บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
บทว่า สพฺเพ ธมฺมา ได้แก่ ขันธ์ ๕. บทว่า ฉนฺทมูลกา ความว่า ชื่อว่ามีฉันทะเป็นมูล เพราะมีฉันทะคืออัธยาศัยและฉันทะ คือความเป็นผู้ใคร่จะทำเป็นมูลของขันธ์ ๕ นั้น. ชื่อว่ามนสิการเป็นแดนเกิด เพราะเกิดแต่มนสิการ. ชื่อว่ามีผัสสะเป็นสมุทัย เพราะเกิด คือรวมเป็นกลุ่มแต่ผัสสะ. ชื่อว่าเวทนาเป็นที่ประชุมลง เพราะประชุมลงในเวทนา. ชื่อว่ามีสมาธิเป็นประมุข เพราะมีสมาธิเป็นประธาน. ชื่อว่ามีสติเป็นใหญ่ เพราะมีสติเป็นอธิบดี ด้วยอรรถว่าเจริญที่สุด. อธิบายว่า มีสติเป็นหัวหน้า. ชื่อว่ามีปัญญาเป็นยอด เพราะอรรถว่ามีปัญญาสูงสุด. ชื่อว่ามีวิมุตติเป็นแก่น เพราะมีวิมุติเป็นสาระ. ก็ในที่นี้ พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสโลกิยธรรมทั้ง ๔ มีฉันทะเป็นมูลเป็นต้น ที่เหลือตรัสคละกันทั้งโลกิยะและโลกุตตระแล. จบอรรถกถามูลสูตรที่ ๓ ----------------------------------------------------- .. อรรถกถา อังคุตตรนิกาย อัฏฐกนิบาต สติวรรคที่ ๔ ๓. มูลสูตร จบ. |