| |
    
อรรถกถา ขุททกนิกาย อปทาน ภาค ๑ เถราปทาน ๑๔. โสภิตวรรค๓. จันทนปูชกเถราปทาน (๑๓๓) ๑๓๓. อรรถกถาจันทนปูชนกเถราปทาน๑-
____________________________
๑- บาลีเป็น จันทนปูชกเถราปทาน.
อปทานของท่านพระจันทนปูชนกเถระมีคำเริ่มต้นว่า จนฺทภาคานทีตีเร ดังนี้.
แม้พระเถระรูปนี้ก็ได้เคยบำเพ็ญกุศลมาแล้วในพระพุทธเจ้าพระองค์ก่อนๆ ทุกๆ ภพนั้นจะสั่งสมแต่บุญอันเป็นอุปนิสัยแห่งพระนิพพาน.
ในกาลแห่งพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงพระนามว่าอัตถทัสสี ท่านได้บังเกิดในกำเนิดกินนร อยู่ใกล้แม่น้ำจันทภาคาในป่าหิมพานต์ มีดอกไม้เป็นภักษา เป็นผู้กินดอกไม้ ประดับด้วยดอกไม้มีไม้จันทน์และไม้กฤษณาเป็นต้น เสวยความสุขนานัปการมีการเล่นในสวนและการเล่นในน้ำเป็นต้น สำเร็จชีวิตอยู่ได้ คล้ายภุมเทวดา เสวยความสุขอยู่ในป่าหิมพานต์ฉะนั้น.
ในกาลนั้นพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงพระนามว่าอัตถทัสสี เพื่อจะทำการอนุเคราะห์แก่เธอ จึงเสด็จไปยังป่าหิมพานต์ ลงจากอากาศแล้ว ให้ภิกษุปูลาดผ้าสังฆาฏิ ประทับนั่งแล้ว.
กินนรนั้นได้พบพระผู้มีพระภาคเจ้าพระองค์นั้น ผู้รุ่งโรจน์ประทับนั่งในที่นั้นแล้ว มีใจเลื่อมใสได้บูชาด้วยดอกไม้จันทน์หอมแล้ว.
พระผู้มีพระภาคเจ้าได้ทรงกระทำอนุโมทนาแก่เธอ.
ด้วยบุญอันนั้น เธอผู้มีจิตใจประกอบด้วยความโสมนัส ดำรงอยู่จนตลอดอายุ จุติจากอัตภาพนั้น ได้บังเกิดในเทวโลก เสวยสมบัติ
ในกามาวจรสวรรค์ ๖ ชั้นไปๆ มาๆ เสร็จแล้วได้เสวยจักรพรรดิสมบัติ รัชสมบัติและประเทศรัชสมบัติ ในเมืองมนุษย์แล้ว.
ในพุทธุปบาทกาลนี้ ได้บังเกิดในเรือนอันมีตระกูล บรรลุนิติภาวะแล้วก็บวช ไม่นานนักได้บรรลุพระอรหัต ระลึกถึงบุพกรรมของตนได้ เกิดความโสมนัสใจ เมื่อจะประกาศถึงเรื่องราวที่ตนเคยได้ประพฤติมาแล้วในกาลก่อน จึงกล่าวคำเริ่มต้นว่า จนฺทภาคานทีตีเร ดังนี้.
ที่ชื่อว่าจันทะ ในคำนั้นหมายถึง เกิดขึ้นแล้วคล้ายกับว่ารู้พระจันทร์ ใจ ความพอใจ อัธยาศัย.
อธิบายว่า ชื่อว่าจันทภาคา เพราะเป็นเฃ่นกับส่วนแห่งพระจันทร์ เพราะที่ข้างทั้งสองประกอบด้วยพื้นทรายสีขาวเกลี่ยลาด เช่นกับลาดด้วยพื้นแก้วมุกดา มีน้ำใสสะอาดปราศจากมลทิน เหมือนมณฑลพระจันทร์ คือใกล้ฝั่งแม่น้ำจันทภาคานั้น.
คำที่เหลือทั้งหมดมีเนื้อความพอจะรู้ได้ง่าย เพราะได้กล่าวไว้แล้วในหนหลังแล.
จบอรรถกถาจันทนปูชนกเถราปทาน
จบอรรถกถาภารณวารที่ ๘
----------------------------------------------------- .. อรรถกถา ขุททกนิกาย อปทาน ภาค ๑ เถราปทาน ๑๔. โสภิตวรรค ๓. จันทนปูชกเถราปทาน (๑๓๓) จบ.
อ่านเนื้อความในพระไตรปิฎก
https://84000.org/tipitaka/attha/v.php?B=32&A=3955&Z=3974
อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=50&A=3844
The Pali Atthakatha in Roman
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=50&A=3844
- -- ---- ----------------------------------------------------------------------------
ดาวน์โหลด โปรแกรมพระไตรปิฎก
บันทึก ๑๓ มิถุนายน พ.ศ. ๒๕๕๐
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]
|
