ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ  พระวินัยปิฎก  พระสุตตันตปิฎก  พระอภิธรรมปิฎก  ค้นพระไตรปิฎก  ชาดก  หนังสือธรรมะ 
 
อ่านอรรถกถา 40 / 1อ่านอรรถกถา 40 / 22อรรถกถา เล่มที่ 40 ข้อ 23อ่านอรรถกถา 40 / 24อ่านอรรถกถา 40 / 1767
อรรถกถา มหาปัฏฐานปกรณ์ ภาค ๑
มาติกานิกเขปวาร ปัจจยวิภังควาร นัตถิปัจจัย

               วรรณนานิทเทสแห่งนัตถิปัจจัย               
               ผู้ศึกษาพึงทราบวินิจฉัยในนัตถิปัจจัยนิทเทสต่อไป.
               บทว่า สมนนฺตรนิรุทฺธา คือ เป็นธรรมที่ไม่มีระหว่างคั่นด้วยจิตตุปบาทอื่น ดับไปโดยลำดับด้วยดี.
               บทว่า ปฏุปฺปนฺนานํ แปลว่า เกิดขึ้นเฉพาะหน้า.
               ด้วยบทนี้ พระผู้มีพระภาคเจ้าย่อมยังความที่นัตถิปัจจัย เป็นนัตถิปัจจัย เพราะอรรถว่าให้โอกาสแก่ธรรมที่จะเกิดภายหลังเป็นไป.
               จริงอยู่ เมื่อธรรมที่เกิดก่อน ไม่ให้โอกาสแก่ธรรมที่เกิดภายหลังเป็นไปด้วยอำนาจการที่ตนเองดับไป ความที่ธรรมในภายหลังเหล่านั้นจะเกิดขึ้นเฉพาะหน้า ไม่พึงมี.
               พรรณนาบาลีในอธิการนี้เท่านี้. คำที่เหลือทั้งหมด ผู้ศึกษาพึงทราบตามนัยที่ข้าพเจ้ากล่าวแล้วในอนันตรปัจจัยนั่นเอง.
               จริงอยู่ ลักษณะของปัจจัยเท่านั้น เป็นความแปลกกันในระหว่างอนันตรปัจจัยกับนัตถิปัจจัยนี้. แต่ความแตกต่างกันแห่งปัจจัยและปัจจยุบบัน ไม่มีเลย.
               อนึ่ง ในปัจจัยทั้งสองนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงแสดงปัจจัยและปัจจยุบบันโดยสรุปไว้ โดยนัยเป็นต้นว่า จักขุวิญญาณธาตุและธรรมที่สัมปยุตด้วยจักขุวิญญาณธาตุนั้นเป็นปัจจัยแก่มโนธาตุ.
               ในที่นี้ทรงแสดงธรรมเหล่านั้นทั้งหมด โดยทั่วๆ ไป ด้วยอำนาจการดับไปและเกิดขึ้นว่า ธรรมคือจิตและเจตสิกที่ดับไปตามลำดับด้วยดี เป็นปัจจัยแก่ธรรมคือจิตและเจตสิกที่เกิดขึ้นเฉพาะหน้า.

               วรรณนานิทเทสแห่งนัตถิปัจจัย จบ.               
               -----------------------------------------------------               

.. อรรถกถา มหาปัฏฐานปกรณ์ ภาค ๑ มาติกานิกเขปวาร ปัจจยวิภังควาร นัตถิปัจจัย จบ.
อ่านอรรถกถา 40 / 1อ่านอรรถกถา 40 / 22อรรถกถา เล่มที่ 40 ข้อ 23อ่านอรรถกถา 40 / 24อ่านอรรถกถา 40 / 1767
อ่านเนื้อความในพระไตรปิฎก
https://84000.org/tipitaka/attha/v.php?B=40&A=257&Z=258
อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=55&A=9992
The Pali Atthakatha in Roman
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=55&A=9992
- -- ---- ----------------------------------------------------------------------------
ดาวน์โหลด โปรแกรมพระไตรปิฎก
บันทึก  ๑๗  เมษายน  พ.ศ.  ๒๕๕๗
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]

สีพื้นหลัง :