitapure nibbattitva tato cuto amitodanassa sakyassa 1- gehe patisandhim
gahetva anupubbena katabhinikkhamano sammasambodhim patva pathamagamanena
kapilavatthum agantva tato nikkhamante 2- bhagavati bhagavato parivarattham rajakumaresu
pabbajantesu bhaddiyadihi saddhim nikkhamitva bhagavato santike pabbajitva 3-
nacirasseva ayasmato punnassa mantaniputtassa santike dhammakatham sutva
sotapattiphale patitthahi. Evamesa ayasma pubbupanissayasampanno, tassimaya
sampattiya 4- gambhiropi paticcasamuppado uttanako viya upatthasi.
    Titthavasoti pana garunam santike uggahanasavanaparipucchanadharanani vuccanti.
So therassa ativiya parisuddho. Tenapissayam gambhiropi uttanako viya upatthasi.
Sotapannananca nama paccayakaro uttanako hutva upatthasi, ayam panayasma 5-
sotapanno. Bahussutanam catuhatthe ovarake padipe jalamane mancapitham viya
namarupaparicchedo pakato hoti, ayanca ayasma bahussutanamaggo. Iti
bahusaccabhavenapissa gambhiropi paccayakaro uttanako viya upatthasi.
Paticcasamuppado catuhi gambhiratahi gambhiro. Sa panassa gambhirata visuddhimagge
vittharitava. Sa sabbapi 6- therassa uttanaka viya upatthasi. Tena bhagava
ayasmantam anandam ussadento ma hevantiadimaha. Ayam hettha adhippayo:-
ananda tvam mahapanno visadanano, tena te gambhiropi paticcasamuppado
uttanako viya khayati, tasma "mayhampi 7- nu kho esa uttanako viya hutva
upatthati, udahu annesampi"ti ma evam avaca.
@Footnote: 1 cha.Ma.,i. amitodanasakkassa     2 Si.,i. nikkhante
@3 Si.,i. pabbajito            4 cha.Ma.,i. pubbupanissayasampattiya
@5 cha.Ma. ayanca ayasma         6 Si.,i. so sabbopi
@7 cha.Ma. mayhameva, i. mayheva
    Yam pana vuttam "apasadento"ti, tattha ayamadhipayo:- ananda "atha ca pana
me uttanakuttanako viya khayati"ti ma hevam avaca. Yadi hi te esa uttanakuttanako
viya khayati, kasma tvam attano dhammataya sotapanno nahosi. Maya ca 1-
dinnanaye thatva sotapattimaggam pativijjhi. Ananda idam nibbanameva gambhiram,
paccayakaro pana uttanako jato, atha kasma olarikam kamaragasannojanam
patighasannojanam, olarikam kamaraganusayam patighanusayanti ime cattaro kilese
samugghatetva sakadagamiphalam na sacchikarosi, teyeva anusahagate cattaro
kilese samugghatetva anagamiphalam na sacchikarosi, ruparagadini panca
samynoani, mananusayam bhavaraganusayam avijjanusayanti ime attha kilese
samugaghatetva arahattam na sacchikarosi. Kasma va satasahassakappadhikam ekam
asankheyyam puritaparamino sariputtamoggallana viya savakaparaminanam na
pativijjhasi, satasahassakappadhikani dve asankheyyani puritaparamino paccekabuddha
viya 2- paccekabodhinanam na pativijjhasi. 3- Yadi va te sabbathapi 4- esa
uttanako hutva upatthati, atha kasma satasahassakappadhikani cattari attha
solasa va asankheyyani puritaparamino buddha viya sabbannutananam na
sacchikarosi, kim anatthikosi etehi visesadhigamehi, passa yava ca te aparaddham,
tvam nama savakapadesanane thito atigambhiram paccayakaram "uttanako viya me
upatthati"ti vadasi, tassa te idam vacanam buddhanam kathaya paccanikam hoti,
tadisena nama bhikkhuna buddhanam kathaya paccanikam kathetabbanti na yuttametam.
Nanu mayham ananda imam paccayakaram pativijjhitum vayamantasseva kappasatasahassadhikani
cattari asankheyyani atikkantani. Paccayakarapativijjhanatthaya ca pana me
@Footnote: 1 cha. ayam saddo na dissati          2 cha.Ma.,i. viya ca
@3 Ma. na sacchikarosi                 4 cha.Ma.,i. sabbathava
Adinnam nama danam natthi, apuritaparami nama natthi. "ajja paccayakaram
pativijjhissami"ti ca 1- pana me nirussaham viya marabalam vidhamantassa ayam
mahapathavi dvantagulamattampi nakampi, tatha pathamayame pubbenivasam majjhimayame
ca 1- dibbacakkhum sampadentassa. Pacchimayame pana me balavapaccusasamaye "avijja
sankharanam navahi akarehi paccayo hoti"ti ditthamattena 2- dasasahassalokadhatu
ayadandena akotitakamsatalo viya 3- viravasatam viravasahassam muncamana
vatahate paduminipanne udakabindu viya akampittha. 4- Evam gambhiro cayam ananda
paticcasamuppado gambhiravabhaso ca, etassa ananda dhammassa ananubodha
.pe. Nativattati. 5-
    Etassa dhammassati etassa paccayadhammassa. Ananubodhati nataparinnavasena
ananubujjhana. Appativedhati tiranapahanaparinnavasena appativijjhana.
Tantakulajatati tantam viya akulajata. Yatha nama dunnikkhittam musikacchinnam
pesakaranam tantam tahim tahim akulam hoti, "idam aggam idam mulan"ti aggena va
aggam mulena va mulam samanetum dukkaram hoti, evameva satta imasmim
paccayakare khalita akula byakula honti, na sakkonti paccayakaram ujum
katum. Tattha  tantam paccattapurisakare thatva sakkapi bhaveyya ujum katum, thapetva
pana dve bodhisatte anno satto attano dhammataya paccayakaram ujum katum
samattho nama natthi. Yatha pana akulam tantam kanjikam datva kocchena pahatam
tattha tattha gulakajatam hoti ganthibaddham, evamime satta paccayesu pakkhalitva
paccaye ujum katum asakkonta dvasatthiditthigatavasena gulakajata honti
@Footnote: 1 cha.Ma.,i. ayam saddo na dissati
@2 cha.Ma. ditthamatteyeva        3 cha.Ma., akotitakamsathalo
@4 cha.Ma. pakampittha            5 cha.Ma.,i. nativattatiti
  Ganthibaddha. Ye hi keci ditthiyo nissita, 1- sabbe te paccayam ujum katum
  asakkontayeva.
    Guliganthikajatati 2- guliganthikam 3- vuccati pesakarakanjiyasuttam. Gula 3-
nama sakunika, tassa kulavakotipi eke. Yatha hi tadubhayampi akulam aggena
va aggam mulena va mulam manetum dukkaranti purimanayeneva yojetabbam.
    Munjapabbajabhutati munjatinam viya pabbajatinam 4- viya ca bhuta tadisa jata.
Yatha hi tani tinani kottetva katarajju chinnakale 5- katthaci patitam gahetva
tesam tinanam "idam aggam, idam mulan"ti aggena va aggam mulena va mulam
samanetum dukkarampi, 6- paccattapurisakare 7- thatva sakka bhaveyya ujum katum,
thapetva pana dve bodhisatte anno satto attano dhammataya paccayakaram
ujum katum samattho nama natthi, evamayam paja paccayam ujum katum asakkonti
ditthigatavasena guliganthikajata 8- hutva apayam duggatim vinipatam samsaram
nativattati.
    Tattha apayoti nirayatiracchanayonipittivisayaasurakaya. Sabbepi hi te
vaddhisankhatassa ayassa abhavato "apayo"ti vuccanti, 9- tatha dukkhassa gatibhavato
duggati, sukhasamussayato vinipatitatta vinipato. Itaro pana:-
         khandhananca patipati     dhatuayatanana ca
         abbocchinnam vattamana  samsaroti pavuccati.
    Tam sabbampi nativattati natikkamati, athakho cutito patisandhim, patisandhito
cutinti evam punappunam cutipatisandhiyo ganhamana tisu bhavesu catusu yonisu
@Footnote: 1 cha.Ma.,A. sannissita       2 Si. gulaganthikajata, cha.Ma. kulaganthikajatati
@3 cha.Ma. kula              4 Si. babbajatinam
@5 cha.Ma.,i....jinnakale     6 cha.Ma.,i. pi-saddo na dissati
@7 cha.Ma.,i. tampi paccatta....
@8 cha.Ma.,i. ganthikajata              9 cha.Ma. vuccati
Pancasu gatisu  sattasu vinnanatthitisu navasu sattavasesu mahasamudde
vatukkhitta 1- nava viya yante yuttagono viya ca paribbhamatiyeva. Iti sabbametam
bhagava ayasmantam anandam apasadento aha. Sesamettha vuttanayamevati. Dasamam.
                          Dukkhavaggo chattho.
                          ------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 12 page 97-111. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=12&A=2162&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=12&A=2162&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=16&i=224              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=16&A=2468              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=16&A=2234              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=16&A=2234              Contents of The Tipitaka Volume 16 http://84000.org/tipitaka/read/?index_16

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]