อรรถกถา ขุททกนิกาย อปทาน ภาค ๑ เถราปทาน ๔๐. ปิลินทวรรค ๑. ปิลินทวัจฉเถราปทาน (๓๙๑) หน้าต่างที่ ๑ ใน ๑

ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
พระองค์นั้น

บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ

อรรถกถา ขุททกนิกาย อปทาน ภาค ๑ เถราปทาน ๔๐. ปิลินทวรรค๑. ปิลินทวัจฉเถราปทาน (๓๙๑)

               ปิลินทวัจฉวรรคที่ ๔๐
               ๓๙๑. อรรถกถาปิลินทวัจฉเถราปทาน                               พึงทราบเรื่องราวในอปทานที่ ๑ วรรคที่ ๔๐ ดังต่อไปนี้ :-
               อปทานของท่านพระปิลินทวัจฉเถระมีคำเริ่มต้นว่า นคเร หํสวติยา ดังนี้.
               แม้พระเถระรูปนี้ก็ได้เคยบำเพ็ญกุศลมาแล้วในพระพุทธเจ้าองค์ก่อนๆ ได้สั่งสมบุญอันเป็นอุปนิสัยแห่งพระนิพพานไว้เป็นอันมากในภพนั้น.
               ในกาลแห่งพระผู้มีพระภาคเจ้าพระนามว่าปทุมุตตระ ท่านได้บังเกิดในตระกูลนายประตู ในหังสวดีนคร ได้มีทรัพย์มาก มีโภคสมบัติมาก เขาแลดูกองทรัพย์สมบัติที่สั่งสมไว้เป็นจำนวนโกฏิแล้ว จึงไปนั่งในที่ลับๆ คิดว่า เราควรจะถือเอาทรัพย์ทั้งหมดนี้ไว้ในทางที่ถูกแล้วจึงไปดังนี้แล้ว จึงตกลงใจว่า ควรที่เราจะถวายบริขารทั้งหมดแด่ภิกษุสงฆ์มีพระพุทธเจ้าเป็นประมุข จึงให้ช่างกระทำเริ่มต้นแต่ฉัตรแสนคัน จนถึงเครื่องบริโภคและบริขารทั้งหมดอย่างละแสนชิ้นแล้ว นิมนต์พระผู้มีพระภาคเจ้าพระนามว่าปทุมุตตระ ได้ถวายมหาทานแด่ภิกษุสงฆ์มีพระพุทธเจ้าเป็นประมุข.
               ครั้นถวายทานได้ ๗ วันอย่างนี้แล้ว ในวันสุดท้ายนั้น เขาได้ปรารถนาที่จะบรรลุมรรคผลนิพพานเสร็จแล้ว ก็ทำแต่บุญเป็นอันมากจนตลอดชีวิต สิ้นชีวิตแล้วได้ไปบังเกิดในเทวโลก ได้เสวยทิพยสมบัติมากมายในกามาวจรทั้ง ๖ ชั้น และได้เสวยสมบัติมีจักรพรรดิสมบัติเป็นต้นในมนุษยโลก.
               ในพุทธุปบาทกาลนี้ เขาได้บังเกิดในตระกูลพราหมณ์ เรียนจบศิลปศาสตร์ทุกสาขาแล้ว ได้ปรากฏชื่อว่าปิลินทวัจฉะ ด้วยอำนาจแห่งโคตร.
               วันหนึ่ง ปิลินทวัจฉะนั้นได้ฟังพระธรรมเทศนาในสำนักของพระศาสดาแล้ว ได้มีศรัทธาบวชแล้ว ไม่นานนักก็ได้เป็นพระอรหันต์ (ท่าน) ระลึกถึงบุรพกรรมของตนได้เกิดความโสมนัสใจ เมื่อจะประกาศเรื่องราวอันนั้นด้วยอำนาจอุทาน จึงกล่าวคำเริ่มต้นว่า นคเร หํสวติยา ดังนี้.
               เนื้อความแห่งอุทานนั้น ข้าพเจ้าได้กล่าวไว้แล้วในหนหลังแล้ว.
               บทว่า อาสึ โทวาริโก อหํ ความว่า เราได้เป็นนายประตู รักษาประตูพระราชวังของพระราชาในหังสวดีนครแล้ว.
               บทว่า อกฺโขภํ อมิตํ โภคํ ความว่า เพราะค่าที่ตนเป็นราชวัลลภ คนอื่นจึงไม่สามารถจะทำทรัพย์ให้หวั่นไหว ให้เคลื่อจากที่ได้ ทรัพย์ที่หาประมาณมิได้ จึงได้มีอยู่ในเรือนของเราเป็นกอง.
               บทว่า พหู เมธิคตา โภคา ความว่า โภคะเป็นจำนวนมากมาย ได้ถึง ได้มีแก่เราแล้ว.
               ชื่อของบริขารทั้งหลายมีมีดน้อยเป็นต้นก็พอจะรู้ได้โดยง่ายด้วยการประกอบไปตามลำดับเนื้อความ และอานิสงส์แห่งการถวายเครื่องบริขารก็พอจะรู้ได้ง่ายเหมือนกันแล.                จบอรรถกถาปิลินทวัจฉเถราปทาน
               -----------------------------------------------------

.. อรรถกถา ขุททกนิกาย อปทาน ภาค ๑ เถราปทาน ๔๐. ปิลินทวรรค ๑. ปิลินทวัจฉเถราปทาน (๓๙๑) จบ.

อ่านเนื้อความในพระไตรปิฎก
https://84000.org/tipitaka/attha/v.php?B=32&A=7925&Z=8287
อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=50&A=5304
The Pali Atthakatha in Roman
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=50&A=5304
- -- ---- ----------------------------------------------------------------------------
ดาวน์โหลด โปรแกรมพระไตรปิฎก
บันทึก ๑๓ มิถุนายน พ.ศ. ๒๕๕๐
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]