ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ  พระวินัยปิฎก  พระสุตตันตปิฎก  พระอภิธรรมปิฎก  ค้นพระไตรปิฎก  ชาดก  หนังสือธรรมะ 
 
อ่านอรรถกถา 37 / 1อ่านอรรถกถา 37 / 50อรรถกถา เล่มที่ 37 ข้อ 60อ่านอรรถกถา 37 / 62อ่านอรรถกถา 37 / 1898
อรรถกถา กถาวัตถุปกรณ์
ปุคคลกถา ลักขณยุตติกตา

               อรรถกถาลักขณยุตติกถา๑-               
               ว่าด้วยการประกอบลักษณะ               
____________________________
๑- บาลีเป็น ลักขณยุตติกตา.

               บัดนี้ ชื่อว่าลักขณยุตติ คือการประกอบลักษณะ.
               ในปัญหานั้น คำซักถาม ๘ ข้อของสกวาที มีคำว่า บุคคลมีปัจจัยหรือ เป็นต้น โดยหมายเอาว่า ยกเว้นพระนิพพานแล้ว สัจฉิกัตถปรมัตถะที่เหลือชื่อว่ามีปัจจัย เพราะเป็นสภาพเนื่องด้วยปัจจัย. ชื่อว่าสังขตะ เพราะปัจจัยเหล่านั้นประชุมกันปรุงแต่งขึ้น. ชื่อว่าไม่เที่ยง เพราะเกิดแล้วดับไป ไม่มีอยู่ในกาลทุกเมื่อ. ชื่อว่ามีนิมิต เพราะความที่นิมิตอันนับพร้อมแล้วว่าเหตุแห่งการอุบัติมีอยู่.
               ส่วนพระนิพพานมีลักษณะแห่งสัจฉิกัตถะดังนี้ คือพระนิพพานชื่อว่าไม่มีปัจจัย ชื่อว่าเป็นอสังขตะ ชื่อว่าเที่ยง ชื่อว่าไม่มีนิมิตเพราะไม่มีประการดังกล่าวแล้ว เพราะฉะนั้น ถ้าแม้บุคคลเป็นสัจฉิกัตถปรมัตถะไซร้ แม้บุคคลนั้นก็จะพึงมีลักษณะดังกล่าวนี้.
               คำปฏิเสธเป็นของปรวาที.
               ก็ในคำนี้ว่า ท่านจงรู้นิคคหะ เป็นต้น ท่านย่อไว้.
               ในฝ่ายสกวาที บัณฑิตพึงทราบหมวด ๕ นิคคหะ ๘ เหล่านี้ด้วยสามารถสักว่าอนุโลมในอนุโลมปัจจนิกด้วยประการฉะนี้. แม้ในฝ่ายปรวาทีก็พึงทราบหมวด ๕ ปฏิกรรม ๘ ด้วยสามารถสักแต่ว่าปัจจนิกในปัจจิกานุโลมนั่นแหละ.
               ในปัจจนิกอนุโลมนั้นปรวาทีทำสมมติสัจจะ ให้สำเร็จด้วยสามารถแห่งพระสูตร แต่สภาพธรรมที่มีปัจจัยเป็นต้นแห่งสมมติสัจจะหามีไม่ เพราะฉะนั้น สกวาทีจึงปฏิเสธตามความเป็นจริง.
               อนึ่ง คำว่า ท่านจงรู้ปฏิกรรม เป็นต้น เป็นคำที่ปรวาทีกล่าวด้วยเลศนัย คำทั้งปวงท่านย่อไว้แม้ในที่นี้นั่นเทียว.

               อรรถกถาลักขณยุตติกถา จบ.               
               -----------------------------------------------------               

.. อรรถกถา กถาวัตถุปกรณ์ ปุคคลกถา ลักขณยุตติกตา จบ.
อ่านอรรถกถา 37 / 1อ่านอรรถกถา 37 / 50อรรถกถา เล่มที่ 37 ข้อ 60อ่านอรรถกถา 37 / 62อ่านอรรถกถา 37 / 1898
อ่านเนื้อความในพระไตรปิฎก
https://84000.org/tipitaka/attha/v.php?B=37&A=701&Z=718
อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=55&A=3170
The Pali Atthakatha in Roman
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=55&A=3170
- -- ---- ----------------------------------------------------------------------------
ดาวน์โหลด โปรแกรมพระไตรปิฎก
บันทึก  ๔  เมษายน  พ.ศ.  ๒๕๕๗
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]

สีพื้นหลัง :