บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
อ่าน อรรถกถาหน้าต่างที่ [หน้าสารบัญ] [๑] [๒] [๓] [๔] [๕] [๖] [๗] [๘] [๙] [๑๐] [๑๑] [๑๒] หน้าต่างที่ ๑๒ / ๑๒. ข้อความเบื้องต้น เจ้าสุปปพุทธะแกล้งนั่งปิดทางเสด็จพระศาสดา พระสมณโคดมนี้ทิ้งลูกสาวของเราออกบวช ประการ ๑ ให้ลูกชายของเราบวชแล้วตั้งอยู่ในฐานะแห่งผู้มีเวรต่อลูกชายนั้นประการ ๑. วันหนึ่งทรงดำริว่า "บัดนี้ เราจักไม่ให้พระสมณโคดมนั้นไปฉันยังสถานที่นิมนต์" ดังนี้ จึงปิดทางเป็นที่เสด็จไป นั่งเสวยน้ำจัณฑ์ในระหว่างทาง. ลำดับนั้น เมื่อพระศาสดามีภิกษุสงฆ์ห้อมล้อมเสด็จมาที่นั้น พวกมหาดเล็กทูลท้าวเธอว่า "พระศาสดาเสด็จมาแล้ว." ท้าวเธอตรัสว่า "พวกเจ้าจงล่วงหน้าไปก่อน จงบอกพระสมณะนั้นว่า พระสมณโคดมองค์นี้ไม่เป็นใหญ่กว่าเรา เราจักไม่ให้ทางแก่พระสมณโคดมนั้น" แม้พวกมหาดเล็กทูลเตือนแล้วๆ เล่าๆ ก็คงประทับนั่งรับสั่งอย่างนั้นแล. พระศาสดาไม่ได้หนทางจากสำนักของพระมาตุละ (ลุง) แล้วจึงเสด็จกลับจากที่นั้น. แม้ท้าวเธอก็ส่งจารบุรุษ (คนสอดแนม) ไปคนหนึ่งด้วยกำชับว่า "เจ้าจงไป ฟังคำของพระสมณโคดมนั้นแล้วกลับมา." เจ้าสุปปพุทธะทำกรรมหนักจักถูกแผ่นดินสูบ พระอานนทเถระทูลว่า "เห็น พระเจ้าข้า." พระศาสดาตรัสว่า "เจ้าสุปปพุทธะนั้นไม่ให้ทางแก่พระพุทธเจ้าผู้เช่นเรา ทำกรรมหนักแล้ว, ในวันที่ ๗ แต่วันนี้ ท้าวเธอจักเข้าไปสู่แผ่นดิน (ธรณีสูบ) ณ ที่ใกล้เชิงบันได ในภายใต้ปราสาท." เจ้าสุปปพุทธะมุ่งจับผิดพระศาสดาด้วยคำเท็จ ท้าวเธอได้สดับคำของจารบุรุษนั้นแล้ว ตรัสว่า "บัดนี้ โทษในการพูด (ผิด) แห่งหลานของเราย่อมไม่มี เธอตรัสคำใด คำนั้นต้องเป็นอย่างนั้นจริงๆ ทีเดียว, แม้เมื่อเป็นเช่นนั้น คราวนี้ เราจักจับผิดเธอด้วยการพูดเท็จ เพราะเธอไม่ตรัสกะเราโดยไม่เจาะจงว่า ท่าน ตรัสว่า ท่าน ตั้งแต่วันนี้ไป เราจักไม่ไปสู่ที่นั้น เมื่อเป็นเช่นนั้น เราไม่ถูกธรณีสูบในที่นั้นแล้ว จักข่มขี่เธอด้วยการพูดเท็จ." เจ้าสุปปพุทธะทรงทำการรักษาพระองค์อย่างแข็งแรง จะหนีผลแห่งกรรมชั่วย่อมไม่พ้น "ภิกษุทั้งหลาย เจ้าสุปปพุทธะมิใช่จะนั่งบนพื้นปราสาทอย่างเดียว ต่อให้เหาะขึ้นไปสู่เวหาส นั่งในอากาศก็ตาม ไปสู่สมุทรด้วยเรือก็ตาม เข้าซอกเขาก็ตาม, ธรรมดาพระดำรัสของพระพุทธเจ้าทั้งหลายจะเป็นสองไม่มี, ท้าวเธอจักถูกธรณีสูบในสถานที่เราพูดไว้นั่นแหละ" เมื่อจะทรงสืบอนุสนธิแสดงธรรม จึงตรัสพระคาถานี้ว่า :-
แก้อรรถ คำที่เหลือ ก็เช่นกับคำก่อนนั่นเทียวดังนี้แล. ในกาลจบเทศนา ชนเป็นอันมากบรรลุอริยผลทั้งหลาย มีโสดาปัตติผลเป็นต้น ดังนี้แล. ม้ามงคลเป็นเหตุให้ท้าวเธอเสด็จลงจากปราสาท ท้าวเธอประทับนั่งอยู่ชั้นบนนั่นเอง ได้สดับเสียงของม้านั้น จึงตรัสถามว่า "นั่นอะไรกัน?" พวกมหาดเล็กทูลว่า "ม้ามงคลคะนอง." ส่วนม้านั้น พอเห็นเจ้าสุปปพุทธะ ก็หยุดนิ่ง. เกิดเหตุน่าประหลาดเพราะกรรมชั่ว โดยอุบายนั้น ประตูที่พื้นทั้ง ๗ ก็เปิดเองทีเดียว บันไดทั้งหลายก็ตั้งอยู่ในที่เดิม. พวกคนที่แข็งแรง (ประจำอยู่) ที่ชั้นนั้นๆ จับท้าวเธอที่พระศอเทียวแล้วผลักให้มีพระพักตร์คะมำลงไป. ท้าวเธอถูกแผ่นดินสูบไปเกิดในอเวจีนรก เรื่องเจ้าสุปปพุทธศากยะ จบ ปาปวรรควรรณนา จบ วรรคที่ ๙ จบ. ----------------------------------------------------- .. อรรถกถา ขุททกนิกาย คาถาธรรมบท ปาปวรรคที่ ๙ จบ. |