ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 1 : PALI ROMAN Vinaya.A. (samanta.1)

     {132} Vinitavatthugathasu. Chabbaggiyavatthu anuppannattiyam vuttameva.
     Dutiyavatthumhi. Cittannama puthujjananam ragadivasena pakatim vijahitva
dhavati sandhavati vidhavati. Sace bhagava kayavacidvarabhedam vinapi
cittuppadamattena apattim pannapeyya ko sakkuneyya anapattikam
attanam katum. Tenaha bhagava anapatti bhikkhu cittuppadeti.
Cittavasikena pana na bhavitabbam. Patisankhanabalena cittam nivaretabbamevati.
     {133-134} Amasanaphandapanatthanacavanavatthuni uttanatthaneva.
Tato parani ca theyyacitto bhumito aggahesiti vatthupariyosanani.
     {135} Niruttipathavatthusmim. Adiyiti ganhi corosi tvanti paramasi.
Itaro pana kena avahatanti vutte maya avahatanti
pucchasabhagena patinnam adasi. Yadi hi itarena kena gahitam kena
Apanitam kena thapitanti vuttam abhavissa addha ayampi maya
gahitam apanitam thapitanti va vadeyya. Mukham nama bhunjanatthaya ca
kathanatthaya katam. Theyyacittam pana vina avaharo natthi.
Tenaha bhagava anapatti bhikkhu niruttipatheti. Voharavacanamatte
anapattiti attho. Tato param vethanavatthupariyosanam sabbam
uttanatthameva. {137} Abhinnasariravatthusmim. Adhivatthoti satakatanhaya
tasmimyeva sarire nibbatto. Anadiyantoti tassa vacanam agganhanto
adaram va akaronto. Tam sariram utthahitvati peto attano
anubhavena tam sariram utthapesi. Tena vuttam tam sariram
utthahitvati. Dvaram thakesiti bhikkhussa susanasamipeyeva viharo
tasma bhirukajatiko bhikkhu khippameva tattha pavisitva dvaram thakesi.
Tattheva paripatiti dvare thakite peto satake niralayo hutva
tam sariram pahaya yathakammam gato. Tasma tam sariram tattheva
paripati. Patitanti vuttam hoti. Abhinne sarireti abbhunhe
allasarire pamsukulam na gahetabbam. Ganhantassa evarupa upaddava
honti dukkatanca apajjati. Bhinne pana gahetum vattati.
Kittavata pana bhinnam hoti. Kakakulalasonasigaladihi mukhatundakena
va dadhaya va isakam phalitamattenapi. Yassa pana patato
ghamsanena chavimattam chinnam hoti cammam acchinnam etam abhinnameva.
Camme pana chinne bhinnam. Yassapi sajivakaleyeva pabhinna
gandakutthipilaka va vano va hoti idampi bhinnam.
Tatiyadivasato pabhuti uddhumatakadibhavena kunapabhavam upagatampi bhinnameva.
Sabbena sabbam pana abhinnepi susanagopakehi va annehi va
manussehi gahapetum vattati no ce annam labhati satthakena
va kenaci va vanam katva gahetabbam. Visabhagasarire pana satim
upatthapetva samanasannam uppadetva sise va hatthapadapitthiyam
va vanam katva gahetum vattati. Tadanantare vatthusmim. {138} Kusam
sankametva civaram aggahesiti pubbe adiyeyyati imassa padassa
atthavannanaya namamattena dassitesu theyyavaharapasayhavahara-
parikappavaharapaticchannavaharakusavaharesu kusavaharena avahariti
attho. Imesam pana avaharanam evam nanattam veditabbam. Yo
hi koci sassamikam bhandam rattibhage va divasabhage va
sandhicchedanadini katva adissamano avaharati kutamanakuta-
kahapanadihi va vancetva ganhati tasseva tam ganhato
avaharo theyyavaharoti veditabbo. Yo pana pare pasayha
balasa 1- abhibhuyya athava pana santajjetva bhayam dassetva tesam
santakam ganhati panthaghatagamaghatadini karonta damarikacora
viya kodhavasena paragharavilopam karonta attano pattabalito ca
adhikam balakkarena ganhanta rajarajamahamattadayo viya tassevam
ganhato avaharo pasayhavaharoti veditabbo. Parikappetva
@Footnote: 1. balasati balenati tikayam dissati.
Ganhato pana avaharo parikappavaharoti vuccati. So
bhandaparikappaokasaparikappavasena duvidho. Tatrayam bhandaparikappo.
Idhekacco satakatthiko antogabbham pavisitva sace satako
bhavissati ganhissami sace suttam na ganhissamiti parikappetva
andhakare pasibbakam ganhati. Satako ce tatra hoti uddhareyeva
parajikam. Suttam ce hoti rakkhati. Bahi niharitva muncitva
suttanti natva puna aharitva yathathane thapeti rakkhatiyeva.
Suttanti natvapi yam laddham tam gahetabbanti gacchati padavarena
karetabbo. Bhumiyam thapetva ganhati uddhare parajikam.
Coro coroti samikehi pariyutthito chaddetva palayati rakkhati.
Samika disva ganhanti iccetam kusalam anno ce koci
ganhati bhandadeyyam. Atha nivattesu samikesu sayameva tam
disva pagevetam maya nihatam mama dani santakanti ganhati
rakkhati bhandadeyyam pana hoti. Sace suttam bhavissati ganhissami
sace satako na ganhissami sace sappi bhavissati ganhissami
sace telam na ganhissamitiadina nayena parikappetva
ganhantassapi eseva nayo. Mahapaccariyadisu pana satakatthikopi
satakapasibbakameva gahetva nikkhanto bahi thatva muncitva
satako ayanti disva gacchanto paduddhareneva karetabboti
vuttam. Ettha pana sace satako bhavissati ganhissamiti
parikappitatta parikappo dissati disva hatatta parikappavaharo
Na dissati. Mahaatthakathayam pana yam parikappitam tam adittham
parikappitabhave thitamyeva uddharantassa avaharo vutto. Tasma
tattha parikappavaharo dissati. Tam mannamano tam avahariti
paliyava sametiti. Tattha yvayam sace satako bhavissati
ganhissamitiadina nayena pavatto parikappo ayam
bhandaparikappo nama. Okasaparikappo pana evam veditabbo.
Idhekacco lolabhikkhu paraparivenam va kulagharam va aranne
kammantasalam va pavisitva tattha kathasallapena nisinno kinci
lobhaneyyam parikkharam oloketi. Olokento ca pana disva
dvarappamukhahetthapasadaparivenadvarakotthakarukkhamuladivasena
paricchedam katva sace mam etthantare passissanti datthukamataya
gahetva vicaranto viya etesamyeva dassami no ce passissanti
harissamiti parikappeti. Tassetam adaya parikappitaparicchedam
atikkantamatte parajikam. Sace upacarasimam parikappeti tadabhimukhova
gacchanto kammatthanadini manasi karonto va annavihito va
asatiya upacarasimam atikkamati bhandadeyyam. Athapissa tam
thanam pattassa coro va hatthi va valamigo va mahamegho va
utthahati so ca tamha upaddava muccitukamyataya sahasa tam
thanam atikkamati bhandadeyyameva. Keci panettha yasma
muleva theyyacittena gahitam tasma na rakkhati avaharoyevati
vadanti. Ayam tava mahaatthakathanayo. Mahapaccariyam pana
Sacepi so antoparicchede hatthim va assam va abhiruhitva tam
neva pajeti na pajapeti paricchede atikkantepi parajikam
natthi bhandadeyyamevati vuttam. Tatra yvayam sace mam
etthantare passissanti datthukamataya gahetva vicaranto viya
etesamyeva dassamiti pavatto parikappo ayam okasaparikappo
nama. Evamimesam dvinnampi parikappanam vasena parikappetva
ganhato avaharo parikappavaharoti veditabbo. Paticchadetva
pana avaharanam paticchannavaharo. So evam veditabbo. Yo
pana bhikkhu manussanam uyyanadisu kilantanam va pavisantanam va
muncitva thapitam alankarabhandam disva sace onamitva ganhissami
kim samano ganhatiti mam janitva vihetheyyunti pamsuna va pannena
va paticchadeti paccha ganhissamiti tassa ettavata uddharo
natthiti na tava avaharo hoti. Yada pana te manussa antogamam
pavisitukama tam bhandam vicinantapi apassitva idani andhakaro
sve janissamati salaya eva gata honti athassa tam uddharato
uddhare parajikam. Paticchannakaleyeva mama santakanti sakasannaya
va gata dani te tehi chadditam bhandam idanti pamsukulasannaya
va ganhantassa pana bhandadeyyam. Tesu dutiyadivase agantva
vicinitva adisva dhuranikkhepam katva gatesupi gahitam bhandadeyyameva.
Kasma. Yasma tassa payogena tehi na dittham. Yo pana
tatharupam bhandam disva yathathane thitamyeva apaticchadetva theyyacitto
Padena akkamitva kaddame va valikaya va paveseti tassa
pavesitamatteyeva parajikam. Kusam sankametva avaharanam
kusavaharoti vuccati. Sopi evam veditabbo. Yo bhikkhu kusam
patetva civare bhajiyamane attano kotthasassa samipe thitam
mahagghataram 1- parassa kotthasam haritukamo attano kotthase patitam
kusadandakam parassa kotthase patetukamo uddharati rakkhati
tava. Parassa kotthase pateti rakkhateva. Yada pana tasmim
patite parassa kotthasato parassa kusadandakam uddharati uddhatamatte
parajiko hoti. Sace pathamataram parakotthasato kusadandam
uddharati attano kotthase patetukamataya uddhare rakkhati
patane rakkhati attano kotthasato pana 2- attano kusadandakam
uddharati uddhareyeva rakkhati tam uddharitva parakotthase
patentassa hatthato muttamatte parajikam. Sace pana dvisu
kotthasesu patitakusadandako adassanam gameti. Tato avasesabhikkhusu
gatesu itaro mayham bhante kusadandako pana pannayatiti.
Mayhampi avuso na pannayatiti. Katamo pana bhante mayham
bhagoti. Ayam tuyham bhagoti attano bhagam dasseti. Tasmim
vivaditva va avivaditva va tam ganhitva gate itaro tassa
@Footnote: 1. imasmim thane samagghataram va mahagghataram va samasamam va agghenati sabbesu
@potthakesu dissati. tam alulam hoti atthato ameditanca. kusasankamananca
@attano appagghena kotthasena parassa mahagghasseva kotathasassa gahanatthaya
@katanti dissitam .      2. pisaddo bhaveyya.
Bhagam uddharati uddhare parajikam. Sacepi tena aham mama
bhagam tuyham na demi tvam pana attano bhagam natva ganhati
vuttepi nayam mamati janantopi tasseva bhagam ganhati uddhare
parajikam. Sace pana itaro ayam tuyham bhago ayam mayham
bhagoti kim imina vivadenati cintetva mayham va patto
hotu tumhakam va yo varo bhago tam tumhe ganhathati
vadati dinnakam nama gahitam hoti natthettha avaharo. Sace
so vivadabhiruko bhikkhu yam tuyham ruccati tam ganhati vutto
attano pattam varabhagam thapetva lamakamyeva gahetva gacchati tato
itarassa vicitavasesam ganhantassapi avaharo natthevati.
                 Kusasankamanavatthukatha nitthita.
     Atthakathasu pana vuttam imasmim thane kusasankamanavasena
civarabhajaniyameva ekam agatam catunnampi pana paccayanam uppattinca
bhajaniyanca niharitva dassetabbanti. Evanca vatva civarakkhandhake
patigganhatu me bhante bhagava siveyyakam dussayugam bhikkhusanghassa ca
gahapaticivaram anujanatuti idam jivakavatthum adim katva uppannacivarakatha
senasanakkhandhake tena kho pana samayena rajagaham dubbhikkham hoti
manussa na sakkonti sanghabhattam katum icchanti uddesabhattam
nimantanam salakabhattam pakkhikam uposathikam patipadikam katunti idam
suttamadim katva pindapatakaka senasanakkhandhakeyeva tena kho
pana samayena sattarasavaggiya bhikkhu annataram paccantimam viharam
Patisankharonti idha mayam vassam vasissamati addasamsu kho chabbaggiya
bhikkhu sattarasavaggiye bhikkhu viharam patisankharonteti idam chabbaggiyavatthum
adim katva agatasenasanakatha tadavasane ca sappiadibhesajjakatha
vittharena kathita. Mayam pana tam sabbam agatagatatthaneyeva
kathayissama. Evam kathite karanam pubbe vuttameva.
     {139} Ito param jantagharavatthu uttanatthameva. {140} Pancasu
vighasavatthusu. Te bhikkhu anupasampanne kappiyam karapetva paribhunjimsu.
Vighasam pana ganhantena khayitavasesam chadditam gahetabbam. Yadi sakkoti
khadante chaddapetva ganhitum etampi vattati. Attaguttatthaya
pana paranudayataya ca na gahetabbam.
     {141} Odanakhadaniyapuvaucchutimbarusakabhajaniyavatthusu. Aparassa
bhagam dehiti asantam puggalam aha. Amulakam aggahesiti kevalam
musavadam vatva amulakam aggahesi. Tam na theyyacittena.
Teneva bhagava kincitto tvanti apucchitva pacittiyanti
aha. Na hi aparassa bhagam dehiti vutte parajikavatthu pannayati
na ca idise thane buddha pucchanti. Yadi cetam parajikavatthu siya
yatha aramabhiyunjane dukkatam evam dukkatameva bhaveyyati.
Ayamettha sankhepattho. Ayam pana vittharo. Yam pana sanghasseva
santakam hoti tasmim sammatena va asammatena va bhajiyamane
aparassa bhagam dehiti vatva evam asantam puggalam uddisitva
kevalam musavadena ganhato pacittiyam bhandadeyyampi hoti.
Theyyacittena ganhato eseva nayo. Yo puggalam anuddisitva
aparampi bhagam dehiti vatva va kutavassam va ganetva ganhanto
bhandagghena karetabbo. Yam pana gihinam santakam tesam ghare va
arame va sanghassa bhajiyati tasmim samikena va samikena
imassa dehiti evam anattena va diyamane aparampi bhagam dehiti
theyyacittena ganhatopi neva parajikam na bhandadeyyam. Kutavassena
pana ganhato bhandadeyyam. Imassa dehiti evam ananattena
diyamane purimanayeneva puggalam uddisitva ganhato pacittiyanca
bhandadeyyanca. Theyyacittena aparam kotthasam dehiti vatva va
kutavassagananaya va ganhanto bhandagghena karetabbo. Ayam
pana vinicchayo kurundatthakathayam sakka janitum annattha duvinneyyo
ceva viruddho ca. Amulakam aggahesiti samikesu dentesu
aggahesi. Anapatti bhikkhu parajikassati samikehi dinnam
aggahesi tenassa anapatti vutta. Apatti sampajanamusavade
pacittiyassati yo tena sampajanamusavado vutto tasmim
pacittiyam aha. Purato tekatulayaguvatthumhi viya. Gahane pana ayam
vinicchayo. Sanghassa santakam sammatena va anattehi va
aramikadihi diyamanam gihinanca santakam samikena va anattena
va diyamanam aparassa bhagam dehiti vatva ganhato bhandadeyyam.
Annena diyamanam ganhanto bhandagghena karetabbo. Asammatena
va ananattena va diyamane aparampi bhagam dehiti vatva
Va kutavassani ganetva va ganhanto pattacatukke viya tassa
uddhareyeva bhandagghena karetabbo. Itarehi diyamanam evam
ganhato bhandadeyyam. Samikena pana imassa dehiti dapitam va
sayam dinnam va sudinnanti. Ayamettha sabbatthakathavinicchayato saro.
     {142-143} Odaniyagharadivatthusu. Odaniyagharannama vikkayikabhattapacanagharam.
Sunagharannama vikkayikamamsapacanagharam. Puvagharannama vikkayikakhajjakapacanagharam.
Sesamettha parikkharavatthusu pakatameva. {144} Pithavatthusmim.
So bhikkhu parikappetva etam thanam sampattam ganhissamiti
sankameti. Tenassa sankamane avaharo natthi. Sankametva
pana parikappitokasato gahane parajikam vuttam. Evam haranto ca
yadi pithake theyyacittam natthi thavikam agghapetva karetabbo.
Atha pithakepi atthi ubho agghapetva karetabbo. Bhisiadini
tini vatthuni pakataneva. {146} Vissasaggahadisu tisu vatthusu gahane
anapatti aharapentesu bhandadeyyam. Pindaya pavitthassa
pativiso antoupacarasimaya thitasseva gahetum vattati. Yadi pana
dayaka bahiupacaratthanampi bhante ganhatha agantva
paribhunjissantiti vadanti evam antogamatthanampi gahetum vattati.
Sesamettha uttanatthameva.
     {148-149} Sattasu ambacoradisu vatthusu. Pamsukulasannaya gahane
anapatti aharapentesu bhandadeyyam. Theyyacittena paribhoge
parajikam. Tatrayam vinicchayo. Samikapi salaya corapi
Salaya pamsukulasannaya khadantassa bhandadeyyam. Theyyacittena
ganhato uddhareyeva avaharo bhandam agghapetva karetabbo.
Samika salaya cora niralaya eseva nayo. Samika niralaya
cora salaya puna ganhissamati kismincideva gahanatthane
khipitva gata eseva nayo. Ubho niralaya pamsukulasannaya
khadato anapatti. Theyyacittena dukkatam. Sanghassa ambadisu
pana. Sangharame jatam va hotu anetva dinnam va
pancamasakam va atirekapancamasakam va agghanakam avaharantassa
parajikam. Paccante corupaddavena gamesu vutthahantesu bhikkhu
vihare chaddetva puna avasante janapade agamissamati
saussahava gacchanti. Bhikkhu tadisam viharam patva
ambapakkadini chadditakaniti pamsukulasannaya paribhunjanti anapatti.
Theyyacittena paribhunjato avaharo hoti bhandam agghapetva
karetabbo. Mahapaccariyam pana sankhepatthakathayanca avisesena
vuttam chadditavihare phalaphalam theyyacittena paribhunjato na parajikam
kasma agatagatanam santakattati. Ganasantake pana puggalike
ca saussahamattameva pamanam. Sace pana tato ambapakkadim
kulasanganhanatthaya deti kuladusakadukkatam. Theyyacittena dento
agghena karetabbo. Sanghikepi eseva nayo. Senasanatthaya
niyamitam kulasanganhanatthaya dadato dukkatam issaravataya thullaccayam
theyyacittena parajikam. No ce vatthu pahoti agghena
Karetabbo. Bahiupacarasimayam nisiditva issaravataya paribhunjato
giva. Gandim paharitva kalam ghosetva mayham papunatiti
khaditam sukhaditam. Gandim apaharitva kalameva ghosetva gandimeva
paharitva kalam aghosetva gandimpi apaharitva kalampi
aghosetva annesam natthibhavam natva mayham papunatiti
khaditampi sukhaditameva.
     Puppharamavatthudvayam pakatameva. {150} Vuttavadikavatthuttaye.
Vutto vajjemiti taya vutto hutva tava vacanena vadamiti
attho. Anapatti bhikkhu parajikassati samikehi dinna
anapatti. Na ca bhikkhave vutto vajjemiti vattabboti aham
taya vutto hutva tava vacanena vadamiti evam anno bhikkhu
annena bhikkhuna na vattabboti attho. Paricchedam pana katva
idam nama tava vacanena ganhissamiti vattum vattati. Vutto
vajjehiti maya vutto hutva mama vacanena vadehiti attho.
Sesam vuttanayameva. Imesupi dvisu vatthusu paricchedam katva vattum
vattati. Ettavata hi uparambha mutto hotiti. {151-152} Manivatthuttayassa
majjhime vatthusmim. Naham akallakoti naham gilanoti attho.
Sesam pakatameva.
     {153} Sukaravatthudvaye. Kincapi pathamassa bhikkhuno chatajjhattam
disva karunnena mocitatta anapatti samikesu pana
asampaticchantesu bhandadeyyam. Tavamahanto va matasukaro aharitva
Databbo. Tadagghanakam va bhandam. Sace pasasamike kuhincipi
na passati pasasamanta tadagghanakam 1- kasavam va thalakam va
yatha te agata passanti idise thane thapetva gantabbam.
Theyyacittena pana mocentassa parajikameva. Ettha ca koci sukaro
pasam padena kaddhitva chinnamatte pase thanacavanadhammena
thanena thito hoti candasotabaddhanava viya. Koci attano
dhammataya thito. Koci nipanno. Koci kutapasena baddho hoti.
Kutapaso nama yassa ante dhanukam va ankusako va anno va
koci dandako baddho hoti yo tattha tattha rukkhadisu laggitva
sukarassa gamanam nivareti. Tatra pasam kaddhitva thitassa ekameva
thanam pasabandhanam. So hi pase muttamatte va chinnamatte va
palayati. Attano dhammataya thitassa bandhananca cattaro ca
padati pancatthanani. Nipannassa bandhananca sayanancati dve
thanani. Kutapasabaddhassa yattha yattha gacchati tam tadeva thanam.
Tasma tam tato tato mocenta dasapi visatipi satampi bhikkhu
parajikam apajjanti tattha tattha agatam disva ekameva dasam
palapenta viya. Purimanam pana tinnam catuppadakathayam
vuttanayena phandapanatthanacavanani veditabbani. Sunakhadatthasukaram
visajjapentassapi karunnadhippayena bhandadeyyam theyyacittena
parajikam. Pasatthanam pana sunakhasamipam va asampattam patipatham
@Footnote: 1. ito param katthaci satakam vati atthi.
Gantva pathamameva palapentassa avaharo natthi. Yopi
baddhasukarassa ghasanca paniyanca datva balam gahapetva ukkutthim karoti
utrasto palayissatiti so ce palayati parajikam. Pasam
dubbalam katva ukkutthisaddena palapentassapi eseva nayo.
Yo pana ghasanca paniyanca datva gacchati balam gahetva
palayissatiti so ce palayati bhandadeyyam. Pasam dubbalam
katva gacchantassapi eseva nayo. Pasasantike sattham va
aggim va thapeti chinne va daddhe va palayissatiti. Sukaro
pasam calento chinne va daddhe va palayati bhandadeyyameva.
Pasam yatthiya saha pateti paccha sukaro tam maddanto gacchati
bhandadeyyam. Sukaro adduhalapasanehi akkanto hoti. Tam
palapetukamassa adduhalam karunnena ukkhipato bhandadeyyam
theyyacittena parajikam. Sace ukkhittamatte agantva paccha
gacchati bhandadeyyameva. Ukkhipitva thapitam adduhalam pateti
paccha sukaro tam maddanto gacchati bhandadeyyam. Opate
patitam sukarampi karunnena uddharato bhandadeyyam theyyacittena
parajikam. Opatam puretva naseti paccha sukaro tam maddanto
gacchati bhandadeyyam. Sulena viddham karunnena uddharati
bhandadeyyam theyyacittena parajikam. Sulam uddharitva chaddeti
bhandadeyyam. Viharabhumiyam pana pase va adduhalam va odenta
varetabba migarupanam patissaranatthanametam ma idha evam karothati.
Sace harapetha bhanteti vadanti harapetum vattati. Atha sayam
haranti sundarameva. Atha neva haranti na harapetum denti
rakkham yacitva harapetum vattati. Manussa sassarakkhanakale
khettesu pase ca adduhaladini ca karonti mamsam khadanta
sassani rakkhissamati. Vitivatte sassakale tesu analayesu
pakkantesu tattha baddham va patitam va mocetum vattati. Migavatthudvayepi
sukaravatthusu vuttasadisoyeva vinicchayo. Macchavatthudvayepi eseva
nayo. Ayam pana viseso. Kuminamukham vivaritva paccha putakam
muncitva va passe chiddam katva va kuminato macche pothetva
palapentassa parajikam. Bhattasitthani dassetvaeva palapentassapi
parajikam. Saha kuminena uddharato parajikam. Kevalam kuminamukham
vivarati paccha putakam muncati chiddam va karoti maccha pana
attano dhammataya palayanti bhandadeyyam. Evam katva
bhattasitthani dasseti maccha gocaratthaya nikkhamitva palayanti
bhandadeyyameva. Mukham vivaritva paccha putakam amuncitva passe
chiddam akatva kevalam bhattasitthani dasseti maccha pana chatajjhatta
sisena paharitva okasam katva gocaratthaya nikkhamitva palayanti
bhandadeyyameva. Tucchakuminassa mukham va vivarati paccha putakam va
muncati chindam va karoti agatagata maccha dvarappatta
putakachiddehi palayanti bhandadeyyameva. Tucchakuminam gahetva
gumbe khipati bhandadeyyamevati.
     Yane bhandam pithe thavikaya sadisam. Mamsapesivatthumhi.
Sace akase ganhati gahitatthanameva thanam. Tam chahakarehi
paricchinditva thana cavanam veditabbam. Sesamettha darugopalaka-
rajakasatakavatthusu ca ambacorakadivatthunayena vinicchinitabbam.
     {155} Kumbhivatthusmim. Yo sappiteladini apadagghanakani gahetva na puna
evam karissamiti samvare thatva dutiyadivasadisupi puna citte uppanne
evameva dhuranikkhepam katva paribhunjanto sabbampi tam paribhunjati
nevatthi parajikam dukkatam va thullaccayam va apajjati
bhandadeyyam pana hoti. Ayampi bhikkhu evameva akasi. Tena vuttam
anapatti bhikkhu parajikassati. Dhuranikkhepam pana akatva divase
divase paribhunjissamiti tam thokam thokampi paribhunjato yasmim divase
padagghanakam purati tasmim parajikam. Samvidhavaharavatthuni samvidhavahare
mutthivatthuni odaniyagharadivatthusu dve vighasavatthuni ambacoradivatthusu
vuttavinicchayanayena veditabbani. Dve tinavatthuni uttanatthaneva.
     {156} Ambabhajapanadivatthusu. Te bhikkhu ekam gamakavasam
paricchinnabhikkhukam agamamsu. Tattheva bhikkhu phalaphalam paribhunjamanapi
tesu agatesu theranam phalani dethati kappiyakarake na avocum.
Atha te bhikkhu kim sanghikam amhakam na papunatiti gandim
paharitva bhajapetva tesampi vassaggena bhagam datva attanapi
paribhunjimsu. Tena tesam bhagava anapatti bhikkhave paribhogatthayati
aha. Tasma idani yattha avasika agantukanam na denti
Phalavare ca sampatte annesam abhavam disva corikaya attanava
khadanti tattha agantukehi gandim paharitva bhajetva paribhunjitum
vattati. Yattha pana avasika rukkhe rakkhitva phalavare sampatte
bhajetva khadanti catusu paccayesu samma upanenti anissara
tattha agantuka. Yepi rukkha civaratthaya niyametva dinna
tesupi agantuka anissara. Eseva nayo sesapaccayatthaya
niyametva dinnesupi. Ye pana tatha aniyamita avasika ca
ne rakkhitva gopitva corikaya paribhunjanti na tesu avasikanam
katikaya thatabbam. Ye phalaparibhogatthaya dinna avasika ca
ne rakkhitva gopitva samma upanenti tesuyeva tesam katikaya
thatabbam. Mahapaccariyam pana vuttam catunnam paccayanam niyametva
dinnam theyyacittena paribhunjanto bhandam agghapetva karetabbo
paribhogavasena bhajetva paribhunjantassa bhandadeyyam yam panettha
senasanatthaya niyamitam tam paribhogavasena bhajetva paribhunjantassa
thullaccayanca bhandadeyyancati. Uddissa civaratthaya dinnam civareyeva
upanetabbam. Sace dubbhikkham hoti bhikkhu pindapatena kilamanti
civaram pana suladdham sanghasutthutaya apalokanakammam katva pindapate
upanetum vattati. Senasanena gilanapaccayena va kilamantesu
sanghasutthutaya apalokanakammam katva tadatthayapi upanetum vattati.
Uddissa pindapatatthaya gilanapaccayatthaya ca dinnepi eseva
nayo. Uddissa senasanatthaya dinnam pana garubhandam hoti tam
Rakkhitva gopetva tadatthameva upanetabbam. Sace pana dubbhikkham
hoti bhikkhu pindapatena na yapenti ettha rajarogacorabhayadihi
annattha gacchantanam vihara palujjanti talanalikeradike vinasenti
senasanapaccayam pana nissaya yapetum sakka hoti evarupe kale
senasanam vissajjetvapi senasanajagganatthaya paribhogo bhagavata
anunnato. Tasma ekam va dve va varasenasanani thapetva
itarani lamakakotiya pindapatatthaya vissajjetum vattati.
Mulavatthucchedam pana katva na upanetabbam. Yo pana aramo
catuppaccayatthaya niyametva dinno tattha apalokanakammam na
katabbam. Yena pana paccayena unam tadattham upanetum vattati.
Aramo jaggitabbo vettanam datvapi jaggapetum vattati. Ye
pana vettanam labhitva arameyeva geham katva vasanta rakkhanti
te ce agatanam bhikkhunam nalikeram va talapakkam va denti yam
tesam sanghena anunnatam hoti divase divase ettakannama
khadathati tadeva te datum labhanti. Tato uttarim tesam dadantanampi
gahetum na vattati. Yo panaramam keniya gahetva sanghassa
catuppaccayatthaya kappiyabhandameva deti ayam bahukampi datum
labhati. Cetiyassa padipatthaya va khandaphullapatisankharanatthaya va
dinno aramopi jaggitabbo vettanam datvapi jaggapetabbo.
Vettananca panettha cetiyasantakampi sanghasantakampi datum vattati.
Etampi aramam vettanena tattheva vasitva rakkhantananca keniya
Gahetva kappiyabhandadayakananca tattha jatakaphaladanam vuttanayeneva
veditabbam. Ambapalakadivatthusu. Anapatti bhikkhave gopakassa
daneti ettha kataram gopakassa danam vattati kataram na vattati.
Mahasumatthero tava aha yam gopakassa paricchinditva dinnam
hoti ettakam divase divase ganhati tadeva vattati tato
uttarim na vattatiti. Mahapadumatthero panaha kim gopakanam
pannam aropetva nimittasannam va katva dinnam atthi tesam
hatthe visatthakassa ete issara tasma yante denti tam
bahukampi vattatiti. Kurundatthakathayam pana vuttam manussanam
aramam va annam va phalaphalam daraka rakkhanti tehi dinnam
vattati aharapetva pana na gahetabbam sanghike cetiyasantake
ca keniya gahetva rakkhantasseva danam vattati vettanena
rakkhantassa attano bhagamattam vattatiti. Mahapaccariyam yam
gihinam aramarakkhaka bhikkhunam denti etam vattati bhikkhusanghassa
aramagopaka yam attano bhatiya khandetva denti etam
vattati yopi upaddharamam va kecideva rukkhe va bhatim labhitva
rakkhati tassapi attano sampattarakkhatoyeva datum vattati
keniya gahetva rakkhantassa pana sabbampi vattatiti vuttam.
Etam pana sabbam byanjanato nanam atthato ekameva tasma
adhippayam natva gahetabbam.
     Daruvatthumhi. Tavakaliko aham bhagavati tavakalikacitto
Aham bhagavati vattukamena vuttam. Tavakalikacittoti puna
aharitva dassamiti evam citto ahanti vuttam hoti. Bhagava
tavakalike anapattiti aha. Ayam panettha palimuttakavinicchayo.
Sace sangho sanghikam kammam kareti uposathagaram va bhojanasalam
va tato apucchitva tavakalikam haritabbam. Yo pana sanghiko
dabbasambharo agutto deve vassante temeti atapena sukkhati
tam sabbampi aharitva attano avasam katum vattati. Sangho
aharapento annena va dabbasambharena mulena va
sannapetabbo. Na sakka ce hoti sannapetum sanghikena bhante
katam sanghaparibhogena valanjethati vattabbam. Senasanassa pana
ayameva bhikkhu issaroti. Sacepi pasanatthambho va rukkhatthambho
va kavatam va vatapanam va nappahoti sanghikam tavakalikam
aharitva pakatikam katum vattati. Eseva nayo annesupi
dabbasambharesu.
     Udakavatthusmim. Yada udakam dullabham hoti yojanatopi
addhayojanatopi ahariyati evarupe pariggahitaudake avaharo.
Yatopi aharimato va pokkharaniadisu thitato va kevalam yagubhattam
sampadenti paniyaparibhoganca karonti na annam mahaparibhogam
tampi theyyacittena ganhato avaharo. Yato pana ekam va
dve va ghate gahetva asanam dhovitum bodhirukkhe sincitum udakapujam
katum rajanam pacitum labhati. Tattha sanghassa katikavaseneva
Patipajjitabbam. Atirekam ganhanto mattikadini va theyyacittena
pakkhipanto bhandam agghapetva karetabbo. Sace avasika
katikavattam dalham karonti annesam bhandakam dhovitum va rajitum va
na denti attana pana annesam apassantanam gahetva sabbam
karonti tesam katikaya na thatabbam. Yattakam te dhovanti tattakam
dhovitabbam. Sace sanghassa dve tisso pokkharaniyo udakasondiyo
va honti katika ca kata ettha nahayitabbam ito paniyam
gahetabbam idha sabbaparibhogo katabboti katikavatteneva sabbam
katabbam. Yattha katika natthi tattha sabbaparibhogo vattatiti.
Mattikavatthusmim. Yattha mattika dullabha hoti nanappakara va
vannamattika aharitva thapita tattha thokapi pancamasakam
agghati tasma parajikam. Sanghike pana kamme cetiyakamme ca
nitthite sangham apucchitva va tavakalikam va gahetum vattati.
Sudhayapi cittakammavannesupi eseva nayo. Tinavatthusu.
Jhapitatine thana cavanassa abhavena dukkatam bhandadeyyam pana
hoti. Sangho tinavatthum jaggitva sanghikam avasam chadeti.
Puna kadaci jaggitum na sakkoti. Athanno eko bhikkhu vattasisena
jaggati. Sanghassevetam. No ce jaggati sangheneko bhikkhu
vattabbo jaggitva dehiti. So ce bhagam icchati bhagam
datvapi jaggapetabbam. Sace bhagam vaddheti databbameva.
Vaddhetiyeva gaccha jaggitva sabbam gahetva attano senasanam
Chadehiti vattabbo. Kasma. Natthe attho natthi. Dadantehi
pana savatthukam na databbam garubhandam hoti. Tinamattam pana
databbam. Tasmim ce jaggitva attano senasanam chadente puna
sangho jaggitum pahoti tvam ma jaggi sangho jaggissatiti
vattabbo.
     Mancadini satta vatthuni pakataneva. Paliya pana anagatampi
pasanatthambham va rukkhatthambham va annam va kinci padagghanakam
harantassa parajikameva. Padhanagharadisu. Chadditapatitanam
parivenadinam kuddampi pakarampi bhinditva itthakadini
avaharantassapi eseva nayo. Kasma. Sanghikannama kadaci ajjhavasanti
kadaci na ajjhavasanti. Paccante corabhayena janapade vutthahante
chadditaviharadisu kanci parikkharam harantassapi eseva nayo. Ye
pana tato tavakalikam haranti puna avasitesu ca viharesu bhikkhu
aharapenti databbam. Sacepi tato aharitva senasanam katam
hoti tam va tadagghanakam va databbameva. Puna avasissamati
alayam acchinditva vutthitesu janapadesu ganasantakam va puggalikam
va gahitam hoti. Te ce anujananti patikammena kiccam natthi.
Sanghikam pana garubhandam tasma patikammam kattabbameva.
     {157} Viharaparibhogavatthu uttanatthameva. Anujanami bhikkhave tavakalikam
haritunti ettha yo bhikkhu sanghikam mancam va pitham va tavakalikam
haritva attano phasukatthanesu ekampi dvepi mase sanghaparibhogena
Paribhunjati agatanam buddhataranam deti na patibahati tassa tasmim
natthepi jinnepi theyyaya avahatepi giva na hoti. Vasitva pana
gacchantena yathathane thapetabbam. Yo pana puggalikaparibhogena
paribhunjati agatagatanam buddhataranam na deti tassa giva hoti.
Annampana avasam haritva paribhunjantena sace tattha buddhataro
agantva vutthapeti maya idam asukavasato nama ahatam
gacchami tam pakatikam karomiti vattabbam. Sace so bhikkhu aham
pakatikam karissamiti vadati tassa bharam katvapi gantum vattatiti
sankhepatthakathayam vuttam.
     Campavatthumhi. Tekatulati tilatandulamuggehi va
tilatandulamasehi va tilatandulakulatthehi va tilatandulehi saddhim
yankinci etam aparannam pakkhipitva tihi kata. Etam kira imehi
tihi catubbhagaudakasambhinne khire sappimadhusakkaradihi yojetva
karonti. Rajagahavatthumhi. Madhugolakoti atirasapuvo vuccati
madhusisakantipi vadanti. Sesamettha vatthudvayepi odanabhajaniyavatthusmim
vuttanayena veditabbam. {158} Ajjukavatthusmim. Etadavocati
gilano hutva avoca. Ayasma upali ayasmato ajjukassa
pakkhoti na agatigamanavasena pakkho apica kho anapattisannitaya
lajjianuggahena vinayanuggahena ca thero pakkhoti veditabbo.
Sesamettha uttanatthameva. {159} Baranasivatthumhi. Corehi uppaddutantim
corehi viluttam. Iddhiya anetva pasade thapesiti thero
Kira tam kulam sokasallasamappitam avattantam vivattantam disva tassa
kulassa anukampaya pasadanurakkhanatthaya dhammanuggahena attano
iddhiya tesamyeva pasadam darakanam samipe hotuti adhitthasi.
Daraka amhakam pasadoti sanjanitva abhiruhimsu. Tato
thero iddhim patisamhari. Pasadopi sakatthaneyeva atthasi.
Voharavasena pana vuttam te darake iddhiya anetva pasade
thapesiti. Iddhivisayeti idisaya adhitthaniddhiya anapatti.
Vikubbanaiddhi pana na vattatiti. {160-161} Avasane vatthudvayam uttanatthamevati.
     Samantapasadikaya vinayasamvannanaya dutiyaparajikavannana
nitthita.
Tatrayam anusasani
       dutiyam adutiyena          yam jinena pakasitam
       parajitakilesena         parajikamidam idha
       sikkhapadam samantena       annam kinci na vijjati
       anekanayavokinnam         gambhiratthavinicchayam.
       Tasma vatthumhi otinne   bhikkhuna vinayannuna
       vinayanuggahenettha       karontena vinicchayam
       palim atthakathanceva       sadhippayamasesato
       ogayha appamattena      karaniyo vinicchayo.
       Apattidassanussaho      na kattabbo kudacanam
        Passissami anapatti       miti kayiratha manasam
        passitvapi ca apattim      avatvava punappunam
        vimamsitvatha vinnuhi        samsanditva ca tam vade.
        Kappiyepi ca vatthusmim      cittassa lahuvuttino
        vasena samannaguna       cavantidha puthujjana.
        Tasma paraparikkharam       asivisamivoragam
        aggim viya ca sampassam      amaseyya vicakkhanoti.
                   ------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 1 page 456-481. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=1&A=9590&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=1&A=9590&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=1&i=126              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=1&A=6656              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=1&A=1994              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=1&A=1994              Contents of The Tipitaka Volume 1 http://84000.org/tipitaka/read/?index_1

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]