|
| บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
 |
| |
    
บาลีมาแล้วด้วยอำนาจส่วนสามข้างต้นแห่งสหชาตปัจจัยนิทเทส การพรรณนาบาลีนั้นเหมือนกับที่กล่าวแล้วในสหชาตปัจจัยนิทเทสนั้นเอง เพราะฉะนั้น ข้าพเจ้าจึงไม่ถือเอาอีก. ก็อัญญมัญญปัจจัยนี้ ว่าด้วยอำนาจแห่งชาติ จำแนกออกได้ ๕ ชาติ คือกุศล อกุศล วิบาก กิริยาและรูป. ใน ๕ ชาตินั้น กุศลว่าโดยภูมิมี ๔ อย่าง. อธิบายทั้งหมดเหมือนกับสหชาตปัจจัยหนหลัง. ผู้ศึกษาพึงทราบวินิจฉัยโดยการจำแนกโดยประการต่างๆ ในอัญญมัญญปัจจัยนิทเทสนี้ ดังพรรณนามาแล้ว. ก็ในอัญญมัญญปัจจัยนี้ ที่จำแนกแล้วอย่างนี้ กุศลที่เป็นไปในภูมิ ๔ ทั้งหมด เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่สัมปยุตกับตน ด้วยอำนาจของอัญญมัญญปัจจัย. อกุศลก็เหมือนกัน. ส่วนในวิบาก กามาวจรวิบากและรูปาวจรวิบาก เป็นอัญญมัญญปัจจัยแก่วัตถุรูปในปฏิสนธิกาล เป็นอัญญมัญญปัจจัยแก่สัมปยุตธรรมในปวัตติกาล. อรูปาวจรวิบากและโลกุตตรวิบากเป็นปัจจัยแก่ธรรมที่สัมปยุตกับตนเท่านั้น ด้วยอำนาจของอัญญมัญญปัจจัย. กิริยาจิตแม้ทั้งหมดเป็นอัญญมัญญปัจจัย เฉพาะแก่ธรรมที่สัมปยุตเท่านั้น. สำหรับรูปที่เกิดจากสมุฏฐานทั้ง ๔ ในรูปที่เกิดจากกรรม มหาภูตรูป ๑ เป็นปัจจัยแก่มหาภูตรูป ๓ ด้วยอำนาจของอัญญมัญญ ผู้ศึกษาพึงทราบวินิจฉัย แม้โดยธรรมที่เป็นปัจจยุบบันในอัญญมัญญปัจจัยนี้ อย่างนี้แล. วรรณนานิทเทสแห่งอัญญมัญญปัจจัย จบ. ----------------------------------------------------- .. อรรถกถา มหาปัฏฐานปกรณ์ ภาค ๑ มาติกานิกเขปวาร ปัจจยวิภังควาร อัญญมัญญปัจจัย จบ. |