ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 10 : PALI ROMAN Ma.A. (papa–ca.4)

                       2. Mahasunnatasuttavannana
     [185] Evamme sutanti mahasunnatasuttam. Tattha kalakhemakassati
chavivannena so kalo, khemakoti panassa namam. Viharoti tasmimyeva
@Footnote: 1 cha.Ma. ayam saddo na dissati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page112.

Nigrodharame ekasmim padese pakarena parikkhipitva dvarakotthakam mapetva hamsavattakadisenasanani ceva mandalamalabhojanasaladini ca patitthapetva kato viharo. Sambahulani senasananiti manco pitham bhisi bimbohanam tattika cammakkhando tinasantharo pannasantharo palalasantharotiadini pannattani honti, mancena mancam .pe. Palalasanthareneva palalasantharam ahacca thapitani, ganabhikkhunam vasanatthanasadisam ahosi. Sambahula nu khoti bhagavato bodhipallankeyeva sabbakilesanam samugghatitatta samsayo nama natthi, vitakkapubbabhaga puccha, vitakkapubbabhago cayam nukaro nipatamatto. Patimatthakam 1- gacchanto 2- avinicchito nama na hoti. Ito kira pubbe bhagavata dasadvadasa bhikkhu ekatthane vasanta na ditthapubba. Athassa pana 3- etadahosi:- ganavaso namayam vatte acinnasamacinno nadiotinnaudakasadiso, nirayatiracchanayonipettivisayasurakayesupi manussalokadevalokabrahmalokesupi ganavasova acinno. Dasayojanasahasso hi nirayo tipucunnabharita nali viya sattehi nirantaro, pancavidhabandhanakammakaranatthane sattanam pamanam va paricchedo va natthi, tatha vasihi tacchanaditthanesu, iti ganabhutava paccanti. Tiracchanayoniyam ekasmim vammike upacikanam pamanam va paricchedo va natthi, tatha ekekabiladisupi kipillikadinam. Tiracchanayoniyampi 4- ganavasova. petanagarani ca gavutikanipi addhayojanikanipi petabharitani honti. Evam pettivisayepi ganavasova. Asurabhavanam dasayojanasahassam kanne pakkhittasuciya kannabilam viya hoti, iti asurakayepi ganavasova. Manussaloke savatthiyam sattapannasa kulasatasahassani, rajagahe anto ca bahi ca attharasa manussakotiyo vasimsu. Evam annesupi thanesuti manussalokepi ganavasova bhummadevata adim katva devalokabrahmalokesupi ganavasova. @Footnote: 1 Si. pattimatthakam 2 cha.Ma. gacchante 3 cha.Ma. ayam saddo na dissati @ 4 evam tiracchanayoniyampi (?)

--------------------------------------------------------------------------------------------- page113.

Ekekassa hi devaputtassa addhatiya natakakotiyo honti, navapi kotiyo honti, ekatthane dasasahassapi brahmano vasanti. Tato cintesi "maya satasahassakappadhikani cattari asankhyeyyani ganavasaviddhamsanattham dasa paramiyo purita, ime ca bhikkhu ito patthayeva ganam bandhitva ganabhirata jata ananucchavikam karonti"ti. So dhammasamvegam uppadetva puna cintesi "sace `ekatthane dvihi bhikkhuhi na vasitabban'ti sakka bhaveyya sikkhapadam pannapetum, sikkhapadam pannapeyyam, na kho panetam sakka. Handaham mahasunnatapatipattim nama suttantam desemi, yam sikkhakamanam kulaputtanam sikkhapadapannatti viya nagaradvare nikkhittasabbakayikaadaso viya ca bhavissati. Tato yatha namekasmim adase khattiyadayo attano vajjam disva tam pahaya anavajja honti, evamevam mayi parinibbutepi pancavassasahassani imam suttam avajjitva ganam vinodetva ekibhavabhirata kulaputta vattadukkhassa antam karissanti"ti. Bhagavato ca manoratham purenta viya imam suttam avajjitva ganam vinodetva vattadukkham khepetva parinibbuta kulaputta gananapatham vitivatta. Valikapitthiviharepi hi abhidhammikaabhayatthero nama vassupanayikasamaye sambahulehi bhikkhuhi saddhim imam suttam sajjhayitva "sammasambuddho evam kareti, mayam kim karoma"ti aha. Te sabbepi antovasse ganam vinodetva ekibhavabhirata arahattam papunimsu. Ganabhedanam nama idam suttanti. [186] Ghatayati evamnamakassa sakkassa. Vihareti ayampi viharo nigrodharamasseva ekadese kalakhemakassa viharo viya katoti veditabbo. Civarakammanti jinnamalinanam aggalatthanuppadanadhovanadihi kataparibhandampi, civaratthaya uppannavatthanam vicaranasibbanadihi akatasamvidhanampi vattati, idha pana akatasamvidhanam adhippetam. Manussa hi anandattherassa civarasatake adamsu. Tasma thero sambahule bhikkhu gahetva tattha civarakammam akasi. Tepi bhikkhu patova sucipasakassa pannayanakalato patthaya nisinna apannayanakale

--------------------------------------------------------------------------------------------- page114.

Utthahanti. Sucikamme nitthiteyeva senasanani samvidahissamati na samvidahimsu. Civarakarasamayonoti thero kira cintesi "addha etehi bhikkhuhi na patisamitani senasanani, bhagavata ca ditthani bhavissanti. Iti anattamano sattha sutthu niggahetukamo, imesam bhikkhunam upatthambho bhavissami"ti. Tasma evamaha. Ayam panettha adhippayo "na bhante ime bhikkhu kammarama eva, civarakiccavasena pana evam vasanti"ti. Na kho anandati ananda kammasamayo va hotu akammasamayo va, civarakammasamayo va hotu acivarakarasamayo va, athakho sanganikaramo bhikkhu na sobhatiyeva. Ma tvam anupatthambhatthane upatthambho ahositi. Tattha sanganikati sakaparisasamodhanam. Ganoti nanajanasamodhanam. Iti sanganikaramo va hotu ganaramo va, sabbathapi ganabahullabhirato ganabandhanabaddho bhikkhu na sobhati, pacchabhatte pana divatthanam sammajjitva sudhotahatthapado mulakammatthanam gahetva ekaramatamanuyutto bhikkhu buddhasasane sobhati. Nekkhammasukhanti kamato nikkhantassa 1- sukham. Pavivekasukhampi kamapavivekasukhameva. Ragadinam pana vupasamatthaya samvattatiti upasamasukham. Magga sambodhatthaya samvattatiti sambodhisukham. 2- Nikamalabhiti kamalabhi icchitalabhi. Akicchalabhiti adukkhalabhi. Akasiralabhiti vipulalabhi. Samayikanti appitappitasamaye kilesehi vimuttam. Kantanti manapam. Cetovimuttinti ruparupavacaracittavimuttim. Vuttanhetam "cattari ca jhanani catasso ca arupasamapattiyo, ayam samayiko vimokkho"ti. 3- Asamayikanti na samayavasena kilesehi vimuttam, athakho accantavimuttam lokuttaram vuttam. Vuttanhetam "cattaro ca ariyamagga cattari ca samannaphalani, ayam asamayiko vimokkho"ti. 3- Akuppanti kilesehi akopetabbam. Ettavata kim kathitam hoti? sanganikaramo bhikkhu ganabandhanabaddho Neva lokiyagunam, na ca lokuttaragunam nibbattetum sakkoti, ganam vinodetva pana @Footnote: 1 Ma. nekkhamassa 2 Si. sambodhasukham 3 khu.pati. 31/478/361

--------------------------------------------------------------------------------------------- page115.

Ekabhirato sakkoti. Tathahi vipassi bodhisatto caturasitiya pabbajitasahassehi parivuto sattavassani vicaranto sabbannugunam nibbattetum nasakkhi, ganam vinodetva sattadivase ekibhavabhirato bodhimandam aruyha sabbannugunam nibbattesi. Amhakam bodhisatto pancavaggiyehi saddhim chabbassani vicaranto sabbannugunam nibbattetum nasakkhi, tesu pakkantesu ekibhavabhirato bodhimandam aruyha sabbannugunam nibbattesi. Evam sanganikaramassa gunadhigamabhavam dassetva idani dosuppattim dassento naham anandatiadimaha. Tattha rupanti sariram. Yattha rattassati yasmim rupe ragavasena rattassa. Na uppajjeyyunti yasmim rupe rattassa na uppajjeyyum, tam rupam na samanupassami, athakho sariputtamoggallananam dasabalassa savakattupagamanasankhatena annathabhavena sanjayassa viya, upaligahapatino annathabhavena nataputtassa viya, piyajatikasutte 1- setthiadinam viya ca uppajjantiyeva. [187] Ayam kho pana anandati ko anusandhi? sace hi koci Dubbuddhi navapabbajito vadeyya "sammasambuddho khettam pavittha gaviyo viya amheyeva ganato niharati, ekibhave niyojeti, sayam pana rajarajamahamattadihi parivuto viharati"ti, tassa vacanokasupacchedanattham "cakkavalapariyantaya parisaya majjhe nisinnopi tathagato ekakova"ti dassetum imam desanam arabhi. Tattha sabbanimittananti rupadinam sankhatanimittanam. Ajjhattanti niyakajjhattam. 2- Sunnatanti sunnataphalasamapattim. Tatra ceti upayogatthe bhummam, tam ceti vuttam hoti. Puna tatrati tasmim parisamajjhe thito. Vivekaninnenati nibbananinnena. Byantibhutenati asavatthaniyadhammehi vigatantena nissatena visamyuttena. Uyyojanikapatisamyuttanti gacchatha tumheti evam uyyojanikena vacanena patisamyuttam. @Footnote: 1 Ma. jatikasutte, Ma.Ma. 13/353-357/339-344 2 cha.Ma. visayajjhattam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page116.

Kaya pana velaya bhagava evam katheti? pacchabhattakiccavelaya va, purimayamakiccavelaya va. Bhagava hi pacchabhatte gandhakutiyam sihaseyyam kappetva vutthaya phalasamapattim appetva nisidati, tasmim samaye dhammassavanatthaya parisa sannipatanti, atha bhagava kalam viditva gandhakutito nikkhamitva buddhasanavaragato dhammam desetva bhesajjatelapakam ganhanto viya kalam anatikakamitva vivekaninnena cittena parisam uyyojeti. Purimayame abhikkanta kho vasettha ratti, yassa dani tumhe kalam mannatha"ti 1- evam uyyojeti. Buddhanam hi bodhippattito patthaya dve panca vinnananipi nibbananinnaneva. Tasmatihanandati yasma sunnataviharo santo panito, tasma. [188] Ajjhattamevati gocarajjhattameva. Ajjhattam sunnatanti idha niyakajjhattam, attano pancakkhandhesu nissitanti attho. Sampajano hotiti kammatthanassa asampajjanabhavajananena sampajano. Bahiddhati parassa pancasu khandhesu. Ajjhattabahiddhati kalena ajjhattam kalena bahiddha, anenjanti ubhatobhagavimutto bhavissamiti anenjam arupasamapattim manasikaroti. Tasmimyeva purimasminti padakajjhanam sandhaya vuttam. Apagunapadakajjhanato vutthitassa hi ajjhattam sunnatam manasikaroto tattha cittam na pakkhandati. Tato "parassa santane nu kho kathan"ti bahiddha manasikaroti, tatthapi na pakkhandati. Tato "kalena attano santane, kalena parassa santane nu kho kathan"ti ajjhattabahiddha manasikaroti, tatthapi na pakkhandati. Tato ubhatobhagavimutto hotukamo "arupasamapattiyam nu kho kathan"ti anenjam manasikaroti, tatthapi na pakkhandati. Idani "na me cittam pakkhandatiti vissatthaviriyena upatthakadinam pacchato na caritabbam, padakajjhanameva pana sadhukam punappunam manasikatabbam. Evamassa rukkhe chindato pharasumhi avahante puna nissitam karetva chindantassa chijjesu pharasu viya kammatthane manasikaro vahati"ti dassetum tasmimyevatiadimaha. Idanissa evam patipannassa @Footnote: 1 di. pa. 11/299/189

--------------------------------------------------------------------------------------------- page117.

Yam yam manasikaroti, tattha tattha manasikaro sampajjatiti dassento pakkhandatiti aha. [189] Imina viharenati imina samathavipassanaviharena. Itiha tattha sampajanoti iti cankamantopi tasmim kammatthane sampajjamane "sampajjati me kammatthanan"ti jananena sampajano hoti. Sayatiti nipajjati. Ettha kanci kalam cankamitva "idani ettakam kalam cankamitum sakkhissami"ti natva iriyapatham ahapetvava thatabbam. Esa nayo sabbavaresu. Na kathessamiti, itiha tatthati evam na kathessamiti jananena tattha sampajanakari hoti. Puna dutiyavare evarupim katham kathessamiti jananena sampajanakari hoti, imassa bhikkhuno samathavipassana tarunava, tasam anurakkhanattham:- "avaso gocaro bhassam puggalo atha bhojanam utu iriyapatho ceva sappayo sevitabbako"ti satta sappayani icchitabbani. Tesam dassanatthamidam vuttam. Vitakkavaresu avitakkanassa ca vitakkanassa ca jananena sampajanata veditabba. [190] Iti vitakkapahanena dve magge kathetva idani tatiyamaggassa vipassanam acikkhanto panca kho ime ananda kamagunatiadimaha. Ayataneti tesuyeva kamagunesu kismincideva kilesuppattikarane. Samudacaroti samudacaranato appahinakileso. Evam santanti evam vijjamanameva. Sampajanoti kammatthanassa asampattijananena sampajano. Dutiyavare evam santametanti evam sante etam. Sampajanoti kammatthanasampattijananena sampajano. Ayam hi "pahino nu kho me pancasu kamagunesu chandarago, no"ti paccavekkhamano apahinabhavam natva viriyam paggahetva tam anagamimaggena samugghateti, tato magganantaram phalam, phalato vutthaya paccavekkhamano pahinabhavam janati, tassa jananena "sampajano hoti"ti vuttam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page118.

[191] Idani arahattamaggassa vipassanam acikkhanto panca kho ime ananda upadanakkhandhatiadimaha. Tattha so pahiyatiti rupe asmiti mano asmiti chando asmiti anusayo pahiyati. Tatha vedanadisu sampajanata vuttanayeneva veditabba. Ime kho te ananda dhammati hettha kathite samathavipassanamaggaphaladhamme sandhayaha. Kusalayatikati kusalato agata. Kusala hi kusalapi honti kusalayatikapi, seyyathidam, 1- pathamajjhanam kusalam, dutiyajjhanam kusalanceva kusalayatikanca .pe. Akincannayatanam kusalam, nevasannanasannayatanam kusalanceva kusalayatikanca, nevasannanasannayatanam kusalam, sotapattimaggo kusalo ceva kusalayatiko ca .pe. Anagamimaggo kusalo, arahattamaggo kusalo ceva kusalayatiko ca. Tatha pathamajjhanam kusalam, tamsampayuttaka dhamma kusala ceva kusalayatika ca .pe. Arahattamaggo kusalo, tamsampayuttaka dhamma kusala ceva kusalayatika ca. Ariya nikkilesa visuddha. Lokuttarati loke uttara visittha. Anavakkanta papimatati papimantena marena anokkanta. Vipassanapadaka atthasamapattiyo appetva nisinnassa hi bhikkhuno cittam maro na passati, "idam nama arammanam nissaya samvattati"ti janitum na sakkoti. Tasma "anavakkanta"ti vuttam. Tam kim mannasiti idam kasma aha? gane 2- hi eko anisamso Atthi, tam dassetum idamaha. Anubandhitunti anugacchitum parivaritum. 3- Na kho anandati ettha kincapi bhagavata "sutavudho bhikkhave ariyasavako akusalam pajahati, kusalam bhaveti, savajjam pajahati, anavajjam bhaveti, suddham attanam pariharati"ti 4- bahussuto pancavudhasampanno yodho viya vutto yasma pana yo suttapariyattim uggahetvapi tadanucchavikam anulomapatipadam na patipajjati, na tassa tam avudham hoti. Yo patipajjati, @Footnote: 1 katham (?) 2 cha. ganepi 3 Ma. parivattitum, cha. paricaritum @4 an sattaka. 23/64/101

--------------------------------------------------------------------------------------------- page119.

Tasseva hoti. Tasma etadattham anubandhitum narahatiti dassento na kho anandati aha. Idani yadattham anubandhitabbo, tam dassetum ya ca khotiadimaha. Iti imasmim sutte tisu thanesu dasa kathavatthuni agatani. "iti evarupam katham kathessami"ti sappayasappayavasena agatani, "yadidam suttam geyyan"ti ettha suttapariyattivasena agatani, imasmim thane paripuranavasena agatani. Tasma imasmim sutte dasa kathavatthuni kathentena imasmim thane thatva kathetabbani. Idani yasma ekaccassa ekakassa viharatopi attho na sampajjati, tasma tam sandhaya ekibhave adinavam dassento evam sante kho anandatiadimaha. Evam santeti evam ekibhave santena. [193] Satthati bahirako titthakarasattha. Anvavattanti 1- anuavattanti upasankamanti muccham nikamayatiti mucchanatanham pattheti, pavattetiti attho. Acariyupaddavenati attano abbhantare uppannena kilesupaddavena acariyupaddavo. Sesupaddavesupi eseva nayo. Avadhimsu nanti marayimsu nam. Etena hi 2- gunamaranam kathitam. Vinipatayati sutthu nipatanaya. Kasma pana brahmacarupaddavova "dukkhavipakataro ca katukavipakataro ca vinipataya ca samvattati"ti vuttoti. Bahirapabbajja hi appalabha, tattha mahanto nibbattetabbaguno natthi, atthasamapattipannamattakameva hoti. Iti yatha gadrabhapitthito patitassa mahantam dukkham na hoti, sarirassa pamsumakkhanamattameva hoti, evam bahirasamaye lokiyagunamattatova parihayati, tena purimam upaddavadvayam na evam vuttam. Sasane pana pabbajja mahalabha, tattha cattaro magga cattari phalani nibbananti mahanta adhigantabbaguna. Iti yatha ubhato sujato khattiyakumaro hatthikkhandhavaragato nagaram anusancaranto hatthikkhandhato patito mahadukkham nigacchati, @Footnote: 1 cha. anvavattantiti 2 Si. etenassa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page120.

Evam sasanato parihayamano navahi lokuttaragunehi parihayati. Tenayam brahmacarupaddavo evam vutto. [196] Tasmati yasma sesupaddavehi brahmacarupaddavo dukkhavipakataro, yasma va sapattapatipattim vitikkamanto digharattam ahitaya dukkhaya samvattati, mittapatipattim hitaya, tasma. Evam uparimenapi hetthimenapi atthena yojetabbam. Mittavatayati mittapatipattiya. Sapattavatayati verapatipattiya. Vokkamma ca satthu sasaneti dukkatadubbhasitamattampi hi sancicca vitikkamanto vokkamma vattati nama. Tadeva avitikkamanto na vokkamma vattati nama. Na vo aham ananda tatha parakkamissamiti aham tumhesu tatha na patipajjissami. Amaketi apakke. Amakamatteti amake natisukkhe bhajane. Kumbhakaro hi amakam natisukkham apakkam ubhohi hatthehi sanhikam ganhati "ma bhijjatu"ti. 1- Iti yatha kumbhakaro tattha patipajjati, naham tumhesu tatha patipajjissami. Niggayha niggayhati sakim ovaditva tunhi na bhavissami, nigganhitva nigganhitva punappunam ovadissami anusasissami. Pavayha pavayhati 2- dose pavahetva pavahetva. Yatha pakkabhajanesu kumbhakaro bhinnachinnabhajanani pavahetva ekato katva supakkaneva akotetva akotetva ganhati, evameva ahampi pavahetva pavahetva punappunam ovadissami anusasissami. Yo saro so thassatiti evam vo maya ovadiyamananam yo maggaphalasaro, so thassati. Apica lokiyagunapi idha sarotveva adhippeta. Sesam sabbattha uttanamevati. Papancasudaniya majjhimanikayatthakathaya mahasunnatasuttavannana nitthita. ---------- @Footnote: 1 Si.ma bhijjati 2 Ma. paggayha paggayhati


             The Pali Atthakatha in Roman Book 10 page 111-120. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=10&A=2841&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=10&A=2841&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=14&i=343              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=14&A=4846              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=14&A=4670              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=14&A=4670              Contents of The Tipitaka Volume 14 http://84000.org/tipitaka/read/?index_14

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]