ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 1 : PALI ROMAN Vinaya.A. (samanta.1)

                  Makkativatthukatha nitthita.
     {43-44} Idani yantam annampi vatthu uppannam tam dassetum tena kho
pana samayenatiadimaha. Tatrapi ayamanuttanapadavannana.
Vesalikati vesalivasino. Vajjiputtakati vajjiratthe vesaliyam
kulanam putta. Sasane kira yo so upaddavo adinavo
abbudamuppajji sabbantam vajjiputtake nissaya. Tathahi devadattopi
vajjiputtake pakkhe labhitva sangham bhindi. Vajjipattakaeva ca
Vassasatam parinibbute bhagavati uddhammam ubbinayam satthusasanam dipesum.
Imepi tesamyeva ekacca evam pannattepi sikkhapade yavadattham
nahayimsu .pe. Methunam dhammam patisevimsuti. Natibyasanenapiti ettha
viasanam byasanam vikkhepo viddhamsanam vinasoti sabbametam ekattham.
Natinam byasanam natibyasanam. Tena natibyasanena.
Rajadandabyadhimaranavippavasanimittena nativinasenati attho. Esa nayo
dutiyapadepi. Tatiyapade pana arogyavinasako rogoeva rogabyasanam.
So hi arogyam byasati vikkhipati vinasetiti byasanam. Rogoeva
byasanam rogabyasanam. Tena rogabyasanena. Phutthati adhipanna
abhibhuta samannagatati attho. Na mayam bhante ananda
buddhagarahinoti bhante ananda mayam buddham na garahama na buddhassa dosam
vadema na dhammagarahino na sanghagarahino. Attagarahino mayanti
attanameva mayam garahama attano dosam vadema. Alakkhikati
nissirika. Appapunnati parittapunna. Vipassaka kusalanam
dhammananti ye atthattimsarammanesu vibhatta kusala dhamma tesam
vipassaka. Tato tato arammanato vutthaya teva dhamme vipassamanati
attho. Pubbarattapararattanti rattiya pubbam pubbarattam rattiya
aparam apararattam. Pathamayamanca pacchimayamancati vuttam hoti.
Bodhipakkhikananti bodhissa pakkhe bhavanam. Arahattamaggannanassa
upakarakananti attho. Bhavananuyoganti vaddhananuyogam. Anuyutta
vihareyyamati gihipalibodham avasapalibodhanca pahaya vivittesu
Senasanesu yuttappayutta anannakicca vihareyyama. Evamavusoti
thero etesam asayam ajananto idam nesam mahagajjitam sutva sace
ime idisa bhavissanti sadhuti mannamano evamavusoti sampaticchi.
Atthanam anavakasoti ubhayampetam karanapatikkhepavacanam. Karanam
hi yasma tattha tadayattavuttibhavena phalam titthati yasma cassa
tam okaso hoti tadayattavuttibhavena tasma thananca avakaso
cati vuccati. Tam patikkhipanto aha atthanametam ananda
anavakasoti. Etam thanam va okaso va natthi. Yam tathagatoti
yena tathagato vajjinam va .pe. Samuhaneyya tam karanam natthiti
attho. Yadi hi bhagava etesam labheyyama upasampadanti yacantanam
upasampadam dadeyya evam sante parajiko hoti asamvasoti pannattam
samuhaneyya. Yasma pana tam na samuhanati tasma atthanametantiadimaha.
So agato na upasampadetabboti yadi hi evam
agato upasampadam labheyya sasane agaravo bhaveyya
samanerabhumiyam pana thito sagaravo bhavissati attatthanca karissatiti natva
anukampamanova bhagava aha so agato na upasampadetabboti.
So agato upasampadetabboti evam agato bhikkhubhave thatva
avipannasilataya sasane sagaravo bhavissati so sati upanissaye
na cirasseva uttamattham papunissatiti natva upasampadetabboti
aha. Evam methunam dhammam patisevitva agatesu anupasampadetabbanca
upasampadetabbanca dassetva tini vatthuni samodhanetva
Paripunnam katva sikkhapadam pannapetukamo evanca pana bhikkhave
imam sikkhapadam uddiseyyathati vatva yo pana bhikkhu .pe.
Asamvasoti paripunnam sikkhapadam pannapesi.
     {45} Idani tassa attham vibhajanto yo panati yo yadisotiadimaha.
Tasmim pana sikkhapade ca sikkhapadavibhange ca sakale ca
vinayavinicchaye kosallam patthayantena catubbidho vinayo janitabbo.
       Catubbidham hi vinayam       mahathera mahiddhika
       niharitva pakasesum    dhammasangahaka pura.
Katamam catubbidham. Suttam suttanulomam acariyavadam attano matiti
yam sandhaya vuttam ahaccapadena kho maharaja rasena acariyavamsata
adhippayoti. Ettha hi ahaccapadanti suttam adhippetam. Rasoti
suttanulomam. Acariyavamsoti acariyavado. Adhippayoti attano
mati. Tattha suttannama sakalavinayapitake pali. Suttanulomannama
cattaro mahapadesa 1- ye bhagavata evam vutta yam bhikkhave
maya idam na kappatiti apatikkhittam tance akappiyam anulometi
kappiyam patibahati tam vo na kappati yam bhikkhave maya idam na
kappatiti apatikkhittam tance kappiyam anulometi akappiyam patibahati
tam vo kappati yam bhikkhave maya idam kappatiti ananunnatam
tance akappiyam anulometi kappiyam patibahati tam vo na kappati
yam bhikkhave maya idam kappatiti ananunnatam tance kappiyam
@Footnote: 1. vi. mahavagga. 5/731.
Anulometi akappiyam patibahati tam vo kappatiti. Acariyavado
nama dhammasangahakehi pancahi arahantasatehi thapita palivinimutta
okkantikavinicchayappavatta atthakathatanti. Attano mati nama
suttasuttanulomaacariyavade muncitva anumanena attano anubuddhiya
nayaggahena upatthitakarakathanam. Apica suttantabhidhammavinayatthakathasu
agato sabbopi theravado attano mati nama. Tam pana attano
matim gahetva kathentena na dalhaggaham gahetva voharitabbam karanam
sallakkhetva atthena palim paliya ca attham samsandetva kathetabbam.
Attano mati acariyavade otaretabba. Sace tattha otarati ceva
sameti ca gahetabba. Sace neva otarati na sameti na
gahetabba. Ayam hi attano mati nama sabbadubbala. Attano
matito acariyavado balavataro. Acariyavadopi suttanulome
otaretabbo. Tattha otaranto samentoeva gahetabbo itaro na
gahetabbo. Acariyavadato hi suttanulomam balavataram. Suttanulomampi
sutte otaretabbam. Tattha otarantam samentameva gahetabbam itaram
na gahetabbam. Suttanulomato hi suttameva balavataram. Suttam hi
apativattiyam karakasanghasadisam buddhanam thitakalasadisam. Tasma yada
dve bhikkhu sakacchanti sakavadi suttam gahetva katheti paravadi
suttanulomam. Tehi annamannam khepam va garaham va akatva
suttanulomam sutte otaretabbam. Sace otarati sameti gahetabbam
no ce na gahetabbam suttasmimyeva thatabbam. Athayam suttam
Gahetva katheti paro acariyavadam tehipi annamannam khepam
va garaham va akatva acariyavado sutte otaretabbo. Sace
otarati sameti gahetabbo. Anotaranto asamento ca garayho
acariyavado na gahetabbo suttasmimyeva thatabbam. Athayam suttam
gahetva katheti paro attano matim tehipi annamannam khepam va
garaham va akatva attano mati sutte otaretabba. Sace otarati
sameti gahetabba no ce na gahetabba suttasmimyeva thatabbam.
Athayam suttanulomam gahetva katheti paro suttam suttanulome
otaretabbam. Sace otarati sameti tisso sangitiyo arulham
paliagatam pannayati gahetabbam no ce tatha pannayati na
otarati na sameti bahirakasuttam va hoti siloko va annam
va garayhasuttam gulhavessantaragulhavinayavedalladinam annatarato
agatam na gahetabbam suttanulomasmimyeva thatabbam. Athayam
suttanulomam gahetva katheti paro acariyavadam. Acariyavado
suttanulome otaretabbo. Sace otarati sameti gahetabbo no
ce na gahetabbo suttanulomeyeva thatabbam. Athayam suttanulomam
gahetva katheti paro attano matim attano mati suttanulome
otaretabba. Sace otarati sameti gahetabba no ce na
gahetabba suttanulomeyeva thatabbam. Atha panayam acariyavadam
gahetva katheti paro suttam suttam acariyavade otaretabbam.
Sace otarati sameti gahetabbam. Itaram garayhasuttam na gahetabbam
Acariyavadeyeva thatabbam. Athayam acariyavadam gahetva katheti
paro suttanulomam suttanulomam acariyavade otaretabbam.
Otarantam samentameva gahetabbam. Itaram na gahetabbam acariyavadeyeva
thatabbam. Athayam acariyavadam gahetva katheti paro attano
matim. Attano mati acariyavade otaretabba. Sace otarati
sameti gahetabba no ce na gahetabba acariyavadeyeva
thatabbam. Attano gahanameva baliyam katabbam. Atha panayam
attano matim gahetva katheti paro suttam suttam attano
matiyam otaretabbam. Sace otarati sameti gahetabbam. Itaram
garayhasuttam na gahetabbam attano matiyamyeva thatabbam. Athayam
attano matim gahetva katheti paro suttanulomam suttanulomam
attano matiyam otaretabbam. Otarantam samentameva gahetabbam.
Itaram na gahetabbam attano matiyameva thatabbam. Athayam attano
matim gahetva katheti paro acariyavadam acariyavado attano
matiyam otaretabbo. Sace otarati sameti gahetabbo. Itaro
garayho acariyavado na gahetabbo attano matiyameva thatabbam.
Attano gahanameva baliyam katabbam. Sabbatthanesu ca khepo va
garaha va na kattabbati. Atha panayam kappiyanti gahetva katheti
paro akappiyanti sutte ca suttanulome ca otaretabbam. Sace
kappiyam hoti kappiye thatabbam. Sace akappiyam akappiye thatabbam.
Athayam tassa kappiyabhavasadhakam suttato bahum karananca vinicchayanca
Dasseti paro karanam na vindati kappiye thatabbam. Atha paro
tassa akappiyabhavasadhakam suttato bahum karananca vinicchayanca dasseti
anena attano gahananti katva dalham adaya na thatabbam.
Sadhuti sampaticchitva akappiyeeva thatabbam. Atha dvinnampi
karanacchaya dissati patikkhittabhavoyeva sadhu akappiye thatabbam.
Vinayam hi patva kappiyakappiyavicaranam agamma rundhitabbam galham
kattabbam sotam pacchinditabbam garukabhaveyeva thatabbam. Atha
panayam akappiyanti gahetva katheti paro kappiyanti sutte ca
suttanulome ca otaretabbam. Sace kappiyam hoti kappiye
thatabbam. Sace akappiyam akappiye thatabbam. Athayam bahuhi
suttavinicchayakaranehi akappiyabhavam dasseti paro karanam na vindati
akappiye thatabbam. Atha paro bahuhi suttavinicchayakaranehi
kappiyabhavam dasseti ayam karanam na vindati kappiye thatabbam. Atha
dvinnampi karanacchaya dissati attano gahanam na vissajjetabbam.
Yatha  cayam kappiyakappiye ca akappiyakappiye ca vinicchayo
vutto evam anapattiapattivade ca apattanapattivade ca
lahukagarukapattivade ca garukalahukapattivade capi vinicchayo
veditabbo. Namamatteyeva hi ettha nanam yojananaye nanam natthi
tasma na vittharitam. Evam kappiyakappiyadivinicchaye uppanne yo
suttasuttanulomaacariyavadaattanomatisu atirekakaranam labhati tassa
vade thatabbam. Sabbaso pana karanavinicchayam alabhantena suttam
Na vijahitabbam suttasmimyeva thatabbanti. Evam tasmim sikkhapade ca
sikkhapadavibhange ca sakale ca vinayavinicchaye kosallam patthayantena
ayam catubbidho vinayo janitabbo.
     Imanca pana catubbidham vinayam natvapi vinayadharena puggalena
tilakkhanasamannagatena bhavitabbam. Tini hi vinayadharassa lakkhanani
icchitabbani. Katamani tini. Suttancassa svagatam hoti
suppavattitam suvinicchitam suttato anubyanjanasoti idamekam lakkhanam.
Vinaye kho pana thito hoti asamhiroti idam dutiyam. Acariyaparampara
kho panassa suggahita hoti sumanasikata supadharitati idam
tatiyam. Tattha suttannama sakalam vinayapitakam tadassa svagatam hoti
sutthu agatam. Suppavattitanti sutthu pavattam pagunam vacuggatam.
Suvinicchitam suttato anubyanjanasoti palito ca paripucchato ca
atthakathato ca suvinicchitam hoti kankhacchedam katva uggahitam.
Vinaye kho pana thito hotiti vinaye lajjibhavena patitthito hoti.
Alajji hi bahussutopi samano labhagarukataya tantim visamvadetva
uddhammam ubbinayam satthusasanam dipetva sasane mahantam upaddavam
karoti sanghabhedampi sangharajimpi uppadeti. Lajji pana kukkuccako
sikkhakamo jivitahetupi tantim avisamvadetva dhammameva vinayameva
dipeti satthusasanam garum katva thapeti. Tathahi pubbe mahathera
tikkhattum vacam niccharesum anagate lajji rakkhissati lajji
rakkhissatiti. Evam yo ca lajji so vinayam ajahanto avokkamanto
Lajjibhavena vinaye thito hoti patitthitoti. Asamhiroti samhiro
nama yo paliya hetthato va uparito va padapatipatiya va
atthakathaya va pucchiyamano vitthunati vipphandati santitthitum na
sakkoti yam yam parena vuccati tam tam anujanati sakavadam
chaddetva paravadam ganhati. Yo pana paliyam va atthakathayam
va hetthupariyena va padapatipatiya va pucchimano na vitthunati
na vipphandati ekekalomam sandasena ganhanto viya evam mayam
vadama evam no acariya vadantiti vissajjeti yamhi pali ca
palivinicchayo ca suvannabhajane pakkhittasihavasa viya parikkhayam
pariyadanam agacchanto titthati ayam vuccati asamhiroti.
Acariyaparampara kho panassa suggahita hotiti theraparampara
vamsaparampara assa sutthu gahita hoti. Sumanasikatati sutthu
manasikata avajjitamatte ujjalitappadipo viya hoti. Supadharitati
sutthu upadharita pubbaparanusandhito atthato karanato ca
upadharita. Attano matim pahaya acariyasuddhiya vatta hoti mayham
acariyo asukacariyassa santike ugganhi so asukassati evam
sabbam acariyaparamparam theratarangam haritva yava upalitthero
sammasambuddhassa santike ugganhiti papetva thapeti.
Tatopi aharitva upalitthero sammasambuddhassa santike ugganhi
dasakatthero attano upajjhayassa upalittherassa sonakatthero
attano upajjhayassa dasakattherassa siggavatthero attano
Upajjhayassa sonakattherassa moggaliputtatissatthero attano
upajjhayassa siggavattherassa candavajjittherassa ca evam sabbam
acariyaparamparam theratarangam aharitva attano acariyam papetva
thapeti. Evam uggahita hi acariyaparampara suggahita hoti.
Evam asakkontena pana avassam dve tayo parivatta uggahetabba.
Sabbapacchimena hi nayena yatha acariyo ca acariyacariyo ca
palinca paripucchanca vadanti tatha natum vattati.
     Imehi ca pana tihi lakkhanehi samannagatena vinayadharena
vatthuvinicchayattham sannipatite sanghe otinne vatthusmim codakena ca
cuditakena ca vutte vattabbe sahasa avinicchinitvava chatthanani
oloketabbani. Katamani cha. Vatthu oloketabbam matika
oloketabba padabhajaniyam oloketabbam tikaparicchedo oloketabbo
antarapatti oloketabba anapatti oloketabba. Vatthum
olokentopi hi tinena va pannena va paticchadetva
agantabbam na tveva naggena agantabbam yo agaccheyya
apatti dukkatassati evam ekaccam apattim passati. So tam suttam
anetva tam adhikaranam vupasamessati. Matikam olokentopi
sampajanamusavade pacittiyantiadina nayena pancannam apattinam
annataram apattim passati. So tam suttam anetva tam adhikaranam
vupasamessati. Padabhajaniyam olokentopi akkhayite sarire methunam
dhammam patisevati apatti parajikassa yebhayyena khayite sarire
Methunam dhammam patisevati apatti thullaccayassatiadina nayena
sattannam apattinam annataram apattim passati. So padabhajaniyato
suttam anetva tam adhikaranam vupasamessati. Tikaparicchedam olokentopi
tikasanghadisesam va tikapacittiyam va tikadukkatam va annataram va
apattim paricchede passati. So tato suttam anetva tam
adhikaranam vupasamessati. Antarapattim olokentopi patilatam
ukkhipati apatti dukkatassati evam sikkhapadantaresu antarapatti
hoti tam passati. So tam suttam anetva tam adhikaranam
vupasamessati. Anapattim olokentopi anapatti bhikkhu
asadiyantassa atheyyacittassa namaranadhippayassa anullapanadhippayassa
namocanadhippayassa asancicca asatiya ajanantassati evam
tasmim tasmim sikkhapade niddittham anapattim passati. So tam
suttam anetva tam adhikaranam vupasamessati.
     Yo hi bhikkhu catubbidhavinayakovido tilakkhanasampanno imani
chatthanani oloketva adhikaranam vupasamessati tassa vinicchayo
apativattiyo buddhena sayam nisiditva vinicchitasadiso hoti. Tance
evam vinicchayakusalam bhikkhum koci katasikkhapadavitikkamo bhikkhu
upasankamitva attano kukkuccam puccheyya tena sadhukam sallakkhetva
sace anapatti hoti anapattiti vattabbam. Sace panapatti hoti
apattiti vattabbam. Sa desanagamini ce desanagaminiti
vattabbam. Vutthanagamini ce vutthanagaminiti vattabbam. Athassa
Parajikacchaya dissati parajikapattiti na vattabbam. Kasma.
Methunadhammavitikkamo hi uttarimanussadhammavitikkamo ca olariko.
Adinnadanamanussaviggahavitikkama pana sukhuma cittalahuka te
sukhumeneva apajjati sukhumena rakkhati. Tasma visesena tam vatthukam
kukkuccam pucchiyamano apattiti avatva sacassa acariyo dharati
tato tena so bhikkhu amhakam acariyam pucchati pesetabbo.
Sace so punagantva tumhakam acariyo suttantato vinayato
oloketva satekicchoti mam ahati vadati tato tena so
sadhu sutthu yam acariyo bhanati tam karohiti vattabbo. Atha
panassa acariyo natthi saddhiuggahitatthero pana atthi tassa
santikam pesetabbo amhehi sahauggahitatthero ganapamokkho
tam gantva pucchati. Tenapi satekicchoti vinicchite sadhu
sutthu tasseva vacanam karohiti vattabbo. Athassa saddhiuggahitattheropi
natthi antevasiko pandito atthi tassa santikam pesetabbo
asukam daharam gantva pucchati. Tenapi satekicchoti vinicchite
sadhu sutthu tassa vacanam karohiti vattabbo. Atha daharassapi
parajikacchayava upatthati tenapi parajikositi na vattabbo.
Dullabho hi buddhuppado tato dullabhatara pabbajja ca upasampada
ca. Evam pana vattabbam vivittam okasam sammajjitva divaviharam
nisiditva silani sodhetva dvattimsakaram tava manasi karohiti.
Sace tassa arogam silam kammatthanam ghatiyati sankhara pakata
Hutva upatthahanti upacarappanappattam viya cittam ekaggam hoti
divasam atikkantampi na janati. So divasatikkame upatthanam
agato evam vattabbo kidiso te cittappavattiti. Arocitaya ca
cittappavattiya vattabbo pabbajja nama cittavisuddhattha appamatto
samanadhammam karohiti. Yassa pana silam bhinnam hoti tassa kammatthanam
na ghatiyati patodabhitunnam viya cittam vikampati vipatisaraggina
dayhati tattapasane nisinno viya tam khanamyeva vutthati. So
agato ka te cittappavattiti pucchitabbo. Arocitaya
cittappavattiya natthi loke raho nama papakammam pakubbato
sabbapathamam hi papam karonto attanava janati athassa arakkhadevata
paracittavidu samanabrahmana anne ca devata jananti tvamyeva
dani tava sotthim pariyesahiti vattabbo.
     Nitthita catubbidhavinayakatha vinayadharassa ca lakkhanadikatha.



             The Pali Atthakatha in Roman Book 1 page 268-281. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=1&A=5648&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=1&A=5648&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=1&i=23              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=1&A=751              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=1&A=765              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=1&A=765              Contents of The Tipitaka Volume 1 http://84000.org/tipitaka/read/?index_1

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]