|
อรรถกถา ขุททกนิกาย อปทาน ภาค ๑ เถราปทาน ๑๘. กุมุทวรรค๔. อุทปานทายกเถราปทาน (๑๗๔) ๑๗๔. อรรถกถาอุทปานทายกเถราปทาน
อปทานของท่านพระอุทปานทายกเถระมีคำเริ่มต้นว่า วิปสฺสิโน ภควโต ดังนี้.
แม้พระเถระรูปนี้ก็ได้เคยบำเพ็ญกุศลมาแล้วในพระมุนีวรพุทธเจ้าพระองค์ก่อนๆ ได้บำเพ็ญสั่งสมไว้ในหลายภพ.
ในกาลแห่งพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงพระนามว่าวิปัสสี ท่านได้เกิดในเรือนอันมีตระกูล เจริญวัยแล้ว คิดว่าเราควรถวายน้ำดื่ม. และควรทำน้ำดื่มให้เป็นไปไม่ขาดสาย ดังนั้นแล้วจึงช่วยกันขุดบ่อน้ำไว้แห่งหนึ่ง ในเวลาที่มีน้ำสมบูรณ์ดี ก็ช่วยกันก่ออิฐกั้นไว้ทำให้มั่นคงดีแล้ว ได้มอบถวายบ่อน้ำนั้น ซึ่งเต็มเปี่ยมด้วยน้ำที่ขึ้นเต็มในบ่อน้ำนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้าพระนามว่าวิปัสสี.
พระผู้มีพระภาคเจ้าได้ทรงกระทำการอนุโมทนาแสดงถึงอานิสงส์แห่งการถวายน้ำดื่ม (แก่เขา) แล้ว.
ด้วยบุญอันนั้น เขาจึงได้ท่องเที่ยวไปในเทวโลกและมนุษยโลก ทุกๆ ที่ที่เขาได้เกิดแล้วก็มีสระโบกขรณี บ่อน้ำและน้ำดื่มเป็นต้นเพียบพร้อมบริบูรณ์ ได้เสวยแต่ความสุขแล้ว.
ในพุทธุปบาทกาลนี้ เขาได้เกิดในตระกูลแห่งหนึ่ง เจริญวัยแล้ว มีศรัทธาเลื่อมใส บวชแล้วไม่นานนักก็ได้เป็นพระอรหันต์.
ในกาลต่อมา ท่านได้ระลึกถึงบุพกรรมของตนแล้วเกิดความโสมนัสใจ เมื่อจะประกาศถึงเรื่องราวที่ตนเคยได้ประพฤติมาแล้วในกาลก่อน จึงกล่าวคำเริ่มต้นว่า วิปสฺสิโน ภควโต ดังนี้.
บรรดาบทเหล่านั้น บทว่า อุทปาโน กโต มยา มีวิเคราะห์ว่า
ชื่อว่าอุทปานะ เพราะเป็นสถานที่ที่ดื่มน้ำแห่งชนทั้งหลาย.
คำว่าอุปทานะ นั่นเป็นชื่อของบ่อน้ำ สระโบกขรณีและบึง.
อธิบายว่า เราได้ทำการขุดบ่อน้ำนั้น เพื่อประโยชน์แด่พระผู้มีพระภาคเจ้าพระนามว่าวิปัสสี.
คำที่เหลือมีเนื้อความง่ายทั้งนั้นแล.
จบอรรถกถาอุทปานทายกเถราปทาน ----------------------------------------------------- .. อรรถกถา ขุททกนิกาย อปทาน ภาค ๑ เถราปทาน ๑๘. กุมุทวรรค ๔. อุทปานทายกเถราปทาน (๑๗๔) จบ.
อ่านเนื้อความในพระไตรปิฎก https://84000.org/tipitaka/attha/v.php?B=32&A=4586&Z=4595 อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=50&A=4691 The Pali Atthakatha in Roman https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=50&A=4691 - -- ---- ----------------------------------------------------------------------------
ดาวน์โหลด โปรแกรมพระไตรปิฎก
บันทึก ๑๓ มิถุนายน พ.ศ. ๒๕๕๐
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]
|