บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
๑- บาลีว่า อุมมาปุปผิยเถราปทาน. อปทานของท่านพระอุมาปุปผิยเถระ มีคำเริ่มต้นว่า นิพฺพุเต โลกมหิเต ดังนี้. พระเถระแม้นี้ก็ได้เคยบำเพ็ญกุศลมาแล้วในพระพุทธ ในกาลแห่งพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงนามว่าสิทธัตถะ ท่านได้เกิดในเรือนอันมีสกุล เจริญวัยแล้ว ด้วยบุญอันนั้น เขาจึงได้ท่องเที่ยวไปในเฉพาะสุคติทั้งหลายเท่านั้น ได้เสวยทิพย ในพุทธุปบาทกาลนี้ ท่านได้เกิดในเรือนอันมีสกุลแห่งหนึ่งซึ่งสมบูรณ์ด้วยสมบัติ บรรลุนิติภาวะแล้ว ได้มีศรัทธาบวชแล้ว ไม่นานนักก็ได้บรรลุพระอรหัต. ท่านระลึกถึงบุพกรรมของตนได้เกิดความโสมนัส บรรดาบทเหล่านั้น บทว่า โลกมหิเต มีวิเคราะห์ว่า ชื่อว่าโลกมหิตะ เพราะอันชาวโลกทั้งหลายยกย่องบูชาแล้ว. เชื่อมความว่า เมื่อพระผู้มีพระภาคเจ้าพระนามว่าสิทธัตถะ ผู้อันชาวโลกบูชาแล้วพระ บทว่า อาหุตีนํ ปฏิคฺคเห มีวิเคราะห์ว่า เครื่องบูชาและสักการะ ท่านเรียกว่าอาหุติโน, ชื่อว่า อาหุตีนํ ปฏิคฺคโห เพราะสมควรเพื่อจะรับเครื่องบูชาและสักการะทั้งหลายเหล่านั้น. ศัพท์นี้ เป็นอลุตตสมาส ความว่า เมื่อพระผู้มีพระภาคเจ้าผู้ควรเพื่อจะรับเครื่องบูชาและสักการะ พระ บทว่า อุมาปุปฺผํ มีวิเคราะห์ว่า ชื่อว่าอุมาปุบผะ เพราะเบ่งบานเปล่งปลั่งด้วยสีเขียวข้างบน. ความว่า เราได้เก็บเอาดอกผักตบนั้นมากระทำการบูชาที่พระเจดีย์. คำที่เหลือมีเนื้อความง่ายทั้งนั้นแล. ----------------------------------------------------- .. อรรถกถา ขุททกนิกาย อปทาน ภาค ๑ เถราปทาน ๑๕. ฉัตตวรรค ๕. อุมมาปุปผิยเถราปทาน (๑๔๕) จบ. |